1. ¿Mávapa omeʼẽ ñandéve ñande rekove?

JEHOVÁ ningo haʼe pe “Ñandejára oikovéva” (Jeremías 10:10). Haʼe hína ñande Kreadór ha omeʼẽ ñandéve ñande rekove. La Biblia heʼi: “Nde rejapo entéro mbaʼe, ha nde reipotágui oexisti ha ojejapo vaʼekue opaite mbaʼe” (Apocalipsis 4:11). Añetehápe ningo Ñandejára oipotáguinte ñande jaikove. Ñande rekove haʼe peteĩ rregálo iporãitereíva omeʼẽva ñandéve Jehová (elee Salmo 36:9).

2. ¿Mbaʼépa jajapo vaʼerã oho porã hag̃ua ñandéve opa mbaʼépe?

² Jehová omeʼẽmbaite ñandéve opa mbaʼe ñaikotevẽva jaikove hag̃ua, por ehémplo omeʼẽ ñandéve y ha opa mbaʼe jaʼu vaʼerã (Hechos 17:28). Ha ndahaʼéi oipotánteva jaikove, síno oipota avei javyʼa (Hechos 14:15-17). Upévare, oho porã hag̃ua ñandéve opa mbaʼépe, jajapo vaʼerã Jehová heʼíva (Isaías 48:17, 18).

3. ¿Mbaʼépa Jehová ojapo Caín ojukárõ guare Abélpe?

³ La Biblia heʼi Jehová omombaʼetereiha ñande rekove. Por ehémplo, Adán raʼy ypykue hérava Caín ou kuri ndochaʼevéi iñermáno Abel rehe ha upévare Jehová heʼi porã chupe oñekalma hag̃ua. Péro Caín nopenái Jehová heʼívare ha osegínte ipochy, ha upéi ndojejokovéi sapyʼa ha “hetaiterei oinupã iñermánope ha ojuka chupe” (Génesis 4:3-8). Jehová okastiga Caínpe upe ojapo vaʼekuére (Génesis 4:9-11). Ñandepochy ha ndajachaʼéiramo ñande rapicháre, en kualkiér moménto ikatu hína jajapo hese ivaíva. Umi ojeportáva péicha, ni  mbaʼevéicharõ ndohupytymoʼãi pe vída etérna (elee 1 Juan 3:15). Jehová ñandeguerohory hag̃ua, jahayhu vaʼerã ñande rapichakuérape (1 Juan 3:11, 12).

4. ¿Mbaʼépa ohechauka ñandéve peteĩva umi Léi Jehová omeʼẽ vaʼekue umi israelítape?

⁴ Heta tiémpo rire, Jehová omeʼẽ kuri Moiséspe umi Diez Mandamiénto ha umívare ojekuaa Jehová omombaʼetereiha ñande rekove. Peteĩva umi Léi heʼi: “Ani reporojuka” (Deuteronomio 5:17). Oĩramo ojukáva hapichápe ojukaségui voi chupe, ndojehejareimoʼãi chupe, síno ojejuka vaʼerã avei upe persónape.

5. ¿Mbaʼépa heʼi Jehová pe avórtore?

⁵ ¿Mbaʼépa heʼi Jehová pe avórtore térã umi oitykávare imemby? Jehová ningo omombaʼeterei ñande rekove ha umi mitã neʼĩrava onase jepe iñimportanteterei chupe g̃uarã. Peteĩ Léi Jehová omeʼẽ vaʼekue umi israelítape heʼi voi peteĩ persóna olastimáramo peteĩ kuña hyeguasúvape ha omanóramo pe mitã, ojejuka vaʼerã pe persóna olastima vaʼekuépe chupe (elee Éxodo 21:22, 23; Salmo 127:3). Upéva ohechauka ñandéve Jehová ndoguerohoryiha pe avórto (ehecha nóta 28).

6, 7. ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka Jehovápe ñamombaʼeha ñande rekove?

⁶ ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka Jehovápe ñamombaʼeha ñande rekove ha ñande rapichakuéra rekove? Ñañangarekóvo ñandejehe. Ndajajapói vaʼerã umi mbaʼe ikatúva ñanembyai térã oapeligra ñande rekove térã ñande rapichakuérape. Upévare ndovaléi jaisuʼu petỹ, japita ni jajedroga, umíva ningo ñanembohasy ha ikatu voi ñandejuka.

⁷ Ñandejára ningo omeʼẽ ñandéve ñande rete ha ñande rekove, upévare ñañangareko vaʼerã ñandejehe haʼe oipotaháicha. Ndajajapóiramo upéicha, haʼe nañandeguerohorymoʼãi (Romanos 6:19; 12:1; 2 Corintios 7:1). Nañamombaʼéiramo ñande rekove, ndaikatumoʼãi voi jaservi Jehovápe. Upévare,  ijetuʼúramo jepe ñandéve jaheja hag̃ua algún vísio vai jarekóva, ñañehaʼã vaʼerã jaheja. Péicha jahechaukáta Jehovápe ñamombaʼeha ñande rekove, ha haʼe katuete ñanepytyvõta.

8. ¿Mbaʼe mbaʼépa iporã jareko enkuénta ani hag̃ua jaapeligra ñande rekove térã ótrope?

⁸ Jahecháma haguéicha, ñande rekove haʼe peteĩ rregálo iporãitereíva omeʼẽva ñandéve Ñandejára. Jehová ojerovia ñañehaʼãmbaitetaha jakuida ñande rekovére ha ñande rapichakuéra rekovére. Upéicha rupi ñañatendéta ñamaneha jave tahaʼe áuto, móto térã jaiko jave visikléta ári. Ndajapartisipamoʼãi avei umi depórte violénto térã ipeligrósovape (Salmo 11:5). Ñañehaʼãta avei isegúro porã hag̃ua ñande róga. Jehová omanda vaʼekue umi israelítape: “Pemopuʼãramo peteĩ óga pyahu, upéicharõ pejapo vaʼerã peteĩ murallaʼi pe terrása ári. Ani ág̃a oĩ hoʼáva upégui ha pejekulpa peẽ ha pende rogaygua peñohẽ haguére tuguy” (Deuteronomio 22:8).

9. ¿Mbaʼéicharõ añoitépa ikatu jajuka umi animál?

⁹ Jehová oipota avei ñañangareko umi animál rehe. Péro oheja ñandéve jajuka umi animál jaʼu hag̃ua, jajapo hag̃ua ipirekuégui umi mbaʼe ñaikotevẽva, ha ikatu avei jajuka oapeligráramo ñande rekove (Génesis 3:21; 9:3; Éxodo 21:28). Péro haʼe ndoipotái ñamaltrata ni jajukapa rei umi animál (Proverbios 12:10).

10. ¿Mbaʼéichapa jaikuaa ñande ruguy orrepresentaha ñande rekove?

¹⁰ Jehovápe g̃uarã ningo sagrádo pe tuguy pórke upéva orrepresenta ñande rekove. Caín ojuka rire Abélpe, Jehová heʼi chupe: “Ne ermáno ruguy ojerure asy chéve hustísia pe yvy guive” (Génesis 4:10). Abel ruguy ningo orrepresenta hekove, ha Jehová okastiga kuri Caínpe ojuka haguére Abélpe. Noé tiémpope avei Jehová ombou rire pe dilúvio, ohechauka jey mbaʼeichaite pevépa iñimportánte chupe g̃uarã pe tuguy. Haʼe heʼi Noé ha ifamiliakuérape ikatuha ojuka  umi animál hoʼu hag̃ua. Jehová heʼi chupekuéra: “Ameʼẽ haguéicha peẽme umi plánta peʼu hag̃ua, upéicha avei ameʼẽ peẽme peʼu hag̃ua entéro umi animál oĩva pe yvýpe. Ameʼẽmbaite peẽme koʼã mbaʼe”. Péro upéi Jehová omeʼẽ chupekuéra ko mandáto: “Anínteke peʼu umi animál roʼokue huguy reheve, pórke huguy orrepresenta hína hekove” (Génesis 1:29; 9:3, 4).

11. ¿Mbaʼépa omanda vaʼekue Jehová umi israelítape?

¹¹ Ochocientos áñorupi Jehová heʼi rire Noépe ndovaleiha ojeʼu tuguy, Jehová omanda jey isiervokuérape: “Peteĩ israelita térã peteĩ extranhéro oikóva pende apytépe ohóramo omariska ha ojuka peteĩ animál saite térã peteĩ guyra ikatúva ojeʼu, upéicharõ haʼe oñohẽ vaʼerã chugui huguy ha ojaty”. Upéi heʼi chupekuéra: “Aníke peʼu mbaʼeveichagua tuguy” (Levítico 17:13, 14). Péicha jahecha Jehová oipotaha umi oservíva chupe ohechakuaa pe tuguy sagradoha. Haʼekuéra ikatu kuri hoʼu umi animál roʼo péro ndovaléi hoʼu huguy. Upévare ojuka jave hikuái peteĩ animál hoʼu hag̃ua, haʼekuéra oñohẽ vaʼerã yvýpe pe animál ruguy ha ojaty.

12. ¿Mbaʼépa Jehová oipota kuri ohechakuaa kristianokuéra?

¹² Unos kuánto áño Jesús omano rire, umi apóstol ha ansiáno oĩva Jerusalénpe oñembyaty kuri ohecha hag̃ua tekotevẽpa gueteri umi kristiáno osegi pe Léi Jehová omeʼẽ vaʼekue umi israelítape. Upérõ haʼekuéra odesidi máva mávapa hína umi Léi tekotevẽva gueteri okumpli kristianokuéra (elee Hechos 15:28, 29; 21:25). Jehová oipytyvõ chupekuéra ohechakuaa hag̃ua pe tuguy sagradoha gueteri chupe g̃uarã, ha ohechauka vaʼerãha hikuái orrespetaha upéva. Upévare umi kristiáno hoʼúramo tuguy, térã umi animál noñedesangrái vaʼekue roʼo, haʼekuéra tuichaiterei opekáta. Haʼetéta voi ku oadoráva peteĩ taʼanga, térã hoʼáva tekovaípe. Upe tiémpo guive, umi kristiáno verdadéro ndoʼúi tuguy. Ha ñane tiémpope avei Jehová oipota gueteri jahechauka pe tuguy sagradoha ñandéve g̃uarã.

13. ¿Mbaʼérepa kristianokuéra nomoĩkái tuguy?

 ¹³ ¿Mbaʼéichapa jahechauka avei pe tuguy sagradoha ñandéve g̃uarã? Jehová heʼi porã ñandéve ndovaleiha jaʼu tuguy, upéva heʼise ndovaleiha avei ñamoĩka. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Ñantende porã hag̃ua mbaʼérepa ndovaléi avei ñamoĩka tuguy, ñamoĩmi peteĩ ehémplo. Ñamoĩ chupe peteĩ doktór oproiviha ndehegui reʼu vevída, ¿rejagarrátapa ha remoĩka ne vénarupi repenságui péicha nandeperhudikamoʼãiha? Ni mbaʼevéicharõ nderejapomoʼãi upéva. Upeichaiténte avei ko situasiónpe, Jehová heʼi ñandéve ndovaleiha jaʼu tuguy ha upéva heʼise ndovaleiha avei ñamoĩka (ehecha nóta 29).

14, 15. ¿Mbaʼérepa ñañehaʼãmbaite jakuida ñande salúre ha ñaneñeʼẽrendu Jehovápe?

¹⁴ ¿Mbaʼépa jajapóta peteĩ doktór heʼíramo ñandéve ñamanotaha nañamoĩkáiramo tuguy? Káda uno ningo jadesidi vaʼerã ñaneñeʼẽrendútapa Jehovápe térãpa nahániri. Ñande jaservíva Jehovápe ningo ñamombaʼeterei ñande rekove jaikuaágui upéva haʼeha peteĩ rregálo oúva chugui. Upévare ñañehaʼãmbaite jaheka umi tratamiénto ou porãtava ñandéve, péro arakaʼeve nañamoĩkamoʼãi tuguy.

¹⁵ Ñande ningo ñañehaʼãmbaite ñañangareko ñande salúre, péro jaikuaa Ñandejárape g̃uarã pe tuguy orrepresentaha ñande rekove. Upévare ni mbaʼevéicharõ nañamoĩkái tuguy jaiko pukusemiéguinte. Ñandéve g̃uarã iñimportanteterei ñaneñeʼẽrendu Jehovápe. Jesús heʼi vaʼekue voi: “Oimeraẽ osalvaséva hekove omanóta, péro oimeraẽ omanóva haʼe haguére che disípulo, oikove jeýta” (Mateo 16:25). Ñande ñaneñeʼẽrenduse Jehovápe jahayhúgui chupe. Haʼe ningo oikuaa mbaʼépa iporãve ñandéve g̃uarã, upévare ñande ñamombaʼe ñande rekove Jehová omombaʼeháicha (Hebreos 11:6).

16. ¿Mbaʼérepa Jehová siervokuéra ojedesidi iñeʼẽrendutaha chupe?

¹⁶ Jehová siervokuéra ojedesidíma ndoʼumoʼãiha mbaʼeve  orekóva tuguy ni nomoĩkamoʼãiha tuguy umi doktór heʼíramo jepe chupekuéra omanotaha ndojapóiramo upéva. * Ha oikuaa porã rupi pe omeʼẽ vaʼekue ñandéve ñande rekove oikuaaha mbaʼépa iporãve enterovépe g̃uarã, oñehaʼãmbaite oheka hikuái ótro tratamiénto ou porãtava chupekuéra. ¿Ndépa reime avei segúro Jehová oikuaaha mbaʼépa pe iporãvéva ndéve g̃uarã?

17. ¿Mbaʼe ojejapo hag̃ua añoitépa Jehová oheja vaʼekue umi israelítape oipuru pe tuguy?

¹⁷ Pe Léi Jehová omeʼẽ vaʼekue Moisés rupive umi israelítape, peteĩ pártepe heʼi: “Umi mbaʼe oikovéva rekove oĩ hína huguýpe, ha che haʼéma kuri pe tuguy oñemoĩ vaʼerãha pe altárpe, ikatu hag̃uáicha oñeperdona peẽme pende pekádo. Pe tuguy rupive añoite ikatu oñeperdona peẽme pende pekádo” (Levítico 17:11). Yma peteĩ israelita oipotáramo oñeperdona chupe ipekádo, ogueraha vaʼerã peteĩ animál pe saserdótepe oikuaveʼẽ hag̃ua Jehovápe, ha pe saserdóte oñohẽ vaʼerã avei michĩmi Jehová altár rehe pe animál ruguykue. Upearã añoite Jehová oheja vaʼekue umi israelítape oipuru pe tuguy.

18. ¿Mbaʼépa ikatu jahupyty Jesús oñohẽ rupi huguy ñanderehehápe?

¹⁸ Jesús ou kuri ko yvy ape ári ha oñohẽ huguy ñanderehehápe, upe guive natekotevẽvéima oñekuaveʼẽ Jehovápe umi animál oñeperdona hag̃ua ñandéve ñande pekádo (Mateo 20:28; Hebreos 10:1). Jehová omoingove jey rire Jesúspe yvágape, Jesús opresenta chupe isakrifísio repykue. Jehovápe g̃uarã ovaleterei Jesús ruguy, upéicha rupi omeʼẽ ñandéve pe oportunida jaikove hag̃ua pára siémpre (Juan 3:16; Hebreos 9:11, 12; 1 Pedro 1:18, 19).

19. ¿Mbaʼépa jajapo vaʼerã ñande rapichakuéra ojesalva hag̃ua?

 ¹⁹ Jaagradeseterei ningo Jehovápe omeʼẽ haguére ñandéve ñande rekove. Ñande jahayhueterei avei ñande rapichakuérape, upévare jajapo opa ikatúva ñamombeʼu hag̃ua chupekuéra ikatuha avei ojesalva ojeroviáramo Jesús rehe (Ezequiel 3:17-21). Upéicha ikatúta jaʼe avei apóstol Pablo heʼi haguéicha: “Oĩramo ndojesalváiva, ndahaʼéi che káusare, pórke che ningo aikuaauka peẽme Ñandejára rembipota añomiʼỹre pendehegui mbaʼeve” (Hechos 20:26, 27). Jahechaukáta hína ñamombaʼeha ñande rapichakuéra rekove ñañeʼẽramo chupekuéra Jehováre, ha ñamombeʼúramo chupekuéra Jehová omombaʼetereiha ñande rekove.