1, 2. a) ¿Mávapa rakaʼe Eunice, ha mbaʼe ijetuʼúvapa ombohovái vaʼekue haʼe omongakuaa hag̃ua imemby? b) Emombeʼu mbaʼépa ojekuaa pe taʼanga oĩvape ko rrevísta apére.

 LA Biblia nomombeʼúi ñandéve mbaʼe mbaʼépa oiko vaʼekue Timoteo ojevautisárõ guare. Péro upéicharõ jepe, ndahasýi ñañeimahina hag̃ua mbaʼeichaitépa oiméne ovyʼa rakaʼe isy Eunice (Prov. 23:25). Epensamína mbaʼeichaitépa oiméne ojajái raʼe umi hesa ohechárõ guare Timoteo oikeha pe ýpe ojevautisa hag̃ua. Ha oiméne opukavy raʼe ohechávo ijavuéla Loida orekoha ipópe Timoteo aokuéra. Upéi katu ojevautisátarõ guare ha oikévo pe ýpe, oiméne haʼéma katu la ojepytujokóva. Ensegidamínte Timoteo osẽvo pe ýgui, ja noñaguantavéima ha oñepyrũ hasẽ ovyʼaitereígui. Upépe Eunice ohechakuaa oipytyvõ hague imembýpe ohayhu hag̃ua Jehovápe ha avei Itaʼýra Jesucrístope. Péro oiméne heta mbaʼe ijetuʼu vaʼekue avei chupe og̃uahẽ hag̃ua upe peve. ¿Mbaʼe mbaʼépa ombohovái raʼe Eunice? ¡Jahechamína!

² Timoteo tuakuéra ningo ndorekói vaʼekue la mísma rrelihión. Itúa haʼe vaʼekue griego, ha isy ha ijavuéla judía vaʼekue (Hech. 16:1). Timoteo posívlemente imitãiti vaʼekue Eunice ha Lóidagui oikórõ guare kristiáno. Péro itúa katu ndoaseptái vaʼekue upéva ha nokambiái la irrelihión. ¿Mbaʼépa ojapóta Timoteo ko situasiónpe? Oiméne upe tiémpope ndahaʼevéima vaʼekue la imitãitereíva, ha upévare ikatúma odesidi ijeheguiete mbaʼépa la ojapótava. ¿Serápa oelehíta pe itúa rrelihión? ¿Osegítapa umi kostúmbre ha enseñánsa judía oñemboʼéva chupe michĩete guive? ¿Térãpa oaseptáta umi enseñánsa pyahu oñemboʼéva chupe, ha oiko avei chugui kristiáno?

3. Ohechaukaháicha Proverbios 1:8, 9, ¿mbaʼépa Jehová opensa umi ermána oñehaʼãmbaitévare oipytyvõ imembykuérape oservi hag̃ua chupe?

³ Eunice ningo ohayhueterei vaʼekue Timotéope. Ha upéicha avei  ñane tiémpope, umi sy oservíva Jehovápe ohayhueterei la imembykuérape. Upévare haʼekuéra ojapose opa ikatúva oipytyvõ hag̃ua chupekuéra ohayhu ha oñemoag̃ui hag̃ua Jehováre. ¡Ha Jehová ningo ovaloraiterei voi la ojapóva hikuái! (Elee Proverbios 1:8, 9). Jehová oipytyvõma hetaiterei ermánape omongakuaa porã hag̃ua imembykuérape, ha péicha oiko hag̃ua chuguikuéra Jehová siérvo.

4. ¿Mbaʼe ijetuʼúvapa ohasa heta ñane ermána?

⁴ Oiméne ningo ñane ermanakuéra heta vése opensa jepi la imembykuérare, ha okalkula serápa oservíta avei Jehovápe Timoteo ojapo haguéicha. Haʼekuéra ningo oikuaa porã mbaʼéichapa Satanás múndope heta mbaʼe ijetuʼu la ifamiliakuérape (1 Ped. 5:8). Avei, heta ñane ermána omongakuaa la imembykuérape iména reheʼỹ, térã katu la iména ndahaʼéi Jehová siérvo. Por ehémplo, peteĩ ñane ermána hérava Cristina b heʼi: “Che ména ningo okuida porã vaʼekue la ore familiakuérare, péro ndoipotaieterei vaʼekue amboʼe chupekuéra mbaʼeve Jehovágui. Chemanduʼa mbaʼéichapa heta vése cherasẽmi vaʼekue, ha añeporandu: ‘¿Sera piko la che membykuéra oservíta Jehovápe?’”.

5. ¿Mbaʼépa jahecháta ko artíkulope?

⁵ Oiméramo nde reñehaʼã hína reipytyvõ ne membýpe oservi hag̃ua Jehovápe, ¡nde ikatu rehupyty upe méta ojapo haguéicha Eunice! Ko artíkulope ñaanalisáta mbaʼéichapa resegikuaa iñehémplo, ha emboʼe ne familiakuérape umi mbaʼe eréva ha ejapóva rupive. Ha jahecháta avei mbaʼéichapa Jehová nepytyvõta.

6. Ohechaukaháicha 2 Timoteo 3:14, 15, ¿mbaʼépa oipytyvõ vaʼekue Timotéope oiko hag̃ua chugui kristiáno?

⁶ Timoteo michĩetérõ guare, isy oñehaʼãmbaite vaʼekue omboʼe chupe Ñandejára Ñeʼẽ. Ha upearã oreko vaʼekue enkuénta umi kostúmbre ha enseñánsa judía. Péro upérõ guare, haʼe ndoikuaáiti vaʼekue mbaʼeve Jesucrístogui. Upéicharõ jepe, umi mbaʼe Timoteo oaprende vaʼekue Ñandejára Ñeʼẽgui oipytyvõ vaʼekue chupe oiko hag̃ua chugui kristiáno. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Timoteo imitãrõ guare, haʼe ikatu vaʼekue oelehi mbaʼépa ojapóta, oaseptátapa umi enseñánsa kristiána térãpa nahániri. Ikatu ñaime segúro Timoteo oasepta hague koʼã enseñánsa oipytyvõ rupi chupe isy (elee 2 Timoteo 3:14, 15). Ha oiméne Eunice ovyʼaite rakaʼe ohechárõ guare oipytyvõ hague la imembýpe oservi hag̃ua avei Jehovápe. Eunice réra ningo ou peteĩ palávra heʼisévagui “oganáva” térã “ipuʼakáva”. Ha ikatu voi jaʼe iguapaiterei hague, ha upéicha rupi ‘ipuʼaka’ umi mbaʼe ikatúvare ojoko chupe ani hag̃ua omongakuaa porã imemby Timotéope.

7. ¿Mbaʼépa ojapo vaʼerã kuri Eunice oipytyvõ hag̃ua imembýpe osegi hag̃ua oprogresa ojevautisa rire?

⁷ Timoteo ojevautisárõ guare, ohupyty vaʼekue peteĩ méta iñimportantetereíva. Péro isy Eunice oiméne osegi avei ojepyʼapy raʼe la imembýre upe rire. Por ehémplo, oiméne oikuaase raʼe mbaʼépa ojapóta Timoteo tuicha rire. Ikatu oime ojepyʼapy oñepyrũrõ g̃uarã ijúnta vai, ha upéva ogueraha vai chupe. A lo mehór oiméne opensa avei la imembýpa ohoséta Aténaspe ha oasepta umi mbaʼe omboʼéva umi filósofo. Térã oipyʼapy chupe la imembýpa oikóta pláta rapykuéri, ha ogasta umívare la itiémpo ha ifuérsa. Eunice ontende vaʼekue Timotéomante odesidi vaʼerãha koʼã mbaʼe, péro haʼe ikatu kuri oipytyvõ chupe. ¿Mbaʼéichapa ojapo upéva? Haʼe ikatu kuri osegi oñehaʼã oipytyvõ hag̃ua imembýpe ohayhu hag̃ua Jehovápe, ha oagradese hag̃ua chupe ombou haguére Itaʼýra Jesucrístope omano hag̃ua ñanderehehápe. Umi orekóva iména térã hembireko ndahaʼéiva Testígo ningo ombohovái heta mbaʼe ijetuʼúva omongakuaa porã hag̃ua ifamiliakuérape. Péro ndahaʼéi haʼekuérante la ombohováiva koʼã mbaʼe, umi sy ha túa oservívape oñondive Jehovápe ijetuʼúnte avei heta mbaʼe. Ha heta oñehaʼã vaʼerã omog̃uahẽ hag̃ua ifamiliakuéra korasõme la Biblia omboʼéva, ha oipytyvõ hag̃ua chupekuéra  oservi hag̃ua Jehovápe. ¿Mbaʼépa ikatu oaprende hikuái Eunice ehémplogui?

8. ¿Mbaʼéichapa ikatu umi ermána oipytyvõ iména haʼévape Testígo omboʼe hag̃ua ifamiliakuérape Ñandejára Ñeʼẽ?

⁸ Estudia la Biblia ne membykuérandi. Oiméramo ne ména haʼe testígo de Jehová, haʼe oipota eipytyvõ chupe omboʼe hag̃ua pene familiakuérape Ñandejára Ñeʼẽ. ¿Mbaʼéichapa ikatu rejapo upéva? Por ehémplo, iñimportanteterei eapoja chupe peguereko hag̃ua káda semána pe estúdio de família. Eñatende vaʼerã umi mbaʼe erévare ikatu hag̃uáicha emokyreʼỹ ne membykuérape oĩse hag̃ua pe estúdiope. Ha epensa avei mbaʼépa ikatu ejapo enterovéva odisfruta hag̃ua oñondive upe moménto. Por ehémplo, ikatu eipytyvõ ne ménape ha peprepara oñondive peteĩ aktivida pejapo hag̃ua oñondivepa pe estúdio de famíliape. Avei pehechakuaáramo pene família orekomaha la eda ostudia hag̃ua pe lívro ¡Jaikóta vyʼápe pára siémpre!, ikatu eipytyvõ ne ménape ojapo hag̃ua umi arréglo tekotevẽva ojapo hag̃ua pe estúdio.

9. ¿Mbaʼépa ikatu ojapo umi ermána iména ndahaʼéiva Testígo omboʼe porã hag̃ua imembykuérape?

⁹ Oĩ heta ermána haʼekuéramante oñenkarga vaʼerã pe estúdio de famíliare, tahaʼe iména ndahaʼéi rupi Testígo térã ndaiporivéima rupi hendivekuéra. Oiméramo nde reime hína ko situasiónpe, Jehová ndoipotái ejepyʼapyeterei, haʼéngo katuete nepytyvõta. Eipurúkena umi erramiénta haʼe omeʼẽva ndéve iñorganisasión rupive estudia hag̃ua ne familiakuérandi. Ikatu voi eporandu umi sy ha túa iñexperiénsiavape mbaʼéichapa oipuru hikuái koʼã erramiénta (Prov. 11:14). c Katuete ningo Jehová nepytyvõta avei eñemongeta porã hag̃ua ne membykuérandi. Ejerurékena chupe omeʼẽ hag̃ua ndéve umi idéa eikuaa hag̃ua mbaʼépa ere vaʼerã ne membykuérape, ikatu hag̃uáicha omombeʼu ndéve la oñandúva hikuái (Prov. 20:5). Por ehémplo, ikatu eporandu mbaʼépa ojapo raʼe hikuái eskuélape. Ha a lo mehór upe pregúnta ikatu hína omoñepyrũ peteĩ konversasión oikoitéva.

10. ¿Mbaʼe mbaʼépa ikatu avei ejapo eipytyvõ hag̃ua ne membykuérape oñemoag̃ui hag̃ua Jehováre?

¹⁰ Ehekákena oportunida eñeʼẽ hag̃ua ne membykuérape Jehováre. Eñehaʼãmbaitékena siémpre eñeʼẽ porã ne membykuérape Jehováre, ha emombeʼu avei chupekuéra umi mbaʼe haʼe ojapómava nderehehápe (Deut. 6:6, 7; Is. 63:7). Koʼýte iñimportanteterei ejapo upéva oiméramo la ne situasión nopermitíri ndéve estudia la Biblia káda semána ne membykuérandi. Cristina, pe ermána ñañeʼẽ hague ajeʼi, heʼi: “Heta vése ijetuʼueterei oréve roreko hag̃ua oportunida rostudia hag̃ua oñondive. Upévare añehaʼãmbaite aaprovecha káda ves ke ikatu ajapo upéva. Sapyʼánte rosẽ roguata térã roho rojepasea kanóape, ha upéicha jave aaprovecha añeʼẽ hag̃ua chupekuéra Jehováre, ha haʼe chupekuéra mbaʼeichaitépa iporã ikreasión. Upéi che membykuéra okakuaávo ohóvo, amboʼe avei chupekuéra ostudia hag̃ua haʼeñoháme la Biblia”. Eñehaʼãmbaitékena avei eñeʼẽ porã Jehová organisasiónre ha ermanokuérare. Ha iñimportanteterei avei eñeʼẽ porã umi ansiánore, upéicha ne membykuéra oikotevẽ vove ajúda ndokyhyjemoʼãi oñemoag̃ui hag̃ua hesekuéra.

11. Heʼiháicha Santiago 3:18, ¿mbaʼérepa eñehaʼãmbaite vaʼerã peiko hag̃ua pyʼaguapýpe nde rógape?

¹¹ Eñehaʼãmbaitékena peiko hag̃ua pyʼaguapýpe pende rógape. Siémprekena eñehaʼã ehechauka hag̃ua ehayhuha ne ména ha ne membykuérape. Eñeʼẽ porã vaʼerã avei hese ha ehechauka errespetaha chupe. Iñimportanteterei avei emboʼe ne membykuérape ojapo hag̃ua upéva. Upéicha eipytyvõta hína ne família kompletoitépe ojogueraha porã hag̃ua. Ha avei ifasilvéta ndéve emboʼe hag̃ua chupekuéra Jehovágui (elee Santiago 3:18). Epensamína José ehémplore, haʼe ningo oservi de prekursór espesiál Rumániape, ha omombeʼu imitãrõ guare itúa oñemoĩ mbarete hague isýre ha ndoipotái haʼekuéra oservi Jehovápe. Haʼe omombeʼu ñandéve: “Mama siémpre oñehaʼã vaʼekue  ikatu hag̃uáicha roiko pyʼaguapýpe ore rogapýpe. Ha amáske che túa ijarhél mamáme, haʼe horyvéntema chupe. Ha sapyʼánte ohechakuaáramo chéve ha che ermanokuérape ijetuʼuha rorrespeta hag̃ua papápe, siémpre oremomanduʼa la heʼívare Efesios 6:1-3. Upéi haʼe oñepyrũ oñeʼẽ porã oréve papáre, ha orepytyvõ rontende hag̃ua rohayhu vaʼerãha chupe. Ojapo rupi péicha, siémpre roiko trankílo ógape”.

12. Ohechaukaháicha 2 Timoteo 1:5, ¿mbaʼéichapa Eunice ehémplo oipytyvõ kuri Timotéope?

¹² (Elee 2 Timoteo 1:5). Eunice omoĩ vaʼekue peteĩ ehémplo iporãitereíva imemby Timotéope g̃uarã. Haʼe ningo katuete omboʼéne raʼe chupe ojeroviáramo Jehováre, ohechauka vaʼerãha upéva (Sant. 2:26). Ha Timoteo oiméne ohecha voi raʼe mbaʼéichapa isy ohechauka ojeroviaha ha ohayhuetereiha Jehovápe. Ha ohecháne avei raʼe isy ovyʼaitereiha iservísiope. ¿Oipytyvõpa raʼe Timotéope la isy ehémplo? ¡Si oipytyvõ! Ha apóstol Pablo ohechauka vaʼekue upéva la heʼi vaʼekuére upe rire. Haʼe heʼi kuri Timoteo ojerovia hague isy oipytyvõ rupi chupe. Ha péva ndahaʼéi kuri peteĩ kasualida, pórke Timoteo katuete ohecháne raʼe mbaʼeichaitépa isy omoĩ chupe ehémplo porã, ha upéi haʼe osegi upéva. Upéicha avei, ñane tiémpope oĩ heta ermána omoĩva ehémplo iporãitereíva hogapýpe. Ha upéicha rupi ikatu oipytyvõ imembykuérape ha iménape avei ‘heʼiʼỹre chupekuéra mbaʼeve’ (1 Ped. 3:1, 2). ¿Mbaʼéichapa nde avei ikatu ehupyty upéva?

13. ¿Mbaʼépa ejapo vaʼerã ekuida porã hag̃ua pe amista erekóvare Jehovándi?

¹³ Eñehaʼãmbaitékena ekuida pe amista erekóvare Jehovándi. (Deut. 6:5, 6). Katuete ningo nde rejapo vaʼerã heta sakrifísio ekuida hag̃ua ne membykuérare. Ha upearã eipuru heta tiémpo, pláta, a vése ni nderekéi, ha ejapo heta mbaʼe ani hag̃ua mbaʼeve ofalta chupekuéra. Péro eñehaʼãmbaitékena ani hag̃ua embotapykue ne amista Jehovándi eñekonsentraiterei rupi umívare. Iñimportantetereíngo ndete eñemotiémpo eñemboʼe hag̃ua, ejapo hag̃ua nde estúdio personál, ha eho hag̃ua rreunionhápe. Ejapóramo koʼã mbaʼe, nde voi reñemoag̃uivéta Jehováre, ha emoĩta peteĩ ehémplo iporãitereíva ne famíliape g̃uarã ha ermanokuérape g̃uarã.

14, 15. ¿Mbaʼépa eaprende Eliana, María, ha João experiénsiagui?

¹⁴ Jahechamína mbaʼépa heʼi unos kuánto ermáno ha ermána imitãva oaprende vaʼekue oservi Jehovápe ohechávo mbaʼeichaitépa isy ifiél chupe. Por ehémplo, Cristina membykuña hérava Eliana heʼi: “Ore ningo ndaikatúi vaʼekue rostudia la Biblia papa oĩ aja ógape. Péro mama núnka ndofaltái vaʼekue rreunionhápe, ha che ahecharamoiterei vaʼekue upéva. Ha upe tiémpope ndaikuaáiramo jepe hetaiterei mbaʼe la Bíbliagui, iñehémplo chekonvense kóva haʼeha la verda. Che añandúma vaʼekue voi upéva, inklúso heta tiémpo aha mboyve primera ves rreunionhápe”.

¹⁵ Peteĩ ermána hérava María katu omombeʼu itúa heta vése okastigámi vaʼerãha chupekuéra oho haguére rreunionhápe. Haʼe heʼi: “¡Impresionánte mbaʼeichaitépa mama ipyʼaguasu vaʼekue! Che chemitãrõ guare akyhyje vaʼekue che rapichakuéragui, ha ndaipotái oñeñeʼẽ vai cherehe. Upévare nañanimái ajapo heta mbaʼe. Péro ahechávo mbaʼéichapa mama ipyʼaguasu ha siémpre omotenonde Jehovápe, upéva chepytyvõ avei chéve chepyʼaguasu hag̃ua ha anivéma hag̃ua akyhyje ótrogui”. Jahechamína avei peteĩ ermáno hérava João ehémplo. Haʼe heʼi itúa oproivi hague chuguikuéra oñeʼẽ Jehováre térã la Bíbliare hógape. Haʼe heʼi: “Chesorprendeterei vaʼekue mbaʼéichapa mama oñekomporta. Haʼe ningo oĩ kuri ojapo hag̃uáicha oimeraẽ mbaʼe ombovyʼa hag̃ua papápe, péro la iñamista Jehovándi la núnka nomboykéi vaʼekue”.

16. ¿Mbaʼéichapa ikatu ne ehémplo oipytyvõ umi ótrope?

¹⁶ Peẽ sykuéra, penemanduʼákena oĩha hetaiterei ohecháva hína pene ehémplo. ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa upéva? Pepensamína mbaʼeichaitépa omokyreʼỹ vaʼekue Páblope Eunice ehémplo.  Haʼe ningo heʼi vaʼekue Timoteo ojerovia hague Jehováre ipyʼaite guive isy oipytyvõ rupi chupe (2 Tim. 1:5). ¿Péro arakaʼépa Pablo ohechakuaa raʼe Eunice ojeroviaiterei hague Jehováre? Posívlemente haʼe opilláma voi kuri upéva pe iprimér viáhe de predikasiónpe, ohórõ guare Lístrape ha oikuaa Eunice ha Lóidape. Ha oiméne haʼe voi oipytyvõ raʼe chupekuéra oiko hag̃ua kristiáno chuguikuéra (Hech. 14:4-18). Ha epensamíntena, Pablo oskrivi vaʼekue ikárta Timotéope 15 áño haguépe, ha upérõ haʼe osegi gueteri imanduʼa pe ehémplo Eunice omoĩ vaʼekuére, ha omokyreʼỹ voi ermanokuérape ojerovia hag̃ua Euníceicha. Jahechaháicha, Eunice ehémplo omokyreʼỹeterei kuri Páblope, ha oiméne tuichaiterei oipytyvõ avei ótro kristiáno upe tiémpope guarépe. Oiméramo nde remongakuaa hína neaño ne membykuérape térã ne ména ndahaʼéi Testígo, ikatu reime segúra la ne ehémplo omombarete ha omokyreʼỹetereiha umi ndekuaávape guive.

17. ¿Mbaʼépa ikatu rejapo epensáramo ijetuʼuha hína ndéve eg̃uahẽ hag̃ua ne membykuéra korasõme?

¹⁷ ¿Mbaʼépa ikatu rejapo haʼetéramo ndéve ndopokoiha ne membykuérare umi mbaʼe remboʼéva chupekuéra? Nemanduʼákena tekotevẽtanteha voi ohasa heta tiémpo emongakuaa porã hag̃ua ne membýpe. Por ehémplo, ojehechaháicha umi divúhope, reñotỹramo peteĩ semílla ikatu hína ndereikuaái heñóitapa hína upéva, ha ehaʼarõmante vaʼerã okakuaa raẽ oñepyrũ hag̃ua hiʼa. Nde ndaikatúiramo jepe emongakuaa pe plánta, esegímante vaʼerã errega ikatu hag̃uáicha okakuaa (Mar. 4:26-29). Upéicha avei ikatu hína heta vése eikuaase oimépa og̃uahẽ hína ne membykuéra korasõme umi mbaʼe emboʼéva chupekuéra. En rrealida ndaikatúiramo jepe eovliga chupekuéra  oasepta hag̃ua umíva, si ikatu hína ejapo la oĩva entéro nde posivilidápe emboʼe porã hag̃ua chupekuéra. Péicha haʼetéta hína erregáva pe semílla, ha emeʼẽta ne membykuérape peteĩ oportunida iporãitereíva oñemoag̃ui hag̃ua Jehováre (Prov. 22:6).

18. ¿Mbaʼéichapa Jehová oipytyvõkuaa ne membykuérape oiko hag̃ua chuguikuéra iñamígo?

¹⁸ Ymaite guive, Jehová oipytyvõma hetaiterei mitãrusu ha mitãkuñáme oiko hag̃ua chuguikuéra iñamígo (Sal. 22:9, 10). Ha ne membykuéra ohayhúramo chupe, haʼe katuete oipytyvõta avei chupekuéra (1 Cor. 3:6, 7). Ha kon el tiémpo haʼetéramo jepe la ne membykuéra oñemomombyrýva ohóvo Jehovágui, haʼe ni mbaʼevéicharõ ndahesaraimoʼãi chuguikuéra (Sal. 11:4). Ha peichahágui ohecháramo haʼekuéra michĩmi jepe oñeinteresa jeyha pe añeteguáre, pyaʼeterei voi ojapóta la tekotevẽva guive omoag̃ui jey hag̃ua chupekuéra ijehe (Hech. 13:48; 2 Crón. 16:9). Por ehémplo, ikatu nepytyvõ ere hag̃ua hustíto la haʼekuéra oikotevẽva ikyreʼỹ ha imbarete jey hag̃ua (Prov. 15:23). Térã ikatu avei ojevale peteĩ ermáno o ermánare oipytyvõ hag̃ua chupekuéra. Ne membykuéra okakuaapa rire jepe, Jehová omomanduʼakuaa hína chupekuéra álgo nde remboʼe vaʼekue chupekuéra imitãme (Juan 14:26). Upévare, esegíramo eñehaʼãmbaite emboʼe chupekuéra umi mbaʼe eréva ha ejapóva rupive, Jehová katuete nevendesíta.

19. ¿Mbaʼérepa ikatu reime segúra Jehová nderayhuha?

¹⁹ Nemanduʼákena Jehová nderayhuetereiha, ha upéva nodependéi la odesidívare ne membykuéra. Haʼe nderayhu ndéve, pórke nde rehayhu chupe. Ha oiméramo remongakuaa hína neaño ne membykuérape, nemanduʼákena Jehová haʼetaha chupekuéra g̃uarã peteĩ Túa, ha avei ndeprotehetaha ndéve (Sal. 68:5). Ndaikatúingo añete reovliga ne membykuérape odesidi porã hag̃ua, péro eñehaʼãmbaitéramo eipytyvõ chupekuéra ha ejerovia Jehováre, haʼe katuete nepytyvõta ha nevendesíta.