Lucas 6:1-49
-
Jesús hína pe “sábado Ruvicha” (1-5).
-
Okuera peteĩ kuimbaʼe ndaikatúiva omonguʼe un ládo ipo (6-11).
-
Umi 12 apóstol (12-16).
-
Jesús oporomboʼe ha oporomonguera (17-19).
-
Umi ovyʼáva ha umi oñembyasýva (20-26).
-
Pehayhu vaʼerã pene enemigokuérape (27-36).
-
Anive pehusga (37-42).
-
Pe frúta rupive reikuaa mbaʼeichaguápa pe yvyramáta (43-45).
-
Pe óga oĩva ita ári, ha pe oĩva yvy reípente (46-49).
6 Peteĩ sábadope Jesús ohasa ohóvo peteĩ trigotýrupi, ha idisipulokuéra ojagarra pe trígo oipokyty+ ha hoʼu.+
2 Upérõ umi fariséo apytépe oĩ heʼíva: “¿Peẽ piko ndapeikuaái mbaʼe ndovaleiha pejapo upéva sabadokue?”.+
3 Jesús okontesta chupekuéra: “¿Ha peẽ piko ndapeleéi mbaʼépa ojapo vaʼekue David iñembyahýirõ guare haʼe ha iñirũnguéra?+
4 Haʼe oike Ñandejára rógape ha oñemeʼẽ chupe umi pan oñemoĩ vaʼekue Ñandejára renondépe.* Umíva ningo umi saserdóte añoite ikatu hoʼu, ha pe léi nopermitíri ótrope hoʼu, upéicharõ jepe David hoʼu ha omeʼẽ avei iñirũnguérape”.+
5 Ha heʼive chupekuéra: “Che, pe Yvypóra Raʼy, che hína pe sábado Ruvicha”.+
6 Ótro sábado+ katu Jesús oike pe sinagógape ha oñepyrũ oporomboʼe. Upépe oĩ peteĩ kuimbaʼe hasýva, pe ipo derécha ndaikatúi omonguʼe.*+
7 Upérõ umi mboʼehára leipegua ha fariseokuéra omaña porã Jesús rehe, pórke ohechase omonguerátapa chupe sábadope, ikatu hag̃uáicha oakusa chupe.
8 Péro Jesús oikuaa mbaʼépa opensa hikuái,+ upéicharamo jepe osẽ heʼi pe kuimbaʼe hasývape:* “Epuʼã ha eñemboʼy ko mbytépe”. Ha pe kuimbaʼe opuʼã ha oñemboʼy.
9 Upémarõ Jesús heʼi: “Pejemi chéve: ¿Mbaʼépa iporã jajapo sabadokue, iporãva térãpa ivaíva? ¿Iporãpa japorosalva* térã ñaporohundi?”.+
10 Jesús omaña enterovére ha heʼi pe kuimbaʼépe: “Eipyso nde po”, ha ojapóvo upéva ipo opyta porã jey.
11 Péro haʼekuéra orrenegaiterei ha oñemongeta ohecha hag̃ua mbaʼépa ikatu ojapo Jesús kóntrape.
12 Peteĩ díape Jesús osẽ oho peteĩ montáñape oñemboʼe hag̃ua,+ ha opyta upépe oñemboʼe Ñandejárape upe pyhare pukukue.+
13 Koʼẽmba rire ohenói idisipulokuérape ha oiporavo ijapyteguikuéra 12, koʼãvape ohenói apóstol.+
14 Koʼãva hína: Simón, hérava avei Pedro, ha iñermáno Andrés, Santiago, Juan, Felipe,+ Bartolomé,
15 Mateo, Tomás,+ Santiago haʼéva Alfeo raʼy, Simón oñehenóiva avei “pe ikyreʼỹetéva”,
16 Judas haʼéva Santiago raʼy, ha Judas Iscariote, upéi otraisiona vaʼekue chupe.
17 Upe rire Jesús oguejy hendivekuéra pe montáñagui ha opyta peteĩ lugár ojoja porãhápe. Upépe oĩ heta idisipulokuéra ha heta hénte oúva Judea ha Jerusaléngui. Ou avei Tiro ha Sidóngui, koʼã siuda oĩ mar kóstape. Haʼekuéra ou ohendu hag̃ua Jesúspe ha okuera hag̃ua imbaʼasýgui.
18 Ha umi oñendemoniáva jepe okuera.
19 Umi hénte opoko jave Jesús rehe, osẽ chugui podér+ ha omonguera chupekuéra, upévare enterove oñehaʼã opoko hese.
20 Upéi Jesús omaʼẽ idisipulokuérare ha heʼi:
“Pevyʼa peẽ penemboriahúva, pórke penembaʼe hína Ñandejára Rréino.+
21 Pevyʼa peẽ peneñembyahýiva koʼág̃a, pórke upéi peneryg̃uatãta.+
Pevyʼa peẽ penerasẽva koʼág̃a, pórke upéi pepukáta.+
22 Che káusare* umi hénte ndaijaʼéiramo penderehe,+ penemboykéramo,+ oñeʼẽ vaíramo penderehe, ha heʼi penderehe* peneñañaha, péicha jave pevyʼa vaʼerã.
23 Pendepyʼarory ha pevyʼaitereíkena upe tiémpope, pórke yvágape oĩ hína peteĩ rregálo tuichaitereíva peẽme g̃uarã. Umi pendepersegíva tuakuéra ypykue ojapo vaʼekue avei la mísma kósa yma umi profétare.+
24 Aichejáranga peẽ pendepláta hetáva,+ pórke umi mbaʼe perekóva koʼág̃a, umívante la pekonsegítava.+
25 Aichejáranga peẽ koʼág̃a peneryg̃uatãva, pórke upéi peneñembyahýita.
Aichejáranga peẽ pepukáva, pórke upéi peñembyasy ha penerasẽta.+
26 Aichejáranga peẽ, umi hénte oñeʼẽ porãramo penderehe,+ pórke yma ituakuéra ypykue oñeʼẽ porã vaʼekue avei umi proféta japúre.
27 Che haʼe peẽ cherendúvape: pesegi vaʼerã pehayhu pene enemigokuérape. Siémpre pejapo vaʼerã iporãva umi ndaijaʼéivare penderehe.+
28 Pesegi vaʼerã pejerure Ñandejárape ovendesi hag̃ua umi penemaldesívape ha peñemboʼe umi oñembohorývare penderehe.+
29 Oĩramo nderovapetéva un ládo, emoĩ chupe pe ótro ládo nde rova. Ha oĩrõ oguerahaséva ndehegui peteĩ nde ao, ani reñemoĩ hese síno eheja togueraha avei nde ao joʼaha.+
30 Peteĩ persóna ojeruréramo ndéve álgo,+ emeʼẽ chupe. Ha oĩramo oipeʼáva ndehegui nde kosakuéra, ani rejerure chupe ogueru jey hag̃ua ndéve.
31 Upéicha avei, entéro mbaʼe peẽ peipotáva pende rapichakuéra ojapo penderehehápe, peẽ pejapo vaʼerã avei hesehapekuéra.+
32 Pehayhúramo umi penderayhúvapente, ¿mbaʼére guaʼu pejeguerohorýta upévare? Umi pekadór jepe ojapo upéicha.+
33 Ha peipytyvõramo umi penepytyvõvapente, ¿mbaʼére guaʼu pejeguerohorýta upévare? Umi pekadór jepe ojapo upéicha.
34 Peẽ peipurukáramo pende pláta umi ikatúvape opaga jey peẽme, ¿mbaʼére guaʼu pejeguerohorýta upévare?+ Umi pekadór oipurukánte avei ótro pekadórpe oikuaágui ojepaga jeytaha chupekuéra.
35 Upéva rangue, pehayhu vaʼerã pene enemigokuérape ha pesegi pejapo upéva. Pesegi vaʼerã avei peipytyvõ pende rapichápe ha peipuruka pehaʼarõʼỹre ojepaga jey peẽme.+ Pejapóramo péicha, oñemeʼẽta peẽme peteĩ rregálo tuichaitereíva ha oikóta pendehegui Ñandejára Ndaijojaháiva raʼy, pórke haʼe imbaʼeporã umi imalagradesído ha iñañávandi.+
36 Pesegíkena peiporiahuvereko pende rapichápe, pende Ru yvagapegua ojapoháicha.+
37 Anive pehusga pende rapichápe, ha Ñandejára napendehusgamoʼãi avei.+ Anive pekondena pende rapichápe ani hag̃ua Ñandejára penekondena. Pesegíkena peperdona pende rapichápe ha Ñandejára peneperdonáta avei.+
38 Siémprekena pendepojera pende rapichándi ha umi hénte ipojeráta avei penendive.+ Haʼekuéra ohykuavóta pende ao ruguáipe hetaiterei mbaʼe porã, ha ijave hag̃ua ojopy ha omonguʼéta, péro lomímonte henyhẽ chovíta. Pe medída peipurúva pende rapicháre ojepurúta penderehe avei”.
39 Upéi omoĩ chupekuéra peteĩ ehémplo: “Peteĩ siégo ndaikatúi ogia ótro siégope, pórke mokõivéva hoʼáta peteĩ yvykuápe, ¿ajépa?+
40 Peteĩ alúmno ndaikatúi iñimportanteve imaéstrogui, péro entéro oñehekomboʼe porãva ojoguáta imaéstrope.
41 Upéicharõ, ¿mbaʼére piko repena pe yvyra kuʼi oĩvare ne ermáno resápe, péro nderehechái pe víga oĩva nde resápe?+
42 ¿Mbaʼéicha piko eréta ne ermánope: ‘Anohẽmíta ndéve pe yvyra kuʼi oĩva nde resápe’, péro nde voi nderehechái pe víga oĩva nde resápe? ¡Ajépa nderovamokõi! Enohẽ raẽna pe víga oĩva nde resápe, ha upépe ae rehecha porãta mbaʼéichapa ikatu renohẽ pe yvyra kuʼi oĩva ne ermáno resápe.
43 Peteĩ yvyramáta iporãva ningo ndaikatúi hiʼa vai, ha peteĩ yvyramáta hasýva ndaikatúi hiʼa porã.+
44 Rehecháramo pe frúta, reikuaa mbaʼeichagua yvyramátaguipa oñeguenohẽ.+ Por ehémplo, ndaikatúi ningo ñamonoʼõ ígo pe ñuatĩgui ni parrál peteĩ ñuatĩ mátagui.
45 Pe persóna ivuénova oñeʼẽ iporãvare pórke ikorasõ henyhẽ mbaʼe porãgui. Pe persóna iñañáva katu oñeʼẽ ivaívare, pórke ikorasõ henyhẽ mbaʼe vaígui. Umi mbaʼe omyenyhẽva ikorasõ osẽ ijurúrupi.+
46 ¿Mbaʼére piko peje chéve: ‘¡Señór!, ¡Señór!’, péro ndapejapói umi mbaʼe haʼéva peẽme?+
47 Amombeʼúta peẽme mávapepa ojogua pe persóna oúva che rendápe, ohendúva ha ojapóva la che haʼéva:+
48 ojogua peteĩ kuimbaʼépe ojoʼo pypuku porãva ojogapo hag̃ua, ha omoĩ pe simiénto ita ári. Upéi tuicha oky ha pe rrío ojejapete pe ógare, péro pe óga ni ndokuʼéi pórke oñemopuʼã porã.+
49 Upe ohendúva la che haʼéva péro ndojapói,+ ojogua peteĩ kuimbaʼe ojogapóvape yvy reípente simientoʼỹre. Upéi tuicha oky ha pe rrío ou ojejapete pe ógare, ha pyaʼe hoʼapa ha oñehundiete”.
Nóta
^ Térã: “umi pan oñepresentáva Ñandejárape”.
^ Griégope: “ipo ijypi”.
^ Griégope: “ipo ypívape”.
^ Térã: “jasalva peteĩ álma”.
^ Térã: “pende rérare”.
^ Griégope: “Pe Yvypóra Raʼy káusare”.
