Jaikuaave hag̃ua
¿Ojepurúpa rakaʼe papíro ojejapo hag̃ua umi kanóa la Biblia tiémpope?
Papíro máta
HETA oĩ oikuaáva ymave la hénte Egíptope oipuru hague papíro prinsipálmente oskrivi hag̃ua. Umi griego ha umi rrománo oipuru vaʼekue avei papíro oskrivi hag̃ua. * Péro saʼi oĩ oikuaáva pe papíro ojepuru hague avei ojejapo hag̃ua umi kanóa.
Mokõi kanoaʼi de papíro ojetopa vaʼekue peteĩ sepultúra egípciape
Ojapóma mas de 2.700 áño proféta Isaías oskrivi hague umi hénte oikóva “Etiopía rrío ypýpe” omondo hague ‘mensahéro ohóva mar rehe, ojupíva umi kanóa de papírope’. Upéi proféta Jeremías heʼi vaʼekue umi medo ha persa ojagarráta vove pe siuda de Babilonia, ohapypaitetaha “umi kanóa de papíro” orekóva umi babilonio ani hag̃ua okañy hikuái (Is. 18:1, 2, nóta; Jer. 51:32, nóta).
La Biblia ningo ou Ñandejáragui. Upévare umi ostudiáva la Biblia ndohecharamói umi arkeólogo otopa haguére umi pruéva ohechaukáva pe papíro ojepuru hague ojejapo hag̃ua umi kanóa la Biblia tiémpope (2 Tim. 3:16). Jahechamína umi pruéva otopa vaʼekue umi arkeólogo ohechaukáva Egíptope ojepuru hague pe papíro ojejapo hag̃ua umi kanóa.
¿MBAʼÉICHAPA OJEJAPO VAʼEKUE UMI KANÓA DE PAPÍRO?
Umi sepultúra oĩvape Egíptope oĩ umi divúho oñepinta ha ojetalla vaʼekue parére, ohechaukáva mbaʼéichapa umi hénte oikytĩ vaʼekue umi papíro ha ojapo chugui umi kanóa. Umi kuimbaʼe oikytĩ umi papíro máta, ombyaty oñondive ha omboatadoʼi. Umi papíro máta ningo oreko 3 ládo, ha haʼekuéra oñapytĩ porã vaʼekue ojuehe umi atadoʼi, upévare ojaite ojuehe ha imbarete porã. Peteĩ lívro heʼi umi kanóa de papíro ipukuha mas de 17 métro, ha ikatuha oreko 10 térã 12 rrémo káda ládo (A Companion to Ancient Egypt).
Peteĩ divúho ojetalláva umi egipcio parére ohechauka mbaʼéichapa ojejapo vaʼekue umi kanóa de papíro
¿MBAʼÉREPA OJEPURU RAKAʼE PAPÍRO OJEJAPO HAG̃UA UMI KANÓA?
Umi papíro ningo hetaiterei vaʼekue umi estéro oĩvape Rrío Nilo jerére. Avei ndahasyguasúi vaʼekue ojejapo hag̃ua umi kanóa de papíro. Ha umi hénte oñepyrũrõ guare oipuru madéra ojapo hag̃ua umi kanóa guasu, amalisia umi peskadór ha mariskadór lomímonte osegi oipuru umi válsa ha kanóa michĩva ojejapo vaʼekue papírogui.
Heta tiémpore umi hénte osegi vaʼekue oipuru umi kanóa de papíro. Pe istoriadór griego Plutarco, oikóva umi apostolkuéra tiémpope, heʼi vaʼekue upérõ oĩ hague umi hénte osegíva gueteri oipuru umi kanóa de papíro.
^ párr. 3 Papíro ningo peteĩ plánta okakuaáva ýpe, tahaʼe umi estérope térã umi rrío ndosyryhatãivape. Ko plánta ikatu ijyvate 5 métro ha imáta ipoguasukuaa 15 sentímetro.
