1-3. a) ¿Mbaʼérepa haimete ojejukapa entéro kuimbaʼe oĩvape Nabal rógape? b) ¿Mbaʼe porandúpa oñembohováita ko kapítulope?

 ABIGAIL ohecha mbaʼéichapa peteĩ mitãkariaʼy oryrýi osusũ anga og̃uahẽ oúvo hendápe. Ko mitãkariaʼy ningo okyhyjeterei oikuaágui ag̃aite ag̃avépe oikotaha peteĩ mbaʼe ivaietereíva. Cuatrocientos kuimbaʼe oho hína Abigail rógape ojuka hag̃ua Nabálpe ha entéro kuimbaʼe oĩvape upépe. Péro, ¿mbaʼére piko ojapóta hikuái upéicha?

² Nabal káusare. Haʼe ningo Abigail ména, ha jepiveguáicha ko karai iñaña, ipyʼahatã ha ijarhél. Péro ndoikuaaiete koʼág̃a oñemoĩha hína peteĩ mburuvicha ha isoldadokuéra ikatupyrývare. Oiméne pe mitãkariaʼy oñatende raʼe oikóvo Nabal ovechakuérare, ha upeichahárupi ohendúne raʼe upe oikóva ha pyaʼe oho oavisa Abigaílpe. Haʼe ojerovia ko kuñakarai iñaranduetéva ikatutaha osolusiona upe provléma omoñepyrũ vaʼekue iména Nabal. Péro, ¿mbaʼe piko ojapóta peteĩ kuña hetaite soldádo kóntrape?

³ Jahecha mboyve mbaʼépa Abigail ojapo raʼe, iporãta ñambohovái koʼã porandu iñimportantetéva: ¿Mbaʼeichagua persónapa rakaʼe Abigail? ¿Mbaʼéichapa oñepyrũ raʼe pe provléma? ¿Ha mbaʼépa ikatu ñaaprende Abigail rembiasakuégui?

 4. ¿Mbaʼeichagua kuimbaʼépa rakaʼe Nabal?

⁴ Hasy jaʼe hag̃ua Abigail ha Nabal hoʼaitereiha ojuehe. Nabal ovyʼa vaʼerã otopa haguére peichagua kuña, péro Abigail anga mombyry operde. Nabal ningo ipláta heta ha oiméne oñemombaʼeguasu voi upévare. Ha ikatu voi jaʼe avave ndochaʼeiha hese. La Bíbliape oñeñeʼẽ vaieterei Nabal rehe, héra heʼise voi “Tekove Tavy” ha “Výro”. Ndajaikuaái ituvakuéra voípa ombohéra rakaʼe chupe upéicha, térãpa upe rirénte umi mbaʼe ojapóvare ojehero chupe upéicha. Tahaʼe haʼeháicha, hoʼaiterei hese héra. Nabal ningo “ijava ha ipochy rei”, ijarhél, ikaʼu, avave ndochaʼéi hese ha ojekyhyjepa voi chugui (1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25).

5, 6. a) ¿Mbaʼe iporãvapa jahechakuaa Abigail rehe? b) ¿Mbaʼéicha rupípa Abigail omenda peteĩ kuimbaʼe ndovaléivare mbaʼeverã?

⁵ Péro Abigail ndojoguaiete iména Nabálpe. Héra heʼise “Che Ru Ovyʼa”. Peteĩ túva ningo ovyʼa itajýra iporãramo, ha koʼýte ovyʼa iñarandu ha hekoporãramo. Péro, pyʼỹinte umi iporãva noñehaʼãi iñakãguapy, iñarandu, ipyʼaguasu ni ojerovia Ñandejárare. Abigail katu ndaupeichaiete vaʼekue. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi hese iporã, iñarandu ha ijukyha, peteĩ kuña iñakãguapýva ningo haʼe (elee 1 Samuel 25:3).

⁶ Péro, ¿mbaʼére piko ko kuñataĩ iñaranduetéva omenda rakaʼe peteĩ kuimbaʼe ndovaléivare mbaʼeverã? Ñanemanduʼa vaʼerã upe tiémpope tuvakuéra oiporavo hague ifamíliape iména térã hembirekorã. Ndajaikuaaporãi ningo añete Abigail tuvakuéra ojapópa rakaʼe upéicha, péro ojopýne raʼe chupe omenda hag̃ua Nabal rehe. Oiméne ohecharamoiterei raʼe hikuái Nabálpe ipláta heta ha iñimportánte haguére, térã ikatu avei haʼekuéra imboriahu ha ojecha vai raʼe upérõ. Péro Nabal ipláta hetáramo jepe, ndovaléi menarã.

 7. a) ¿Mbaʼépa ndojapói vaʼerã tuvakuéra ikatu hag̃uáicha ifamília omombaʼe pe matrimónio? b) ¿Mbaʼépa oñehaʼã vaʼekue ojapo Abigail?

⁷ Tuvakuéra iñarandúva ningo omboʼe ifamíliape  omombaʼe hag̃ua pe matrimónio. Upévare nomokyreʼỹi chupekuéra omenda hag̃ua pláta rehehápe ni ndojopýi chupekuéra ojegustáma hag̃ua imitãiterei reheve (1 Cor. 7:36). Péro Abigail omendáma ha ndaikatuvéima okambia upéva. Upéicha rupi oñehaʼã orrespeta iménape ha oñemoĩ ipoguýpe.

 8. ¿Mávapepa ombopochy Nabal, ha mbaʼérepa ivaieterei upéva?

⁸ Péro koʼág̃a oñepresenta peteĩ situasión ijetuʼúva. Nabal ombopochy Davídpe, upe kuimbaʼe Jehová oiporavo vaʼekue rreirã, Saúl rekovia (1 Sam. 16:1, 2, 11-13). Péro Saúl ojukase Davídpe ha upévare haʼe okañy kuri oikóvo pe desiértore 600 soldádo reheve.

9, 10. a) ¿Mbaʼéichapa oiko vaʼekue David ha isoldadokuéra? b) ¿Mbaʼérepa Nabal oagradese vaʼerã kuri David ha isoldadokuérape? (Ehecha avei pe nóta oĩva párrafo 10-pe.)

⁹ Nabal oreko vaʼekue heta ovecha, ha oikóramo jepe Maónpe, oiméne oreko avei ijyvy Carmelo ypýrupi. a Upe lugár ningo iporãiterei opastea hag̃ua umi 3.000 ovecha orekóva Nabal. Umi ótro lugárpe katu ndaipóri mbaʼeve, yvy perõite voi: sur gotyo opyta pe desiérto de Parán, éste gotyo oĩ heta sérro ha ikupépe opyta pe mar Salado. Upérupi oiko vaʼekue David ha isoldadokuéra. Haʼekuéra heta ohasa asy, ha okaru hag̃ua ojuka hikuái umi animál saite. Ha oiméne ijypyrupikuéra ohasa jepi rakaʼe Nabal rembiguaikuéra oñangarekóva umi ovecháre.

¹⁰ ¿Mbaʼéichapa David ha iñirũnguéra otrata Nabal rembiguaikuérape? Ikatu kuri oipeʼa chuguikuéra ijovecha, péro ndojapói upéva, síno oñangareko hikuái Nabal rembiguaikuéra ha umi ijovecháre (elee 1 Samuel 25:15, 16). Upe tiémpope ijetuʼuve vaʼekue umi ovecharerekua rembiapo. ¿Mbaʼérepa? Upe lugár ningo opyta vaʼekue Israel frontérape, sur gotyo, ha pyʼỹinte ohasa  upérupi umi ótro tetãygua oporosakeáva. Ha ndahaʼéi upéva añónte, oĩ vaʼekue avei heta animál salváhe ikatúva oapeligra chupekuéra. b

11, 12. a) ¿Mbaʼéichapa David ohechauka orrespetaha Nabálpe? b) ¿Mbaʼérepa oĩ vai Nabal ombohovái lája David rembiguaikuérape?

¹¹ David ha isoldadokuérape ijetuʼu vaʼekue otopa hag̃ua hembiʼurã oiko aja pe desiértore. Upévare omondóne raʼe umi 10 kuimbaʼépe ojerure hag̃ua Nabálpe hiʼupýre. David omondo chupekuéra umi ovecha oñeñapĩha tiémpope. Upéicha jave ningo ojejapo voi karu guasu, umi hénte ovyʼajoa ha imbaʼeporã enterovéndi. David opensa porã avei mbaʼépa heʼikáta Nabálpe. Haʼe orrespeta chupe, ha oiméne imitãve rupi chugui, otrata Nabálpe itúvaicha. Péro, ¿mbaʼépa ojapo Nabal? (1 Sam. 25:5-8.)

¹² ¡Ipochyeterei voi haʼe! Pe mitãkariaʼy oho vaʼekue Abigail rendápe omombeʼu Nabal “ojaʼo vaipaite hague” David soldadokuérape. Ontendeka chupekuéra David peteĩ tembiguái reinteha voi oikóva okañyháre, ha nomeʼẽmoʼãiha chupekuéra pan, y ni soʼo. Ha ndahaʼéi upéva añónte, oñembohory avei David rehe ndovaleirõguáicha mbaʼeverã. Oiméne voi ndochaʼéi David rehe, Saúl ndochaʼeiháicha avei hese. Péro koʼã kuimbaʼe tuichaiterei ojavy, haʼekuéra ndohechái Davídpe Jehová ohechaháicha. Haʼe ohayhu Davídpe ha oiporavóma chupe Israel rreirã (1 Sam. 25:10, 11, 14).

13. a) ¿Mbaʼépa ojapo David oikuaávo Nabal heʼi vaʼekue? b) Ñapensáramo Santiago 1:20 heʼívare, ¿mbaʼéichapa jahecha David ojapo vaʼekue?

¹³ David ipochyeterei oikuaávo mbaʼépa heʼi Nabal. Upévare omanda isoldadokuérape: ‘¡Pejagarra pende espáda ha jaha!’. Upéi haʼe voi ojagarra avei ijespáda ha oho umi 400 soldádo reheve ojuka hag̃ua entéro kuimbaʼe oikóvape Nabal rógape (1 Sam. 25:12, 13, 21, 22). ¡Oimeraẽvante voi ningo ipochýta ojetratáramo  chupe péicha! Péro David pochy reheve ojapomoʼã peteĩ mbaʼe ivaíva. La Biblia heʼi pe ‘ipochýva ndojapoiha iporãva Ñandejára renondépe’ (Sant. 1:20). Upéicharõ, ¿mbaʼépa ojapóta Abigail odefende hagũa hogayguakuérape?

14. a) ¿Mbaʼe iñimportántevapa ojapo Abigail osolusiona hag̃ua pe provléma Nabal omoñepyrũ vaʼekue? b) ¿Mbaʼépa ñaaprende jahechávo ndojojoguaiteha Nabal ha Abigail?

¹⁴ Jahecha haguéicha ko kapítulo oñepyrũvo, Abigail ojapo peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva osolusiona hag̃ua pe provléma iména omoñepyrũ vaʼekue. ¿Mbaʼépa ojapo raʼe? Primeroite voi haʼe ohendu ojeʼéva chupe, ndojoguái iménape. Pe mitãkariaʼy heʼi voi Nabal ndovaleiha mbaʼeverã ha ijarhélgui ‘ndaikatuiha ojeʼe chupe mbaʼeve’, upévare ni nopensái voi ohóvo omombeʼu chupe David ouha isoldadokuéra reheve ojukapa hag̃ua chupekuéra (1 Sam. 25:17). Nabal oñemoimportanteterei ha upévare nohenduséi voi avavépe, péro haʼe ndoikuaaiete upéva ou vaitaha chupe. Ñane tiémpope avei oĩ heta peichagua. Péro Abigail ndahaʼéi vaʼekue upéicha, oiméne upévare raʼe pe tembiguái oho oavisa chupe.

15, 16. a) ¿Mbaʼéichapa Abigail ohechauka haʼeha peteĩ tembireko ikatupyrýva heʼiháicha Proverbios? b) ¿Ikatúpa jaʼe Abigail ndorrespetái hague iménape?

¹⁵ Abigail ohechakuaávo ivaiha la situasión, “pyaʼe porã” oprepara ogueraha vaʼerã. Ojekuaa voi hese iguápa ha idesididaha. Ñandejára Ñeʼẽ omombeʼúvo upe oiko vaʼekue, cuatro vése voi heʼi hese ojapura térã pyaʼe ohecha hague mbaʼépa ojapóta. ¿Ha mbaʼe piko ojapo raʼe Abigail? Pyaʼeterei ombyaty heta pan, víno, ovecha roʼo, mbaʼe maimbepyre ha tórta orekóva uvapása ha ígo, ogueraha hag̃ua David ha isoldadokuérape.  Abigail ningo iguápa ha oikuaapaite mbaʼépa oguereko hógape. Jaʼekuaa hese ojoguaha pe tembireko ikatupyrývape, oñeʼẽha Proverbios (Prov. 31:10-31). Upéi, Abigail omondo hembiguaikuérape henonderã umi rregálo reheve, ha haʼe oho hapykuerikuéra haʼeño. Péro “mbaʼevete nomombeʼúi iména Nabálpe” (1 Sam. 25:18, 19).

¹⁶ ¿Ikatúpa jaʼe upévare Abigail ndorrespetaiha iménape ha noñemoĩriha ipoguýpe? Nahániri. Haʼe ndojapóirire mbaʼeve, heta kuimbaʼe inosénte ojejukamoʼã kuri Nabal ndorrespetái haguére Ñandejára oiporavo vaʼekuépe. Avei Abigail ndojapóirire mbaʼeve, omoirũta kuri iménape hembiapo vaípe. Haʼe oikuaa porã iñeʼẽrendu ha omotenonde vaʼerãha Jehovápe, iménape rangue.

17, 18. ¿Mbaʼépa ojapo Abigail oñug̃uaitĩrõ guare David ndive, ha mbaʼépa heʼi chupe?

¹⁷ Upéi, Abigail oñug̃uaitĩrõ guare David ha isoldadokuéra ndive, oguejy hymba vúrro árigui ha oñesũ voi David renondépe (1 Sam. 25:20, 23). Haʼe ojediskulpa ha ojerure asy Davídpe oiporiahuverekomínte hag̃ua Nabálpe ha hogayguakuérape. Jahechamína mbaʼépa oiko raʼe upérõ.

¹⁸ Jahechaháicha, ñepyrũrã Abigail ojediskulpa ha ojerure Davídpe operdonami hag̃ua chupe upe mbaʼe vai Nabal ojapo vaʼekuére. Upéi heʼi iména réra heʼipamaha voi mbaʼeichagua persónapa Nabal: ijava ha oñembotavy. Péicha oiméne ohechaukase raʼe Davídpe oñemongyʼa reitaha ojukáramo Nabálpe. Avei ohechauka omombaʼeha Davídpe oikuaágui Jehová ojevaleha hese odefende hag̃ua ipuévlope, upévare heʼi hese ‘oñorairõha Jehovápe g̃uarã’. Abigail oikuaa Jehová oiporavo hague Davídpe rreirã, upévare heʼi chupe: ‘Jehová nemoĩ Israel ruvicháramo’. Heʼi avei Davídpe ikonsiénsia ikatuha omolesta chupe, ojukáramo Nabálpe (elee 1 Samuel 25:24-31). ¡Ajépa iñarandu ha iñeʼẽkuaaite Abigail!

19. ¿Mbaʼépa ojapo David ohendu rire Abigaílpe, ha mbaʼérepa oguerohory chupe?

¹⁹ ¿Mbaʼépa ojapo David ohendu rire Abigaílpe?  Ojagarra umi rregálo ha heʼi: ‘Toñemombaʼeguasu Jehová Israel Járape, nembou haguére ko árape cherug̃uaitĩ hag̃ua. Ñandejára tanevendesi nearandu haguére ha resẽgui chejoko aporojuka mboyve’. Upéi David oguerohory chupe ipyʼaguasu ha ou haguére pyaʼe porã hendápe, ha ojoko chupe ojapo mboyve peteĩ mbaʼe ivaietereíva. Upévare heʼi Abigaílpe ‘pyʼaguapýpente oho hag̃ua hógape’ ha ojapotaha upe ojeruréva chupe (1 Sam. 25:32-35, NM).

20, 21. a) ¿Mbaʼérepa jaguerohory Abigaílpe osegi haguére oñemoĩ iména poguýpe? b) ¿Mbaʼéichapa Abigail ohechauka iñakãguapy ha ipyʼaguasuha oñeʼẽvo Nabal ndive?

²⁰ Abigail ohokuévo hógape oiméne opensa raʼe upe oiko vaʼekuére. Ohechakuaáne raʼe mbaʼéichapa David hory ha imbaʼeporã, ndojoguaiete Nabálpe. Upéicharõ jepe, ndoikói ombojere hína iñakãme umi mbaʼe ndaikatuvéimava okambia. La Biblia omombeʼu Abigail ‘oho jey hague Nabal rendápe’. Haʼe osegi oñemoĩ iména poguýpe ha oñehaʼãmbaite ojogueraha porã hendive. Abigail ohechakuaa omombeʼu vaʼerãha iménape omeʼẽ hague rregálo David ha isoldadokuérape, ani hag̃ua ojejuka chupe ha hogayguakuérape. Haʼe oikuaa ndovaleiha omokañy upéva iménagui. Tuichaiterei ningo oñemotĩta Nabálpe ohóramo ótro omombeʼu chupe mbaʼépa ojapo Abigail. Upéicha rupi haʼe voi odesidi oho omombeʼu iménape upe ojapo vaʼekue. Upévare, og̃uahẽre hógape oho Nabal rendápe, péro ndaikatúi oñeʼẽ hendive. Haʼe ojapo hína peteĩ karu guasu ha tuichaiterei okaʼu (1 Sam. 25:36).

²¹ Abigail iñakãguapy rupi ohaʼarõnte koʼẽ raẽ oñeʼẽ hag̃ua iména ndive ojera rire. Haʼe oikuaa avei ikatuha ombopochyeterei iménape upe ojapo vaʼekue, upéicharõ jepe ipyʼaguasu ha omombeʼu chupe. Ikatu voi oime ohaʼarõma raʼe ojaʼo térã oinupã chupe upévare. Péro Nabal mbaʼevete ndeʼíri ni ndojapói, itáicha opytaite pe oguapyhápe (1 Sam. 25:37).

22. ¿Mbaʼépa ojehu Nabálpe, ha mbaʼéichapa Jehová ohecha umi omaltratávape hogayguakuérape?

 ²² ¿Mbaʼe piko ojehu raʼe Nabálpe? La Biblia omombeʼu haʼe ojeparalisa hague ha itáicha opyta peteĩ hendápe. Oiméne upérõ ijatáke raʼe ha 10 día haguérupi, omanóma katu. Péro ndahaʼéi peteĩ mbaʼasy la ojukáva chupe, síno Ñandejára Ñeʼẽ omombeʼu ‘[Jehová] voi ombohasyete hague Nabálpe omano hag̃ua’ (1 Sam. 25:38). Nabal omerese voi kuri ojekastiga ombohasa asy haguére hembirekópe, upévare Ñandejára osolusiona upe provléma ha péicha Abigail opytuʼu iménagui. Koʼág̃arupi Jehová ndojapovéima upéicha, péro Abigail ohasa vaʼekue ohechauka Jehová ndohejareimoʼãiha umi omaltratávape hogayguakuérape, ha itiempoitépe oñenkargáta ojejapo hag̃ua hustísia (elee Lucas 8:17).

23. ¿Mbaʼéichapa Jehová ovendesi Abigaílpe, ha mbaʼéichapa haʼe ohechauka iñumildeha?

 ²³ ¡Oiméne piko tuichaite ipyʼaguapy raʼe Abigail ojeívo iména Nabal poguýgui! Ha Jehová oreko gueteri heta vendisión chupe g̃uarã. David oikuaávo Nabal omano hague, heʼika Abigaílpe omendaseha hese. ¿Mbaʼépa heʼi Abigail? “Ápe aime David rembiguáiramo, ha aime ambojepyhéi hag̃uáicha che [ruvicha] rembiguaikuérape.” ¡Ajépa iñumildete! Oikótaramo jepe chugui David rembireko, haʼe ohechauka noñemombaʼeguasuiha, síno heʼi umi tembiguáipe jepe ojoheitaha ipy. Abigail ohechauka jey iñarandu ha idesididaha, ha pyaʼe voi oho David rendápe (1 Sam. 25:39-42).

24. ¿Mbaʼe ijetuʼúvapa oiméne ohasa Abigail omenda rire David rehe, péro mbaʼépa opensa hese iména ha Jehová?

²⁴ ¿Heʼisépa upéva Abigail oikotamaha vyʼa ha pyʼaguapýpe opa árare? Nahániri, oiméne ijetuʼu rakaʼe chupe oiko David rembirekóramo. David ningo orekóma vaʼekue hembireko hérava Ahinoam, upévare Abigail oiméne ohasa rakaʼe heta mbaʼe ijetuʼúva, ohasa haguéicha yma umi kuña iména hembireko hetáva. David avei heta mbaʼe gueteri ohasa vaʼerã oiko mboyve chugui rréi. Upéicharõ jepe, Abigail oiko porã hendive, ha imemby chugui peteĩ mitãkuimbaʼe. David katu ohayhu chupe ha oñangareko porã hese. Por ehémplo, peteĩ árape ojesekuestra Abigaílpe, ha David pyaʼe voi oho osalva chupe (1 Sam. 30:1-19). Péicha jahecha David omombaʼe hague Abigaílpe iñakãguapy, ipyʼaguasu ha iñeʼẽrendu haguére, ha Jehová avei omombaʼe umi kuña osegívape iñehémplo.