1, 2. a) ¿Mbaʼe ijetuʼúvapa ohasa Pablo ha iñirũnguéra Éfesope? b) ¿Mbaʼépa ñaanalisáta ko kapítulope?

 GUYRYRY oiko Éfesope. Umi hénte ijayvu joa, oĩ osapukáiva ha odiparapáva pe kállere. Unos kuánto ipochyeterei voi ha oñembyatypa oñondive ha oñepyrũ ojeplageapa. Upéi ojagarra hikuái mokõi kuimbaʼe omoirũvape Páblope ha tyryryhápe ogueraha chupekuéra. Pe lugár oĩháme umi negósio katu hetavéntema la hénte, ha koʼãva ohechávo umi henteita ipochypáva ohoha hína peteĩ teátro gotyo, osẽ ohopa avei hapykuerikuéra. Upe teátrope ikatu vaʼekue voi ija 25.000 persóna. La majoría ni ndoikuaái mbaʼépa la oikopáva, péro okalkula hikuái oñeñeʼẽ vai hague pe diosa Ártemis rehe ha itémplore, upévare hatã osapukái hikuái: “¡Tuicha mbaʼe hína Ártemis, umi efesiokuéra diosa!” (Hech. 19:34).

² Satanás hína kuri la mbaʼe vai apoha, upérõ guare haʼe ojevale jeýma hína kuri umi héntere ojapo hag̃ua sarambi ojoko hag̃ua kristianokuérape. Péro ndahaʼéi upévante la ojapóva jepi ojoko hag̃ua pe predikasión. Ko kapítulope ñaanalisáta mbaʼe mbaʼépa Satanás ojapo vaʼekue anivéma hag̃ua ojepredika ha avei omoingo vaipa hag̃ua umi kristiánope. Péro jahecháta avei mbaʼéichapa Satanás siémpre osẽ vai, upévare “Jehová ñeʼẽ ojekuaave ohóvo heta hendárupi tuicha podér reheve” (Hech. 19:20). ¿Mbaʼépa oipytyvõ raʼe umi kristiánope ipuʼaka hag̃ua Satanásre? Jehová oipytyvõ kuri chupekuéra, ha koʼág̃arupi haʼe ñanepytyvõnte avei. Péro ojapo haguéicha umi kristiáno yma guare, Jehová ñanepytyvõ hag̃ua ñande voi jakuʼe vaʼerã ha jajapo la ojeʼéva ñandéve. Jehová espíritu rupive ñande ikatúta jarekopaite la ñaikotevẽva guive jasegi hag̃ua japredika. Primeroite jahecháta mbaʼépa ikatu ñaaprende Apolos ehémplogui.

3, 4. ¿Mbaʼépa ohechakuaa kuri Áquila ha Priscila ohendúrõ guare Apólospe, ha mbaʼéicha oipytyvõ chupe hikuái?

³ Pablo oho aja hína Éfesope itercér viáhe de predikasiónpe, og̃uahẽ avei upépe peteĩ judío hérava Apolos, haʼéva Alejandriagua (Egipto). Haʼe ivale ha iñeʼẽkuaaiterei vaʼekue. Péro ndahaʼéi upévante, síno avei ‘oikuaa porã vaʼekue Ñandejára Ñeʼẽ’, ha pe “espíritu sánto rupive haʼe ikyreʼỹeterei”. Apolos ndokyhyjéi vaʼekue voi oñeʼẽ hag̃ua umi judíope pe sinagógape (Hech. 18:24, 25).

⁴ Áquila ha Priscila ohendu Apólospe, ha katuete oiméne ovyʼaiterei raʼe hikuái ohendúvo mbaʼéichapa “oporomboʼe porãiterei” umi mbaʼe oñeʼẽva “Jesús rehe”. Umi mbaʼe Apolos heʼíva Jesúsre oĩ porã kuri, péro pyaʼe voi Áquila ha Priscila opilláma ofaltaha chupe peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva. Apolos oikuaa kuri “pe vautísmo Juan opredika vaʼekue añoite”. Áquila ha Priscila ningo óga kárpa apohánte, ha Apolos katu ivaleterei, upéicharõ jepe haʼekuéra ndokyhyjéi kuri oñeʼẽ hag̃ua chupe. Upéva rangue, oñemboja hikuái Apólosre, oraha chupe hendivekuéra ha “omyesakã porãve chupe Ñandejára rape” (Hech. 18:25, 26). ¿Mbaʼépa ojapo raʼe upémarõ ko kuimbaʼe ivaletéva? Haʼe ohechauka kuri iñumildetereiha, ha upéva iñimportanteterei peteĩ kristiánope g̃uarã.

5, 6. ¿Mbaʼérepa Jehová ikatu kuri ojevale Apólosre, ha mbaʼépa ñaaprende iñehémplogui?

⁵ Apolos oheja kuri Áquila ha Priscila toipytyvõ chupe, upévare haʼe oservi porãvéma upéi Jehovápe. Upéi haʼe oho Acáyape ha upépe “heta oipytyvõ” umi kristianokuérape. Haʼe opredika rupi upépe ohechauka kuri umi judío ojavyha. Upépe oĩ kuri unos kuánto judío oñemohatãva ha heʼíva Jesús ndahaʼeiha pe Mesías. Péro Lucas heʼi mbaʼépa ojapo Apolos: “Pyʼaguasúpe ha heta hénte renondépe haʼe ohechauka porã umi judío ojavyha, ohechaukávo chupekuéra Ñandejára Ñeʼẽ rupive Jesús haʼeha pe Cristo” (Hech. 18:27, 28). ¡Ajépa tuichaite oipytyvõta kuri Apolos umi kongregasiónpe! Haʼe rupive hetave hénte oikuaáta kuri “Jehová ñeʼẽ”. ¿Péro mbaʼépa ikatu ñaaprende chugui?

⁶ Enterove kristiáno siémpre oñehaʼã vaʼerã iñumílde hag̃ua. Enterovévanteko jareko heta mbaʼe porã Jehová omeʼẽva ñandéve. Por ehémplo ikatu oime osẽ porã ñandéve álgo ñanemichĩete guive, térã ikatu oime jahasáma heta mbaʼe ha upévare jaikuaa heta mbaʼe. Péro jarekóramo jepe koʼã mbaʼe porã, siémpre ojekuaa vaʼerã ñanderehe ñaneumildeha, péva la iñimportantevéva. Oimérõ ñandevale péro nañaneumíldei, péva peteĩ provléma ñandéve g̃uarã, pórke upéi ikatúma hína ñandejejapo (1 Cor. 4:7; Sant. 4:6). Ñaneumílderamo, siémpre  ñañehaʼãta ñapensa ñane ermanokuéra tuichaveha ñandehegui (Filip. 2:3). Nañandepochymoʼãi oĩrõ ñandekorrehíva, térã ñanemboʼeséva álgo. Ha nañañemohatãmoʼãi ojejapo hag̃ua la ñande jaʼévante, koʼýte oiméramo jahechakuaa Jehová oipotaha jajapo ótra kosaite. Ñande jasegíramo ñaneumílde, Jehová ha Jesús osegíta ojevale ñanderehe (Luc. 1:51, 52).

 7. ¿Mbaʼe ehémplopa oheja ñandéve Pablo ha Apolos?

⁷ Ñaneumílderamo, nañakompetimoʼãi avei umi ótrondi. Epensamíntena mbaʼeichaitépa oiméne Satanás oipota raʼe kristianokuéra oiko vaipa. Por ehémplo, Pablo ha Apolos ivaleterei vaʼekue oporomboʼe hag̃ua. Mbaʼeichaitéiko Satanás ovyʼáta kuri haʼekuéra iñenvidiósorire ha oiko vai ohechaukaségui mávapa iñimportanteve. Hiʼarive ikatu kuri oiko upéva, pórke Coríntope oĩ heʼíva: “Che asegi Páblope”. Ha ótro heʼi: “Che katu asegi Apólospe”. ¿Ogustápa raʼe Pablo ha Apólospe ojeʼe hesekuéra péicha? ¡Ni mbaʼevéicharõ! Pablo iñumílde kuri ha orrekonose Apolos iguapoitereiha predikasiónpe, upévare omeʼẽve voi chupe hetave mbaʼe ojapo vaʼerã. Ha Apolos katu iñumílde avei ha ojapónte la Pablo heʼíva chupe (1 Cor. 1:10-12; 3:6, 9; Tito 3:12, 13). Haʼekuéra iñumílde vaʼekue ha oñopytyvõ. ¡Ajépa iporãite pe ehémplo ohejáva ñandéve hikuái!

 8. ¿Mbaʼe tapépa ojagarra raʼe Pablo oho hag̃ua Éfesope, ha mbaʼérepa?

⁸ Pablo heʼi kuri oho jeytaha Éfesope, ha upeichaite ojapo (Hech. 18:20, 21). a ¿Péro mbaʼe tapépa haʼe ojagarra kuri oho jey hag̃ua Éfesope? Última ves ñañeʼẽrõ guare Páblore haʼe oĩ hína kuri Antioquía de Síriape. Ha upégui oho hag̃ua Éfesope, haʼe ikatúnte kuri oho Seléuciape, ojagarra peteĩ várko ha ohóma la Éfesope. Upéicharõ jepe, Pablo oviaha hag̃ua oho kuri “umi lugár oĩhárupi umi sérro”. Ikatu hag̃uáicha Pablo ojapo upe viáhe, oñemombeʼúva Hechos 18:23 ha 19:1-pe, ojekalkula haʼe oviaha hague 1.600 kilómetrorupi. ¿Mbaʼéreiko Pablo odesidi raʼe ojapo upe viáhe ipuku ha ijetuʼuetéva? Pórke haʼe ohose kuri “omombarete enterove disípulope” (Hech. 18:23). Pe iprimér ha isegúndo viáhe de predikasiónpe, Pablo hetáma voi ojesakrifika kuri. Ha oikuaárõ jepe péicha jey ojesakrifikataha pe tercer viáhe de predikasiónpe, Pablo naiprovlemaiete voi ojapo hag̃ua upéva pórke oikuaa ovaleha la péna. Koʼág̃arupi avei umi superintendénte de sirkuíto ha hembireko ojapo upéicha. ¡Ajépa ñamombaʼete chupekuéra peichaite peve ñanderayhu haguére ha ojesakrifika ñanderehehápe!

 9. ¿Mbaʼérepa ojevautisa jey vaʼerã kuri koʼã persóna, ha mbaʼépa ñaaprende chuguikuéra?

 ⁹ Og̃uahẽ rire Éfesope, Pablo otopa 12 persónarupi haʼéva Juan el Bautista disípulo. Haʼekuéra orresivíma kuri Juan el Bautista vautísmo, péro upe tiémpope g̃uarã upéva ndovalevéima kuri. Hiʼarive haʼekuéra mbaʼeve lénto térã mbaʼevete voi katu ndoikuaái kuri pe espíritu sántogui. Upémarõ Pablo omyesakã chupekuéra iñimportanteha ojevautisa hikuái Jesús rérape, ha haʼekuéra iñumílde kuri Apóloicha ha oasepta ótro toipytyvõ chupekuéra. Ojevautisa rire hikuái Jesús rérape, orresivíma avei hikuái espíritu sánto ha ikatúma kuri ojapo hetave mbaʼe. Ojekuaa porã mbaʼeichaitépa Jehová ovendesi umi iñeʼẽrendúvape iñorganisasiónpe oiko jave umi kámbio (Hech. 19:1-7).

10. ¿Mbaʼérepa Pablo oho raʼe pe sinagógagui peteĩ eskuélape, ha mbaʼéichapa ikatu jasegi iñehémplo predikasiónpe?

¹⁰ Upe riremínte Pablo oñepyrũ pyʼaguasúpe opredika pe sinagógape ha ojapo upéva 3 mésere. Pablo ojapóramo jepe “diskúrso oñeʼẽva Ñandejára Rréinore, ha oñehaʼã okonvense chupekuéra”, oĩ kuri nohenduséiva ha oñemoĩva voi hese. Péro Pablo ndopytái kuri upépe operde rei tiémpo umi ‘oñeʼẽ vaívandi ñande Ruvicha rapére’, síno haʼe ohónte oporomboʼe káda día peteĩ eskuélape (Hech. 19:8, 9). Péicha umi oaprendesevéva Ñandejára Rréinogui, ohómante vaʼerã kuri pe sinagógagui pe eskuélape. Ñande ikatu avei jajapo Pábloicha: oĩrõ nañanerenduséiva ha ojediskutisénteva, jahánte upégui. Oĩ gueteri hína heta hénte ipyʼaporãva ohenduséva japredika jave chupe.

11, 12. a) ¿Mbaʼéichapa Pablo ohechauka vaʼekue iguapoha ha ojadaptaha la héntere? b) ¿Mbaʼéichapa koʼág̃arupi umi testígo de Jehová iguápo ha ojadapta avei la héntere?

¹¹ Pablo oporomboʼéne raʼe upe eskuélape káda día, las 11 de la mañána guive,  mas o ménos las 4 de la tárde peve. b Posívlemente upe órape hakuetereive kuri ha la hénte itrankilove, avei upe órape haʼekuéra ojepokuaámi okaru ha opytuʼuʼimi. Pablo opredikárire péicha káda día, 2 áñore, oipurúta kuri 3.000 órarupi opredika hag̃ua. c Ndareíri voi la amás día heta hetave raʼe oĩ ohendúva Ñandejára ñeʼẽ. Pablo iguapoiterei vaʼekue ha naiprovlémai avei ojadapta hag̃ua umi héntere. Upévare tekotevẽro oho ótro lugárpe opredika hag̃ua hetave héntepe, haʼe ohónte upépe, térã tekotevẽramo okambia pe óra opredika hag̃ua, okambiánte avei. ¿Ha mbaʼépa ohupyty upéicha rupi? “Enterove oikóva Asia distrítope, tahaʼe judío térã griego, ohendu Ñandejára ñeʼẽ” (Hech. 19:10). ¡Ajépa Pablo opredika porã vaʼekue umi notísia porã!

¹² Umi testígo de Jehová oñehaʼãmbaite avei iguápo Pábloicha ha ojadapta la héntere. Ñande ñañehaʼãmbaite japredika hag̃ua pe óra ha lugár jatopavetahápe la héntere. Upévare japredika umi kállere, merkádore térã oimeraẽ ótro lugár oĩháme heta hénte. Avei japredika por teléfono térã kárta rupive. Ha japredika jave ogahárupi katu, ñañehaʼãmbaite jaha hag̃ua umi óra jatopatahápe la héntere hógape.

13, 14. a) ¿Mbaʼeichagua milágropa ikatu vaʼekue Pablo ojapo Jehová oipytyvõ rupi chupe? b) ¿Mbaʼépepa ojavy vaʼekue Esceva raʼykuéra, ha mbaʼérepa jaʼe ñane tiémpope oĩha heta hénte ojoguáva avei chupekuéra?

¹³ Upéi Lucas omombeʼu ñandéve Jehová oipytyvõ hague Páblope ojapo hag̃ua “umi milágro tuichaitereíva”. Umi páño ha delantál Pablo oipurúva jepe omonguera kuri umi héntepe. Ha koʼã ao rupive umi demónio jepe osẽmba umi héntegui (Hech. 19:11, 12). d Enterovévante ohecharamoiterei kuri la oikóva umi demóniore, péro algúnope ndogustaiete kuri.

 ¹⁴ Upe tiémpope oĩ vaʼekue avei unos kuánto “judío okorréva opárupi omosẽ hag̃ua umi demóniope”. Haʼekuéra ojapose guaʼu avei umi milágro Pablo ojapóva. Oĩ kuri unos kuánto oñehaʼãva omosẽ hag̃ua umi demóniope oipurúvo Jesús ha Pablo réra. Lucas omombeʼu ñandéve pe saserdóte prinsipál Esceva raʼykuéra ojapo hague upéicha. Koʼã 7 kuimbaʼe oñehaʼã kuri omosẽ peteĩ demóniope, péro pe demónio heʼi: “Che aikuaa Jesúspe ha Páblope, ¿péro peẽ piko máva?”. Upéi pe kuimbaʼe endemoniádo oataka koʼã ojapose guaʼúvape milágro, ojepoi hiʼarikuéra peteĩ animál ñarõicha ha sarambi ojapo chuguikuéra. Upémarõ haʼekuéra odipara upégui “opío ha oñelastima vaipa rire chupekuéra” (Hech. 19:13-16). Péicha ojekuaa porãiterei kuri Jehová omeʼẽ hague podér Páblope ojapo hag̃ua umi milágro, péro koʼã kuimbaʼe oĩva pe rrelihión japúpe katu ndaikatúi ojapo mbaʼeve. Ñane tiémpope oĩ avei hetaiterei hénte opensáva heʼínte vaʼerãha Jesús réra, térã heʼínte vaʼerãha ijehe kristianoha, ha upéva ovalemaha. Péro Jesús heʼi vaʼekue umi ojapóva añoite Itúa volunta, umívante orekoha esperánsa amo gotyove g̃uarã (Mat. 7:21-23).

15. ¿Mbaʼépa jajapo vaʼerã japilláramo jarekoha térã jajapoha hína raʼe álgo oúva umi demóniogui?

¹⁵ Ojekuaa rire Esceva raʼykuéra ndorekoiha podér ojapo hag̃ua milágro, hetaiterei héntegui oiko kuri kristiáno ha ohejapaite hikuái umi mbaʼe oúva umi demóniogui. Umi hénte Efesogua ojerovia vaʼekue pe máhiare. Haʼekuéra ojepokuaa vaʼekue ojapo paje ha oreko umi amuléto. Oĩ vaʼekue avei orekóva lívro oñeʼẽva koʼã mbaʼére. Upévare umi oñepyrũ vaʼekue ojerovia, ombyatypa ilivrokuéra ha ohapy enterove renondépe. Hiʼarive koʼã lívro hepyeterei vaʼekue. e Lucas omombeʼu: “Péicha Jehová ñeʼẽ ojekuaave ohóvo heta hendárupi tuicha podér reheve” (Hech. 19:17-20). Péicha ojekuaa porã kuri Jehová ha umi oadoráva chupe ogana hague pe rrelihión japúpe ha umi demóniope. La ojapo vaʼekue umi kristiáno, oheja ñandéve peteĩ ehémplo iporãitereíva, pórke ñane tiémpope avei pe espiritísmo ojagarrapaite. Upévare jatopa sapyʼáramo jarekoha álgo oúva umi demóniogui, pyaʼe ñahundi vaʼerã. Jajedehaite vaʼerã voi koʼã mbaʼégui, ijetuʼúramo jepe ñandéve.

16, 17. a) ¿Mbaʼéichapa Demetrio omoñepyrũ kuri pe provléma? b) ¿Mbaʼérepa jaʼe umi Efesogua ifanatikoiterei hague?

¹⁶ Upe rire ojekuaa kuri Satanás ojevale jeymaha umi héntere pórke Lucas heʼi: “Oiko tuicha guyryry ñande Ruvicha Rape káusare”.  Ha ndareíri Lucas heʼi guyryry oiko hague, pórke tuicha kuri la provléma (Hech. 19:23). f Peteĩ platéro hérava Demetrio omoñepyrũ kuri la provléma. Haʼe heʼi isosiokuérape haʼekuéra oganaha heta pláta ovende rupi umi taʼanga. Péro umi mbaʼe Pablo omboʼéva, ikatu kuri ohundi chuguikuéra la inegósio, pórke umi kristiáno ndoadorái umi taʼanga. Demetrio oikuaa avei umi hénte upepegua ifanatikoha Éfesore, upévare heʼi Pablo káusare ndojeadoramoʼãveimaha Ártemispe ni noñemombaʼemoʼãveimaha pe témplo tuichaitéva orekóva hikuái upépe (Hech. 19:24-27).

¹⁷ Demetrio osẽ la ijidéape, upévare umi ótro platéro oñepyrũ osapukái: “¡Tuicha mbaʼe hína Ártemis, umi efesiokuéra diosa!”. Upéi umi hénte oñekonfundipa ha ndoikuaái mbaʼépa la oikopáva, ha péicha oñepyrũ kuri pe provléma jahecha vaʼekue oñepyrũvo ko kapítulo. g Pablo ningo naiprovlémai ojesakrifika hag̃ua umi ótro rehehápe, upévare haʼe ohose kuri pe teátrope oporomboʼe hag̃ua, péro umi disípulo ndoipotái haʼe ojapeligra. Upéi peteĩ kuimbaʼe hérava Alejandro oñemoĩ oñeʼẽ hag̃uáicha umi héntepe. Ko kuimbaʼe haʼe rupi judío, oexplikase kuri umi héntepe mbaʼépepa idiferénte umi judío ha umi kristiáno, péro umi hénte ni nopenái hese. Haʼekuéra opillárõ guare Alejandro haʼeha judío nohenduséi chupe ha osegi osapukái 2 órarupi: “¡Tuicha mbaʼe hína Ártemis, umi efesiokuéra diosa!”. Ko ñane tiémpope oĩnte avei la peichaite peve ifanátikova irrelihiónre, ha umichagua ndoikuaaséi jepi mbaʼeve (Hech. 19:28-34).

18, 19. a) ¿Mbaʼéichapa pe autorida Efesopegua otrankilisa umi héntepe? b) ¿Mbaʼépa ojapo jepi avei ñanderehehápe umi orekóva autorida, ha mbaʼépa ñande jajapo vaʼerã?

¹⁸ Upéi hasypeve pe autorida prinsipál pe siudapegua omokirirĩ umi héntepe. Ko karai naifanátikoi ha opensa porã la ojapótavare. Haʼe heʼi umi kristianokuéra ndoapeligraiha idiosakuéra Ártemispe ni pe témplope. Heʼi avei Pablo ha iñirũnguéra ndojapói hague mbaʼeve ivaíva Ártemis témplo kóntrape. Péro heʼi avei umi héntepe, oimérõ ndogustái chupekuéra la ojapóva hína Pablo ha iñirũnguéra, haʼekuéra heʼi vaʼerãha upéva umi autoridápe. Péro oime vaʼerã la omondyivéva umi héntepe, pe ofisiál heʼírõ guare chupekuéra pe sarambi ojapóva hikuái  ikatuha hína ombopochy umi rrománope. Upéi haʼe heʼi umi héntepe ohopa hag̃ua upégui. Umi hénte pyaʼe ipochy haguéicha, péicha avei sapyʼaitépe oñetrankilisapa jey hikuái (Hech. 19:35-41).

¹⁹ Upérõ guare peteĩ autorida ipyʼaporãva oipytyvõ kuri Jesús segidorkuérape ha oprotehe chupekuéra. Péro ndahaʼéi upérõ guarénte la oiko upéva. Apóstol Juan ohecha vaʼekue voi peteĩ visiónpe, koʼã ára pahápe pe yvy omokõtaha pe rrío oúva pe dragóngui. Jaikuaaháicha, pe yvy orrepresenta umi autorida ipyʼaporãvape, ha oipytyvõva Jesús segidorkuérape Satanás opersegi jave chupekuéra (Apoc. 12:15, 16). Ha upéva la oikóva koʼág̃arupi. Heta vésema umi hués ipyʼaporãva osẽ ñande favórpe, ha heʼi umi testígo de Jehová orekoha derécho oservívo Ñandejárape ha omombeʼúvo umi notísia porã umi ótrope. Péro iñimportanteterei avei mbaʼéichapa ñañekomporta, pórke umi hués orekoiterei upéva enkuénta. Posívlemente umi autorida oĩva Éfesope ohayhu ha orrespeta kuri Páblope, upévarente ndoipotái kuri ojehu chupe mbaʼeve (Hech. 19:31). Tojekuaákena ñanderehe avei japororrespetaha ha nañamokañyiha mbaʼeve, péicha umi ñanderecháva opensa porãta ñanderehe. Ha moõ voi jaikuaapáta, ñañekomporta porãrõ ikatu hína tuicha ideprovécho ñandéve upe rire.

20. a) ¿Mbaʼéichapa reñeñandu rehechávo ymaite guive koʼág̃a peve ndaiporiha ojokóva Jehovápe? b) ¿Mbaʼépa nde ejapose ikatu hag̃uáicha Jehová organisasión ohupyty hetave mbaʼe porã?

²⁰ ¡Ñanemopirĩmba jaikuaávo mbaʼéichapa “Jehová ñeʼẽ ojekuaave ohóvo heta hendárupi tuicha podér reheve”! Ha ñane tiémpope ñanemopirĩmba avei jaikuaávo mbaʼeichaitépa Jehová ñanepytyvõ hína. ¿Ndépa eipytyvõse avei ikatu hag̃uáicha ojehupyty heta mbaʼe porã? Upéicharõ tuichaiterei nepytyvõta umi mbaʼe jahecha vaʼekue ko kapítulope. Esegíkena neumílde, pyaʼe ejapo umi mbaʼe heʼíva Jehová organisasión, esegi ndeguápo, emboykete umi mbaʼe oúva umi demóniogui, ha siémpre eñehaʼãmbaite nderrespetuóso ha eñekomporta porã ani hag̃ua oñeñeʼẽ vai hag̃ua Jehováre ha iñorganisasión rehe. Koʼã mbaʼe ningo haʼete la naiñimportanteguasúiva, péro tuicháma oipytyvõ hína.