KAPÍTULO  30

¿Iporãpa ahuga umi videohuégo?

 PETEĨ mitãrusu hérava Brian heʼi: “¡Igustoiterei jahuga umi videohuégo! Upépe rejapokuaa heta mbaʼe normálmente ndaikatumoʼãiva pórke nemoprovlémata”. Peteĩ mitãkuña héravape Débora ogustaiterei avei umi videohuégo, péro haʼe heʼi oĩha peteĩ pelígro: “Umíva ikatu hoʼupaite ndehegui ne tiémpo, ha oĩ voi katu oñenvisiáva hese”.

Añetehápe ikalidaiterei pe teknolohía ojepurúva ojejapo hag̃ua umi videohuégo. Ha ndahaʼéi upévante, hetápe ogustaiterei pórke ohechakuaa oñehaʼãmante vaʼerãha oganaséramo, oipytyvõha chupekuéra okuʼe ha opilla hag̃ua pyaʼe umi mbaʼe oikóva ijerére, ha oikoiteha ojediverti hag̃ua. Avei oĩ umi ojepreparáva ikatu hag̃uáicha ñanepytyvõ jalee porãve ha ñandevale hag̃ua matemátikape jepe. Ha oimérõ ne kompañerokuéra ohuga jepi umíva, reikuaáta mbaʼe rehepa oñeʼẽ hikuái ha reñemongeta hendivekuéra nde avei rehugáramo upe huégo.

Añetehápe, reheka porãramo ikatu hína retopa umi videohuégo igústova ha ndaivaíriva. Péro, ¿mbaʼérepa tekotevẽ reñatende porã?

Oĩ videohuégo ivaietereíva

Ñambyasýramo jepe, ndaikatúi jaʼe entéro umi videohuégo iporãha. Hetaiterei umíva apytépe ohechauka iporãramoguáicha “umi mbaʼe vai ogustáva yvypóra rete imperféktope”, péro Ñandejárape katu ombojeguaru koʼã mbaʼe kyʼa (Gálatas 5:19-21).

Adrián, peteĩ mitãrusu orekóva 18 áño, heʼi peteĩva umi videohuégo ifamosovéva orekoha “pandilléro oñorairõva oñondive, oipurúva dróga, ijuru tieʼỹva, orekóva rrelasión sexuál, ivioléntova ha oporojukáva”. Oĩ avei umi videohuégo orekóva espiritísmo,  ha umi osẽ pyahuvéva ivaivéntema ohóvo ymave guarégui. Oĩ katu umi ojehugakuaáva Internet rupive ótra persóna kóntrape, ha hetápe ogustaiterei avei upéva. Por ehémplo, James orekóva 19 áño heʼi: “Ne komputadóra guive ikatu rehuga peteĩ persóna oĩvandi ótro ladoite ko múndope”.

Koʼág̃arupi oĩ avei umi huégo ikatúva ojehuga éntre heta Internet rupive. Umívape káda uno ikatu oelehi térã okrea la ihugadór, por ehémplo peteĩ persóna, peteĩ animál, térã ikatu voi ombojeheʼa ojuehe mokõivéva, ha hetaiterei hugadór ikatu ohuga oñondive pe huégo al mísmo tiémpo. Koʼã huégope oñemoĩ jepi heta mbaʼe oĩva voi ñande jerére, por ehémplo merkádo, áuto, óga, diskotéka, ha umi motél jepe oñemoĩ. Umi ohugáva katu omondokuaa ojupe mensáhe oñekomunika hag̃ua ohuga aja oñondive.

Koʼãichagua videohuégope oĩ jepi avei umi personáhe ivaietereíva, por ehémplo mafióso, prostitúta, extorsionísta, falsifikadór ha asesíno. Umi personáhe oĩva pe huégope ikatu ojapo heta mbaʼe normálmente ndaikatumoʼãiva ni mbaʼevéicharõ ojapo. Por ehémplo, ojopy haguénte unos kuánto votón, umi hugadór ikatu heʼi ipersonáhepe oreko hag̃ua ótrondi rrelasión sexuál. Hiʼarive heta huégope umi personáhe ikatúva oreko rrelasión sexuál oñondive ojogua mitãme. Ndareíri ningo oĩ umi heʼíva ivaietereiha la ojapóva umi videohuégo jára opreparávo koʼãichagua mbaʼe ojehuga hag̃ua hese.

Iñimportanteterei reelehi porã

Oĩ heta ohugáva peichagua videohuégo itieʼỹ ha ivioléntova ha heʼi: “Peteĩ huégonte ningo ha ndoperhudikái avavépe, ndahaʼéingo siérto la oikóva pype”. Péro upéva japu hína, ¡aníkena reheja nembotavy hikuái!

 La Biblia heʼi porã: “Umi mitãme jepe ikatu japilla mbaʼeichagua persónapa umi mbaʼe ojapóvare, oimérõ ojeporta porã térã ojeporta vai” (Proverbios 20:11). ¿Heʼínepa nderehe Jehová nde haʼeha peteĩ persóna ojeporta porãva oiméramo rehuga umi videohuégo itieʼỹ ha ivioléntova? Hiʼarive oĩ investigasión ohechaukáva la hénte oñentretenéramo umi mbaʼe ivioléntovare, haʼekuéra voi iviolentoveha opytávo. Ha oĩ voi expérto heʼíva koʼã videohuégo ipeligrosoveha pe télegui, pórke koʼãvape la hénte ojepokuaa voi ojapo umi mbaʼe vai, ha ndahaʼéi ohechánteva umíva.

Reiporavóramo koʼãichagua videohuégo rejediverti hag̃ua, haʼetéta rehugáva peteĩ mbaʼe orekóvare venéno. Ikatu nandeperhudikái ensegída voi, péro ohasávo pe tiémpo katuete ojapo vaietereíta nderehe. Upéicha avei, reñentretene memérõ umi videohuégo itieʼỹ ha iviolentoitereívare tuichaiterei ndeperhudikáta, pórke umíva káusare ndaikatumoʼãvéima repilla porã “mbaʼépa iporã ha mbaʼépa ivai”. Ikatu voi oike ne akãme umi pensamiénto ha deséo ivaietereíva, ha amo ipahápe umíva ikatu nedomina (Efesios 4:19; Gálatas 6:7, 8).

 Mbaʼeichagua videohuégo ikatu reiporavo

Nde tuakuéra ohejáramo ndéve rehuga umi videohuégo, ¿mbaʼéichapa ikatu reikuaa mávapa iporã, ha mboy tiémpopa ikatu reipuru rehuga hag̃ua umíva? Epensamína koʼã porandúre:

¿Mbaʼépa opensáta cherehe Jehová? Salmo 11:5 heʼi: “Jehová ohecha hína umi ivuénovape ha avei umi iñañávape. Haʼe ndochaʼeiete voi umi hénte ohayhúvare pe violénsia”. La Biblia heʼi porã avei mbaʼépa opensa Ñandejára pe espiritísmore: “Oimeraẽ ojapóva koʼã mbaʼe ombojeguaru hína Jehovápe” (Deuteronomio 18:10-12). Upéicharõ, reipotáramo oiko ndehegui Ñandejára amígo, ejapo vaʼerã la heʼíva Salmo 97:10: “Ndapechaʼéi vaʼerã umi mbaʼe ivaívare”.

¿Mbaʼéichapa pe huégo oafektáta repensa lája? Epensamína:  ¿nepytyvõtapa pe videohuégo ‘edipara hag̃ua oimeraẽ mbaʼe ikatúvagui ndegueraha tekovaípe’? (1 Corintios 6:18). Umi videohuégo ohechaukáva umi mbaʼe itieʼỹva térã ikatuhápe remensahea ótro hugadór ndive koʼã mbaʼére, nanepytyvõmoʼãi rejepyʼamongeta hag̃ua umi mbaʼe ihústovare, ipotĩvare ha ñanemomýivare japorohayhu hag̃ua (Filipenses 4:8).

¿Mboy tiémpopa rehugáta? Umi videohuégo iporãva jepe ikatu hína hoʼu ndehegui hetaiterei tiémpo. Iporãta reanotáramo mboy tiémpopa reipuru jepi rehuga hag̃ua, upéva nepytyvõta ani hag̃ua remboyke umi mbaʼe iñimportantevéva pe huégo rapykuéri (Efesios 5:16).

Jaikuaaháicha, la Biblia ndeʼíri jaiko vaʼerãha tódo el tiémpo jastudia ha ñambaʼapoháre. Upéva rangue ñanemomanduʼa oĩha “tiémpo japuka hag̃ua” ha “tiémpo jajeroky hag̃ua” (Eclesiastés 3:4). Pe palávra hebrea ojetradusíva “jajeroky” heʼise avei “japopo”, ha upéva ohechauka jajediverti hag̃ua ikatuha avei jajapo ehersísio térã jahuga peteĩ  depórte. Upévare, iporãta rejapo mimíramo avei koʼã mbaʼe rejediverti hag̃ua rehuga rangue siémpre umi videohuégonte.

Eiporavo porãkena

Añetehápe ningo igústo jahuga umi videohuégo, koʼýte oiméramo ndevale voi upévape. Ha upévare katu iñimportantevéntema reñatende porã reiporavo hag̃ua. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Epensamína ko mbaʼére: katuete ningo nde koléhiope ifasilve hína ndéve umi matéria ndegustáva. Upéva ningo normál, pórke siémpre ñanemanduʼa porãve umi mbaʼe ñandegustávare. Ha epensamína koʼág̃a pe videohuégo ndegustavévare, ¿nepytyvõpa hína siémpre nderekopotĩ hag̃ua?

Aníkena rehuga peteĩ videohuégo ogustáguinte ne kompañerokuérape. Upéva rangue, iporãvéta primero reinvestiga porãrõ, ha upéi ndete redesidi mbaʼépa rejapóta. Esegíkena siémpre ko konsého iñimportantetéva: “Pesegíkena pehechakuaa oĩ porãpa térãpa oĩ vai ñande Ruvichápe g̃uarã umi mbaʼe pejapóva” (Efesios 5:10).

MBAʼÉPA JAHECHÁTA PE ÓTRO KAPÍTULOPE

Katuete ningo ndegustaiterei pe músika. Péro, ¿noiméipa iñimportantetereíma hína ndéve g̃uarã?

TÉXTO OĨVA LA BÍBLIAPE

“Peẽ pehayhúva Jehovápe, ndapechaʼéi vaʼerã umi mbaʼe ivaívare” (Salmo 97:10).

PETEĨ KONSÉHO

Eiporavo mboyve peteĩ videohuégo, eanota raẽ mbaʼe reheguápa upe huégo ha mbaʼe mbaʼépa rejapo vaʼerã rehóvo regana hag̃ua. Upéi ekompara koʼã mbaʼe umi prinsípio bíblico jahecha vaʼekuére ko kapítulope reikuaa hag̃ua iporãpa térãpa nahániri.

¿REIKUAÁPA RAʼE?

Oĩ klínika ombaʼapóva oipytyvõ hag̃ua umi oñenvisiávape videohuégore oheja hag̃ua ivísio. Pe primera klínika ojeavri vaʼekue Holándape áño 2006-pe.

UMI MBAʼE AJAPÓTAVA

¿Mbaʼépa ikatu haʼe che amígope cheinvitárõ ahuga hag̃ua peteĩ videohuégo itieʼỹ térã ivioléntova? ․․․․․

¿Mboy tiémpopa aipurúta káda semána ahuga hag̃ua umi videohuégo, ha mbaʼépa ajapóta akumpli hag̃ua upéva? ․․․․․

¿Mbaʼépa aporanduse che túa térã che sýpe ko témare? ․․․․․

¿NDÉPA MBAʼE ERE?

● ¿Mbaʼéichapa peteĩ videohuégo ikatu oafekta peteĩ persóna opensa ha oñeñandu lája?

● ¿Mbaʼérepa iñimportánte ereko enkuénta Jehová opensáva reiporavóta vove peteĩ videohuégo?

● ¿Mbaʼéichapa ikatu reipytyvõ peteĩ ne ermáno menórpe oñenvisiáramo peteĩ videohuégo nde reikuaávare ivaiha?

[Komentário oĩva páhina 249-pe]

“Heta videohuégo ohechauka iporãramoguáicha pe violénsia, tekovai, tekokyʼa ha umi ijuru tieʼỹva. Koʼã mbaʼe ikatu ova nderehe ha upéi nerepensavéima ivaiha hetave mbaʼe. Upévare ñapensa porã vaʼerã mbaʼe huégopa jaiporavóta” (Amy).

[Taʼanga oĩva páhina 250-pe]

Rehugáramo umi videohuégo itieʼỹ térã ivioléntova, haʼetéta rehugáva peteĩ mbaʼe orekóvare venéno, ikatu nandeperhudikái ensegída voi, péro ohasávo pe tiémpo katuete ojapo vaietereíta nderehe