1-3. a) ¿Mbaʼéichapa oñeñandu raʼe Jesús hardín de Getsemanípe, ha mbaʼérepa? b) ¿Mbaʼe mbaʼépa tekotevẽ ñañeporandumi?

 PETEĨ jey Jesús oho idisipulokuérandi hardín de Getsemanípe. Upépe haʼekuéra ijaty jepi voi, péro ko vuéltape Jesús oñekevrantaiterei, neʼĩra gueteri peichaite peve oñeñandu vai. Hiʼarive saʼíma ofalta omano hag̃ua ha upévare oĩse haʼeño. Upémarõ oike hyepy gotyove pe hardínpe oñemboʼe hag̃ua Jehovápe. Jesús oñesũ ha oñemboʼe ipyʼaite guive, péro ipyʼapererepa, haʼete ipyʼaropútava, ‘hyʼái haʼete voi tuguy otykýva pe yvýpe’ (Lucas 22:39-44).

² ¿Mbaʼére piko oñeñandu vaiete? Ndahaʼéi ohasa asyetereíta haguére, síno oiko potaite rupi peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva ha hese odepende oñekumpli hag̃ua. Haʼe oikuaa porã ohasataha heta mbaʼe ijetuʼúva ha oaguanta vaʼerãha umíva oñemopotĩ hag̃ua Itúa réra ha entéro yvypóra oikove hag̃ua vyʼápe opa ára g̃uarã iñeʼẽrendúramo. ¿Ojapónepa Jesús oñehaʼarõva chugui? Haʼe oaguanta vaʼekue opaite mbaʼe oñemopotĩ hag̃ua Jehová réra. Upévare omano mbotaitévo heʼi: “Ajapopaitéma umi mbaʼe nde rejerure vaʼekue chéve” (Juan 19:30).

³ La Biblia heʼi: “Pejepyʼamongeta vaʼerã Jesús rehe. Haʼe oaguanta hetaite mbaʼe vai” (Hebreos 12:3). Péro, ¿mbaʼe mbaʼépa ohasa raʼe Jesús? ¿Mbaʼéichapa oaguanta ha mávapa oipytyvõ chupe? ¿Mbaʼéichapa ikatu jasegi iñehémplo? Ñambohovái mboyve koʼã porandu ñantende raẽ vaʼerã mbaʼépa heʼise ñaaguanta peteĩ mbaʼe.

4, 5. a) ¿Mbaʼépa heʼise ñaaguanta? b) Emoĩ peteĩ ehémplo ohechaukáva jahasáramo peteĩ mbaʼe ijetuʼúva ndeʼiseiha ñaaguantamaha.

⁴ Sapyʼánte ningo jahasánte voi “heta mbaʼe ijetuʼúva” (1 Pedro 1:6). Péro upéva ndeʼiséi ñaaguantaha hína opa mbaʼe jahasáva. Griégope “ñaaguanta” heʼise “jajepytaso mbarete jajejopy vai jave”. Peteĩ karai ontendéva koʼã mbaʼe omombeʼu mbaʼépa heʼise la Biblia oipuru jave pe ñeʼẽ ‘aguánte’. Haʼe heʼi: “Ñaaguantávo ningo ñanembareteve ñambohovái hag̃ua oimeraẽ mbaʼe vai. Ñanepytyvõ jajepytaso hag̃ua pe ijetuʼuve jave, jajeroviágui oñesolusionataha. Ha jajesareko meméramo umi mbaʼe porã ikatúvare jahupyty, umi desgrásia jepe ivevyimiéta ñandéve”.

⁵ Jahasáramo peteĩ mbaʼe ijetuʼúva ndeʼiséi ñaaguantamaha hína. Ñanemanduʼa vaʼerã ñaaguantaha peteĩ mbaʼe vai jajepytaso mbaretérõ, ñapensa memérõ umi mbaʼe porãre ha jajeroviáramo oñesolusionataha. Ikatu ñamoĩ peteĩ ehémplo: mokõi karai oho kárselpe, peteĩva imonda ha oporojuka haguére ha pe ótro katu oservi rupi Ñandejárape. Pe mondaha oĩ aja upépe ipyʼaro ha ndaijaʼéi avavére. Péro pe ótro ohechakuaa upe ohasáva haʼeha peteĩ oportunida ohechauka hag̃ua ijerovia mbareteha ha ndoikói oñembyasy oĩ haguére upépe. ¿Mávapa koʼãva apytégui ohechauka oaguantakuaaha peteĩ situasión vai? ¡Katuete jaʼekuaa pe oservíva Ñandejárape haʼeha pe ehémplo iporãvéva! (Santiago 1:2-4).

6. ¿Mbaʼépa jajapo vaʼerã ñaaguantakuaa hag̃ua?

⁶ Tekotevẽterei ningo ñaaguantakuaa ikatu hag̃uáicha jajesalva (Mateo 24:13). Péro ñanemanduʼa vaʼerã upéva nañagueronaseiha, upéicha rupi ñaaprende ha ñamoheñói vaʼerã jaikove aja pukukue. Romanos 5:3 heʼi “pe jehasa asy ñanepytyvõha ñaaguantakuaa hag̃ua”. Sapyʼánte  jahasávo umi provléma ikatúva omokangy ñande jerovia ndajaikuaái moõ gotyopa jajapíta, upéicharamo jepe ndajaikói vaʼerã jadiparapara chugui, síno ñambohovái vaʼerã. Jepe tuicha térã michĩ umi provléma jahasáva ára ha ára, ñambohováiramo ñanembaretevéta ñaaguanta hag̃ua umi ótra pruéva oútava. Péro koʼã mbaʼe ningo ndajahupytýi ñandejehegui reínte, síno ‘pe fuérsa Ñandejára omeʼẽva’ ñanepytyvõ ñanembarete hag̃ua (1 Pedro 4:11). Haʼe imbaʼeporãiterei rupi ombou Itaʼýrape omoĩ hag̃ua ñandéve ehémplo iporãva. Jahechamína mbaʼéichapa ikatu jasegi upe ehémplo.

7, 8. ¿Mbaʼe mbaʼépa Jesús oaguanta vaʼekue pe pyhare omano mboyve?

⁷ Omano mbotávo Jesús oaguanta vaʼekue heta mbaʼe vai ojoapykueripa. Por ehémplo upe pyhare omano mboyve hetaite oñeñandu vai, upérõ ningo ojeapoʼi ha ojeheja rei chupe. Hiʼarive peteĩ idisípulo otraisiona chupe ha umi ótro iñirũnguéra katu osẽ ohopa hese. Upe rire umi rrelihión omoakãva oñepyrũ ombyepoti, oñembohory ha ondyvu hese. Péro ni upeichavérõ naikangýi ijerovia, ojepytaso mbareteve guei (Mateo 26:46-49, 56, 59-68).

⁸ Ñande pyʼa ningo hoʼa yvýre ñanemanduʼávo mbaʼeichaitépa oĩ oñemboharáiva hese omano mbotaitérõ guare. Peteĩ rrevísta heʼi hetaiterei oñembyepoti hague, “pe hete haʼete voi oñemboʼipáva ha hetaiterei huguy”. Upe rire ojekutu chupe peteĩ yvyráre ha “mbeguekatúpe omano, hetaiterei anga ohasa asy”. ¡Oiménengo hasyete raʼe chupe ojekutúrõ guare ipo ha ipýre umi klávo guasu! (Juan 19:1, 16-18). Ñapensamíntena mbaʼéichapa hasýne chupe osaingórõ guare umi klávoguinte ha ilómo huguypáva  ojekyty kytýrõ pe yvyra ikorochopávare. Jesús oaguantapa koʼã mbaʼe ha hiʼarive oñekevranta jey nosẽirõ g̃uarã chupe Itúa oipotaháicha, heʼiháicha oñepyrũre ko kapítulo.

9. ¿Mbaʼépa heʼise ‘jaaseptataha umi sufrimiénto’ ha ñamoirũ Jesúspe?

⁹ Ñande ñamoirũva Jesúspe jaikuaa porã ñanderupytytaha avei opaichagua jehasa asy. Jesús heʼi vaʼekue voi: “Oĩramo chemoirũséva, toñembyesarái ijehegui, toasepta umi sufrimiénto, ha tachemoirũ meme” (Mateo 16:24). Heʼívo koʼápe “umi sufrimiénto”, upéva heʼise heta jahasa asytaha, ñañemotĩtaha ha ikatu avei ñamano. Ijetuʼu formál ningo ñamoirũ Jesúspe. Ha ñañehaʼã rupi jajapo pe iporãva, ko múndo ndaijaʼéi ñanderehe (Juan 15:18-20; 1 Pedro 4:4). Upéicharamo jepe ñande jahasa asy ha ñamano jepe, ñamoirũvo Jesucrístope (2 Timoteo 3:12).

10-12. a) ¿Mbaʼéichapa heta yvypóra imperfékto ombohasa asy vaʼekue Jesúspe? b) ¿Mbaʼe mbaʼe ijetuʼúvapa oaguanta vaʼekue Jesús?

¹⁰ Heta yvypóra imperfékto ombohasa asy vaʼekue Jesúspe. La Biblia heʼi Jehová ojapórõ guare ko yvy ha opa umi mbaʼe oĩva pype, Jesús ombaʼapo hague hendive “peteĩ konstruktór ivaletereívaicha” (Proverbios 8:22-31). Upévare oikuaa vaʼekue Jehová oipotaha opavave ohechauka avei umi kualida porã haʼe orekóva, oiko vyʼápe ha hesãi joa (Génesis 1:26-28). Jesús ningo ou vaʼekue oiko yvypóraicha ha upéicha rupi ontende umi hénte oñandúva ha opensa lája, ha ohechakuaa mombyry oĩha hikuái Ñandejáragui pekádo káusare. ¡Mbaʼeichaitépa oiméne ombyasy ohechávo umi hénte hembiapo vai vaive ohóvo! Koʼã mbaʼe opokoiterei hese, ¿péro oúpa haʼe ndoikuaasevéi mbaʼeve avavégui ha opensa yvyporakuéra naipohãveimaha? Jahechamína mbaʼépa ojapo.

 ¹¹ Peteĩ jey Jesús oñeñandu vaieterei ha hasẽ umi judío ipyʼahatãiterei rupi. Péro, ¿omokangýpa upéva chupe térã ndopredikavéi upe haguére? Nahaniriete voi, la Biblia heʼi mbaʼépa ojapo: “Jesús osegi omboʼe káda día pe témplope” (Lucas 19:41-44, 47). Ótra vuéltape katu umi fariséo jepiveguáicha opeska hese jahecha omonguerápa peteĩ kuimbaʼépe sabadokue. Haʼe ‘ipochy ha ombyasyeterei’ ipyʼahatã haguére hikuái. Péro, ¿okyhyjépa Jesús umi santulário atýragui? ¡Ni michĩmi ndokyhyjéi chuguikuéra! Omonguera guei pe kuimbaʼépe upe sinagógape voi (Marcos 3:1-5).

¹² Avei idisipulokuéra ojavy meme ha upéva heta ombohasa asy chupe. Jahecha haguéicha kapítulo 3-pe haʼekuéra iñimportanteseterei vaʼekue (Mateo 20:20-24; Lucas 9:46). Ha Jesús heʼi jey jey chupekuéra ndovaleiha oñemombaʼeguasu (Mateo 18:1-6; 20:25-28). Upéicharamo  jepe nontendemoʼãi voi hikuái. Pe pyhare omano mboyve, ojodiskuti kangue jeýma ohecha hag̃ua mávapa iñimportanteve ijapytepekuéra (Lucas 22:24). ¿Mbaʼépa opensa raʼe Jesús? ¿Heʼípa operde reimaha itiémpo hesekuéra? Nahániri, ojesareko guei umi mbaʼe porãre. Haʼe oikuaa idisipulokuéra ohayhuha Jehovápe ha ojaposeha hembipota (Lucas 22:25-27).

13. ¿Mbaʼe mbaʼépa ñande avei ikatu jahasa?

¹³ Ikatu ñande avei jahasa Jesús ohasa vaʼekue. Por ehémplo, ñamombeʼúvo umi notísia porã ikatu jatopa umi hénte ndoikuaaséiva mbaʼeve Ñandejáragui térã oñemoĩva ñanderehe. ¿Mbaʼépa jajapokuaa upéicha jave? ¿Jahejátapa upéva ñanemokangy térãpa akóinte japredika kyreʼỹta? (Tito 2:14). Sapyʼánte ikatu avei ñane ermanokuéra heʼi térã ojapo peteĩ mbaʼe vai iñimperfékto rupi ha ñandepochy upe haguére (Proverbios 12:18). ¿Ñapensátapa hesekuéra naipohãveimaha, térãpa jajesarekóta umi mbaʼe porã ojapóvare? (Colosenses 3:13).

14. ¿Mbaʼépa omomýi raʼe Jesúspe oaguanta hag̃ua?

¹⁴ Hetaite anga Jesúspe oñembohasa asy, ojeapoʼi ha oñembohory hese umi hénte, upéicharamo jepe haʼe arakaʼeve naikangýi, ojerovia mbarete guei Jehováre. ¿Mbaʼépa omomýi raʼe chupe oaguanta hag̃ua? Mokõi mbaʼe iñimportantetereíva. Primero omaña yvate gotyo, upéva heʼise oñemboʼe hague Ñandejárape, haʼe ningo “ñanemombarete ñaaguanta hag̃ua” (Romanos 15:5). Ha segundo omaña henonde gotyo, upéva heʼise ojesareko hague umi mbaʼe porã ohupytýtavare. Ñahesaʼỹijo porãmína koʼã mokõi mbaʼe iñimportantetereíva.

15, 16. a) ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa Jesús ndojeroviái hague ijehe? b) ¿Mbaʼérepa ojeroviaite Jesús Itúare?

¹⁵ Jesucristo perféktoramo jepe ndojeroviái ijehe, upéva  rangue ojerure Itúape akóinte oipytyvõ hag̃ua chupe. Apóstol Pablo oskrivi vaʼekue: “Cristo oikórõ guare ko yvy ape ári oñemboʼe ipyʼaite guive Ñandejárape, haʼe hatã osapukái, hasẽ ha ojerure asy chupe umi mbaʼe oipotáva” (Hebreos 5:7). Jahechakuaa upéicharõ Jesús ndahaʼeiha ku ‘oñemboʼénteva’, síno “ojerure asy” voi. Pe ñeʼẽ jerure asy heʼise ojerureha ipyʼaite guive oñepytyvõmi hag̃ua chupe ha ojerure jey jey, ndahaʼéi una vemínte. Heʼi voi ningo la Biblia hardín de Getsemanípe Jesús heta oñemboʼe hague ipyʼaite guive (Mateo 26:36-44).

¹⁶ ‘Ñandejára ningo ohendu umi hénte ñemboʼe’, upévare Jesús ojerovia mbarete Itúa ohendu ha oipytyvõtaha chupe (Salmo 65:2). Ou mboyve ko yvy ape ári haʼe ohecháma vaʼekue mbaʼéichapa Jehová ohendu isiervokuéra ñemboʼe. Por ehémplo, ohecha mbaʼéichapa ombohovái Daniélpe iñemboʼe ha ombou peteĩ ánhelpe omombarete hag̃ua chupe, jepe neʼĩra gueteri oñemboʼepa (Daniel 9:20, 21). Upévare jaʼekuaa koʼýte ohendutaha Itaʼýrape ‘hatã osapukáiva ha hasẽva voi’ omombeʼúrõ chupe la oñandúva. Jehová ombou peteĩ ánhelpe omombarete hag̃ua Jesúspe, ha upéicha haʼe oaguanta (Lucas 22:43).

17. ¿Mbaʼérepa ñamaña vaʼerã yvate gotyo jahasa asy jave? ¿Ha mbaʼéichapa ikatu jajapo upéva?

¹⁷ Ha ñande ani hag̃ua ñanekangy jahasávo umi mbaʼe ijetuʼuetéva ñamaña vaʼerã avei yvate gotyo ha jajerure Ñandejárape ‘tomeʼẽ ñandéve podér’ ñaaguanta hag̃ua (Filipenses 4:13). Jesús ningo perféktoramo jepe ojerure asy Itúape oipytyvõ hag̃ua chupe, ha koʼýte katu ñande tekotevẽ jajerure jey jey Jehovápe ñanepytyvõ hag̃ua (Mateo 7:7). Koʼág̃arupi Jehová nomboumoʼãi ñane rendápe hiʼanhelkuérape ñanemombarete hag̃ua, péro jaikuaa porãiterei haʼe ohendutaha umi ‘ára ha pyhare osegívape oñemboʼe ha ojerure asy chupe’ (1 Timoteo 5:5). Tove toñemoĩ  ñanderehe umi hénte, tañanderasy térã tomano peteĩ jahayhúva, Jehová arakaʼeve nañanderejareimoʼãi. Haʼe katuete omeʼẽta ñandéve arandu, mbarete ha pyʼaguasu jajeruréramo chupe ñande pyʼaite guive, ha péicha ñaaguantáta oimehaichagua jehasa asy (2 Corintios 4:7-11; Santiago 1:5).

18. ¿Mbaʼéichapa Jesús ohechauka omaña hague henonde gotyo?

¹⁸ Jesús omaña avei henonde gotyo ojesarekóvo umi mbaʼe porã ohupytýtavare, omaña rangue iprovlémare. Ha upéva oipytyvõ chupe oaguanta hag̃ua opaichagua jehasa asy. “Haʼe siémpre opensa umi mbaʼe oñemoĩvare henonderãme, ha upéva ombovyʼa chupe. Upéicha rupi haʼe oaguanta omano meve ha notĩri omano hag̃ua pe yvyráre” (Hebreos 12:2). Jesús rembiasakue ohechauka porã ñandéve jarekóramo esperánsa javyʼataha, ha javyʼáramo ikatutaha ñaaguanta oimeraẽ mbaʼe (Romanos 15:13; Colosenses 1:11). Haʼe oikuaa porã iñeʼẽrendúramo ikatutaha omopotĩ Itúa réra ha oipeʼataha yvyporakuérape pekádo ha ñemano poguýgui. Avei oikotaha chugui peteĩ Rréi ha Saserdóte Guasu, ha upéva ou porãitereíta entéro yvypóra iñeʼẽrendúvape (Mateo 20:28; Hebreos 7:23-26). Haʼe ndoperdéi la esperánsa omaña rupi umi  mbaʼe porã ohupytýtavare ha ovyʼaiterei. Upéva omomýi chupe oaguanta hag̃ua umi jehasa asy.

19. ¿Mbaʼépa rejapo vaʼerã rehasáramo peteĩ mbaʼe ijetuʼúva?

¹⁹ Jesús ojapo haguéicha ñande avei ndajaperdéi vaʼerã la esperánsa, javyʼa ha ñaaguanta vaʼerã jahasávo heta mbaʼe ijetuʼúva. Apóstol Pablo heʼi vaʼekue: “Pevyʼáke pe esperánsa perekóvare, peaguantáke pehasa asy jave” (Romanos 12:12). Oiméramo rehasa hína peteĩ mbaʼe ijetuʼúva ikatúva omokangy nde jerovia, ani eñemeʼẽ chupe. Emaña guei tenonde gotyo. Nemanduʼa vaʼerã reaguantávo remombaʼeguasuha Jehová réra. Ejesareko umi mbaʼe porã rehupytýtavare Ñandejára múndo pyahúpe ha epensa ku reimeramoguáicha upépe. Upéicha revyʼavéta rehaʼarõvo oñekumpli Jehová promésa. Ha ndepyʼarorýta ág̃a oñemopotĩvo héra, oñehundi vove umi iñañávape ha opa vove mbaʼasy ha ñemano. Koʼã mbaʼe reguerekóramo ne korasõme revyʼa ha reaguantáta oimehaichagua jehasa asy. Rembojojáramo umi mbaʼe porã rehupytýtavare tenondeve, opa mbaʼe rembohováiva koʼág̃a “ivevýi ha sapyʼami g̃uarãnte” (2 Corintios 4:17).

20, 21. ¿Mbaʼépa Jehová ohaʼarõ ñandehegui? ¿Ha mbaʼépa ñande ñañehaʼã vaʼerã jajapo?

²⁰ Jesús oikuaa vaʼekue tekotevẽha ñaaguanta heta mbaʼe jaguata hag̃ua ipyporére (Juan 15:20). Haʼe oikuaa iñehémplo ñanemokyreʼỹtaha, upévare ohechauka ñandéve moõrupipa jaguata vaʼerã (Juan 16:33). Oaguantakuaa vaʼekue hekoitépe opa mbaʼe ijetuʼúva ha péicha oheja ñandéve pe ehémplo iporãvéva. Péro ñande ndaikatumoʼãi voi jajapo opa mbaʼe haʼe ojapo hagueichaite. ¿Mbaʼépa upéicharõ Jehová ohaʼarõ ñandehegui? Pedro omyesakã ñandéve: “Cristo jepe ohasa asy vaʼekue penderehehápe ha oheja peẽme peteĩ ehémplo pesegi porã hag̃ua ha  peguata hag̃ua ipyporére” (1 Pedro 2:21, nóta). Jesucristo ombohovái porã vaʼekue umi pruéva ha upéicha oheja ‘peteĩ ehémplo porã’ ñandéve g̃uarã. a Umi mbaʼe oaguanta vaʼekue opyta ñandéve peteĩ ‘pyporéicha’. Ha jepe ndaikatumoʼãi jasegi chupe jajavyʼỹre, jajapo vaʼerã ikatúva guive jaguata porã hag̃ua ipyporére.

²¹ Jajapókena ikatúva guive jasegi porã hag̃ua Jesús ehémplo. Ha ani ñanderesarái ñañehaʼãmbaitéramo jaguata ipyporére, ñanembaretevetaha ñaaguanta hag̃ua “pe fin peve”. Tahaʼe ko múndo aña oñehundi peve térã ñamano meve. Ndajaikuaái mbaʼe raẽpa oikóta, péro jaikuaa porã Jehová ñanevendesitaha pára siémpre ñaaguantáramo (Mateo 24:13).