1-3. ¿Mbaʼépa Jesús oipota ohechakuaa umi Nazaretgua, ha mbaʼépa ojapo upearã?

 JESÚS oñepyrũrõ guare omombeʼu umi notísia porã, oho iválle Nazarétpe. Haʼe oipota umi hénte ohechakuaa haʼeha pe Mesías, Ñandejára Ñeʼẽ opromete vaʼekue outaha. ¿Mbaʼéichapa ohechaukáta upéva?

² Umi hénte Nazaretgua ohendu Jesús ojapo hague heta milágro, ha upévare ohaʼarõ avei ojapo heta milágro ivállepe, péro ndoikói haʼekuéra oipota haguéicha. Upéva rangue oho pe sinagógape jepiveguáicha ha olee proféta Isaías oskrivi vaʼekue. Upe rróllo ningo ipuku ha oiméne oñemoĩ mokõi yvyráre ikatu hag̃uáicha ojelia porãve. Jesús mbegue katu asy oavri ha oheka pe profesía koʼág̃a jatopáva Isaías 61:1-3-pe. Upéi oñepyrũ olee opavave ohendu hag̃ua (Lucas 4:16-19).

³ Entéro ohendúvante oiméne oikuaa porã upe profesía. Upévare umi hénte ojesareko joa Jesúsre ha okirirĩete oikuaa hag̃ua mbaʼépa heʼíta chupekuéra. Upévo haʼe heʼi: “Koestedía oñekumpli pe alee vaʼekue angete”. Upéi omyesakã chupekuéra upe profesía. Enterovévante ohecharamoiterei mbaʼeichaitépa oporomboʼe porã, upéicharõ jepe ohaʼarõ hikuái ojapo peteĩ milágro tuicháva. Jesús katu ipyʼaguasu ha oipuru Ñandejára Ñeʼẽ ohechauka hag̃ua umi héntepe ijerovia kangyha hikuái. Upévo peteĩ tesapirĩme umi ivallegua ojepoi hiʼári ojuka hag̃uáicha chupe (Lucas 4:20-30).

4. ¿Mbaʼépa Jesús akóinte ojapo opredika aja, ha mbaʼépa jahecháta koʼág̃a?

 ⁴ Ojapo haguéicha Nazarétpe, Jesús akóinte oipuru Ñandejára Ñeʼẽ opredikárõ guare ko yvy ape ári. Ha umi milágro ojapóva ohechauka porã Ñandejára omeʼẽ hague chupe podér, upéicharamo jepe haʼe omombaʼeve la Biblia heʼíva opa mbaʼégui. Jahechamína koʼág̃a mbaʼéichapa Jesús oipuru, odefende ha omyesakã Ñandejára Ñeʼẽ, ha avei mbaʼéichapa ñande ikatu jasegi iñehémplo.

5. ¿Mbaʼépa Jesús oipota vaʼekue oikuaa umi ohendúva chupe? ¿Mbaʼéichapa ohechauka añeteha upe heʼíva?

⁵ Jesús oipota vaʼekue umi ohendúva chupe oikuaa mávaguipa ou pe notísia haʼe omombeʼúva. Upévare heʼi: “Che naporomboʼéi chejehegui reínte, síno amboʼe Ñandejára heʼíva, haʼe ningo upe chembou vaʼekue” (Juan 7:16). Heʼi avei: ‘Che ndajapói mbaʼevete chejehegui rei, síno amombeʼu koʼã mbaʼe pe Túa chemboʼe haguéicha’ (Juan 8:28). Ha heʼive: “Umi mbaʼe haʼéva peẽme ndaʼéi chejehegui rei. Pe Túa oĩva chendive ojapo ivolunta che rupive” (Juan 14:10). Jesús ningo oipuru meme vaʼekue Ñandejára Ñeʼẽ oporomboʼe hag̃ua ha péicha ohechauka añeteha umi mbaʼe heʼi vaʼekue.

6, 7. a) ¿Mbaʼérepa ñamombaʼeterei Jesús oipuru lája umi Escrituras Hebreas? b) ¿Mbaʼépepa ojoavy Jesús ha umi mboʼehára leipegua omboʼe lája?

⁶ Ñahesaʼỹijo porãramo Jesús heʼi vaʼekue, jatopáta oipuru hague alamita rasa umi lívro ojeskrivi vaʼekue hebréope. Péro ikatu oĩ nomombaʼéiva upéva ha heʼi: “¿Mbaʼégui piko ndoipurupái koʼã Escrituras Hebreas? ¡Tres áño rasa ningo opredika kuri!”. Oiménengo katuete oipurupa raʼe, péro ñanemanduʼa vaʼerã ñande michĩmínte jaikuaaha Jesús heʼi ha ojapo vaʼekue (Juan 21:25). Ñapensamíntena, ¿mboy tiémpopepa jaleepáta umi mbaʼe Jesús heʼi vaʼekue  oĩva Ñandejára Ñeʼẽme? Hetaitérõngo jaleepáne 4 órape, ¿ajépa? ¿Ha piko mbaʼéicha voi ñahaʼarõitereíta Jesús heʼipaite umi mbaʼe oĩva Escrituras Hebréaspe 4 órapente? ¡Alamita rasáma katu heʼi! Avei nameméi oreko ipópe umi rróllo. Por ehémplo, pe Sermón del Móntepe haʼe hetaiterei vése imanduʼa umi Escrituras Hebreas heʼívare ha de memória heʼi umi téxto.

⁷ Jesús oporomboʼévo ohechauka omombaʼetereiha Ñandejára Ñeʼẽ. “Ha umi hénte oñesorprendepa ohendúvo mbaʼeichaitépa oporomboʼe, pórke Jesús omboʼéva ou Ñandejáragui, ndahaʼeiete umi mboʼehára leipegua ojapoháicha” (Marcos 1:22). Umi mboʼehára leipegua oporomboʼe jave oipuruseterei ambue mboʼehára yma guare heʼi vaʼekue. Péro Jesús arakaʼeve ndoipurúiva yvypóra ñeʼẽngue oporomboʼe hag̃ua. Chupe g̃uarã Ñandejára Ñeʼẽ heʼíva ovaleve opa mbaʼégui. Upévare pyʼỹinte jatopa heʼi hague: “Ñandejára Ñeʼẽme heʼi”, térã “Ñandejára Ñeʼẽme ojeskrivi”. Haʼe oipuru meme ko ñeʼẽ omboʼe jave idisipulokuérape térã ohechauka jave umi héntepe mbaʼépepa ojavy hikuái.

8, 9. a) ¿Mbaʼéichapa Jesús oipuru Ñandejára Ñeʼẽ omosẽ hag̃ua umi ombaʼevendévape? b) ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa umi saserdóte ha mboʼehára leipegua nomombaʼéi hague Ñandejára Ñeʼẽ?

⁸ Jesús omosẽrõ guare pe témplogui umi ombaʼevendévape heʼi: “Ñandejára Ñeʼẽme ojeskrivi: ‘Che rógape oñehenóita lugár umi hénte ojapo hag̃ua orasión’, peẽ katu pejapo chugui mondaha raity” (Mateo 21:12, 13; Isaías 56:7; Jeremías 7:11). Ojapo mboyve ko mbaʼe, Jesús ojapo kuri avei upépe heta milágro, ha umi mitã ohecháva oñepyrũ ogueropurahéi chupe. Umi rrelihión omoakãva katu ohendúvo upéva ipochyeterei ha heʼi Jesúspe: “¿Rehendu piko mbaʼépa la heʼíva hína hikuái?”. Haʼe ombohovái: “Si, ahendu. ¿Ha peẽ piko núnka ndapeleéiva Ñandejára Ñeʼẽme heʼiha: ‘Umi mitã ha mitãraʼy nemombaʼe’?” (Mateo 21:16;  Salmo 8:2). Jesús ohechaukase chupekuéra Ñandejára Ñeʼẽ oguerohoryha umi mitã ojapóva.

⁹ Upe rireve umi rrelihión omoakãva oñembyaty pe témplope oñemoĩ hag̃ua Jesúsre ha oporandu chupe: “¿Máva piko omeʼẽ ndéve autorida rejapo hag̃ua umíva?” (Mateo 21:23). Upérõ Jesús ohechauka porãiterei haʼe nomboʼeiha mbaʼeve ijehegui reínte, ohechauka guei máva rérapepa haʼe oñeʼẽ. Jesús ningo ojapónte Ñandejára Ñeʼẽ heʼíva. Umi saserdóte ha mboʼehára leipegua katu nomombaʼéi Jehovápe ni Iñeʼẽ. Upévare hendaitépe Jesús omongavaju chupekuéra ha omombeʼu umi mbaʼe vai ojaposéva hikuái (Mateo 21:23-46).

10. ¿Mbaʼéichapa ikatu jaipuru la Biblia Jesús ojapo haguéicha? ¿Mbaʼe mbaʼépa jareko haʼe ndorekói vaʼekue?

¹⁰ Jesús ojapo haguéicha, umi kristiáno tee oipuru avei Ñandejára Ñeʼẽ omboʼe hag̃ua hapichakuérape. Oparupiete ojekuaa ñande testígo de Jehová kyreʼỹme ñamombeʼuha la Biblia heʼíva. Umi puvlikasión jaipurúva, heta hendápe oñeʼẽ Ñandejára Ñeʼẽre. Ha ñañemongeta jave ñande rapichakuérandi ñañehaʼã jahechauka la Biblia heʼíva (2 Timoteo 3:16). Ñande ningo jahechaukase umi héntepe Ñandejára Ñeʼẽ iporã ha oipytyvõtaha chupekuéra. Upévare javyʼaiterei umi ogajára ohejáramo jalee chupekuéra umi téxto. Jepe ndajaikuaapái de memória Jesús oikuaa haguéicha, jareko heta mbaʼe haʼe ndorekói vaʼekue. Por ehémplo koʼág̃a oĩ la Biblia kompletoite hetaiterei ñeʼẽme, jareko avei heta puvlikasión ñanepytyvõva jatopa pyaʼeve hag̃ua umi téxto jaleeséva. Upévare, ñañehaʼãkena akóinte jaipuru la Biblia ha jahechauka ñande rapichakuérape.

11. ¿Mbaʼérepa tekotevẽ vaʼekue Jesús odefende Ñandejára Ñeʼẽ?

¹¹ Jesús ohecha vaʼekue oĩha heta okopíva Ñandejára Ñeʼẽre, péro haʼe oikuaa upéva oikotanteha voi. Peteĩ jey oñemboʼérõ  guare Itúape heʼi: “Ne ñeʼẽ hína la verda” (Juan 17:17). Haʼe oikuaa porã Satanás haʼeha “pe ogovernáva ko múndo”, ha avei “pe japu ruvicha” (Juan 8:44; 14:30). Por ehémplo, omoñuhãsérõ guare Jesúspe haʼe ombohovái chupe 3 vése Ñandejára Ñeʼẽ rupive. Ha Satanás oipuru vaírõ guare peteĩ téxto oĩva Sálmospe, Jesús odefende la Biblia heʼíva ha ndohejái chupe oipuru karẽ (Mateo 4:6, 7).

12-14. a) ¿Mbaʼéichapa umi rrelihión omoakãva ohechauka nomombaʼeiha Moisés léi? b) ¿Mbaʼéichapa Jesús odefende Ñandejára Ñeʼẽ?

¹² Jesús ndohejái vaʼekue avave oipuru vai térã omboʼe vaipa la Biblia heʼíva. Por ehémplo umi saserdóte ha fariseokuéra oipota tarovaite vaʼekue oñekumplipa umi mbaʼe michĩvéva jepe oĩva Moisés léipe, péro ombotapykue umi mandamiénto tuichavéva. Péicha haʼekuéra openave umi vyroreíre, oñehaʼã rangue hekojoja, oiporiahuvereko hapichápe ha ojerovia (Mateo 23:23). ¿Mbaʼéichapa Jesús odefende rakaʼe Ñandejára léi?

¹³ Sermón del Móntepe Jesús oñemoñeʼẽ umi héntepe Moisés léi heʼívare, ha káda ke oñeʼẽta peteĩ léire haʼe heʼi raẽ: “Peẽ pehendu ojeʼe hague”. Upéi omyesakã mboyve chupekuéra mbaʼéichapa oñekumpli vaʼerã pe léi haʼe heʼi: “Che katu haʼe peẽme”. ¿Heʼisépa upéva haʼe otaky hague pe léi rehe? Nahániri, haʼe ningo odefende guei. Por ehémplo, umi Israelgua oikuaa porã pe léi heʼíva: “Ani reporojuka”. Ha Jesús heʼi chupekuéra umi ndaijaʼéiva hapicháre nokumpliriha ko léi. Heʼi avei oĩramo iñakãrakúva peteĩ ndahaʼéivare iména térã hembireko nokumpliriha pe léi, heʼíva ndovaleiha ñaporomoakãratĩ (Mateo 5:17, 18, 21, 22, 27-39).

¹⁴ Ipahápe Jesús heʼi: “Peẽ peikuaa ojeʼe hague: ‘Rehayhu vaʼerã nde rapichápe, ha nderechaʼéi vaʼerã ne enemígore’. Che katu haʼe peẽme: pesegi vaʼerã pehayhu pene enemigokuérape ha peñemboʼe umi pendepersegívare” (Mateo 5:43, 44). ¿Heʼípa raʼe Ñandejára Ñeʼẽ “nderechaʼéi vaʼerã ne  enemígore”? Nahániri, umi rrelihión omoakãvante ningo heʼi upéva, péicha haʼekuéra omongyʼa Ñandejára léi porãite. Péro Jesús pyʼaguasúpe odefende la Biblia heʼíva ha ndohejái yvyporakuéra ombyai (Marcos 7:9-13).

15. ¿Mbaʼéichapa Jesús odefende Ñandejára léi umi rrelihión omoakãva omboʼérõ guare ijetuʼuetereiha oñekumpli hag̃ua?

¹⁵ Umi rrelihión omoakãva omboʼe avei Ñandejára léi ijetuʼuetereiha oñekumpli hag̃ua. Peteĩ jey Jesús disipulokuéra ohasa ohóvo peteĩ trigotýre, ha oipoʼo michĩmi pe trígo. Umi fariséo ohecháva upéva katu heʼi haʼekuéra nokumpliriha pe léi heʼíva sabadokue ndovaleiha oñembaʼapo. Upérõ Jesús oipuru peteĩ káso omombeʼúva la Biblia ohechauka hag̃ua haʼekuérante ichiʼõitereiha. Omombeʼu peteĩ árape David ha iñirũnguéra iñembyahyieterei hague ha hoʼu umi pan oĩva pe témplope oñemoĩva Ñandejára renondépe. Ha péicha ohechauka umi fariséope haʼekuéra ipyʼahatãha ha hesaraiha Ñandejára oiporiahuverekoha yvyporakuérape (Marcos 2:23-27).

16. ¿Mbaʼéichapa umi rrelihión omoakãva oipuru vai pe léi heʼíva ména ikatuha ojedivorsia hembirekógui? ¿Mbaʼépa ojapo Jesús upémarõ?

¹⁶ Umi rrelihión omoakãva oheka voi ládo ani hag̃ua okumpli Ñandejára léi. Por ehémplo, pe léi heʼi ména ikatuha ojedivorsia hembirekógui ojuhúramo “peteĩ mbaʼe noĩporãiva”. Péva ningo heʼise pe tembireko ojapoha peteĩ mbaʼe ivaietereíva omotĩva ifamíliape (Deuteronomio 24:1). Péro Jesús tiémpope umi rrelihión omoakãva oipuru ko téxto umi ména oheja hag̃ua hembirekópe oimeraẽ mbaʼe reíre. Pe tembirekógui okáiramo hembiʼu jepe iména ikatúma ojedivorsia chugui. a Jesucristo ohechauka  porã chupekuéra oipuru vaiha Moisés léi. Upéi heʼi Jehová oipota hague pe ména peteĩnte hembireko, ha ñemoakãratĩre añoite umi omendáva ikatu ojedivorsia (Mateo 19:3-12).

17. ¿Mbaʼéichapa ñadefende Ñandejára Ñeʼẽ Jesús ojapo haguéicha?

¹⁷ Péicha avei ñande ñamoirũva Jesucrístope ñadefende Ñandejára Ñeʼẽ ani hag̃ua ojetaky hese. Umi rrelihión omoakãva heʼi umi léi oĩva la Bíbliape ndoikoveimaha ojeskrivi rupi aretereíma. Péicha haʼekuéra okopi Ñandejára heʼívare. Avei omboʼe hikuái heta mbaʼe noĩriva la Bíbliape. Ñande katu javyʼaiterei ñadefendévo Jehová Ñeʼẽ porãite, por ehémplo jahechauka jave umi héntepe Ñandejára, Jesús ha espíritu sánto ndahaʼeiha peteĩnte (Deuteronomio 4:39). Péro ñadefende jave ñanderory, jaʼekuaa ha jarrespeta umi ñanerendúvape (1 Pedro 3:15).

18, 19. ¿Mbaʼe ehémplopa ohechauka Jesús omyesakã porãiterei hague Ñandejára Ñeʼẽ?

¹⁸ Jesús oĩ vaʼekue yvágape ojeskrivírõ guare umi Escrituras Hebreas. Upévare oiméne ovyʼaite raʼe ikatu haguére omyesakã porã ou rire ko yvy ape ári. Ñanemanduʼami ojapo vaʼekuére oikove jey rire ojotopárõ guare mokõi idisípulondi ohokuévo Emaúspe. Haʼekuéra ndopillái haʼeha Jesús, ha omombeʼu chupe oñembyasyha ha nontendeiha mbaʼérepa omano imboʼeharakuéra. ¿Mbaʼépa ojapo Jesús? “Oexplika chupekuéra entéro mbaʼe ojeskrivíva hese Ñandejára Ñeʼẽme. Oñepyrũ oexplika chupekuéra Moisés ha umi Proféta oskrivi vaʼekuégui”. ¿Mbaʼéichapa oñeñandu umi idisípulo ohendúvo chupe? Haʼekuéra heʼi ojupe: “Ajeve voi ningo umi mbaʼe heʼíva opoko ñane korasõre oñemongetávo ñanendive pe tapére, ha oexplikávo ñandéve entéro mbaʼe oĩva Ñandejára Ñeʼẽme” (Lucas 24:15-32).

¹⁹ Upe árape Jesús oñembyaty avei ijapóstol ha hetave  héntendi. ¿Mbaʼépa ojapo? “Oipytyvõ chupekuéra ontende porãmbaite hag̃ua Ñandejára Ñeʼẽ heʼíva” (Lucas 24:45). Upérõ oiméne vyʼapópe haʼekuéra imanduʼa mbaʼéichapa heta vésema Jesús oipytyvõ chupekuéra ha entéro umi ohendusévape ontende hag̃ua la Biblia heʼíva. Pyʼỹinte Jesús oipuru peteĩ téxto opavave oikuaáva, ha omyesakã porãitereígui entéro ohendúvante ojesapeʼa ha ontende porãve Ñandejára Ñeʼẽ.

20, 21. ¿Mbaʼéichapa Jesús omyesakã Jehová heʼi vaʼekue Moiséspe pe yvyramataʼi hendýva ypýpe?

²⁰ Peteĩ jey Jesús oñemongeta umi saduseokuérandi. Umíva ningo rrelihión omoakãva ha ndogueroviái oñemoingove jeytaha umi omano vaʼekuépe. Jesús heʼi chupekuéra: “Peẽ ningo peleéma mbaʼépa ojeʼe pe ñemoingove jeýre. ¿Ndapeleéi piko Ñandejára heʼi vaʼekue? Haʼe heʼi: ‘Che hína Abrahán, Isaac ha Jacob Jára’. Upéicharõ, haʼe hína umi persóna oikovéva Jára, ndahaʼéi umi omano vaʼekue Jára” (Mateo 22:31, 32). Umi saduséo oikuaa porã ko téxto, hiʼarive upéva oskrivi vaʼekue Moisés ha haʼekuéra omombaʼeterei chupe. ¿Hesakãpa ñandéve mbaʼeichaitépa oñemoñeʼẽ porã chupekuéra Jesús?

²¹ Moisés oñemongeta vaʼekue Jehovándi peteĩ yvyramataʼi hendýva ypýpe áño 1514 rupi Jesús ou mboyve (Éxodo 3:2, 6). Upérõ ojapóma 329 áño Abrahán omano hague, Isaac 224 ha Jacob katu 197 áño. Upéicharamo jepe Jehová heʼi: “Che hína” Ijarakuéra. Umi saduséo oikuaa porã Jehová ndahaʼeiha umi dios guaʼúicha ogovernáva umi omanóva oĩha. Haʼe ningo “umi persóna oikovéva Jára”, heʼi haguéicha Jesús. ¿Mbaʼépa ñanemboʼe upéva? Jesús omohuʼã péicha: “Ñandejárape g̃uarã enterove haʼekuéra oikove gueteri” (Lucas 20:38). Jehová imanduʼa umi isiérvo ohayhuetéva omano vaʼekuére. Arakaʼeve ndahesaraimoʼãi chuguikuéra. Haʼe katuete omoingove jeýta  chupekuéra ha upévare ikatu oñeʼẽ hesekuéra oikoveramoguáicha (Romanos 4:16, 17). ¡Ajépa omyesakã porãite Jesús Ñandejára Ñeʼẽ! Ndareíri umi hénte “ijurujaipa ohendúvo mbaʼeichaitépa Jesús oporomboʼe” (Mateo 22:33).

22, 23. a) ¿Mbaʼéichapa ikatu jasegi Jesús ehémplo ñamyesakãvo Ñandejára Ñeʼẽ? b) ¿Mbaʼépa jahecháta pe kapítulo oúvape?

²² Ñande ningo ikatu jasegi Jesús ehémplo ñamyesakãvo Ñandejára Ñeʼẽ. ¡Upéva tuicha mbaʼe! Jepe ndahaʼéi la ñaneakãporãitereíva Jesucrístoicha ha ñaneimperfékto, ikatu ñañemongeta umi héntendi peteĩ téxto haʼekuéra oikuaávare ha ñamyesakãmie chupekuéra. Por ehémplo, oĩ heta michĩete guive oñemboʼéva: “Toñembotuicha nde réra. Tou ne Rréino”, péro koʼã tapicha ndoikuaái Ñandejára réra ni mbaʼépa hína Irréino (Mateo 6:9, 10). ¡Javyʼaite ikatu jave ñamombeʼu porã ñande rapichápe mbaʼépa heʼise koʼã mbaʼe!

²³ Ñaporomboʼeséramo Jesús ojapo haguéicha tekotevẽ jaipuru, ñadefende ha ñamyesakã Ñandejára Ñeʼẽ. Koʼág̃a jahechamíta mbaʼe mbaʼépa ojapo Jesús ikatu hag̃uáicha og̃uahẽ umi hénte korasõme.