Oñeporandúva jepi
¿Ikatúpa umi matrimónio kristiáno odesidi oipuru DIU (dispositivo intrauterino) kómo método antikonseptívo?
Káda matrimónio ohecha vaʼerã mbaʼéichapa ofunsiona pe DIU, ha mbaʼéichapa la Biblia ikatu oipytyvõ chupekuéra ko kásope. Upéi, la odesidíva hikuái nomongyʼái vaʼerã ikonsiénsia.
Jehová omeʼẽ vaʼekue ko mandáto Adán ha Évape, ha upe rire Noé ha ihentekuérape: “Penefamília retákena ha peñemboheta hetave” (Gén. 1:28; 9:1, TNM). La Biblia ndeʼíri kristianokuéra tekotevẽha osegi ko mandáto. Upévare káda matrimónio odesidi vaʼerã oipurútapa peteĩ método antikonseptívo térãpa nahániri, tahaʼe ndorekosevéimarõ mitã térã oplaneasérõ mbaʼe tiémpopepa orekóta. ¿Mbaʼe mbaʼépa oreko vaʼerã enkuénta hikuái upearã?
Kristianokuéra ningo oreko vaʼerã enkuénta la Biblia heʼíva odesidi mboyve mbaʼe método antikonseptívopa oipurúta. Haʼekuéra oikuaa porã avei pe avórto ndahaʼeiha peteĩ método ikatúva oipuru ani hag̃ua ifamília. Peteĩ kristiána ojapoukáramo pe avórto naimembyséigui reínte, ohechauka hína ndorrespetaiha la Biblia heʼíva ñande vídare (Éx. 20:13; 21:22, 23; Sal. 139:16; Jer. 1:5). ¿Péro mbaʼépa ikatu jaʼe pe DIU rehe?
La Atalaya del 15 de septiembre de 1979, páhina 31 ha 32 oñeʼẽ kuri ko témare. Upe tiémpope pe DIU ojepuruvéva haʼe vaʼekue peteĩ aparáto de plástiko ojekolokáva pe úterope ani hag̃ua peteĩ kuña hyeguasu. Pe artíkulo heʼi ndojekuaaporãiha mbaʼéichapa ofunsiona pe DIU. Heta doktór heʼi vaʼekue upe aparáto nopermitiriha og̃uahẽ pe espérma pe óvulo oĩháme, ha upévare ndaikatuiha oñeforma peteĩ mitã.
Péro oĩ vaʼekue pruéva haʼetévaicha la ohechaukáva pe espérma lomímonte ikatuha og̃uahẽ pe óvulo oĩháme ha oñeforma peteĩ embrión. Pe embrión ikatu okakuaa pe trómpa de falópiope (upévape oñehenói embaráso ektópiko térã extrauteríno). Péro sapyʼánte ikatu avei pe embrión og̃uahẽ pe úterope. Pe DIU oĩramo pe úterope, nopermitíri pe embrión oprende pe úterore ha okakuaa upépe, oikoháicha jepi peteĩ embaráso normálpe. Upéva oikóramo haʼetéta ojejapóva peteĩ avórto pórke oñeforma jepéma peteĩ vída. Pe artíkulo de La Atalaya heʼi avei: “Peteĩ kristiáno ifiélva oipuruséva koʼãichagua método omongyʼaʼỹre ikonsiénsia, opensa porã vaʼerã koʼã mbaʼére ha oreko vaʼerã enkuénta la Biblia heʼiha ñande rekove sagradoha” (Sal. 36:9).
Pe artíkulo osẽ kuri 1979-pe, péro koʼág̃a hetave mbaʼéma oikuaa umi sientífiko ha doktorkuéra.
Koʼág̃a oĩma dos kláse de DIU. Peteĩva oreko kóvre, ha ikatúma vaʼekue oñekonsegi opárupi Estados Unídospe 1988 guive. Oĩ avei pe DIU opoíva peteĩ kláse de ormóna. Upéva oñepyrũ vaʼekue oñevende 2001 guive. ¿Mbaʼéichapa ofunsiona koʼã aparáto?
DIU de kóvre (T de kóvre). Jaʼéma haguéicha, amalisia umi DIU oimpedi umi espermatosóide og̃uahẽ oĩháme pe óvulo. Ojeʼe avei pe DIU de kóvre ojukaha umi espermatosóide, pórke amalisia pe kóvre itóxiko chupekuéra g̃uarã. * Avei oñepensa pe DIU okambiaʼimiha pe útero ryepy.
DIU ormonál. Oĩ heta kláse DIU orekóva pe ormóna orekovaichagua umi pastílla antikonseptíva. Pe DIU ormonál ofunsiona avei pe DIU ndorekóiva ormóna ofunsionaháicha, péro apárte de upéva opoi avei ormóna pe úterope. Amalisia heta kuña oipurúva upéva ndaikatúi avei oovula, ha ndoovuláiramo ndaikatúi hyeguasu. Ojeʼe avei pe DIU ormonál omopererĩha pe útero. * Avei, ojepuru rupi pe aparáto, hetave pe sekresión oĩva pe kuéllo del úterope, ha upéva oimpedi pe espérma ohasa pe vahínagui ha og̃uahẽ pe úterope.
Jaʼéma haguéicha, umi dos kláse de DIU amalisia okambia pe útero ryepy. Upéicha rupi peteĩ kuña oovuláramo ha pe óvulo oñeuníramo pe espérmandi, ikatu hína upéva og̃uahẽ pe úterope, péro ndaikatumoʼãi oprende hese pórke pe útero noĩri preparádo. Oikóramo péicha, pe embaráso noavansamoʼãi ha oñehundíta pe embrión. Péro umi sientífiko heʼi hasyetereiha oiko hag̃ua upéva, ha ikatunteha avei oiko ojepuru jave umi pastílla antikonseptíva.
Upéicha rupi, ndaipóri ikatúva oasegura 100 por siénto pe DIU de kóvre térã pe DIU ormonál oimpeditaha peteĩ kuña hyeguasu. Péro umi pruéva ojapóva umi sientífiko ohechauka hasyetereiha oiko hag̃ua upéva ojepurúramo koʼã aparáto.
Peteĩ matrimónio kristiáno opensáva oipuru pe DIU oñeʼẽ raẽ vaʼerã idoktór ndive. Pe doktór ikatúta heʼi chupekuéra mbaʼeichaguápa oĩ disponívle upe lugárpe, mbaʼérepa okonveni ha mbaʼépepa ikatu operhudika pe tembirekópe. Pe matrimónio ndohejái vaʼerã avave odesidi hesekuéra, ni pe doktór (Rom. 14:12; Gál. 6:4, 5). Haʼekuéra odesidi vaʼerã oñondive, ha oreko vaʼerã enkuénta iñimportanteveha hína ombovyʼa Ñandejárape ha ikonsiénsia potĩ (embojoja 1 Timoteo 1:18, 19; 2 Timoteo 1:3 heʼívare).
^ párr. 3 Peteĩ hinekólogo ombaʼapóva pe Instituto de Fertilidad de Mallórcape g̃uarã, oñeʼẽvo pe DIU de kóvrere, heʼi: “Ménos de 1 por siénto al áño opyta hyeguasu umi kuña oipurúva koʼãichagua aparáto. [...] Amáske hetave kóvre oreko pe DIU, oikove”.
^ párr. 4 Umi kuña soltéra térã omendávape oguejýramo tuichaiterei imenstruasión, umi doktór sapyʼánte omanda chupekuéra omoĩka hag̃ua pe DIU ormonál. Umíva umi kásope koʼã aparáto oipytyvõ pórke omopererĩ pe útero.
