Naoko, tü wayuu waashajaakalü achiki maalüjeepa, ooʼulaasü shia suulia akaijaa. Müsü shia: «Taʼwanajeʼerüin takuwaʼipa süka teʼraajüichipain Maleiwa otta tatüjaaitpain saaʼu tü naainjüinjatkat». Suluʼusü tü Wiwüliakat tü shikirajaakalü anain Naoko. Mayaasüjeʼe nnojoluin süshajünüin suluʼu tü Wiwüliakat tü pütchikat yüi, mojusü nümüin Maleiwa tü akaijaakat. * Wainma wayuu nnojotka akaijüin jee ooʼulaaka suulia akaijaa sutuma tü sümakat tü Wiwüliakat (2 Timoteo 3:​16, 17). Wekirajaa sünain apünüinsü kasa mojuka atuma akaijaa otta jamüin mojuka shia saashin tü Wiwüliakat.

Suluʼu tü akaijuushikat, eʼitaanüsü wanee kasa kiʼraka atuma wayuu sünain akaijaa. Tia shia tü kanüliakat nicotina, tü katchinkalü atuma wayuu otta tü mojukalü atuma naaʼin. Awataasü suluʼumüin nikiisholoin sümaa waneepiain shia. Nimirarüle sümüsain tü nainmakat, nüsüin süpüshuaʼa tü nicotinakat. Nükaijüle waneesia süta yüi, nüsüin 200 nicotina. Sünainjee tia, kiʼrashi nia sünain akaijaa. Nnojotsü nuuʼulaweein shia süka suchuntüin naaʼin waneepia.

Müsü tü Wiwüliakat wamüin: «Müleka jaapajiraale jukuaippa nümüin wane wayuu süpüla nüchepchiainjanain jia, nieechi jülaamainka. Akaajaa müleka jaapajiraale jukuaippa sünain aaʼinraa kasa mojusü, süchepchieena jia kaainjalaa» (Roma 6:16). Suchuntüle maʼin naaʼin wanee wayuu akaijaa, süchepchiashi nia tü nainmakat. Jeʼwaa, chi Maleiwakai, keeʼireesü naaʼin wuleinjatüin wakuwaʼipa otta wuleinjatüin tü kasa wojuʼitirakat suluʼujee waaʼin (Salmo 83:18; 2 Corinto 7:​1, NM). Aire Maleiwa nüpüla wanee wayuu otta kojutüle nia nümüin nuuʼulaain tü yüikat. Sutuma tia, nüchecherüin naaʼin suulia akaijaa.

Eeshi wanee wayuu Olaf nünülia, akaijatüjüiya nia polooiwaʼaya piamamüin nuuyase, poloo aipiruamüin juya süchikijee tia, ooʼulaashi nia suulia akaijaa. Nnojolinjachia jamajüin nia naaʼinruʼu nükaijaiwaʼaya. Shiasaʼa kojuya juya süchikijee, suchuntüin maʼin naaʼin. Müshi nia: «Jiwaʼatüsü maʼin taaʼin sajaʼttüle toulia tü tainmakat, müsüjeseʼe takotcholüin tü süsicheinkat suluʼu periodico süpüla takaijüinjatüin shia. Japüishi maʼin taya sutuma tü taainjakat sotule taaʼin tia». ¿Kasaka naainjüin süpüla nuuʼulaain suulia akaijaa? «Ooʼulaashi taya suulia akaijaa süka tatüjaain saaʼu alin taya nüpüla Maleiwa, tatüjaain saaʼu tü kasa naapeetkat tamüin otta talateein nia tatuma», müshin.

Saashin wanee karaloukta, ayuuisü wayuu süleʼeruʼu sükaijüle jee ouktüsü shia sutuma (Atlas del tabaco). Sütüjaa aaʼu wayuu maʼleekalia cáncerüin süsoso wayuu otta ayuulin saaʼin sutuma akaijaa (ayuuliikat tia matüjüinsat alatawaa sünainmüin wayuu). Saashin OMS, kamüsoinasü wayuu sutuma akaijaa. Ayuuliikat tia alataasü sünainmüin wayuu.

Nüküjüin wamüin Jeʼwaa tü waaʼinrajatkat süka tü kataa oʼuu naapakat wamüin otta tü wakuwaʼipakat. Müshi Jesuu süchiki tia: «Maleiwa, chi Pümaleiwasekai, anashi aire püpüla waneepia süka süpüshua paaʼin. Anashi jülüjüle paaʼin Maleiwa waneepia» (Mateo 22:37). Keeʼireesü naaʼin Maleiwa kojutüinjatüin wamüin tü kataakalü oʼuu. Aijeechi Jeʼwaa wapüla sümaa kojutüin nia wamüin weʼraajüle nia otta watüjaale saaʼu tü naapeetkat wamüin. Sutuma tia, nnojoleerü waaʼinrüin tü kasa amojujeetkat wakuwaʼipa.

Jayavanth, nia wanee tottoolu chejeʼewai India, akaijüshi nia soʼu apünüin shikii mekiisatmüin juya. Naashin niakai naashajeʼerapuʼuin wainma karaloukta aashajaaka süchiki mojuin tü akaijaakat. Makalaka nütüjaain aaʼu mojuin shia. «Anashii juuʼulaale suulia akaijaa» mapajeʼe nia namüin na wayuu niʼrajaakana. Isapejeʼeya neʼe nüchiki nuuʼulaain suulia mayaainjeʼe nuuʼulaküin shia aipiruatua. ¿Kasaka akaaliinjüin nia? Ekirajaashi nia sünain tü Wiwüliakat otta jülüjüsü naaʼin talateein naaʼin Maleiwa nutuma.

Ayuuisü wayuu sutuma sümüsain tü akaijuushikat. Jaʼitaichi eekai nüʼütpain chi akaijüshikai, eeshi süpüla ayuulin otta cáncerüin nia sutuma tü sümüsainkat. Ouktüshii juyawai seisientomiit wayuu, jieyuu otta tepichi sutuma nemiralüin sümüsain sainma wayuu. Saashin OMS, eeshi süpüla ayuulin wanee wayuu sutuma nimiralüin sümüsain sainma wayuu.

Naashin Jesuu alinjatü wapüla wayuu maʼaka naaʼin na wapüshikana otta waʼaleewainyuu.  Müshi nia: «Anasü aire püpüla wayuu süpüshua maa aka alin pia püpülajiraa» (Mateo 22:39). Nükaijüle wanee wayuu pejepünaa nanain na waneeinnua, eʼrüshi wayumüin sümüin tü nümakat Jesuu. Jülüjüinjatü waaʼin pütchikat tüü: «Tü kasa anakat süpüla jaaʼinrüin, shiainjatü tü jalouikat sümüin wayuu wainma, nnojotsü shiainjatüin neʼe tü akaaliijiakat jia jümüiwa» (1 Corinto 10:24).

Müshi wanee wayuu Armen nünülia, kepiashi chaa Armenia: «Nachuntapuʼuin maʼin tamüin na tapüshikana tooʼulaainjachin suulia akaijaa. Nachuntüin tamüin süka eein süpüla ayuulin naya sutuma tü sümüsainkat. Nnojotsü kasajatüin tamüin tü namakat». ¿Kasakaʼa naaʼinrüin süpüla nuʼwanajaain nukuwaʼipa? «Tooʼulaain tü yüikat süka tekirajaain sünain tü Wiwüliakat otta süka alin tapüla Maleiwa. Tayaawata aaʼu eein süpüla ayuulin wayuu sutuma sümüsain tü tainmakat», müshin.

Ooʼulaashi suulia akaijaa Olaf, Jayavanth otta Armen süka nekirajaain sünain tü Wiwüliakat. Nayaawata aaʼu eein süpüla ayuulin naya otta na waneeinnua sutuma sümüsain tü yüikat. Naainjüin tia süka alin napüla Jeʼwaa otta naaʼinreein tü kasa anakat nümüin. Naaʼinrüin tü sümakat 1 Juan 5:3: «Müleka waaʼinrüle tü nuluwataakat anain waya chi Maleiwakai, shiimüin alin nia wapüla. Je tü nuluwataakat anain waya, nnojotsü isain wachiki». Mayaainjeʼe kapüleein aainjaa tü sümakat tü Wiwüliakat, waainjeerü shia müleka aire wapüla Jeʼwaa.

Wainma wayuu nükaaliinjaka Jeʼwaa sainküin mmaka süpüshuaʼa süpüla nooʼulaainjanain suulia akaijaa (1 Timoteo 2:​3, 4). Soʼu palitchon kaʼi najaʼttireerü nükajee Jesukürisüto tü oikkawaakat yüi otta müiria nnojoluin eein shia nutuma. Na wayuu anoujakana nünain, müinnia nnojoluin ayuulin naya (Isaías 33:24; Alateetkat Mapeena [Apocalipsis] 19:​11, 15).

Nnojo mojuin paaʼin isale püchiki puuʼulaain suulia akaijaa. Puuʼulaajeerü shia aire püpüla Maleiwa otta mojule shia pümüin maʼaka mojuin shia nümüin Maleiwa. Nakaaliinjeechi pia na aküjüliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa süpüla paaʼinrüin tü sümakat tü Wiwüliakat. Naapeerü pümüin Jeʼwaa tü nütchinkat süpüla puuʼulaain suulia akaijaa (Filipos 4:13).