1, 2. a) Jaha jave kasamientohápe, mbaʼépa ñañeporandu jepi, ha mbaʼérepa? b) Mbaʼe porandúpa ñahesaʼỹijóta ko kapítulope?

NDÉPA revyʼa reho jave peteĩ kasamientohápe? Enterove ningo javyʼa koʼãichahápe. Pe nóvio ha nóvia oñemonde porãiterei, opukapa rei ha hory enterovéndi. Haʼekuéra ovyʼaiterei upe árape ha ojerovia osẽ porãtaha chupekuéra pe ojapóva.

² Péro jaikuaa avei koʼág̃a rupi umi omendáva heta iprovlemaha. Jaipotáramo jepe osẽ porãmba chupekuéra, ñamaña jepi umi nóviore ha ñañeporandu: “Ojogueraha porãnepa hikuái?”. Upéva oiko hag̃ua tekotevẽ ména ha tembireko ojerovia Ñandejára konséhore ha oñehaʼã ojapo (Proverbios 3:5, 6). Upéichamante osẽ porãta hikuái ha Ñandejára akóinte ohayhúta chupekuéra. Jahechamína koʼág̃a mbaʼéichapa la Biblia ombohovái koʼã cuatro porandu: Iporãpa ñamenda? Mbaʼéichapa ikatu jaiporavo porã mávarepa ñamendáta? Mbaʼéichapa ikatu jajeprepara ñamenda hag̃ua? Ha mbaʼépa ñanepytyvõta jajogueraha porã hag̃ua ñamenda rire?

3. Mbaʼérepa naiporãi ñamenda oĩgui ñanemboligáva?

³ Oĩ heta oimoʼãva omendáramo añoite ikatutaha  ovyʼa. Péro tuichaitereíko ojavy hikuái! Ñapensamíntena Jesús rehe. Haʼe ningo nomendaivaʼekue ha heʼi upéva iporãha. Avei omokyreʼỹ entéro ikatúvape opyta hag̃ua omendaʼỹre (Mateo 19:11, 12). Apóstol Pablo ohechauka avei umi nomendáiva ikatuha oservi porãve Ñandejárape (1 Corintios 7:32-38). Péro Jesús ni Pablo ndeʼíri ndovaleiha ñamenda. La Biblia heʼi umi ‘ndoipotáiva oñemenda’ haʼeha “aña remimboʼe” (1 Timoteo 4:1-3, JMP). Upéicharamo jepe, jaikuaa umi nomendáiva ikatuha ojapo hetave mbaʼe Jehovápe g̃uarã ojepyʼapyʼỹre ambue mbaʼére. Upévare naiporãi ñamenda oĩgui ñanemboligáva upearã.

4. Mbaʼérepa umi omendáva añoite ifamiliavaʼerã?

⁴ Upéicharõ, iporãpa ñamenda? Ñemenda niko peteĩ rregálo omeʼẽva Ñandejára, ha ikatu heta ñanembovyʼa (Génesis 2:18). Pór ehémplo, umi mitã ovyʼa ha okakuaa porã hag̃ua oikotevẽ peteĩ família oĩháme sy ha túva. Haʼekuéramante omeʼẽta umi mitãme mborayhu oikotevẽva ha avei okorrehi ha ohekomboʼéta (Salmo 127:3; Efesios 6:1-4). Péro ndahaʼéi upearãnte ñamendáva.

5, 6. a) Heʼiháicha Eclesiastés 4:9-12, mbaʼéichapa oñopytyvõ umi oñoamigoitéva? b) Mbaʼéichapa ména ha tembireko ojogueraha porãvéta?

⁵ Jahechamína pe téysto oñemoĩva oñepyrũnguévo ko kapítulo ha avei umi versíkulo oĩva upe mboyve: ‘Mokõi iporãve peteĩgui, hetave mbaʼe oguenohẽ hembiapógui. Pe peteĩ hoʼáramo, iñirũ omopuʼã jeýta chupe. Ha toʼamína pe haʼeño oikóva, ndaiporichéne avave omopuʼãva chupe. Upéi avei, mokõi oñenóramo oñondive, mokõivéva ndairoʼýi; haʼeñóva rehe ikatu oime ipuʼakáva; mokõiramo katu, ikatuve ojepytaso. Ha upéi avei, pióla ipo mbohapýva ndosói oimeháicha rei’ (Eclesiastés 4:9-12).

 ⁶ Koʼápe ningo ohechauka mbaʼéichapa oñopytyvõ umi oñoamigoitéva. Péro ko téysto ikatu avei oipytyvõ umi omendávape. Ména ha tembireko oñoamigoitevaʼerã, oñopytyvõ ha oñangarekovaʼerã ojuehe. Péro ojogueraha porã hag̃ua, oĩvaʼerã avei peteĩ oipytyvõva chupekuéra. Upéicharõ haʼetéta peteĩ pióla ipo mbohapýva. Ohechaukaháicha ko téysto, peteĩ pióla ipo mbohapýva ndosói oimeháicha rei. Ha mávapa hína pe mbohapyha? Jehová. Ména ha tembireko omotenondéramo Jehová oipotáva ojogueraha porãvéta ha ojoayhuvéta.

7, 8. a) Mbaʼe konséhopa omeʼẽ Pablo umi kristiáno ndojejokokuaáivape g̃uarã? b) Mbaʼépa heʼi la Biblia ohaʼarõha umi omendávape?

⁷ Jaikuaa avei umi omendávante ikatuha oreko rrelasión seysuál. Ména ha tembireko añoite ikatu ovyʼa oĩ jave oñondive (Proverbios 5:18). Upéicharõ, mbaʼépa ikatu ojapo peteĩ kariaʼy térã kuñataĩ ohasámava pe tiémpo iñakãraku reiveha? Ijetuʼúramo gueteri chupe ojejoko hag̃ua ikatu hoʼa tekovaípe. Upévare apóstol Pablo omeʼẽ ko konsého: “Ndojejokokuaáiramo katu tomenda, iporãve omenda, iñakãraku tapia rangue ha okái” (1 Corintios 7:9, ÑÑB, 36; Santiago 1:15).

⁸ Iporãramo jepe ñamenda, jaikuaavaʼerã mbaʼépa ñaneraʼarõta. Apóstol Pablo heʼivaʼekue umi omendáva ‘ohasataha heta jepyʼapy’ (1 Corintios 7:28, BNP). Umi omendáva ombohovái provléma umi omendaʼỹva ndorekóiva. Upévare oiméramo ñamendase, mbaʼépa ikatu jajapo saʼive hag̃ua umi provléma ha javyʼave hag̃ua ñamenda rire? Peteĩ mbaʼe iñimportánteva ningo jaiporavo porã mávarepa ñamendáta.

9, 10. a) Mbaʼéichapa Pablo ohechauka naiporãiha ñamenda peteĩ ojeroviaʼỹvare? b) Mbaʼépa oiko jepi umi nopenáivare Ñandejára konséhore?

⁹ Pablo omeʼẽ peteĩ konsého ñanepytyvõtava jaiporavo porã hag̃ua mávarepa ñamendáta. Haʼe heʼi: “Ani peñemoĩ umi ogueroviaʼỹva ykére” peteĩ júgo guýpe (2 Corintios 6:14). Koʼápe haʼe oñeʼẽ peteĩ mbaʼe ojapóvare umi oñemitỹva. Haʼekuéra ndojokuamoʼãi oñondive júgo guýpe peteĩ mymba tuicháva ha peteĩ michĩva oikuaágui mokõivéva ohasa asytaha. Upéicha avei peteĩ ojeroviáva Jehováre ha peteĩ ojeroviaʼỹva omendáramo ojuehe katuete iprovlémata. Peteĩva oñehaʼãta oñemoag̃uive Jehováre ha pe ótro katu ndoikuaasemoʼãi chugui mbaʼeve. Péicha ndaikatumoʼãi ojogueraha porã hikuái ha heta ohasa asýta. Upévare voi apóstol Pablo omokyreʼỹ kristianokuérape omenda hag̃ua ‘peteĩ Ñandejárare ojeroviáva rehe’ (1 Corintios 7:39, BNP).

¹⁰ Heta vése katu oĩ kristiáno opensáva ikuentaveha omenda peteĩ ojeroviaʼỹvare opyta rangue haʼeño. Oĩ nopenáiva la Biblia heʼívare ha omenda peteĩ ojeroviaʼỹvare Jehováre. Ha ñambyasy jey rei ningo péro osẽ vai jepi hikuái. Haʼekuéra ndaikatúi ojapo oñondive umi mbaʼe iñimportantevéva chupekuéra g̃uarã térã oñemongeta jepe umívare. Amo ipahápe oñeñandu haʼeñove omenda rire. Péro javyʼaite oĩ haguére heta kristiáno iñeʼẽrendúva Jehovápe ha ojeroviáva hese (Salmo 32:8). Omendaséramo jepe, haʼekuéra ohaʼarõ ojuhu peve peteĩ ojeroviáva Jehováre.

11. Mbaʼépa ñanepytyvõta jaiporavo porã hag̃ua mávarepa ñamendáta? (Ehechami rrekuádro  Mbaʼéichapa aiporavo porãta?.)

¹¹ Péro upéva ndeʼiséi ñamendáramo peteĩ Jehovápe  oservívare osẽ porãtaha katuete ñandéve. Tekotevẽ jaikuaa raẽ mbaʼépa ojapose Jehovápe g̃uarã ha ohayhúpa Chupe. Jahechavaʼerã avei jajogueraha porãtapa. Pe tembiguái jeroviaha onohẽma heta informasión oñeʼẽva ko mbaʼére. Upévare iporãta ñañemboʼe Jehovápe ha ñahesaʼỹijo umíva jadesidi mboyve ko mbaʼe iñimportantetéva (Salmo 119:105). *

12. Mbaʼépa ojejapo jepi heta tetãme, ha mbaʼe konséhopa omeʼẽ la Biblia ko mbaʼére?

¹² Heta tetãme tuvakuéra oiporavo mávarepa omendáta ifamília. Umi mitãkariaʼy ha mitãkuña ohechakuaa ituvakuéra iñaranduveha oiporavo porã hag̃ua, upévare osẽ porã jepi. Péicha avei ojapomivaʼekue Jehová siervokuéra ymaguare. Upévare umi túva odesidítava ko mbaʼe ohechavaʼerã Abrahán ehémplo. Haʼe omondórõ guare hembiguáipe oiporavo hag̃ua Isaac rembirekorã ndeʼíri chupe ohecha hag̃ua pe mitãkuñápa ipláta. Upéva rangue haʼe oñehaʼãmbaite oheka Isaac rembirekorã peteĩ kuña ohayhúva Jehovápe (Génesis 24:3, 67). *

13-15. a) Mbaʼéichapa Proverbios 24:27 heʼíva oipytyvõta peteĩ mitãkariaʼy omendasévape? b) Mbaʼe konséhopa omeʼẽ la Biblia peteĩ kuñataĩ ojepreparávape omenda hag̃ua?

¹³ Oiméramo ñamendaseñaína iporãta ñañeporandumi ko mbaʼe: “Ikatúma piko amenda?”. Ndahaʼéi ningo  ñañeñandúgui ñaneaño, ñanefamiliaségui, térã ñaneakãrakúguinte ikatúmava ñamenda. Iporã jahecha raẽ mbaʼépa jahupytyse ñande rekovépe.

¹⁴ Ñapensami peteĩ mitãkariaʼy ohekávare hembirekorã. Haʼe ojepyʼamongeta porã vaʼerã ko téysto heʼívare: “Ne rembiapo okapegua ejapo raẽ; upéi embosakoʼi nde kokue ha ipahápe emopuʼã nde róga” (Proverbios 24:27, ÑÑB). Yma ningo peteĩ kuimbaʼe ‘omopuʼãséva hóga’ térã omendaséva oñeporandu raẽ vaʼerã: “Ikatútapa añangareko che rembirekóre ha che familiakuérare?”. Omenda mboyve heta ombaʼapovaʼerã ikokuépe. Ha upéichante avei koʼág̃a. Peteĩ mitãkariaʼy omendaséva ojepreparavaʼerã okumpli hag̃ua upe rresponsavilida. Hesãi aja haʼe ombaʼapovaʼerã oñangareko hag̃ua ifamíliare. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi peteĩ kuimbaʼe nomoĩriramo ifamíliape oikotevẽva, nohekomboʼéi ha noipytyvõiramo oñemoag̃ui hag̃ua Jehováre ivaiveha peteĩ ojeroviaʼỹvagui (1 Timoteo 5:8).

¹⁵ Peteĩ kuñataĩ omendaséva orekóta avei heta rresponsavilida. La Biblia omombeʼu heta mbaʼe tembireko ikatúva ojapo oipytyvõ hag̃ua iménape ha oñangareko hag̃ua hógare (Proverbios 31:10-31). Umi kuimbaʼe ha kuña ojapuraitereíva omenda hag̃ua, ohechauka ojepyʼapyha ijehénte. Mbaʼérepa? Haʼekuéra nopensái mbaʼépa ojapóta hembireko térã iména rehehápe. Umi omendaséva ningo omombarete raẽ vaʼerã ijerovia, upéva hína iñimportantevéva. Jahechami mbaʼéichapa ikatu ojapo hikuái upéva.

16, 17. Mbaʼe konséhorepa ojepyʼamongetavaʼerã umi omendaséva?

¹⁶ Kuimbaʼe ha kuña omendaséva opensa porã vaʼerã mbaʼépa Jehová ojerure ména ha tembirekógui. Tekotevẽ  pe kuimbaʼe oikuaa mbaʼéichapa omoakãvaʼerã hogapy. Ndovaléi otrata vai ifamíliape. Upéva rangue oñehaʼãvaʼerã omoakã hogapy Jesús omoakãháicha kongregasión (Efesios 5:23). Upéicha avei pe kuña oikuaavaʼerã mbaʼépa heʼi la Biblia tembirekokuérare. Oñeporanduvaʼerã: “Añemoĩnepa che ‘ména poguýpe’?” (Romanos 7:2, ÑÑB). Haʼe oñemoĩma Jehová ha Cristo léi poguýpe (Gálatas 6:2). Ha omendávo oñemoĩvaʼerã avei iména poguýpe. Upéicharõ iporãta oñeporandu: “Ikatútapa cheñeʼẽrendu peteĩ kuimbaʼe imperféktope ha aipytyvõ chupe opa mbaʼépe?”. Ndojaposéiramo upéva, iporãve nomendáinte.

¹⁷ Avei ména ha tembireko ojepreparavaʼerã omeʼẽ hag̃ua ojupe oikotevẽva (Filipenses 2:4). Pablo ohaivaʼekue: “Opáichavo, menakuéra tohayhu hembirekópe ojehayhuháicha ijupe voi, ha tembirekokuéra tomombaʼe iménape”. Jahechaháicha apóstol Pablo ohechakuaa ména oikotevẽha hembireko omombaʼe chupe. Ha tembireko katu oipota iména ohayhu chupe (Efesios 5:21-33).

18. Mbaʼérepa umi oĩva de nóvio ojejokokuaavaʼerã?

¹⁸ Ñañemoĩ de nóvio ndahaʼéi jajediverti hag̃uánte. Upéva rangue kuimbaʼe ha kuña oñehaʼãvaʼerã ojotrata porã, ha ohecha ojogueraha porãtapa. Avei ojejokokuaavaʼerã. Mbaʼérepa? Jaikuaa kuimbaʼe ha kuña ojegusta jave ndahasyiete iñakãraku hag̃ua ha ndojejokóiramo ikatu hoʼa tekovaípe. Péro ojoayhu añetéramo ndojapomoʼãi mbaʼeve omongyʼátava chupekuéra Jehová renondépe (1 Tesalonicenses 4:6). Ñañehaʼãramo jajejokokuaa ñaime aja de nóvio, ñanepytyvõta jaikove aja pukukue, ñamenda térã nañamendáiramo jepe.

19, 20. Mbaʼéichapa heta hénte ohecha ñemenda, ha mbaʼéichapa ohechavaʼerã kristianokuéra? Emeʼẽ ehémplo.

¹⁹ Opyta hag̃ua oñondive opa árare opromete haguéicha omendárõ guare, ména ha tembireko omombaʼevaʼerã pe kompromíso. Umi novéla ha pelíkula ningo ohechauka jepi peteĩ istória opaha pe kuimbaʼe ha kuña omendávo. Péro añetehápe ñamendávo ndopái mbaʼeve, oñepyrũ katu. Ha Jehová oipota jasegi oñondive opa árare (Génesis 2:24). Ñambyasyete ningo péro ko múndope noñepensái upéicha. Heta henda rupi umi hénte heʼi umi omendáva oñeñapytĩha ojuehe. Ogusta aja chupekuéra oñeñapytĩse ojuehe ha ndogustavéi vove katu ojeiséntema ojuehegui.

²⁰ Oĩ heta opensáva umi omendáva ikatuha ojopoi ogustaha óra. Upévare omendánte opensa porã mboyve. Ndogustáirõ chupekuéra térã iprovlémarõ oñondive ojopoínte. Péro ñanemanduʼavaʼerã la Biblia ombojojaha ñemenda peteĩ piólare. Oĩ heta pióla ijýva. Pór ehémplo, umi ojeporúva várkope ogueropuʼaka umi torménta ivaivéva ha ndosói oimeháicha rei. Péicha avei ñemenda: Jehová oipota ména ha tembireko opyta oñondive opa árare. Ñanemanduʼa Jesús heʼivaʼekuére: ‘Yvypóra ndoipeʼaivaʼerã ojuehegui Ñandejára ombojoajuvaʼekue’ (Mateo 19:6). Péicha ñapensavaʼerã entéro kristiáno. Heʼisépa upéva ñemenda haʼeha peteĩ kompromíso ipohyietereíva? Nahániri.

21. Mbaʼépa ojapokuaavaʼerã umi omendáva, ha mbaʼe ehémplopa omoĩ Jehová?

²¹ Umi omendáva ikatu oiko vyʼápe. Péro upearã oñehaʼãvaʼerã ohecha iporãva ojuehe ha ani ivaívante.  Ikatúnepa jahecha iporãvante ñande rapicháre? Ikatu. Jehová ohecha opaite mbaʼe jajapóva, upéicharamo jepe jaipota ojesareko umi mbaʼe porã jajapóvare. Jaikuaa añeteha pe salmísta heʼíva: “Nemanduʼátaramo ore rembiapo vaikue rehe, piko máva oñemoĩta ne renondépe?” (Salmo 130:3). Umi omendáva oñehaʼãvaʼerã ojapo avei upéva ha oñoperdonakuaavaʼerã (Colosenses 3:13).

22, 23. Mbaʼe ehémplopa omeʼẽ Abrahán ha Sara umi omendávape g̃uarã?

 ²² Hiʼarevévo oñondive umi omendáva ikatu ovyʼa ha ojogueraha porãve. Péicha oikovaʼekue Abrahán ha Sárare. Haʼekuéra ombohovái heta provléma ijeda riréma. Sara orekórõ guare 60 áño rupi oheja hikuái hóga porã orekóva Úrpe ha oho oiko óga kárpape. Upéva ijetuʼúneraʼe chupe. Péro iñeʼẽrendu iménape ha omoirũ chupe. Sara akóinte oñehaʼã tosẽ porã iména odesidíva. Oipytyvõ Abrahánpe ha ojepytaso ijykére. Haʼe ndojapói upéva ojehechauka hag̃ua, síno “ipyʼapýpe” ohenói Abrahánpe che karai (Génesis 18:2, ÑÑB; 1 Pedro 3:6). Sara omombaʼe iménape ipyʼaite guive.

²³ Upéva ndeʼiséi haʼekuéra opensa joja hague opa mbaʼére. Peteĩ jey Sara ojerure Abrahánpe ojapo hag̃ua peteĩ mbaʼe ndogustáiva chupe. Péro Jehová heʼi Abrahánpe ohendu hag̃ua hembirekópe. Upémarõ haʼe ohendu hembirekópe ha ojapo haʼe heʼíva. Upéva oipytyvõ ifamília oho porã hag̃ua (Génesis 21:9-13). Abrahán ha Sara ojapovaʼekue omboʼe heta mbaʼe ména ha tembireko koʼag̃aguápe, tahaʼe omenda ramóva térã aréma omendáva.

24. Mbaʼéichapa umi omendáva ohechaukáta omombaʼeha Jehovápe?

²⁴ Kongregasiónpe oĩ heta ména ohayhu ha omombaʼéva hembirekópe, ha tembireko orrespetáva iménape. Haʼekuéra omotenonde Jehová oipotáva. Jahecha umi omendáva ikatuha ojogueraha porã ha ovyʼa. Upévare ñamendaséramo jaiporavo porã vaʼerã ñane rembireko térã ñane menarã. Avei tekotevẽ jajeprepara porã ha ñañehaʼã toĩ mborayhu ha pyʼaguapy ñande rogapýpe. Péicha ñamombaʼéta Jehovápe ha avei haʼe akóinte ñanderayhúta.