1, 2. ¿Kasa naainjaka Jesuu napüleerua na wayuukana saaʼu alin naya nüpüla?

KEKIISHAATASHI MAʼIN Jesuu saashin tü Wiwüliakat, ashajünüsü tia suluʼu Proverbios kapiitulo mekiisat. Saashin tü Wiwüliakat, nuʼttaiwaʼaya Maleiwa sünain akumajaa süpüshuaʼa tü kasakalüirua, eejachi Jesuu nümaa sünain akaaliinjaa nia. Kuʼyamaishaata maʼin Jesuu. Talatashaatasü naaʼin Jesuu wanaa sümaa nükaaliinjain Jeʼwaa sünain aainjaa tü sirumatuʼukat jee tü Mmakat. Sünainjee süpüshuaʼa tü kasa nukumajakat Maleiwa, naya alanaʼaleeka aalin nüpüla Jesuu na wayuukana (Prov. 8:22-31).

² Aapajiraashi nikii Jesuu waaʼu süpüla sülaʼajaanüinjatüin waainjala. Makaʼa naainjüin tia shia süka aishaatain Maleiwa nüpüla Jesuu sümaʼaleʼeya wayuu süpüshuaʼa (Mat. 20:28; Filip. 2:5-8). Wanaa sümaa yaajachinkain Jesuu yaa Mmapaʼa, wainma kasa pülasü naainjaka napüleerua na wayuukana. Saaʼujee tü naainjakat Jesuu watüjaa aaʼulu alin waya nüpüla ooʼulaka wainmeerüin tü kasa pülasü naainjakat wapüleerua soʼu palitchon kaʼi.

3. ¿Kasa wekirajaajeetka anain sünain ekirajaayakat tüü?

 ³ Yaaiwaʼaya Jesuu yaa Mmapaʼa, nikirajüin tü wayuukalüirua süchiki nukuwaʼipa Maleiwa sünain aluwatawaa (Luc. 4:43). Sükajee tia aluwataayakat, alaʼajaaneerü süpüshuaʼa tü perulawaa aashajaanakat nüchiki Maleiwa jee müsia aneerü sukuwaʼipa tü mmapaʼakat. Aisü wayuu nüpüla Jesuu, müsüjeseʼe naainjüin kasa pülasü napüleerua. Anasü waaʼin sutuma tia süka watüjaain saaʼu naainjeerüin kasa pülasü paʼaraiisüpa tü Mmakat. Sünain ekirajaayakat tüü wekirajaajeerü anain pienchisü kasa pülasü naainjaka Jesuu sümaiwa paala.

4. ¿Kasa alataka wanaa sümaa nürütkaain wanee wayuu ajaʼtta atachi nünainmüin Jesuu?

⁴ Wanaa sümaa nüküjüin pütchi Jesuu chaa Galilea, arütkaashi nünainmüin Jesuu wanee wayuu mayeinshi sutuma ajaʼtta ata (Mar. 1:39, 40). Shiimüinya sünain sajaʼttüin maʼin nüta chia wayuukai naashin chi tottootkai Lucas (Luc. 5:12). Nüsapainyoʼukashi nia nümülatuʼumüin Jesuu, anuujeseʼe nünüiki nümüin Jesuu: «Senyotkalee, müinka pücheküle, piiyaja taya». Nütüjaa aaʼu chia wayuukai sünain aneechin nia nutuma Jesuu, müshijeseʼe nürütkaain nünainmüin. Tü nnojotkat nütüjaain aaʼu chia wayuukai shia keeʼireere naaʼin Jesuu naainjain tia nüpüleerua. Na fariseokana nalerajüin na wayuu ajaʼttakana ata, müsüjeseʼe wainmajüin naaʼin chia wayuukai naaʼu Jesuu. ¿Kasa naainjaka Jesuu wanaa sümaa tia? ¿Nülerajüinche eera chia wayuukai maʼaka natuma na fariseokana? ¿Kasaje paainjaka piakai?

5. ¿Jamüshi anaka chi wayuu ajaʼttakai ata nutuma Jesuu?

⁵ Sümaiwa paala, saashin tü pütchi naapakat Maleiwa nümüin Moisés müleka sajaʼttüle nüta wanee wayuu, aʼwaatüinjachi nia wattajee süpanapa wanee wayuu arütkaweekat nünainmüin sünain maa: «Ayuuishi taya, nnojo jürütkaain tanainmüin». Müsü nnojotkai saaʼin naainjüin tia chia wayuukai, müshijeseʼe nürütkaain nünainmüin Jesuu (Lev. 13:43-46). Nnojoipejeʼe jashichijaain Jesuu nümüin saalin tia. «Niyurulakalaka joo nütüna Jesús nünainmüin chi ayuuishikai sünain naapaain nia: Tacheküin süpüleerua anainjachin pia nümakalaka nümüin. Anaichipa joo chi wayuukai. Nnojolüitpa ajaʼttüin tü nütakat.» (Luc. 5:13.) Makaʼa naainjüin Jesuu tia shia süka nüpülainmaajachin nia Jeʼwaa, shiimain alin wayuu nüpüla Jesuu (Luc. 5:17).

6. (1) ¿Jamüsü ponoko saaʼin wayuu tü kasa pülasü naainjakat Jesuu? (2) ¿Kasa alateetka soʼu palit kaʼi nutuma Jesuu?

⁶ Watta saaliin tü kasa pülasü naainjakat Jesuu, nia aapaka Maleiwa nüpülain nümüin süpüla nuuntüin tia. Watta naaliin na wayuu kaaliinkana nüpüla. «Chi manüisaikai paala, kanülichipa, [...] chi masaʼasaikai paala, kasaʼaichipa, je chi moʼusaikai paala, koʼuichipaa». Ponoshootosü saaʼin wayuu tia (Mat. 15:31). Maaʼulu yaa, isasü nachiki na tottootkana anajaamaatüin wayuu natuma. Aluʼuinjaʼa Jesuu anaʼleesia uatuwoʼushi nutuma, jaʼitairü kasain wayuu ayuulii sünainka. Jaʼitakajeʼe neʼe wattajee, anasü wayuu nutuma  (Juan 4:46-54). Soʼu palit kaʼi, najaʼttireerü Jesuu süpüshuaʼa tü ayuuliikat. Weʼitaashaatain waaʼin sünain aneerüin wayuu nutuma Jesuu Paʼaraiisüpa tü Mmakat, müsüjeseʼe sümüin tü Wiwüliakat: «Amülialaajeerü naaʼin naalii chi maʼletsekai jee naalii chi mojushikai» (Sal. 72:13, TNM). Nücheküin Jesuu anainjatüin wayuu süpüshuaʼa.

7, 8. ¿Kasa naainjaka Jesuu wanaa sümaa nuʼunüin chejee Galilea sünainmüinreʼeya Judea?

⁷ Mapa süchikijee tia, oʼunüshi Jesuu yalejeechiki Galileajee chaa Judeamüin, ayatshia nia aküjüin pütchi chayaa. Watta naalii na wayuu aapajakana nünüiki Jesuu. Nayaawata aaʼu alin maʼin naya nüpüla Jesuu. Anasü maʼin naaʼin na wayuukana nümaa Jesuu süka kaaliin naya nüpüla (Is. 61:1, 2; Luc. 4:18-21).

⁸ Shiasaʼa soʼu kashika nisán, oʼunüshi Jesuu chaa Jerusalénmüin sünain tü miʼiraa Pascuakat. Watta naalii na wayuu akoʼutkana chamüin. Antüshijeseʼe Jesuu eemüin wanee anua chaa palaajeeruʼu sünain tü pueulokot. Eejaittaakalaka yala nüpüla wanee wayuu oukta asaʼachikai.

9, 10. (1) ¿Kasa suʼunapuʼuka apüla tü wayuukalüirua chaa eemüin wanee anua? (2) ¿Kasa pülasü naainjaka Jesuu chaa eejatüle tia anuakat? (Piirakaa sümüin tü ayaakua suluʼukat süpana 13.) (3) ¿Kasa shikirajaka anain waya tia?

⁹ Watta maʼin saaliin tü wayuukalüirua chaa eejatüle tia anuakat. Naashin nayakana, müleka nikerotinnüle wanee wayuu shiroku tü wüinkat wanaa maʼin sümaa sujurulajaain, anashi suulia tü ayuulii eejatkat nünain. Watta saaliin wayuu, maaʼatsü jameekai saaʼin suʼunnaa tia. Makaʼa chajachin Jesuu shia süka nükaaliinjeein tü wayuu ayuuisükalüirua, aishii nüpüla. Apünüinrü shikii juya mekiisalümüin sünain ayuulin chi wayuu oukta asaʼachikai (paashajeʼera Juan 5:5-9).

¹⁰ «¿Aneeshi pia?», müshi Jesuu nümüin chia wayuukai. «Waaʼiraa, nnojotsülee jaralin alüʼüjüinjachin taya shirokumüin tü wüinkat wanaa sümaa sujurulajaanüin [...]. Nümakalaka Jesús nümüin: ‹Pütamaa maala puwaraijaiwa. Pülüʼüja türa pujuʼlejiakat yaajee› nümakalaka». Anashi chi wayuukai mapa. Tü shikirajakalü anain waya tia shia wainmeerüin tü kasa pülasü naainjeetkat Jesuu Paʼaraiisüpa tü Mmakat. Tü wanee shikirajakalü anain waya shia alin wayuu nüpüla Jesuu. Kamalainsü nümüin Jesuu akaaliinjaa wayuu, müshijeseʼe nuʼunüin chaa eejatüle tü anuakat. Akaataajaʼa wayakana, acheküshii waküjüinjatüin pütchi anasükat namüin na wayuu müliakana sutuma tü kasa mojusü alatakat namüin.

11. ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu alin wayuu nüpüla Jesuu?

¹¹ (Paashajeʼera Marcos 5:25-34.) Eejatü wanee wayuu poloo piamamüin juya sünain amülain isha sümüin. «Ajaʼlajaasü tü sünneetsekat soʼuinnain tottoolu», ayatapajaʼaya neʼe shia ayuulin. Müliachonsü maʼin shia sutuma tia ayuuliikat, nnojoishi suʼwaajayaain Maleiwa. Soʼu wanee kaʼi, alatüsü shia naʼakapünaa na wayuukana süpüla süntajatüin eemüin Jesuu (Lev. 15:19, 25). Shipettüinjeseʼe sot nüsheʼin,  anakalaka shia. «Nütüjaamaata aaʼulu Jesús sünain niiyajüitpain wane wayuu. Ajununajaashi nia sünain, ‹¿Jara epettaka tasheʼin?› sünain nümüin». Arütkaasü tü jietkat nünainmüin Jesuu sümaa mmoluin jee sünain süsapainyoʼukain shia nümülatuʼumüin, süküjüin nümüin süpüshuaʼa tü alatakat sümüin. «Nümakalaka Jesús sümüin: ‹Nii waaʼiraa, anaitpa pia süka pünoujain tanain. Anasü puʼunüle sünain anain paaʼin›». Aisü nüpüla Jesuu tü wayuu ayuuisükalüirua.

12. (1) Sünainjee tü wekirajaaitpakalü anain, ¿kasa anasü jaʼyaka saaʼu nukuwaʼipa Jesuu? (2) ¿Kasa washatüinjatka sünain nukuwaʼipa Jesuu?

¹² Aishaatasü wayuu süpüshuaʼa nüpüla Jesuu, müsüjeseʼe naainjüin kasa pülasü süpüla anainjatüin wayuu. Anataʼaleeshiijaʼa waya süka nuluwataainjachin Jesuu waaʼu jee müsia sacerdooteinjachin nia wapüleerua. Aluʼuinjaʼa Satanaa maaliinsalii waya nüpüla, niʼitaain suluʼu waaʼin maalin waya süpüla wayuu jee mojutüin waya naashin (Heb. 4:15). Mayaapejeʼe matüjüin antaa ayuulii nünain Jesuu, amülialaasü naaʼin saalin wayuu ayuuisü. Akaajaa neʼe wayakanaʼaya, amülialaainjatü waaʼin saalin wayuu eekai ayuulin (1 Ped. 3:8).

13. ¿Kasa shikirajaka anain waya nüchiki Jesuu soʼu nüsoʼireʼerüin naaʼin Lázaro?

¹³ Mojushaatasü naaʼin Jesuu wanaa sümaa niʼrüin sümüliala wayuu. Jamüshijaʼa wanaa sümaa ouktüin Lázaro, niʼrüin Jesuu sünain naʼyalajüin na kasayuukana nünain müliashii, mojukalaka naaʼin saaliijee tia (paashajeʼera  Juan 11:33-36). Nütüjaa aaʼu Jesuu nüsoʼireʼerüinjatüin naaʼin Lázaro, aʼyalajapajaʼa nia sutuma mojuin naaʼin, nnojoishi nia japülin sünain aʼyalajaa. Mapa, nüsoʼireʼerüin Jesuu naaʼin Lázaro sükajee nüpülain Maleiwa (Juan 11:43, 44).

14, 15. (1) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu najaʼttireerüin Jeʼwaa süpüshuaʼa tü müliakalü atuma wayuu? (2) ¿Kasa nüküjeeka achiki Jesuu soʼu «mmaapüjee» nümüin?

¹⁴ Saashin tü Wiwüliakat, wanaawasü nukuwaʼipa Jesuu nümaa chi nüshikai (Heb. 1:3). Wainma kasa pülasü naainjaka Jesuu süpüleerua wayuu. Meeria neʼe shia nutuma Jeʼwaa, najaʼttireerü tü ayuuliikat, tü ouktaakat jee tü müliakalü atuma wayuu. Jeʼwaa ooʼulaka Jesuu nasoʼireerü naaʼin na wayuu ouktakana. «Saapeerü tanüiki süpüshua tü wayuu ouktüsükalüirua sümaa sujuitteerüin mmaapüjee», müshi Jesuu (Juan 5:28, 29).

¹⁵ Tü pütchi «mmaapüjee» makat, sünainjeejatü wanee pütchi griego ‹sotoo aaʼin› maluʼulu. Tü nüküjeekalü achiki Jesuu shia sotuin naaʼin Jeʼwaa napüshuaʼa na wayuu ouktüinnakana, müshiijeseʼe nüsoʼireʼerüinjatüin naaʼin mapa. Aipüraire wanee wayuu, ayateechia müin nia nutuma Maleiwa nüsoʼireetpa naaʼin (Is. 40:26). Sotushii naaʼin Jeʼwaa napüshuaʼa na wayuu anaajaainnakana. Asoʼiraajeerü naaʼin na wayuukana Paʼaraiisüpa tü mmakat.

16. ¿Kaseerü neʼraka na wayuu oʼttaajeenakana süchikijee Armagedón?

¹⁶ Woonoole waneepia nümaa Maleiwa, eeshii süpüla woʼttaain süchikijee Armagedón. Süchikijee tia, watteerü saalii kasa pülasü naainjeetka Jeʼwaa nümaa Jesuu. Ana ana meerü nakuwaʼipa napüshuaʼa na wayuukana, nnojoleerü tü mojuukalü suluʼu naaʼin (Is. 33:24; 35:5, 6; Alat. Map. 21:4). Chi eekai moʼupaʼain, koʼupaʼajeechi nüchikuaʼa, chi eekai moʼuin nikii, koʼujeerü nikii, chi eekai masaʼain, kasaʼajeechi. Aneerü nakuwaʼipa na wayuu oʼttaajeenakana süchikijee Armagedón nutuma Jeʼwaa. Naya wayuukana napüshuaʼa nayeena Paʼaraiisüka atuma tü Mmakat (Sal. 115:16).

17, 18. (1) ¿Jamüshi naainjaka Jesuu kasa pülasü? (2) ¿Kasa waaʼinrüinjatka süpüla suluʼuin waya tü Paʼaraiisükat?

¹⁷ Sutuma tü kasa pülasü naainjakat Jesuu sümaiwa paala, neʼitaashaataleeitpa naaʼin na wayuu wattakana maʼin naalii sünain aneerüin nakuwaʼipa soʼu palit kaʼi (Alat. Map. 7:9). Shiimainya maʼin alin waya nüpüla Jesuu (Juan 10:11; 15:12, 13). Aishiʼiya waya nüpüla Jeʼwaa, müsüjeseʼe sümülialaain naaʼin Jesuu saalin wayuu.

¹⁸ Maaʼulu yaa, mojusü maʼin tü mmapaʼakat, ouktüsü wayuu jee müliashii naya (Roma 8:22). Müsüjeseʼe choʼujaain Paʼaraiisüinjatüin tü mmakat. Saashin tü Wiwüliakat, talatashaateerü waaʼin suʼunnaa tia süka nnojoleenain ayuulin waya, aneerü wakuwaʼipa (Mal. 4:2). Talatüsü waaʼin nümaa Jeʼwaa saaʼujee tia makat jee weʼitaain waaʼin sünain tü nüpansaajüitpakat wamüin. Müleka suluʼuweere waya tü Paʼaraiisükat, waaʼinrüinjatü tü nuluwataakalü anain waya Jeʼwaa. Nuluwataapeena Jesuu yaa mmapaʼa, watteerü saalii tü kasa anasü naainjakat.