Rehekáramo ajúda anivéma hag̃ua resufri térã reñembyasyeterei omano haguére ndehegui peteĩ rehayhúva, retopáta hetaiterei konsého. Péro naentéroi nepytyvõta katuete. Upéva ikatu oiko pórke jahecháma haguéicha káda únope oafekta diferénte. Upévare peteĩ mbaʼe ikatúva oipytyvõ peteĩ persónape, ndahaʼéi katuete oipytyvõtava ótrope.

Upéicharõ jepe, oĩ unos kuánto konsého oipytyvõva la majoríape. Umi expérto oipuru meme koʼã mbaʼe oporoakonseháta jave. Ha umichagua konsého jatopa avei la Bíbliape, upéva ohechauka mbaʼéichapa ideprovéchoiti koʼág̃a peve ko lívro porãite.

• Oĩ expérto heʼíva ndaiporiha ótra kósa iporãvéva upévagui. Upéicharõ jepe, ikatu oime sapyʼánte nde reimesénte neaño, o ikatu voi ndepochy umi oñehaʼãvare hína nepytyvõ. Upéva ningo normál.

• Upéva ndeʼiséi oĩ vaʼerãha álgien siémpre nendive, péro naiporãmoʼãi avei reñemohaʼeño. Ikatu oime amo gotyove reikotevẽ álgien nepytyvõ. Emombeʼu chupekuéra mbaʼépa la reikotevẽva ha mbaʼépa nahániri, péro nemanduʼákena siémpre neamávle vaʼerãha.

• Sapyʼánte reikotevẽta álgien oĩ nde ykére, ha sapyʼánte reikotevẽta avei reĩ neaño.

TÉXTO BÍBLICO: “Mokõi iporãve peteĩgui, pórke [...] peteĩva hoʼáramo, pe ótro ikatúta oipytyvõ chupe opuʼã hag̃ua” (Eclesiastés 4:9, 10).

• Umi oñembyasýva ojestresaiterei, upévare okaru porãramo ikatu oipytyvõ chupe oñeñandu porãve hag̃ua. Eñehaʼãkena heʼu diferénte kláse de aliménto, por ehémplo, frúta, verdúra ha umi tembiʼu ndaikyraguasúiva.

• Heyʼu hetákena ha heʼu avei heta húgo naturál.

• Oiméramo nandevareʼaguasúi, káda tánto heʼu mimi vaʼerã algúna kósa. Ikatu avei reporandu nde doktórpe mbaʼépa haʼe orrekomenda ndéve. a

• Esẽramo eguata, etrota térã ejapo ótro ehersísio ikatu nepytyvõ reñeñandu porãve hag̃ua. Pe ehersísio ikatu nepytyvõ repensa porãve hag̃ua umi kámbio erekóvare koʼág̃a nde rekovépe o ikatu nepytyvõ epensa hag̃ua algúna ótra kósare.

TÉXTO BÍBLICO: “Ndaipóri ningo kuimbaʼe ndochaʼéiva hetére, upéva rangue mborayhúpe oñangareko hetére” (Efesios 5:29).

• Iñimportanteterei ningo jake porã, ha koʼytevéntema iñimportánte upéva umi operdévape g̃uarã peteĩ ohayhúva, pórke upéva ningo ñanemokaneʼõ de ótro hína.

• Eñatende vaʼerã avei ani heʼueterei umi mbaʼe orekóva kafeína térã alkoól, pórke umíva káusare ikatu nderekeporãi hína upéi.

TÉXTO BÍBLICO: “Iporãve repytuʼuʼimi, reiko rangue rejejuka traváhope. Péicha haʼete reikóva yvytu rapykuéri” (Eclesiastés 4:6).

• Káda uno idiferénte la orreaksiona lája omanóramo chugui peteĩ ohayhúva, upévare ndete rehecha vaʼerã mbaʼépa iporãvéta ndéve g̃uarã.

• Algúnore ojapo porã omombeʼúramo mbaʼéichapa oñeñandu, péro ótro katu nomombeʼuséi la oñandúva. Umi expérto jepe nog̃uahẽi peteĩ ñeʼẽme koʼã mbaʼépe. Oĩ algúno heʼíva ojapo porãha ñanderehe, ha ótro katu heʼi natekotevẽiha. Oiméramo nde reñeʼẽse álgiendi, péro ijetuʼu ndéve rejapo hag̃ua upéva, etanteamína emombeʼu mimi jepi peteĩ ne amigoitépe mbaʼéichapa reñeñandu.

• Algúnore ojapo porã la hasẽ ha ótro katu saʼimínte hasẽ.

TÉXTO BÍBLICO: “Káda uno oikuaa porã mbaʼépa oipyʼapy ha ombohasa asy chupe” (2 Crónicas 6:29).

• Umi oñembyasýva apytépe, oĩ avei algúno omokõ rasáva térã ojedrogáva anivéma hag̃ua oñeñandu vaieterei. Péro upéva ningo legálmente operhudikaiterei pe persónape. Ikatu oime oñeñandu porãve sapyʼaitemi, péro la konsekuénsia oguerúva upe rire ivaieterei. Eñehaʼã eheka umi mbaʼe nemoñeñandu porãtava, péro nandeperhudikamoʼãiva.

TÉXTO BÍBLICO: “Ñamopotĩ vaʼerã ñande rete ha ñane korasõ” (2 Corintios 7:1).

• Heta oĩ ohechakuaáva ou porãha chupekuéra oipurúramo itiémpo ojapo hag̃ua algúna kósa oipytyvõtava chupekuéra, péicha saʼive opensa isituasiónre.

• Ikatu nepytyvõ rehekáramo ne amígo pyahurã, eñemoag̃uivéramo umi erekómavare voi, eñehaʼãramo eaprende peteĩ mbaʼe ipyahúva térã ejapo algúna ótra kósa rejediverti hag̃ua.

• Mbeguekatúpe ikatu okambia ohóvo umi mbaʼe iñimportánteva ndéve g̃uarã. Ikatu voi rehechakuaa saʼivéma reñeʼẽha ne situasiónre ha reñekonsentraveha rejapo hag̃ua algúna ótra kósa. Upéva ohechauka porãiterei resuperaha rehóvo upe ndereko asyetéva.

TÉXTO BÍBLICO: “Oĩ peteĩ tiémpo opa mbaʼerã. [...] Oĩ tiémpo japuka hag̃ua ha tiémpo ñanerasẽ hag̃ua” (Eclesiastés 3:1, 4).

• Ija vovéntema, ejapo jey umi mbaʼe ejepokuaáma vaʼekue voi ejapo anteve.

• Oiméramo reñeñanduse anteve guaréicha, iporãta eñepyrũramo embaʼapo jey, ejapo umi mbaʼe anteve ejapo vaʼekue ha emoĩ peteĩ orário eke hag̃ua.

• Rejapo meméramo umi mbaʼe ndegustáva, nepytyvõta ani hag̃ua repensaiterei ne situasiónre ha reñeñandu porãvéta.

TÉXTO BÍBLICO: “Haʼe ndoikomoʼãi pyʼỹi imanduʼa umi provléma orekóvare hekove mbykyete asývape, pórke Ñandejára omyenyhẽ ikorasõ vyʼágui” (Eclesiastés 5:20).

• Oĩ heta odesidíva umi mbaʼe iñimportánteva omano ramoitépe chugui peteĩ ohayhúva, ha upe rire ombyasýva odesidi haguére upéva.

• Ikatúramo, ehaʼarõʼimi edesidi mboyve mbaʼépa ejapóta upe rehayhúva kosakuéragui, ekambiátapa de traváho térã evátapa.

TÉXTO BÍBLICO: “Umi oplanea porãva la ojapótava, katuete osẽ porã chupekuéra la ojaposéva, péro pe ojapo rei reínteva oimeraẽ mbaʼe, katuete imboriahúta” (Proverbios 21:5).

• Hetápe oipytyvõ imanduʼa memérõ ihénte térã iñamígo omano vaʼekuére.

• Ikatu embyaty umi mbaʼe nemomanduʼáva hese, umi fóto térã eanota umi mbaʼe porã pehasa vaʼekue oñondive, umíva ikatu nepytyvõ reñeñandu porãve hag̃ua.

• Eñongatu umi mbaʼe nemomanduʼa porãva hese, ha reñandu vove reimemaha preparádo, eguenohẽ ehecha hag̃ua.

TÉXTO BÍBLICO: “Penemanduʼákena yma guarére” (Deuteronomio 32:7).

• Ikatu eplanea eñemovakasionʼimi hag̃ua.

• Rehechakuaáramo ndouporãmoʼãiha ndéve ipukueterei la ne vakasión, ikatu eñembolívre 1 térã 2 día esẽʼimi hag̃ua. Por ehémplo ikatu eho ejepasea, eho plásape, algún arrójo térã rríope ha umícha.

• Michĩmi jepe ekambiárõ umi mbaʼe ejepokuaáva ejapo ikatu nepytyvõ reñeñandu porãve hag̃ua.

TÉXTO BÍBLICO: “Jahána ndaiporihápe avave pepytuʼumi hag̃ua” (Marcos 6:31).

• Nemanduʼákena eipytyvõramo ótrope, nde voi reñeñandu porãvetaha.

• Ikatu reñepyrũ reipytyvõvo umi ohasa asývape hína omano haguére chugui peteĩ ohayhúva, por ehémplo ne amígo o ne hentekuérape. Ikatu oime haʼekuéra oikotevẽ peteĩ ohendu ha ontendéva chupekuéra.

• Reipytyvõ ha rekonsoláramo ótrope, ikatu nepytyvõ ndéve voi revyʼave hag̃ua ha reñandu hag̃ua isentído jeyha la nde rekove.

TÉXTO BÍBLICO: “Javyʼaiteve ñameʼẽvo, ñandéve oñemeʼẽ rangue” (Hechos 20:35).

• Omano rire peteĩ jahayhúva ikatu ñanepytyvõ jahechakuaa hag̃ua mbaʼépa la añetehápe iñimportánteva.

• Ikatu reaprovecha ne situasión rejepyʼamongeta hag̃ua mbaʼéichapa reipuru hína nde rekove.

• Emotenonde umi mbaʼe iñimportantevéva, ha ifáltaramo ekambiaʼimi tekotevẽhápe.

TÉXTO BÍBLICO: “Iporãve reho omanovahápe reho rangue fiestahápe. Pórke amo ipahápe enterove ñamanóta, ha siémpre ñanemanduʼa vaʼerã upévare” (Eclesiastés 7:2).

 Legálmente ndaikatumoʼãi voínte reñeñandu porãiterei anteve guaréicha ha reiko jey ku mbaʼeveʼỹrõguáicha. Upéicharõ jepe, oĩ heta heʼíva oipytyvõ ha okonsola hague chupekuéra umi mbaʼe oñemensionáva koʼápe. Ndahaʼéi ningo koʼã suherénsia ha konséhonte la ikatúva nepytyvõ, péro rejapóramo koʼã mbaʼe rehechakuaáta mbaʼéichapa mbeguekatúpe reñeñandu porãve rehóvo.