1-3. (1) ¿Kasa alataka namüin wainma wayuu maaʼulu yaa sutuma manneetsein naya? ¿Kasakaʼa naaʼinrüin noʼutku na wayuukana süpüla kaʼletseinjanain naya? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaakat.) (2) ¿Kasa jülüjüinjatka naaʼin wanee wayuu nuʼunüinjachire suluʼumüin wanee mma naatajatü otta nüpütüinjanale na nüchonniikana?

«MAPÜSAWAISHI Carlos nüleʼejapa sünainjee niʼyataain otta palitchon maʼin nükanain. Oʼunüsü neʼe sünain tü choʼujaakat wamüin süpüla wanee kaʼi», müsü sünüiki Liliana nüchiki chi suʼwayuusekai. * Sümaka süchikijee: «Takaaliinjeein nia sünain achajawaa tü nneerü choʼujaakat süpüla ayaʼlajaa nümüin Jorgito, chi wachontenkai, tü achuntünakat nümüin suluʼu tü koleejiakat». Otta müsia aʼyataweesü Liliana süpüla sükaaliinjüin wanee süpüshiirua jee süpüla sünaajaain nneerü. Watta naalii na saʼaleewainyuu oʼunakana suluʼumüin wanee mma naatajatü sünain aʼyatawaa. Akatsaʼa nnojoluin sütüjaain aaʼu Liliana tü saaʼinrajatkat. ¿Jamüsü nnojotka sütüjaain aaʼu?

² Mojusü saaʼin Liliana sutuma suʼunüinjatüin wattamüin suulia süpüshi otta sutuma nnojolinjachin suʼwaajüin Jeʼwaa namaa soʼukaiwai. Akatsaʼa shiʼrüin müin anakai saaʼin sukuwaʼipa napüshi otta nanoula waneeinnua wayuu oʼunakana wattamüin sünain aʼyatawaa. Jülüjüinjatpejeʼe saaʼin tüü: «¿Kasa saaʼinrajatka süpüla shipijüin Jorgito sümaa wattain shia nuulia? ¿Eeshiche süpüla shikirajüin nia süka Internet sünain tü nuluwataakat anain chi Maleiwakai?» (Éf. 6:4).

 ³ Achuntüsü kaaliinwaa Liliana süpüla sütüjaainjatüin saaʼu tü saaʼinrajatkat. Mayaapejeʼe nnojoluin keeʼireein naaʼin chi suʼwayuusekai suʼunüinjatüin, nnojotsü naʼalijirüinjatüin shia naashin müleka suʼuneere. «Shia anaka aluʼu makatüle pia sümaa püpüshi», müshii na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat otta waneeinnua wawalayuu sümüin. Eeshii waneeinnua wawalayuu makana sümüin: «Shiimainrejeʼe alin püpüla püpüshi, oʼuneerü pia sünain aʼyatawaa. Aluʼusaʼa puuʼulaainjatüle suulia aʼwaajaa Jeʼwaa eeʼewarüle joo pia». Mayaapejeʼe nnojoluin sütüjaain aaʼu Liliana tü saaʼinrajatkat, ayatüsia oʼunüin shia suluʼumüin wanee mma naatajatü. Apütaasü shia nuulia Carlos nümaa Jorgito sünain müin sünüiki namüin: «Nnojoleerü taya kakaliain chapünaa. Aleʼejamaateerü taya».

4. (1) ¿Jamüshii noʼunaka wainma wayuu suluʼumüin wanee mma naatajatü? (2) ¿Jara napütawaika amaa nachonnii?

⁴ Nnojotsü nücheküin Jeʼwaa süpüleerua maʼletseinjanain na aʼyataashiikana nümüin. Sümaiwa paala, oʼunapuʼusü wayuu suluʼumüin wanee mma naatajatü süpüla süntüinjatüin sünain süʼletse (Sal. 37:25; Prov. 30:8). Jamüshijaʼa Jacob, nüjütüin na nüchonniikana chaa Egiptomüin sünain ayaʼlajaa eküülü suulia jamüsirajüin naya (Gén. 42:​1, 2). * Eepajaʼa na oʼunakana suluʼumüin wanee mma naatajatü sutuma wainmain nojuyaala jee shiale süka aneein sukuwaʼipa napüshi natuma. Müshiijeseʼe noʼunüin suluʼumüin wanee mma eere jouluin aʼyatawaa. Napüta müsüjaʼa napüshi saaʼujee tia makat. Napütawalin nachonnii sümaa nei na tepichikana, sümaa noushu, naʼaleewainyuu jee wayuu eekai kasayuuin nanain. Mayaapejeʼe alin namüin napütüin napüshi, ayatüshii naya oʼunüin süka nnojoluin kasakain natuma naashin.

5, 6. (1) ¿Kasa talateetka atuma waaʼin otta aneetka atuma wakuwaʼipa naashin Jesuu? (2) Naashin Jesuu, ¿kasa eeka süpüla wachuntüin nümüin Jeʼwaa? (3) ¿Kasa sünainpünaaka anain wakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa?

⁵ Nükalioʼu Jesuu, wainma na wayuu maʼletsekana, makalaka eein süpüla süntüin suluʼumüin nekii noʼutku naya wayuukana talateenain naya sümaa aneerüin nakuwaʼipa kanneetsere naya (Mar. 14:7). Nnojotpejeʼe keeʼireein naaʼin Jesuu neʼitaainjatüin naaʼin sünain tü washirüükat süka sajaʼlajaajeerüin. Shia keeʼireeka naaʼin neʼitaainjatüin naaʼin nünain Jeʼwaa süka eejeerüin süpüla kaʼika süpüshuaʼa tü kasa naapeetkat namüin. Wanaa sümaa nikirajüin Jesuu wainma wayuu, nüküjüin talateerüin saaʼin wayuu otta aneerüin sukuwaʼipa müleka aleewale shia nümaa Jeʼwaa. Nnojotsü shiain sutuma wainmain korolo sümaʼana jee sutuma shiʼyataain maʼin.

⁶ Wanaa sümaa niʼiküin Jesuu na nikirajüinkana sünain oʼuraajaa, nnojotsü nüküjüin namüin nachuntajanain eeinjatüin wainma kasa namaʼana. Müinjatü nanüiki naashin: «Anakaja müleka paapawaire wamüin weküin süpüla waneʼewai kaʼi». Naashin Jesuu, nnojoishii waya anaajaainjanain kasa yaa mmaluʼu, shia waaʼinrajatka tü anakat noʼuluʼu Maleiwa süpüla müin wanaajaakai saaʼin kasa chaa iipünaa (Mat. 6:​9, NM; Mat. 6:​11, 19, 20). Weʼitaa waaʼin sünain aneerüin wakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa süka niain aküjüin tia wamüin. Watüja aaʼu anain wakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa wanaa sümaa naapüin süpüshuaʼa tü choʼujaakat wamüin. Ooʼulaka müsia anain wakuwaʼipa noʼuluʼu. Tü talateetkat atuma saaʼin wayuu otta tü aneetkat atuma sukuwaʼipa shia tü aleewaakat nümaa Jeʼwaa. Nnojotsü shiain sutuma tü nneetkat ( paashajeʼera Mateo 6:​24, 25, 31, 32, 34 otta Mateo 6:33 *).

7. (1) ¿Jaralii nuluwataaka Jeʼwaa sünain ekirajaa na tepichikana? (2) ¿Jamüsü choʼujaaka nekirajünüin na tepichikana nutuma nashi jee nei?

⁷ Achajawaa «tü lotookalü akuwaʼipa» sünainpünaasü aapaa sümüin wapüshi tü choʼujaakat sümüin maʼaka nümüin Jeʼwaa. Jamüsüjaʼa sünain tü pütchi aapünakat nümüin Moisés, aluwataanüshii na wayuu kachonshiikana sünain ekirajaa nachonnii sünain nünüiki Maleiwa. Tia pütchikat, nanainpünaasü na anoujüshii kachonshiikana maaʼulu yaa ( paashajeʼera Deuteronomio 6:​6, 7 *). Na wayuu kachonshiikana, naya aluwataanaka nutuma Jeʼwaa sünain ekirajaa  nachonnii, nnojoishi niainjachin chi natuushikai, tü noushukot jee waneeinnua wayuu. Müshi chi aluwataaikai Salomón: «Poonoo sümaa nünüiki püshi otta nnojo piyouktüin tü suluwataakat anain pia tü püikat» (Prov. 1:​8, NM). Keeʼireesü naaʼin Jeʼwaa kottüinjanain na wayuukana namaa nachonnii süpüla naaʼinmajüinjanain jee nekirajüinjanain naya (Prov. 31:​10, 27, 28). Wainma kasa nütüjaka wanee jintüi nünainjee nüshi jee nii sükajee naapüin nanüiki yootoojiraapa naya nüchiki Jeʼwaa otta neʼrüin naya sünain aʼyatawaa nümüin.

8, 9. (1) ¿Kasa alataka nnojorüle kottiraain na wayuukana namaa nachonnii? (2) ¿Jameerü nakuwaʼipa otta sukuwaʼipa nanoula na wayuu nnojoliikana kottiraain namaa nachonnii?

⁸ Wainma na wayuu jülüjakana aaʼin jameerüin sukuwaʼipa napüshi noʼunüle suluʼumüin wanee maa naatajatü sünain aʼyatawaa. Eepajaʼa na nnojoliikana atüjaain saaʼu mojeerüin sukuwaʼipa napüshi sutuma tia (Prov. 22:3). * Suʼunaiwaʼaya Liliana, mojusü maʼin saaʼin sutuma wattain shia nuulia suʼwayuuse otta chi süchonkai. Akaʼaya chi suʼwayuusekai otta chi süchonkai mojusü naaʼin sutuma tia. Maʼwaisü nünüiki Jorgito sümüin tü niikat: «Alejattaʼaleeja pia puʼunaka. ¿Jamüshi püpütaka taya?». Alatüsü kojuyasü juya süchikijee suʼunüin Liliana, mayaasüjeʼe «nnojoleerü taya kakaliain chapünaa» sümüin namüin na süpüshikana. Shiasaʼa shiʼraka waneejatüin nukuwaʼipa chi süchonkai sümüin. Müsü sünüiki Liliana: «Nnojoluitpa alin taya nüpüla».

⁹ Sutuma nnojoluin kottiraain na wayuukana namaa nachonnii, eesü süpüla sumojujaain nakuwaʼipa na tepichikana ooʼulaka mojuin naaʼin. * Yaaʼaleekajaʼa tepichijale naya sümaa kakaliain napütünüin namüiwaʼa. Mojuleejeeria maʼin nakuwaʼipa. Süküjüin Liliana nümüin Jorgito, suʼunüin wattamüin sünain aʼyatawaa süpüla saapüinjatüin tü choʼujaakat nümüin. Eekajasaʼa tü kasa suluʼukat naaʼin Jorgito, waneʼeya sümüin. Oʼunüsü tü niikat aʼyataain wattamüin süka süpüteein neʼe nia naashin. Mojusü maʼin naaʼin süchiirua suʼunaiwaʼaya. Shiasaʼa suwaraijaale naaʼu mapa, nnojotsü niʼreein shia. Naashin Jorgito, nnojoluitpa süpüla noonooin sümaa tü niikat jee alin shia nüpüla. Müsia neʼe tü jülüjakat naaʼin napüshuaʼa na tepichi nnojoliikana nümaain nashi jee nii ( paashajeʼera Proverbios 29:15 *).

10. (1) ¿Jameechi wanee jintüi eekai naapünüin amüin nneerü otta kasairua sütalatajia naaʼin? (2) ¿Jameerü nakuwaʼipa na nüpüshikana wanee wayuu niʼyataale suluʼu wanee mma naatajatü?

¹⁰ Aluwataapuʼusü Liliana nneerü otta kasairua nümüin chi süchonkai sütalatajia naaʼin, saainjüin tia saaʼu wattain shia nuulia. Shiyaawataka saaʼu sümojujaain maʼin nukuwaʼipa sutuma tia. Shia kojutüleeitpaka maʼin nümüin tü nneetkat suulia nüpüshi jee nuulia Jeʼwaa (Prov. 22:6). «Anasü makatüle pia chayaa süpüla ayatüin puluwataain kasairua tamüin», maʼwaishi Jorgito sümüin tü niikat. Shiasaʼa  sutuma müitpain nukuwaʼipa, shiyaawatüitpa aaʼu Liliana nnojoluin anain nipijia chi süchonkai sutuma, mayaasüjeʼe suluwataain karaloukta nümüin, saashajaain nümaa suluʼupünaa teleepono jee suluʼupünaa Internet. Müsü sünüiki: «Nnojotsü süpüla pükoʼojiraainjatüin nümaa püchon jee püsepajüin nia suluʼupünaa Internet».

11. (1) ¿Jameerü nakuwaʼipa na wayuu nnojoliikana kottiraain sümaa naʼwayuuse? (2) ¿Jamüsü shiyaawataka saaʼu wanee wawala choʼujaain süleʼejüinjatüin shipialuʼumüin?

¹¹ Nnojotsü anain sukuwaʼipa Liliana nümaa Jeʼwaa. Nnojotsü namaain shia waneepia na wawalayuukana otta eesü neʼe süküjawaire pütchi wanee kaʼi süpüla semaanaka. Akaʼaya sukuwaʼipa nümaa suʼwayuuse, nnojotsü anain maʼin. Otta jashichiwaisü Liliana nümüin chi sülaamainkai süka nüsakujakuʼu nümüin sümüin. Süka nnojoluin yootojiraainapain naya süchiki tü alatawaikat namüin, naata neʼe na wayuu naashajaakana amaa. Sutuma tia, kawalaʼatainjatia shia nutuma Carlos jee müshia niakai kawalaʼatainjachia sutuma Liliana. Mayaapejeʼe nnojoluin naainjüin tia, shiyaawata aaʼu Liliana sumojujaweein sukuwaʼipa nümaa suʼwayuuse. Saashin tü Wiwüliakat, nnojoishi alatirüinjachin wainma kaʼi wanee wayuu suulia nuʼwayuuse. Sutuma wattain Liliana nuulia Carlos, nnojotsü nekeraajüin tia pütchikat. Nnojoliinnapa naya aainjüin waneeirua kasa sünainpünaaka nakuwaʼipa na wayuu paʼwayuusejiraakana (Cant. de Cant. 1:2; 1 Cor. 7:​3, 5). Nnojoishii naya kottiraain nümaa chi nachonkai sünain aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa. Müsü sünüiki Liliana: «Aküjünüsü sünain wanee outkajawaa miyoʼu choʼujaain maʼin waʼwaajüinjachin Maleiwa sümaa wapüshi süpüla woʼttaainjanain. Shiasaʼa tayaawataka saaʼu taleʼejüinjatüin tepialuʼumüin süpüla tekeraajüin tia». Sunoukteʼeraka Liliana sukuwaʼipa sunoula otta sukuwaʼipa sümaa süpüshi.

12. ¿Jarat tü pütchi suluʼujeejatkat tü Wiwüliakat anaka namüin na wayuu nnojoliikana kottiraain sümaa napüshi?

¹² Wanaa sümaa süküjüin Liliana süleʼejüinjatüin shipialuʼumüin, eeshii na anakana amüin jee na mojukana amüin tia. Jamüshiijaʼa na laülaashiikana suluʼu tü outkajaaleekat, anasü namüin tü saainjüinjatkat. Akanasaʼa eein na wawalayuu «makata pia» makana sümüin. Müshii naya sümüin: «Puʼunüle, nnojoleerü maʼin wainmain pükanain chayaa. Aleʼejamaateerü pia püchikuaʼa». Nnojotsü müinjatüin nanüiki na anoujüshiikana namüin na nawalayuukana. Tü jülüjeekat naaʼin shia natütüleʼerüin naaʼin «na majayünnüükana ooʼulaka na keʼirumayünnüükana» sünain neeʼiyatüinjatüin naalii na naʼwayuusekana ooʼulaka na nachonniikana otta naaʼinmajüinjatüin nepia. Naainjüinjatü tia «suulia mojujüin sünüiki wayuu sümüin nünüiki Maleiwa» ( paashajeʼera Tito 2:3-5).

13, 14. ¿Jamüsü choʼujaaka ichein nunoula wanee wayuu süpüla naainjüin tü anakat noʼuluʼu Jeʼwaa? Püküja tü alatakat sümüin wanee wawala.

¹³ Eeshii wayuu wattakana suulia napüshi sutuma kojutüin namüin tü nakuwaʼipakat chaa eere miyoʼuin naya otta aʼyataashii maʼin naya napüleerua na wayuu kasayuukana nanain. Otta nia kojutüleeka namüin chi nashikai jee tü neikat suulia  kasa süpüshuaʼa. Choʼujaasü maʼin icheinjatüin nunoula wanee wayuu süpüla nnojoluinjatüin naainjüin tia otta shiainjatüin naainjüin tü anakat noʼuluʼu Jeʼwaa.

¹⁴ Müsü sünüiki wanee wawala kanüliaka Carin: «Wanaa sümaa jemeyulüin taya nümaa Don, chajatü taya aʼyataain nümaa taʼwayuuse suluʼu wanee mma naatajatü. Jeketü taya ekirajaain sünain tü Wiwüliakat wanaa sümaa tia. Naaʼinruʼu na tapüshikana, teʼikajaainjachiaa chi tachonkai sümaʼanamüin maama otta taata süpüla nayainjanain epijüin nia sümaʼainruʼu waʼyataain». Shiasaʼa sutuma shiainjatüin epijüin Carin chi süchonkai saashin, nemeeʼerainpalasü shia na süpüshikana sümaa shokulain shia naashin. Akaʼaya chi suʼwayuusekai, wanaawashi namaa. Müsü Carin: «Wanaa sümaa tia, nnojotsü müin mojukai saaʼin tamüin teʼikajaale soʼu jeʼra juya chi tachonkai sümaʼanamüin maama otta taata. Tatüjaapejeʼe saaʼu nuluwataain Jeʼwaa na wayuu kachonshiikana sünain nayainjanain epijaka nachonnii». Ipuotpa Carin süchikuaʼa, «cheküshi pujutirüin nia» müshi chi suʼwayuusekai sümüin. Nnojoishi anoujüin nia. Nnojotpejeʼe oonooin shia nümaa suʼwayuuse, shia saaʼinraka tü anakat noʼuluʼu Jeʼwaa. Ichesü maʼin sunoula sutuma tü saainjakat joʼuuiwaʼaya Don. Maaʼulu yaa, talatüshii süka kottiraain naya napüshuaʼa. Müleka nnojorülejeʼe shipijüin Carin na süchonniikana, nnojotsüjeʼe anain nakuwaʼipa.

15, 16. (1) ¿Kasa alataka sümüin Vicky sutuma nnojoluin kepiain shia nümaa chi süshikai jee tü shiikat jintuluiwaʼaya shia? (2) ¿Jamüsü nnojotka shiʼikajaain Vicky tü süchonkat sümaʼanamüin tü shiikat?

¹⁵ Müsü sünüiki wanee wawala kanüliaka Vicky: «Kojuya juya kepiain taya sümaa tü toushukot. Akaajasaʼa tü temiiruakat, kepiapuʼusü nümaa chi tashikai jee sümaa tü teikat. Shiasaʼa namaapa taya tachikuaʼa na wayuu kachoinkana taya, nnojoliinnapa alin naya tapüla. Aluʼusaʼa tü temiiruakat, anasü maʼin saaʼin namaa otta okoʼojiraʼawaisü shia namaa. Nnojoliinnapa jamajanain naya tamüin. Jaʼitakajeʼe müinma yaa sümaa miyoʼuirüin taya, kapüleeyülia tamüin teeʼiyatüin naalin tapüla. Tayaka sümaa tü temiiruakat, waküjüin namüin waaʼinmajeenain laülaayuupa naya. Tü wawalakat saaʼinmajeena naya saaʼu alin naya süpüla. Aluʼusaʼa tayaka taaʼinmajaʼaleena neʼe naya saaʼu nachoinpain taya.

¹⁶ »Süka kachoinpain taya, keeʼireesü saaʼin tü teikat teʼikajaain tü tachonkat sümaʼanamüin süpüla shiainjatüin epijüin shia. Shia keeʼireeka saaʼin tashatüin sukuwaʼipa. Aashajaapejeʼe taya sümaa süpüla taküjüin sümüin nnojoluin süpüla taaʼinrüin tia. Shia anaka aluʼu wayale epijüin shia otta wekirajüin shia nünain Jeʼwaa süpüla alinjachin nia süpüla. Nnojotsü tamojujeein takuwaʼipa sümaa tü tachonkat.» Sütüja aaʼu Vicky aneerüin sukuwaʼipa niale kojutüleein sümüin Jeʼwaa otta tü nünüikikat suulialeʼeya kamaʼana korolo jee suulia tü sümakat süpüshi. Naashin Jesuu, iseerü nüchiki wanee wayuu niʼyataain namüin piamashii laama. Müshi nia: «Maa aka kojutaʼatüle piamashii laama nütüma chi aʼyataaikai sünain alin nüpüla wane je sünain maalin nüpüla chi waneʼe, meechi aka Maleiwa jütüma müleka shiale kachiiruain jaaʼin tü washirüükat nuulialeʼeya» (Mat. 6:24; Éx. 23:2).

17, 18. (1) ¿Kasa niiʼiyateetka wamüin Jeʼwaa sülatüle kasa mojusü wamüin? (2) ¿Kasa wekirajaweetka anain sünain tü wanee ekirajaayakat?

¹⁷ Nüküjüin wamüin Jeʼwaa, naapeerüin tü kasa choʼujaakat wamüin müleka palajanale watuma tü Nuluwataayakat otta tü lotookalü akuwaʼipaa (Mat. 6:33, NM). Wayakana anoujüshii shiimainshiikana, wanteerü anain waneepia tü wakuwaʼipainjatkat. Jaʼitairü kasain alatüin wamüin, eeshii süpüla eejiraain waya sümaa tia. Wounteerü tia, wekeraajüle tü nümakat Jeʼwaa. Niiʼiyateerü wamüin Jeʼwaa jamüinjatüin wojuʼitia saʼakajee tü alatakat wamüin (paashajeʼera 1 Corinto 10:13). Müleka weʼitaale waaʼin nünain, wachuntüle kekiiwaa nümüin otta woonoole sümaa tü nuluwataakalü anain waya, nükaaliinjeena waya (Sal. 37:5, 7). Aneerü wakuwaʼipa nutuma Jeʼwaa süka niain neʼe waʼyataain amüin otta naapeerü tü choʼujaakat wamüin (puʼwanaajireʼera sümaa Génesis 39:3).

¹⁸ ¿Kasa anaka süpüla waaʼinrüin nnojoliire kottiraain waya sümaa wapüshi? ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla waapüin sümüin wapüshi tü choʼujaakat sümüin sümaa nnojoluin woʼunüin wattamüin noulia? ¿Jamüinjatü wanüiki namüin na wayuu kachonshiikana süpüla makatüin naya sümaa napüshi? Wekirajaweerü anain tia sünain tü wanee ekirajaayakat.