1, 2. a) ¿Mbaʼépa opensa umi hénte pe liverta jarekóvare jadesidi hag̃ua? b) ¿Mbaʼépa heʼi la Biblia pe liverta jarekóvare? c) ¿Mbaʼe porandúpa ñambohováita ko artíkulope?

PETEĨ kuñataĩ odesidítarõ guare peteĩ mbaʼe, heʼi iñamígope: “Che ndadesidiséi, eréntemana chéve mbaʼépa ajapo vaʼerã”. Pe kuñataĩ oipotave ojeʼe chupe mbaʼépa ojapo vaʼerã, oipuru rangue pe rregálo ijojahaʼỹva omeʼẽva Ñandejára: pe liverta jadesidi hag̃ua. Ha nde, ¿redesidípa ndejehegui, térãpa reheja ótro odesidi nderehe? ¿Mbaʼépa repensa pe liverta jarekóvare jadesidi hag̃ua?

² Heta oĩ opensáva ndaikatuiha jadesidi ñandejehegui pórke Ñandejára odesidipáma voi mbaʼépa jajapo vaʼerã. Ótro katu heʼi jajapo vaʼerãha la jajaposéva, upéicha añoite jarekoha liverta. Péro, ¿mbaʼépa heʼi la Biblia? Pype omombeʼu Ñandejára omeʼẽ hague ñandéve arandu ha liverta jadesidi porã hag̃ua (elee Josué 24:15). Péro, ¿añetehápepa ikatu jajapo la jajaposéva? ¿Mbaʼéichapa jaipuru vaʼerã pe liverta jadesidi hag̃ua? ¿Mbaʼérepa ikatu jaʼe umi mbaʼe jadesidíva ohechaukaha jahayhúpa añete Jehovápe? ¿Mbaʼéichapa jahechaukáta jarrespetaha umi ótro odesidíva? La Biblia ombohovái koʼã porandu.

3. ¿Mbaʼéichapa Jehová oipuru pe liverta orekóva odesidi hag̃ua opa mbaʼe?

³ Jehová añoite oreko pe liverta odesidi hag̃ua opaite mbaʼe. Ñande ikatu ñaaprende chugui heta mbaʼe jahechávo mbaʼéichapa oipuru pe liverta. Por ehémplo, Jehová oiporavo vaʼekue umi israelítape oiko hag̃ua chuguikuéra “ipuévlo espesiál” (Deut. 7:6-8, TNM). ¿Mbaʼérepa oelehi chupekuéra? Okumpli hag̃ua pe promésa ojapo vaʼekue iñamígo Abrahánpe (Gén. 22:15-18). Jehová odesidi jave peteĩ mbaʼe, siémpre ohechauka oporohayhu ha hekojojaha. Por ehémplo, haʼe ohechauka koʼã kualida okorrehírõ guare umi israelita naiñeʼẽrendúivape. Péro oñarrepenti rire hikuái ipyʼaite guive, haʼe ohechauka ohayhu ha oiporiahuverekoha chupekuéra. Jehová heʼi: “Haʼekuéra opuʼã cherehe, upéicharõ jepe che amongueráta chupekuéra. Che voi adesidi ahayhutaha chupekuéra” (Os. 14:4, TNM). Jahechaháicha, Ñandejára oipuru pe liverta orekóva oipytyvõ hag̃ua ótrope, ha péicha oheja ñandéve peteĩ ehémplo iporãitereíva.

4, 5. a) ¿Máva raẽvetépa orresivi vaʼekue pe kapasida odesidi hag̃ua ijehegui, ha mbaʼéichapa oipuru pe liverta? b) ¿Mbaʼépa enterovéva ñañeporandu vaʼerã?

⁴ Jehová odesidi ojapo umi ánhel ha yvyporakuérape odesidi hag̃ua ijehegui. Ñandejára okrea vaʼekue Jesúspe raẽvete. Ojapo chupe ijoguaháramo, ha omeʼẽ chupe pe liverta odesidi hag̃ua (Col. 1:15). ¿Mbaʼéichapa Jesús oipuru pe liverta? Ou mboyve ko yvy ape ári, haʼe odesidi iñeʼẽrendu Jehovápe, oapoja rangue Satanáspe opuʼãrõ guare Ñandejárare. Avei oĩrõ guare ko yvy ape ári, Jesús orrechasa umi tentasión omoĩva Satanás (Mat. 4:10). Ha pe pyhare omano mboyve, Jesús heʼi Itúape ojaposeha hembipota. Haʼe heʼi: “Che Ru, eipeʼamína chehegui ko kópa. Péro ani oiko che aipotáva, síno nde reipotáva” (Luc. 22:42). ¿Ikatúpa ñande avei jasegi Jesús ehémplo, jadesidívo opa mbaʼe ñambotuicha hag̃ua Jehovápe ha jajapo hag̃ua hembipota?

⁵ Añetehápe, ñande ikatu jasegi Jesús ehémplo pórke Ñandejára ñandeapo avei ijoguaháramo (Gén. 1:26). Péro ñande ñanediferénte Jehovágui. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Pórke la Biblia heʼi jareko haguére liverta ndeʼiséi ikatutamaha jajapo jajaposéva guive. Upéva rangue jarrespeta vaʼerã umi límite Ñandejára omoĩva ñandéve. Por ehémplo, pe tembireko orrespeta vaʼerã iménape, ha umi mitã iñeʼẽrendu vaʼerã isy ha itúape (Efes. 5:22; 6:1). Upévare, jadesidíta jave peteĩ mbaʼe enterovéva ñañeporandu vaʼerã: “¿Arrespetápa umi límite Jehová omoĩ vaʼekue?”. Jajapóramo upéva, ikatúta jaikove opa ára g̃uarã.

6. Emoĩ peteĩ ehémplo ohechaukáva iñimportanteha oĩ límite jaipuru porã hag̃ua pe liverta jarekóva.

⁶ Jahechaháicha, ñande ndaikatúi jadesidi opa mbaʼe ñandegustávante. Péro, ¿jaʼekuaápa jarekoha liverta ndaikatúiramo jepe jajapo upéva? Si, pórke Ñandejára omoĩ ñandéve límite jajehekýi hag̃ua heta akãrasýgui. Ñamoĩmína peteĩ ehémplo ñantende porãve hag̃ua upéva: Epensami rehoha nde kóchepe mombyry peteĩ siudápe, péro ndaipóri léi de tránsito ha káda uno odesidi mbaʼe velosidápepa omaneháta ha mbaʼe karrílpa oipurúta pe rrútape. ¿Reviahánepa trankílo? Nahániri. Péro oĩ rupi léi de tránsito térã límite, enterovévante ipyʼaguapyvéta ha nopensamoʼãi ojepeʼaha chugui iliverta.  Jahechamína umi ehémplo oĩva la Bíbliape ohechaukáva umi límite Jehová omoĩva haʼeha ñanevenefisiorã.

7. a) ¿Mbaʼérepa ikatu jaʼe Adán idiferénte hague umi animálgui? b) ¿Mbaʼéichapa Adán oipuru kuri pe liverta?

⁷ Jehová okreárõ guare Adánpe, pe yvypóra ypykue, omeʼẽ chupe peteĩ rregálo orekóva avei umi ánhel: pe liverta odesidi hag̃ua. Umi animál ndorekói peichagua liverta. Ñepyrũrã ningo Adán oipuru porã upe rregálo. Por ehémplo ovyʼa kuri ikatu haguére haʼe voi ombohéra umi animál. La Biblia heʼi: “Ñandejára ogueraha umi animál pe kuimbaʼépe ohecha hag̃ua mbaʼéichapa ombohérata”. Adán omaña porã rire káda animál rehe, omoĩ chupekuéra herarã. Jehová nokambiái umi téra Adán oelehi vaʼekue. Upéva rangue, “pe kuimbaʼe ombohéra rire káda animálpe, upéicha oñehenói chupekuéra” (Gén. 2:19, TNM).

8. ¿Mbaʼéichapa Adán oipuru pe liverta odesidi hag̃ua, ha mbaʼépepa opa upéva?

⁸ Jehová oenkarga avei Adánpe ojapo hag̃ua ko yvy tuichakuégui peteĩ paraíso. Ñandejára heʼi chupe: “Penefamília retákena ha peñemboheta hetave ha pemyenyhẽ ko yvy ha peipuru. Pereko pende poguýpe umi pira oĩva márpe, entéro animál imánsova ha opaite animál oikóva yvy apére. Avei entéro guyra ha vícho ovevéva, ha entéro umi ótro animál oikóva pe yvy tuichakuére” (Gén. 1:28, TNM). Péro Adán nopenái umi límite Jehová omoĩ vaʼekuére, ha hoʼu pe yva ojeproivi vaʼekue chugui. Adán oipuru vaígui pe liverta orekóva odesidi hag̃ua, entéro yvypóra hetaiterei tiémporema oiko asy (Rom. 5:12). Aníkena ñanderesarái umi mbaʼe vaieta oikóvare Adán naiñeʼẽrendúi haguére. Upéva ñanemomýita jaipuru porã hag̃ua pe liverta jarekóva, ha jarrespetáta umi límite Jehová omoĩva.

9. ¿Mbaʼépa Jehová oheja odesidi umi israelita, ha mbaʼépa haʼekuéra opromete chupe?

⁹ Adán ha Eva opeka rupi, entéro yvypóra ñaneimperfékto ha ñamano. Upéicharõ jepe jareko gueteri pe liverta jadesidi hag̃ua. Upéva ojekuaa porã Ñandejára otrata lájare umi israelítape. Por ehémplo, Jehová oheja kuri haʼekuéra oelehi oikosépa ipuévloramo (Éx. 19:3-6). Pe nasión oasepta oiko Ñandejára puévloramo ha oñekompromete orrespetataha umi límite oñemoĩva chupekuéra. Haʼekuéra heʼi: “Ore rojapóta opa mbaʼe Jehová heʼíva guive” (Éx. 19:8, TNM). Ñambyasýramo jepe, upe rire umi israelita opyrũ iñeʼẽre. Ko ehémplo ñanemboʼe peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva: ñamombaʼéramo pe liverta jarekóva jadesidi hag̃ua, ñaneñeʼẽrendúta Jehovápe ha ñañemoag̃uíta hese (1 Cor. 10:11).

10. ¿Máva mávarepa oñeñeʼẽ Hebreos 11-pe? (Ehecha pe taʼanga oĩva iñepyrũme).

¹⁰ Hebreos kapítulo 11-pe oñemensiona 16 Ñandejára siérvo ifiélva ha orrespetáva umi límite Jehová omoĩva. Odesidi porã rupi hikuái, ohupyty Ñandejára vendisión ha oreko peteĩ esperánsa iporãitereíva. Por ehémplo, Noé ojeroviaiterei vaʼekue Ñandejárare ha osegi umi instruksión omeʼẽva chupe. Upévare ojapo peteĩ árka ikatu hag̃uáicha ojesalva ifamília ha idesendientekuéra (Heb. 11:7). Abrahán ha Sara iñeʼẽrendu Jehovápe ipyʼaite guive, ha oho oiko pe yvy haʼe opromete vaʼekuépe chupekuéra. Tiémpo rire, haʼekuéra oreko pe “oportunida oho jeývo” Úrpe, péro odesidi oñekonsentra Ñandejára promésare. La Biblia heʼi haʼekuéra oñehaʼã hague “ohupyty peteĩ lugár iporãvéva” (Heb. 11:8, 13, 15, 16). Moisés katu omboyke umi mbaʼerepy oĩva Egíptope, ha “odesidi ikuentaveha ojetrata vai chupe Ñandejára puévlondi, oiko rangue ovyʼa sapyʼami opeka aja” (Heb. 11:24-26).  Iporãitereíta ningo jasegíramo koʼã ehémplo ha jajerovia haʼekuéraicha. Ñamombaʼékena pe liverta oñemeʼẽva ñandéve jajapo hag̃ua Ñandejára rembipota.

11. a) ¿Mbaʼéichapa ikatu jaipuru porã pe liverta jarekóva? b) ¿Mbaʼépa nemomýi reipuru porã hag̃ua pe liverta erekóva redesidi hag̃ua?

¹¹ Ikatu ñapensa ifasilveha ótronte odesidíramo ñanderehe. Péro jajapóramo péicha nañañevenefisiamoʼãi pe rregálo porãite oñemeʼẽ vaʼekuégui ñandéve. ¿Mbaʼérehepa ñañeʼẽ hína? La Biblia omyesakã upéva Deuteronomio 30:19 ha 20-pe (elee). Pe versíkulo 19 omombeʼu mbaʼépa Ñandejára oheja vaʼekue odesidi umi israelita. Pe versíkulo 20-pe katu heʼi umi mbaʼe odesidívare hikuái ikatuha ohechauka mbaʼépa oreko ikorasõme. Ñande avei jareko pe liverta jadesidívo jaadorátapa Ñandejárape. Hiʼarive, jareko pe oportunida ijojahaʼỹva jaipurúvo pe kapasida jadesidi hag̃ua. Péicha ikatúta ñambotuicha Jehovápe ha jahechauka jahayhuha chupe.

12. ¿Mbaʼépa núnka ndajajaposéi pe rregálo oñemeʼẽ vaʼekuégui ñandéve?

¹² Ñamoĩ chupe ñameʼẽha ñane amígope peteĩ rregálo hepyetereíva. ¿Mbaʼéichapa ñañeñandúta haʼe ojagarráramo omombo, térã ivaiveha katu oipurúramo operhudika hag̃ua ótrope? Katuete ningo ñanemoñeñandu vaíta. Upéicha avei, Jehová oñeñandu vai ohechávo umi hénte ndodesidiporãiha, térã odesidiha peteĩ mbaʼe operhudika hag̃ua hapichápe. La Biblia heʼi voi “umi ára pahápe” yvyporakuéra imalagradesidotaha (2 Tim. 3:1, 2). Upéicharõ, ¿mbaʼéichapa jahechaukáta Jehovápe jaagradeseha chupe pe rregálo porãitére? Ha, ¿mbaʼépa jajapóta ani hag̃ua jadesidi vai?

13. ¿Mbaʼéichapa ndajaipurúi vaʼerã pe liverta oñemeʼẽva ñandéve?

¹³ Káda uno ningo jareko liverta jaelehi hag̃ua ñane amigorã, mbaʼéichapa ñañemondéta térã jajearregláta, ha mbaʼépa jajapóta jajediverti hag̃ua. Upéicharõ jepe jajekuida vaʼerã ani hag̃ua jaipuru pe liverta jadesidi vai hag̃ua, térã jajapo hag̃ua umi hénte ko mundopegua ojapóva (elee 1 Pedro 2:16). Jaipuru rangue pe liverta oñemeʼẽva ñandéve jajapo hag̃ua ñande “rete rembipota vai”, jaipuru vaʼerã ñambotuicha hag̃ua Ñandejárape (Gál. 5:13; 1 Cor. 10:31).

14. ¿Mbaʼérepa jajerovia vaʼerã Jehováre jaipuru jave pe liverta jarekóva jadesidi hag̃ua?

 ¹⁴ Ñandejára heʼi: “Che hína [Jehová], nde Jára, nemboʼéva reiko hag̃ua hekoitépe, rohekomboʼe ha ahechauka hína ndéve nde raperã” (Is. 48:17, Ñande Ruete Ñeʼẽ Bíblia [ÑÑB]). Ñakonfia vaʼerã Jehováre ha jaasepta umi límite haʼe omoĩva, péicha jadesidi porãta. Ñaneumílde ha ñarrekonose vaʼerã “yvypóra ndahaʼeiha hekove jára, ndoikuaaiha mbaʼépa oikóta chugui” (Jer. 10:23, TNM). Adán ha umi israelita naiñeʼẽrendúiva, ndorrespetái kuri umi límite Jehová omoĩva chupekuéra. Upéva rangue, odesidi ojerovia haʼekuéra opensávarente. Aníkena arakaʼeve jajapo haʼekuéra ojapo haguéicha. Ñakonfia guei Jehováre ñande pyʼaite guive, jajerovia rangue ñandejehénte (Prov. 3:5).

15. ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende Gálatas 6:5-gui?

¹⁵ Iñimportánte jarrespeta pe liverta umi ótro orekóva odesidi hag̃ua. ¿Mbaʼérepa? Pórke káda únope oñemeʼẽ upe liverta. Péicha rupi ndaikatúi ñahaʼãrõ mokõi kristiáno odesidi de la mísma fórma, por ehémplo mbaʼéichapa oñekomportáta térã umi mbaʼe ojapótava oservi hag̃ua Ñandejárape. Iporãta jarekóramo enkuénta Gálatas 6:5-pe heʼíva (elee). Ñarrekonose jave káda kristiáno oĩha rresponsávle umi mbaʼe odesidívare, jarrespetáta pe liverta umi ótro orekóva.

16, 17. a) ¿Mbaʼépa oiko vaʼekue Coríntope? b) ¿Mbaʼéichapa Pablo oipytyvõ kuri chupekuéra, ha mbaʼépa ñaaprende upévagui?

¹⁶ Jahechamína peteĩ ehémplo oĩva la Bíbliape, ohechaukáva mbaʼérepa jarrespeta vaʼerã pe liverta orekóva ñane ermanokuéra odesidi hag̃ua. Umi kristiáno Corintogua noñemoĩri kuri de akuérdo. Oĩ heʼíva ndaikatuiha ojeʼu pe soʼo oñekuaveʼẽ vaʼekue umi dios fálsope ha upéi oñevendéva merkádope, ha ótro katu heʼi ikatuha. Umi odesidívape hoʼu nomolestái ikonsiénsia, oikuaágui umi dios fálso ndahaʼeiha mbaʼeve. Péro oĩ vaʼekue heta ermáno oiko mboyve chugui kristiáno oadoráva umi taʼanga. Haʼekuéra opensa entéro hoʼúva umi soʼo haʼetenteha avei omombaʼeguasúva umi dios fálsope (1 Cor. 8:4, 7). Ko provléma ou tuichave ha ikatu voi kuri omoingo vaipa umi kristiánope. ¿Mbaʼépa ojapo Pablo oipytyvõ hag̃ua chupekuéra?

¹⁷ Ñepyrũrã Pablo omomanduʼa umi kristiáno Corintoguápe pe tembiʼu noipytyvõmoʼãiha chupekuéra oñemoag̃ui hag̃ua Ñandejárare (1 Cor. 8:8). Upéi heʼi ani hag̃ua oipuru vai hikuái pe derécho orekóva odesidi hag̃ua, pórke ikatuha ombotropesa iñermánope (1 Cor. 8:9). Avei oakonseha umi ikonsiénsia kangyvévape, ani hag̃ua ohusga umi odesidívape hoʼu pe soʼo (1 Cor. 10:25, 29, 30). Jahechaháicha, ko situasiónpe umi kristiáno Corintogua odesidi vaʼerã kuri mbaʼéichapa oadoráta Jehovápe, péro ojapo vaʼerã upéva ikonsiénsia heʼiháicha chupekuéra. Ñane tiémpope tekotevẽ avei jarrespeta káda uno odesidíva, tahaʼe umi mbaʼe michĩvévape jepe (1 Cor. 10:32, 33).

18. ¿Mbaʼéichapa ikatu jahechauka javaloraha pe liverta Jehová omeʼẽva ñandéve jadesidi hag̃ua?

¹⁸ Jehová omeʼẽ ñandéve liverta jadesidi hag̃ua, ha upéva peteĩ rregálo iporãitereíva (2 Cor. 3:17). Ñande ñamombaʼe ko jopói, pórke ñanepytyvõ jahechauka hag̃ua jahayhuha Jehovápe. Jadesidíkena umi mbaʼe ombotuichátava Ñandejárape, ha jarrespeta pe derécho orekóva ñane ermanokuéra odesidi hag̃ua. Péicha jahechaukáta javaloraha pe rregálo ijojahaʼỹva Jehová omeʼẽva ñandéve.