1, 2. ¿Mbaʼépa ojapose raʼe Saulo Damáscope?

 UNOS kuánto kuimbaʼe oviaha ohóvo ha og̃uahẽ mbotaitéma Damáscope. Haʼekuéra oho hína upépe ojapo hag̃ua álgo ivaietereíva. Haʼekuéra ohose hína mbaretépe onohẽmba hógagui Jesús disipulokuérape, ojagarrase oipokua ha omotĩ chupekuéra, ha upéi orahase chupekuéra pe Sanedrín renondépe ojekastiga hag̃ua chupekuéra.

² Saulo omoakã ko grúpo ohóvape Damáscope, ha haʼe oipytyvõma kuri ojejuka hag̃ua peteĩ persónape. a Ramoiténte haʼe ohecha kuri mbaʼéichapa umi ótro judío ifanátikova ojapi Estébanpe omano meve. Ha upéva oĩ porã kuri chupe g̃uarã (Hech. 7:57–8:1). Haʼe opersegi mbaretéma voi hína kuri umi kristiánope Jerusalénpe, péro noñekontentái, upévare opersegise avei umi kristiánope ótra siudápe. Haʼe ohundipase entéro umi ohóvape “ñande Ruvicha Rapére”, pórke opensa voi péva haʼeha peteĩ grúpo rrelihióso ipeligrosoitereíva (Hech. 9:1, 2). b

3, 4. a) ¿Mbaʼépa oiko raʼe Sáulore? b) ¿Mbaʼépa ñaanalisáta ko kapítulope?

³ Upéi og̃uahẽ mbotávo Damáscope, peteĩ lus omimbíva oúva yvágagui ojahoʼipaite Sáulope. Umi ohóva hendive ohecha avei pe lus, péro haʼekuéra tuichaiterei oñemondýi ha ndaikatúi ni oñeʼẽ. Saulo katu opyta voi siégo ha hoʼa pe yvýpe. Ndohecháiramo jepe mbaʼeve, si ohendu oĩha peteĩ oñeʼẽva chupe yvágagui ha heʼíva: “Saulo, Saulo, ¿mbaʼére piko chepersegi hína?”. Saulo tuichaiterei oñemondýi upépe, upéicharõ jepe oporandu: “¿Máva piko nde che Ruvicha?”. Pe oñeʼẽva yvágagui ombohovái chupe: “Che hína Jesús, upe nde repersegíva hína reikóvo”. Upe ohendu vaʼekue oiméne osorprendeterei raʼe Sáulope (Hech. 9:3-5; 22:9).

 ⁴ ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende la Jesús heʼi vaʼekuégui Sáulope? ¿Mbaʼépa ñaaprendéta ñaanalisáramo mbaʼéichapa Sáulogui oiko kristiáno? Sáulogui oiko rire kristiáno, peteĩ tiémpore pe kongregasión oiko kuri pyʼaguapýpe, ¿mbaʼépa ikatu ñaaprende umi kristiáno ojapo vaʼekuégui upe tiémpope?

5, 6. ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende la Jesús heʼi vaʼekuégui Sáulope?

⁵ Jesús ojokórõ guare Sáulope Damasco rapére, haʼe ndeʼíri kuri chupe: “¿Mbaʼére piko epersegi hína che disipulokuérape?”. Upéva rangue, haʼe heʼi chupe: “¿Mbaʼére piko chepersegi hína?” (Hech. 9:4). ¿Mbaʼépa ñanemboʼe upéva? Ojepersegi jave Jesús disipulokuérape, Jesús voi ohasa asy avei (Mat. 25:34-40, 45).

⁶ Oiméramo oĩ ndepersegíva nde haʼe haguére Jesús disípulo, ikatu reime segúro Jehová ha Jesús oikuaaha hína la rehasáva (Mat. 10:22, 28-31). Péro upéva ndeʼiséi avei Jehová ndesalvataha pe pruéva rehasávagui. Por ehémplo, Jesús ohecha kuri mbaʼéichapa Saulo oapoja umi ojukávape Estébanpe, ha ohecha avei mbaʼéichapa Saulo onohẽ hógagui umi kristiáno oĩvape Jerusalénpe (Hech. 8:3). Péro Jesús ndojapói kuri mbaʼeve upe moméntope. Upéicharõ jepe, Jehová ojevale kuri Jesúsre omombarete hag̃ua Estébanpe ha umi ótro disípulope ogueropuʼaka hag̃ua koʼã mbaʼe ha osegi ifiél.

7. ¿Mbaʼépa ikatu ejapo eaguanta hag̃ua oĩ jave ndepersegíva?

⁷ Oĩ jave ndepersegíva nde ikatúta reaguanta ejapóramo koʼã 4 mbaʼe: 1) Edesidi ndefieltaha Jehovápe toiko la oikóva. 2) Ejerure Jehovápe tanepytyvõ (Filip. 4:6, 7). 3) Ani eñevenga, ehejánte upéva Jehová kárgope (Rom. 12:17-21). Ha 4) ejerovia Jehová nemombaretetaha reaguanta hag̃ua, og̃uahẽ peve pe tiémpo haʼe opensahápe iporãvetaha oipeʼa pe pruéva (Filip. 4:12, 13).

8, 9. ¿Mbaʼéichapa oiméne oñeñandu raʼe Ananías Jesús oñeʼẽ rire hendive?

⁸ Saulo oporandu kuri: “¿Máva piko nde che Ruvicha?”. Ha Jesús orresponde rire upéva, heʼive chupe: “Epuʼã katu ha tereho pe siudápe, ha upépe ojeʼéta ndéve mbaʼépa rejapo vaʼerã” (Hech. 9:6). Saulo opyta kuri siégo, upévare umi oĩva hendive oipytyvõ chupe og̃uahẽ hag̃ua Damáscope. Upépe haʼe oajuna ha oñemboʼe 3 díare. Upe aja Jesús oñeʼẽ kuri Ananíaspe Sáulore. Ananías ningo oiko kuri Damáscope ha “enterove judío oikóva upépe oñeʼẽ porã hese” (Hech. 22:12).

⁹ Eñeimahinamíntena mbaʼéichapa oñeñandúne raʼe Ananías. Koʼág̃a  Jesucristo, pe kuimbaʼe orresusita vaʼekue ha omoakãva pe kongregasión, oñeʼẽ hína chupe omeʼẽ hag̃ua chupe peteĩ asignasión iñimportantetereíva. ¡Oiméne ovyʼaite raʼe Ananías! Péro pe asignasión oñemeʼẽtava chupe ijetuʼúta kuri. ¡Jesús heʼi chupe oñeʼẽ vaʼerãha Sáulondi! Péro Ananías heʼi Jesúspe: “Che Ruvicha, hetápema ahendu oñeʼẽha oikóvo ko kuimbaʼére ha umi mbaʼe vaiete ojapo vaʼekuére nde disipulokuérare Jerusalénpe. Ha koʼápe umi saserdóte prinsipál omeʼẽma chupe autorida ogueraha hag̃ua préso entéro umi ojeroviávape nde rérare” (Hech. 9:13, 14).

10. ¿Mbaʼépa ñaaprende Jesús otrata lájagui Ananíaspe?

¹⁰ Jesús ndojaʼói Ananíaspe heʼi haguére la oipyʼapýva chupe. Upéva rangue, haʼe heʼínte chupe mbaʼépa ojapo vaʼerã. Jesús ohechauka avei kuri omombaʼeha Ananíaspe, pórke oexplika chupe mbaʼérepa oipota ojapo pe omanda vaʼekue chupe. Jesús oñeʼẽ Ananíaspe Sáulore ha heʼi chupe: “Ko kuimbaʼépe che aiporavóma oikuaauka hag̃ua che réra umi nasionkuérape, umi rréipe ha umi israelítape. Ahechauka porãta chupe hetaiterei ohasa asytaha che réra rehehápe” (Hech. 9:15, 16). Ananías upepete ojapo la Jesús heʼíva, ha oho oheka Sáulope. Og̃uahẽvo upépe heʼi chupe: “Saulo, che ermáno, ñande Ruvicha Jesús, pe ojechauka vaʼekue ndéve tapére rejukuévo chembou ikatu hag̃uáicha rehecha jey ha nerenyhẽ espíritu sántogui” (Hech. 9:17).

11, 12. ¿Mbaʼépa ñaaprende ko rrelátogui?

¹¹ Ikatu ñaaprende hetaiterei mbaʼe ko rrelátogui. Por ehémplo, jahechakuaa Jesús haʼeha la odirihíva pe predikasión, opromete haguéicha voi ojapotaha (Mat. 28:20). Ñane tiémpope, Jesús noñeʼẽvéima ñandéve oñeʼẽ haguéicha Ananíaspe, péro haʼe osegi odirihi pe predikasión pe esklávo de konfiánsa ha iñarandúva rupive, chupekuéra haʼe onombra vaʼekue oñangareko hag̃ua umi ótro isiervokuéra rehe (Mat. 24:45-47). Pe Kuérpo Governánte ogia umi puvlikadór ha prekursórpe  ikatu hag̃uáicha oheka umi hénte oikuaasevévape Jesúsgui. Jahecha haguéicha kapítulo 7-pe, heta vése peteĩ persóna oñemboʼe voi hína kuri Ñandejárape oipytyvõ hag̃ua chupe, ha upe riremínte ojotopáma peteĩ testígo de Jehovándi (Hech. 9:11).

¹² Ananías ojapo la Jesús oasigna vaʼekue chupe, ha upévare orresivi hetaiterei vendisión. ¿Ndépa eñehaʼãmbaite avei epredika porã hag̃ua umi notísia porã ijetuʼu léntoramo jepe ndéve? Por ehémplo, algúno okyhyjeʼi opredika hag̃ua ogahárupi térã oñeʼẽ hag̃ua peteĩ extráñondi. Ótrope katu ijetuʼu opredika hag̃ua umi negosioháre, pe kállere, térã kárta ha teléfono rupive. Ananías okyhyjeʼi avei kuri, péro lomímonte ojapo la ojeʼe vaʼekue chupe, ha upévare ikatu kuri oipytyvõ  Sáulope orresivi hag̃ua espíritu sánto. c Ananías osẽ porã kuri pórke ojerovia Jesúsre ha nopensái Sáulogui ndaikatumoʼãiha oiko kristiáno. Ñande avei ikatúta ñandepyʼaguasu predikasiónpe haʼéicha jajeroviáramo Jesús odirihiha pe predikasión, ñañehaʼãramo ñantende umi héntepe, ha ñapensáramo enterovévagui ikatuha oiko ñane ermáno, tahaʼe jepe raʼe umi persóna ñanemongyhyje léntova (Mat. 9:36).

13, 14. Oiméramo restudia hína la Biblia péro neʼĩra ejevautisa, ¿mbaʼéichapa ikatu esegi Saulo ehémplo?

¹³ Saulo pyaʼe voi okambiáma ha ojapo umi mbaʼe oaprendéva. Upévare ohecha jey rire, haʼe ojevautisa ha oñepyrũma ojeheʼa umi disipulokuéra oĩvare Damáscope. Péro ndahaʼéi upévante la ojapóva síno haʼe “ensegída oñepyrũma opredika umi sinagógape Jesús haʼeha Ñandejára Raʼy” (Hech. 9:20).

¹⁴ Oiméramo nde restudia hína la Biblia péro neʼĩra ejevautisa, ¿ndaikatuichénepa esegi Saulo ehémplo ha edesidi ejapo umi mbaʼe reaprendémava hína, por ehémplo rejevautisa? Saulo ningo ohecha kuri peteĩ milágro Jesús ojapóva, ha upéva omokyreʼỹetereíne raʼe chupe ojevautisa hag̃ua. Péro oĩnte avei la ohecha vaʼekue heta milágro péro lomímonte nokambiái. Por ehémplo, umi fariséo ohecha vaʼekue Jesús omonguerárõ guare peteĩ kuimbaʼépe isékova chugui la ipo. Ha hetaiterei judío oikuaa kuri Jesús omoingove jey hague Lázarope. Upéicharõ jepe, heta ijapytepekuéra oĩ nopenáiva koʼã mbaʼére térã oñemoĩ voi katu Jesúsre (Mar. 3:1-6; Juan 12:9, 10). Péro Saulo idiferentete vaʼekue. ¿Mbaʼérepa haʼe okambia raʼe ha umi ótro nahániri? Pórke Saulo orrespetave vaʼekue Ñandejárape yvypórape rangue, ha omombaʼeterei avei Jesús oiporiahuvereko haguére chupe (Filip. 3:8). Oimérõ nde ejogua avei Sáulope, aníkena eheja mbaʼeve ndejoko esẽ hag̃ua epredika, ha ejapopaitékena la oñehaʼarõva ndehegui ikatu hag̃uáicha ejevautisa.

15, 16. ¿Mbaʼépa ojapo Saulo umi sinagógape, ha mbaʼépa ojapo umi judío oĩva Damáscope?

¹⁵ Eñeimahinamína mbaʼeichaitépa oiméne oñesorprende ha ipochy raʼe umi hénte ohechárõ guare Saulo oñeʼẽha hína Jesúsre umi  sinagógape. Oĩ voi heʼíva hese: “¿Ndahaʼéi piko kóva pe kuimbaʼe iñañaitéva ha hetaite ombohasa asy vaʼekue Jerusalénpe umi ojeroviávape Jesús rérare?” (Hech. 9:21). Saulo heʼi la héntepe mbaʼérepa haʼe okambia, “ha ohechauka porã umi judío oikóvape Damáscope Jesús haʼeha pe Cristo” (Hech. 9:22). Péro oexplika porãramo jepe naentéroi orovia chupe. Umi hénte ijorgullósova térã oñemohatãva peteĩ kostúmbrepe, nopenamoʼãi voínte hese. Upéicharõ jepe, Saulo noñentregái kuri.

¹⁶ Ohasa rire 3 áño, umi judío oĩva Damáscope osegi gueteri oñemoĩ Sáulore. Ha amo ipahápe okalkuláma voi hikuái mbaʼéichapa ikatu ojuka chupe (Hech. 9:23; 2 Cor. 11:32, 33; Gál. 1:13-18). Saulo oikuaárõ guare upéva, odesidi ohotaha pe siudágui kañyháme. Upémarõ oñemboguejy chupe peteĩ kanástope peteĩ ventánarupi oĩva pe murállare. Lucas omombeʼu koʼã oipytyvõva chupe haʼe hague Saulo disipulokuéra (Hech. 9:25). Posívlemente upéva heʼise unos kuánto umi ohendu vaʼekue Sáulope opredikávo Damáscope, oñepyrũ hague ojerovia Jesúsre, haʼe opredika rupi chupekuéra.

17. a) ¿Mbaʼéichapa orreaksiona jepi la hénte jahechauka jave chupekuéra umi mbaʼe oĩva la Bíbliape? b) ¿Mbaʼépa jasegi vaʼerã jajapo ha mbaʼérepa?

¹⁷ Eñepyrũrõ guare epredika ne hentekuérape ha ne amigokuérape, oiméne repensa raʼe enterovéva ogueroviataha umi mbaʼe omboʼéva la Biblia. Ikatu oime algúno oasepta la eréva chupe, péro oĩne avei raʼe heta ndoaseptáiva. Ikatu umi nde rogaygua voi oñemoĩ hína nderehe ha oñepyrũ oñakaramaite nderehe ha ndetrata vai (Mat. 10:32-38). Péro nde eñehaʼãramo ndevaleve hag̃ua ehóvo eipuru hag̃ua la Biblia ha siémpre eñekomporta peteĩ kristiáno teéicha, ikatu hína umi oñemoĩva nderehe okambia (Hech. 17:2; 1 Ped. 2:12; 3:1, 2, 7).

18, 19. a) ¿Mbaʼépa oiko raʼe Bernabé oipytyvõ rupi Sáulope? b) ¿Mbaʼéichapa ikatu jasegi Bernabé ha Saulo ehémplo?

¹⁸ Saulo og̃uahẽrõ guare Jerusalénpe, umi disípulo oĩva upépe okyhyjepa chugui ha ndogueroviapái haʼemaha kristiáno. Ha ndareíri oñeñandu hikuái upéicha. Péro Bernabé heʼírõ guare Saulo haʼemaha disípulo, umi apóstol oaseptáma avei chupe, ha haʼe opyta hendivekuéra peteĩ tiémpore (Hech. 9:26-28). Saulo ndahaʼéi vaʼekue la ijatropelládova voi oñeʼẽ hag̃ua la héntepe, péro otoka porã jave, ndokyhyjéi avei opredika hag̃ua (Rom. 1:16). Epensamíntena: haʼe oñepyrũ pyʼaguasúpe opredika pe siuda oñepyrũ haguépe avei opersegi vaipaite umi kristianokuérape. Umi judío oĩva Jerusalénpe ni ndoroviaséi la oikóva, ha ipochyeterei oikuaárõ guare pe kuimbaʼe ohundipáta vaʼekue umi kristiánope, koʼág̃a haʼemaha avei kristiáno. Upévare ojukaséma avei chupe hikuái. Umi ermáno oikuaárõ guare upéva, “ogueraha chupe Cesaréape ha omondo chupe Társope” (Hech. 9:30). Saulo iñeʼẽrendúnte  kuri umi ermánope, pórke Jesús voi la ogiáva kuri chupekuéra odesidi hag̃ua upéva. Upévare Saulo ha avei pe kongregasión osẽ porã kuri.

¹⁹ Bernabé ijeheguiete odesidi kuri oipytyvõtaha Sáulope. Ha upe ojapo vaʼekue oipytyvõne raʼe mokõivévape oñoamigoite hag̃ua. ¿Ndépa esegi avei Bernabé ehémplo? ¿Por ehémplo eñehaʼãvo eipytyvõ umi ermáno pyahúpe predikasiónpe ha eipytyvõvo chupekuéra oprogresa hag̃ua? Ejapóramo upéicha katuete rerresivíta hetaiterei vendisión. Ha oimérõ oiko ramo ndehegui puvlikadór, ¿esegípa Saulo ehémplo ha easepta pe ajúda omeʼẽséva ndéve ermanokuéra? Epredikáramo umi ermáno ha ermána ivakeanovévandi, ndevalevéta predikasiónpe, revyʼaitereíta ha upe rire katu peẽ oñoamigoitétama.

20, 21. ¿Mbaʼéichapa Ñandejára siervokuéra yma guare ha koʼag̃agua oaprovecha porã pe tiémpo oikohápe pyʼaguapýpe?

²⁰ Sáulogui oiko rire kristiáno, haʼe osẽ kuri Jerusaléngui ani hag̃ua ojehu chupe mbaʼeve. Upéi “umi kongregasión oĩva Judea, Galilea ha Samaria tuichakuére oñepyrũ oiko pyʼaguapýpe ha avave noñemoĩri hesekuéra” (Hech. 9:31). ¿Mbaʼéichapa umi kristiáno oaprovecha raʼe iporã aja la situasión? (2 Tim. 4:2). La Biblia heʼi haʼekuéra osegi hague ‘imbareteve ijeroviápe’. Umi apóstol ha umi ótro ermáno ogiáva Jehová organisasión, oipytyvõ umi kongregasiónpe ‘ohechauka hag̃ua okyhyjeha Jehovágui ha oiko pe espíritu sánto oipotaháicha’. Por ehémplo, Pedro oipytyvõ umi kristiáno oĩva Lídape ha Sarón Ñúme ojerovia mbareteve hag̃ua. Péicha heta hénte oikóva koʼã lugárpe oñepyrũ “ojerovia ñande Ruvicháre” (Hech. 9:32-35). Umi disípulo ndoikói vaʼekue ojedistrae ni noñehaʼãi ohupyty hag̃ua ótra kósa, síno oñehaʼã oñopytyvõ hikuái ha avei opredika meme. Upéicha rupi pe kongregasión imbareteve, ha “heta hetave ohóvo” hikuái.

²¹ Áño 1990-rupi, heta lugárpe ko múndo tuichakuére umi testígo de Jehová “oñepyrũ oiko pyʼaguapýpe” pórke iporãmiéma la situasión upe oikohápe hikuái. Algúno lugárpe umi goviérno ojopy vaipa hína kuri Ñandejára siervokuérape, péro upéi derrepentete ojupi ótro goviérno hekovia, ha péicha oñemeʼẽmiéma permíso ermanokuérape ojapo hag̃ua hetave mbaʼe, por ehémplo opredika hag̃ua. Péicha hetaiterei Testígo oaprovecha upe oportunida opredika hag̃ua opa ikatúvape, ha ohupyty hikuái hetaiterei mbaʼe porã.

22. ¿Mbaʼéichapa ikatu reaprovecha pe tiémpo erekóva reiko aja pyʼaguapýpe?

²² Oiméramo pe goviérno ndoproivíri ndehegui mbaʼeve, ¿ndépa  eaprovecha hína upéva? Oimérõ nde paíspe ikatu eservi Jehovápe trankiloite, Satanás ovyʼaitereíta eñedeskonsentráramo ha eikóramo umi mbaʼerepy rapykuéri, reiko rangue emotenonde Ñandejára Rréino (Mat. 13:22). Péro aníkena ejedistrae, síno eipuru porã pe tiémpo eikohápe pyʼaguapýpe ikatu hag̃uáicha epredika porã ha emombarete ermanokuérape. Siémpre nemanduʼa vaʼerã ne situasión ikatuha hína derrepentete okambia.

23, 24. a) ¿Mbaʼe mbaʼépa ñaaprendekuaa la oiko vaʼekuégui Tabítare? b) ¿Mbaʼépa jajedesidi vaʼerã jajapotaha?

²³ Epensamína por ehémplo Tabítare, chupe oñehenói avei Dorcas, ha haʼe vaʼekue kristiána. Haʼe oiko vaʼekue Jópepe, haʼéva peteĩ siuda opytáva namombyryiete Lídagui. Ko ermána oipuru porãiterei vaʼekue itiémpo ha umi mbaʼe orekóva, “haʼe ningo ojapo vaʼekue heta mbaʼe porã ha omeʼẽ heta rregálo umi imboriahúvape”. Péro upéi derrepentete oumi hasyete ha omano. d Umi disípulo oikóva Jópepe ombyasyeterei la oikóva, koʼýte umi viúda Tabita oipytyvõ vaʼekue. Upéi Pedro og̃uahẽ ohóvo pe óga ojepreparahápe hína Tabita retekue oñeñotỹ hag̃ua. Ha upépe haʼe ojapomi peteĩ milágro ni peteĩ ótro apóstol neʼĩrava ojapo. ¡Pedro oñemboʼe ha upéi omoingove jey Tabítape! ¡Eñeimahinamína mbaʼeichaitépa oiméne ovyʼa raʼe umi viúda ha umi ótro disípulo ohechávo Tabita oikove jeyha! Katuete ningo upe oiko vaʼekue omombareténe raʼe chupekuéra oaguanta hag̃ua umi mbaʼe oñepresentáta vaʼekue chupekuéra upe rire. Pe milágro oiko vaʼekue tuichaiterei mbaʼe kuri, upévare “ojekuaapaite opárupi Jópepe, ha hetaiterei oñepyrũ ojerovia ñande Ruvicháre” (Hech. 9:36-42).

²⁴ Ko rrelátogui ikatu ñaaprende mokõi mbaʼe iñimportantetereíva: 1) Ñande rekove mbykyeterei. Upévare iñimportanteterei ñañehaʼãmbaite ñaĩ porã hag̃ua Ñandejárandi jareko aja gueteri tiémpo (Ecl. 7:1). 2) Jaikuaa porã pe rresurreksión katuete oikotaha. Jehová ohechapaite kuri Tabita imbaʼeporãha, upévare opremia chupe. Jehová katuete imanduʼáta avei la jajapo vaʼekuére, ha haʼe ñanemoingove jeýta sapyʼa rei ñamanóramo pe Armagedón ou mboyve (Heb.  6:10). Upévare, tahaʼe oiméramo ‘ivai hína la ñane situasión’ térã ‘jaiko pyʼaguapýpe’, ñañehaʼãmbaitékena ha jasegi japredika porã umi notísia porã oñeʼẽva Crístore (2 Tim. 4:2).