1. ¿Mbaʼépa ikatu oafekta umi kuimbaʼe otrata lája hembireko ha ifamiliakuérape?

¿MBAʼÉPA nde rentende rehendúvo pe fráse “omoakãva hogapy”? Oĩ umi kuimbaʼe otratáva hembirekópe ha ifamiliakuérape asegún pe tradisión, kultúra, térã mbaʼéichapa oñemongakuaa vaʼekue chupekuéra. Jahechamína la heʼi vaʼekue peteĩ ermána hérava Yanita, oikóva Európape: “Che aikohápe la hénte opensa ojeapoʼi vaʼerãha kuñanguérape, ndojetratái vaʼerãha chupekuéra umi kuimbaʼépe ojetrataháicha, síno ojehecha vaʼerã chupekuéra sirviénta térã tembiguáiramo”. Ha peteĩ ermáno hérava Luke oikóva Estados Unídospe heʼi: “Oĩ umi túa omboʼéva itaʼýrape la kuña heʼíva ndovaleiha voi mbaʼeverã, ha upévare kuimbaʼekuéra natekotevẽiha ohendu ni oñatende la heʼívare hikuái”. Péro Jehová ndoipotái kuimbaʼekuéra otrata upéicha hembirekópe (ekompara Marcos 7:13 heʼívare). Upéicharõ, ¿mbaʼéichapa peteĩ kuimbaʼe ikatu oaprende omoakã porã hag̃ua ifamília?

2. ¿Mbaʼépa oikuaa vaʼerã peteĩ omoakãva hogapy, ha mbaʼérepa?

² Peteĩ kuimbaʼe omoakã porã hag̃ua hogapy, primero tekotevẽ ontende mbaʼépa Jehová ohaʼarõ chugui. Tekotevẽ avei ontende mbaʼérepa Jehová omeʼẽ algúnope autorida oporomoakã hag̃ua, ha mbaʼéichapa haʼe ikatu osegi pe ehémplo omoĩva Jehová ha Jesús. ¿Mbaʼérepa iñimportánte peteĩ kuimbaʼe oikuaa koʼã mbaʼe? Jehová omeʼẽgui siérta autorida umi omoakãvape peteĩ família, ha haʼe oipota oipuru porã hikuái upe autorida (Luc. 12:48b).

3. ¿Mbaʼépa ñanemboʼe 1 Corintios 11:3 umi oporomoakãvare?

³ (Elee 1 Corintios 11:3). Ko versíkulo omombeʼu mbaʼéichapa Jehová oorganisa ifamília oĩva yvágape ha ko yvy ape ári. Jehová hína pe omoakãva entéro mbaʼe, upéicha rupi haʼe  oreko pe autorida tuichavéva. Ha haʼe omeʼẽ siérta autorida umi ánhelpe ha avei yvyporakuérape, péro enterove orrendíta chupe kuénta upe oipuru lájare ijautorida (Rom. 14:10; Efes. 3:14, 15). Jehová omeʼẽ vaʼekue autorida Jesúspe omoakã hag̃ua pe kongregasión, péro Jesús orrendíta kuénta Jehovápe ñandetrata lájare (1 Cor. 15:27). Jehová omeʼẽ avei autorida pe ménape omoakã hag̃ua hembirekópe ha ifamíliape, péro pe ména orrendi vaʼerã kuénta Jehová ha Jesúspe otrata lájare ifamíliape (1 Ped. 3:7).

4. ¿Mbaʼe autoridápa oreko Jehová ha Jesús?

⁴ Jehová omoakã ifamília oĩva yvágape ha avei ko yvy ape ári. Upévare haʼe oreko autorida omoĩ hag̃ua léi heʼíva mbaʼéichapa ifamília oñekomporta vaʼerã, ha ikatu ojasegura oñekumpli hag̃ua umi léi (Is. 33:22). Jesús hína pe omoakãva pe kongregasión, upévare oreko avei derécho omoĩvo umi léi ha ojasegurávo oñekumpli hag̃ua umíva (Gál. 6:2; Col. 1:18-20).

5. ¿Mbaʼe autoridápa oreko umi omoakãva hogapy, ha mbaʼe límitepa oreko ijautorida?

⁵ Ojapoháicha Jehová ha Jesús, pe omoakãva ifamília oreko avei autorida omoĩ hag̃ua rrégla hogapýpe g̃uarã (Rom. 7:2; Efes. 6:4). Péro pe ijautorida oreko límite. Por ehémplo, umi rrégla omoĩva oñemopyenda vaʼerã umi konsého oĩvare la Bíbliape (Prov. 3:5, 6). Avei pe omoakãva hogapy ndorekói autorida omoĩ hag̃ua rrégla umi noĩrivape ifamíliape (Rom. 14:4). Ha itaʼýra ha itajýra okakuaapa ha ohóvo hógagui, haʼekuéra osegíta orrespeta itúape péro haʼe nomoakãvéima chupekuéra (Mat. 19:5).

6. ¿Mbaʼérepa Jehová omeʼẽ algúnope autorida oporomoakã hag̃ua?

⁶ Jehová omeʼẽ autorida algúnope oporomoakã hag̃ua ohayhu rupi ifamíliape. Upéva ningo peteĩ rregálo oúva chugui. Oĩ rupi oporomoakãva, Jehová famíliape oĩ pyʼaguapy ha ojejapo porã entéro mbaʼe (1 Cor. 14:33, 40). Ndojekuaaporãirire mávapa oporomoakã vaʼerã, Jehová famíliape oĩta kuri sarambi ha ndojevyʼamoʼãi. Por ehémplo avave ndoikuaamoʼãi mávapa odesidi vaʼerã peteĩ mbaʼe ha mávapa ojapo vaʼerã upe ojedesidi vaʼekue.

7. Heʼiháicha Efesios 5:25, 28, ¿mbaʼéichapa Jehová oipota menakuéra otrata hembirekópe?

⁷ Oiméramo Ñandejára voi oipota peteĩ kuimbaʼe omoakã hogapy, ¿mbaʼérepa heta kuña oñandu iména oreko asy ha odominaha chupekuéra? Upéva upéicha pórke heta kuimbaʼe nopenái umi léi Jehová omeʼẽvare umi famíliape g̃uarã, ha osegínte umi tradisión ha kostúmbre orekóva hikuái ivállepe. Ikatu voi otrata vai hembirekópe omeʼẽ hag̃uánte ijupe gústo. Por ehémplo, ikatu omaltrata chupe oñandu hag̃ua haʼe iñimportanteveha, térã ohechauka hag̃ua ótrope “mávapa la omandáva”. Haʼe ikatu opensa ndaikatuiha oovliga hembirekópe ohayhu hag̃ua chupe, péro si ikatu omongyhyje chupe. Ha oĩ voi oipurúva upéva odomina hag̃ua hembirekópe. * Tuichaiterei ojavy umi kuimbaʼe opensa ha ojapóva upéicha, ndorrespetái rupi umi kuñáme haʼekuéra omereseháicha, ha la ojapóva hikuái ndogustaiete voi Jehovápe (elee Efesios 5:25, 28).

8. ¿Mbaʼéichapa peteĩ kuimbaʼe ikatu oaprende omoakã porã hag̃ua hogapy?

⁸ Peteĩ kuimbaʼe ikatu oaprende omoakã porã hag̃ua hogapy osegívo Jehová ha Jesús ehémplo. Jahechamína mokõi kualida Jehová ha Jesús ohechaukáva oporomoakã jave,  ha mbaʼéichapa peteĩ omoakãva hogapy ikatu ohechauka koʼã kualida otrata jave hembireko ha ifamíliape.

9. ¿Mbaʼéichapa Jehová ohechauka iñumildeha?

⁹ Iñumílde. Jehová hína pe persóna iñaranduvéva oexistíva, upéicharõ jepe haʼe ohendu isiervokuéra heʼíva (Gén. 18:23, 24, 32). Haʼe oheja umi oĩva ipoguýpe omeʼẽ suherénsia (1 Rey. 22:19-22). Jehová ningo perfékto, upéicharõ jepe haʼe nohaʼarõi ñandehegui ñandeperfékto. Upéva rangue, haʼe oipytyvõ yvypóra imperféktope oservi porã hag̃ua chupe (Sal. 113:6, 7). Añetehápe la Biblia heʼi voi Jehová ñanepytyvõha (Sal. 27:9; Heb. 13:6). Rréi David orrekonose vaʼekue Jehová iñumílde ha oipytyvõ haguérente chupe, haʼe ikatu hague ojapo heta mbaʼe tuicháva (2 Sam. 22:36).

10. ¿Mbaʼéichapa Jesús ohechauka vaʼekue iñumildeha?

¹⁰ Jahechamína koʼág̃a Jesús ehémplo. Haʼéramo jepe idisipulokuéra Ruvicha ha Mboʼehára, haʼe ombojepyhéi vaʼekue chupekuéra. ¿Mbaʼérepa Jehová oskrivika la Bíbliape ko mbaʼe oiko vaʼekue? Omoĩ hag̃ua peteĩ ehémplo enterovépe g̃uarã, umíva apytépe umi omoakãvape hogapy. Jesús voi heʼi vaʼekue: “Che amoĩ peẽme pe ehémplo, upéicharõ che ajapo haguéicha, peẽ pejapo vaʼerã avei” (Juan 13:12-17). Jesús orekóramo jepe tuicha autorida, nohaʼarõi vaʼekue ojeservi chupe, upéva rangue haʼe oservi vaʼekue umi ótrope (Mat. 20:28).

11. ¿Mbaʼépa ikatu oaprende Jehová ha Jesús ehémplogui peteĩ omoakãva hogapy?

¹¹ ¿Mbaʼépa ñaaprende? Peteĩ omoakãva hogapy ikatu ohechauka iñumildeha heta hendáicha. Por ehémplo haʼe nohaʼarõi perfeksión hembireko ni ifamiliakuéragui. Haʼe ohendu la hembireko ha ifamiliakuéra heʼíva, jepe haʼe noĩri de akuérdo hendivekuéra. Marley, oikóva Estados Unídospe heʼi: “Sapyʼánte che ména ha che rojoavyʼimi jepi la ropensávape. Péro añandu haʼe chemombaʼe ha cherrespetaha, pórke oikuaase mbaʼépa che apensa, ha oreko enkuénta upéva odesidíta jave peteĩ mbaʼe”. Peteĩ ména iñumíldeva naiprovlémai avei ojapo hag̃ua umi tembiapo ogapypegua, umi hénte oikóva ikomunidápe opensáramo jepe upéva haʼeha kuña rembiapo. Upéva sapyʼánte ikatu ijetuʼu hína. ¿Mbaʼérepa? Peteĩ ermána hérava Rachel heʼi: “Che ajuhágui ningo peteĩ ména oipytyvõramo hembirekópe ojohéi hag̃ua tembiporu térã omopotĩ  hag̃ua pe óga, ivesíno ha iparientekuéra opensáta hese nomandaiha hógape. Haʼekuéra heʼíta haʼe ndaikatuiha odomina hembirekópe”. Oiméramo upéicha oñepensa pe lugár nde reikohápe, nemanduʼákena Jesús ombojepyhéi hague idisipulokuérape, jepe umi héntepe g̃uarã upéva haʼe vaʼekue peteĩ esklávo rembiapo. Peteĩ omoakã porãva hogapy ndoikói ojepyʼapy mbaʼépa opensáta hese umi ótro, upéva rangue chupe g̃uarã iñimportanteve omoñeñandu porã hembireko ha ifamíliape. Jahecháma peteĩ omoakã porãva hogapy iñumílde vaʼerãha, ¿péro mbaʼe ótra kualidápa tekotevẽ avei upearã?

12. ¿Mbaʼépa ojapo Jehová ha Jesús oporohayhu rupi?

¹² Oporohayhu. Jehová ningo ojapo entéro mbaʼe oporohayhúgui (1 Juan 4:7, 8). Por ehémplo, Jehová mborayhúpe ñanepytyvõ ñañemoag̃ui hag̃ua hese, ha upearã ojevale la Biblia ha iñorganisasiónre. Haʼe ñanepytyvõ avei ñañeñandu hag̃ua segúro ha ojapo upéva ñanemomanduʼávo ñanderayhuetereiha. ¿Mbaʼépa ikatu jaʼe umi mbaʼe ñaikotevẽvare ñañemantene hag̃ua? Jehová ‘omeʼẽ rasapa ñandéve entéro mbaʼe ñanembovyʼáva’ (1 Tim. 6:17). Jafalla jave haʼe ñandekorrehi, péro upéva ndeʼiséi nañanderayhuveimaha. Ñanderayhu rupi Jehová omeʼẽ vaʼekue Itaʼýrape ñanderreskata hag̃ua. Ha Jesús ñanderayhueterei avei, upévare omeʼẽ hekove ñanderehehápe (Juan 3:16; 15:13). Mbaʼevete ningo ndaikatúi ojoko Jehová ha Jesúspe ohayhu hag̃ua umi ifiélvape chupekuéra (Juan 13:1; Rom. 8:35, 38, 39).

13. ¿Mbaʼérepa iñimportánte peteĩ omoakãva hogapy ohechauka ohayhuha ifamíliape? (Ehecha avei pe rrekuádro “ ¿Mbaʼépa ikatu rejapo ne rembireko nderrespeta hag̃ua, oiméramo remenda ramo?”).

¹³ ¿Mbaʼépa ñaaprende? Peteĩ omoakãva hogapy ningo ojapo vaʼerã entéro mbaʼe oporohayhúgui. ¿Mbaʼérepa iñimportantete upéva? Apóstol Juan okontesta: “Pe ndohayhúiva iñermáno [térã ifamília] ohechávape, ndaikatúi ohayhu Ñandejára ndohecháivape” (1 Juan 4:11, 20). Peteĩ kuimbaʼe ohayhúva ifamíliape ha osegiséva Jehová ha Jesús ehémplo, oipytyvõta ifamíliape oñandu hag̃ua ojehayhuha chupekuéra, oreko hag̃ua peteĩ amista iporãva  Jehovándi, ha omantenéta chupekuéra (1 Tim. 5:8). Haʼe omboʼe ha okorrehíta ifamiliakuérape, osegíta avei oaprende odesidi hag̃ua umi mbaʼe omombaʼeguasútava Jehovápe ha ou porãtava ifamíliape. Jahechamíta koʼág̃a peteĩteĩ koʼã mbaʼe, ha mbaʼéichapa peteĩ omoakãva hogapy ikatu osegi Jehová ha Jesús ehémplo.

14. ¿Mbaʼéichapa peteĩ omoakãva hogapy ikatu oipytyvõ ifamíliape oreko hag̃ua peteĩ amista iporãva Jehovándi?

¹⁴ Oipytyvõ ifamíliape oreko hag̃ua peteĩ amista iporãva Jehovándi. Osegívo Itúa ehémplo, Jesús oipytyvõ vaʼekue isegidorkuérape osegi hag̃ua ijerovia mbarete (Mat. 5:3, 6; Mar. 6:34). Péicha avei peteĩ omoakãvape g̃uarã hogapy pe iñimportantevéva hína oipytyvõ ifamíliape oñemoag̃ui hag̃ua Jehováre (Deut. 6:6-9). Upearã ojasegura vaʼerã haʼe ha ifamília olee ha ostudiaha la Biblia, ohoha umi rreunionhápe, opredikaha umi notísia porã ha orekoha siémpre peteĩ amista iporãva Jehovándi.

15. ¿Mbaʼéichapa peteĩ omoakãva hogapy ikatu oipytyvõ ifamíliape oñandu hag̃ua ojehayhuha chupekuéra?

¹⁵ Oipytyvõ ifamíliape oñandu hag̃ua ojehayhuha chupekuéra. Jehová notĩri vaʼekue heʼi hag̃ua ótro renondépe ohayhuha Itaʼýra Jesúspe (Mat. 3:17). Jesús avei pyʼỹinte ohechauka vaʼekue ohayhuha isegidorkuérape umi mbaʼe heʼi ha ojapóvare, ha haʼekuéra ohechauka vaʼekue avei ohayhuha chupe (Juan 15:9, 12, 13; 21:16). Peteĩ omoakãva hogapy ikatu ohechauka ohayhuha hembireko ha ifamíliape umi mbaʼe ojapóvare, por ehémplo ostudiávo la Biblia hendivekuéra. Avei heʼi vaʼerã ohayhu ha ovaloraha chupekuéra, ha opyta porãramo, ikatu voi oguerohory hembireko ha ifamíliape ótro renondépe (Prov. 31:28, 29).

16. a) ¿Mbaʼépa avei ojapo vaʼerã peteĩ omoakãva hogapy? b) ¿Mbaʼépa ojapo vaʼerã ani hag̃ua ohasa la rrája?

¹⁶ Omantene ifamíliape. Jehová ojasegura vaʼekue umi israelita oreko hag̃ua opa mbaʼe oikotevẽva, okastigaha tiémpope jepe chupekuéra naiñeʼẽrendúi haguére (Deut. 2:7; 29:5). Koʼág̃arupi avei haʼe nombofaltái ñandéve umi mbaʼe ñaikotevẽva (Mat. 6:31-33; 7:11). Jesús avei omeʼẽ vaʼekue isegidorkuérape hoʼu vaʼerã ha omonguera umi hasykatúvape (Mat. 4:24; 14:17-20). Peteĩ omoakãva hogapy ombovyʼaséramo Jehovápe omantene vaʼerã ifamíliape, péro oñatende vaʼerã avei ani hag̃ua ohasa la rrája. Ndoikói vaʼerã traváho rapykuérinte, ha upéicha rupi ou noipytyvõporãvéi ifamíliape ijerovia mbarete hag̃ua ha oñandu hag̃ua ojehayhuha chupekuéra.

17. ¿Mbaʼéichapa Jehová ha Jesús ñanemboʼe ha ñandekorrehi?

¹⁷ Oñemoñeʼẽ ha okorrehi mborayhúpe ifamíliape. Jehová ningo ñanemboʼe ha ñandekorrehi oipotágui oho porã ñandéve (Heb. 12:7-9). Osegívo Itúa ehémplo, Jesús mborayhúpe omboʼe ha okorrehi isegidorkuérape (Juan 15:14, 15). Haʼe omeʼẽ konsého imbaretéva, péro  ojapo upéva mborayhúpe (Mat. 20:24-28). Haʼe ontende avei ñaneimperfektoha ha manterei jajavyha (Mat. 26:41).

18. ¿Mbaʼe rehepa imanduʼa vaʼerã peteĩ omoakã porãva hogapy?

¹⁸ Peteĩ omoakãva hogapy ha osegiséva Jehová ha Jesús ehémplo imanduʼa hembireko ha ifamília iñimperfektoha. Haʼe ndoikói ‘orrenega vaipa hesekuéra’ ni ijarhél chupekuéra (Col. 3:19). Upéva rangue haʼe osegi pe konsého oĩva Gálatas 6:1-pe, ha oñehaʼã okorrehi chupekuéra “pyʼaguapýpe porãnte”, ha imanduʼa haʼe iñimperfektoha avei. Jesús ojapo haguéicha, haʼe ohechakuaa omboʼe porãvetaha ifamíliape iñehémplo rupive (1 Ped. 2:21).

19, 20. ¿Mbaʼéichapa peteĩ omoakãva hogapy ikatu osegi Jehová ha Jesús ehémplo odesidíta jave?

¹⁹ Odesidi umi mbaʼe ou porãtava ifamíliape. Jehová odesidi jave, siémpre opensa mbaʼépa iporãvéta ótrope. Por ehémplo, haʼe odesidírõ guare ojapo opa mbaʼe oikovéva, ndojapói vaʼekue umíva ivenefisiorãnte, síno oipotágui ñande javyʼa jaikovévo. Avave ndoovligái vaʼekue Jehovápe ombou hag̃ua Itaʼýrape omano hag̃ua ñanderehehápe. Haʼe ijeheguínte ojapo upéva ñanepytyvõségui. Jesús avei odesidi umi mbaʼe ou porãtava ótrope (Rom. 15:3). Por ehémplo haʼe ikaneʼõramo jepe, omboʼe vaʼekue peteĩ hénte atýpe opytuʼu rangue (Mar. 6:31-34).

²⁰ Peteĩ omoakã porãva hogapy, oikuaa ijetuʼuha odesidi umi mbaʼe ou porãtava ifamíliape, ha haʼe ojagarra ensério upe rresponsavilida. Odesidíta jave peteĩ mbaʼe, haʼe ndojapói upéva apúrope ha ndojegiái umi mbaʼe oñandúvarente, síno opensa porã raẽ hese ha oheja Jehová omboʼe chupe odesidi porã hag̃ua (Prov. 2:6, 7). * Péicha ohechaukáta opensaha umi mbaʼe okonvenívare ifamíliape ha ndahaʼéi opensáva ijehénte (Filip. 2:4).

21. ¿Mbaʼépa ñambohováita pe artíkulo oúvape?

²¹ Jehová omeʼẽ umi omoakãvape hogapy peteĩ asignasión ijetuʼúva, ha ohaʼarõ okumpli porã hikuái upéva. Péro peteĩ ména oñehaʼãmbaitéramo osegi Jehová ha Jesús ehémplo, haʼe omoakã porãta hogapy. Ha pe tembireko okumpli porãramo umi mbaʼe oñehaʼarõva chugui, mokõivénte ovyʼáta imatrimóniope. ¿Mbaʼéichapa peteĩ tembireko ohecha vaʼerã pe rresponsavilida orekóva iména omoakãvo hogapy? ¿Ha mbaʼépa ikatu ijetuʼu hína chupe? Pe artíkulo oúva ombohováita koʼã pregúnta.