“Peẽ taʼýra ha tajyrakuéra, peneñeʼẽrendúke pende ru ha pende sýpe”

“Peẽ taʼýra ha tajyrakuéra, peneñeʼẽrendúke pende ru ha pende sýpe pejeroviáre [Ñandejárare]. Upéva niko hekopeguánte voi.” (EFESIOS 6:1.)

1. Mbaʼérepa ikatu jaʼe ñaneñeʼẽrendúramo jajeiha heta mbaʼe vaígui?

 KOʼÁG̃A ikatu jaikoveñaína ñaneñeʼẽrenduhaguére, ha umi ndojapoivaʼekue upéicha katu omanóma. Mbaʼépepa ñaneñeʼẽrendúraʼe? Ojeʼévape ñandéve. Sapyʼánte, ñande voi jahechakuaa peteĩ mbaʼe ikatúva ojapo vai ñanderehe (Salmo 139:14). Ñapensami jahechaha hũmbáramo pe ára, ha ñahendu tuichaicha osunu. Upéi ñanemopirĩmba pe ára pochy. Umi ohechámava koʼã mbaʼe, oikuaa tuichaiterei okytaha. Upévare, ohechavaʼerã moõpa  oikéta pe ama guasúgui, ani hag̃ua hoʼa hese peteĩ rrájo térã umi amandáu tuichaicháva ha ojuka chupe.

2. Mbaʼérepa taʼyrakuéra oikotevẽ ojeʼe chupekuéra mbaʼépa ikatu ojapo vai hesekuéra, ha mbaʼérepa iñeʼẽrenduvaʼerã isy ha itúvape?

² Mitãrusu ha mitãkuñanguéra oikotevẽ ojeʼe chupekuéra mbaʼépa ikatu ojapo vai hesekuéra, ha ituvakuéra ojapovaʼerã upéva. Ha peẽ mitãrusu térã mitãkuña, oiméne penemanduʼa pende sy térã pende ru heʼírõ guare peẽme: “Aníke repoko tatáre, cháke rekáita”. “Aníke reike y hypyhápe, cháke rejahogáne.” “Eñatende porãke rehasa hag̃ua kálle.” Ñambyasýramo jepe, heta mitã ojedesgrasia térã omano naiñeʼẽrenduihaguére. Upévare, iporã peneñeʼẽrendu pende sy ha pende rúpe. Upéicha pejapóramo pehechaukáta avei penearanduha (Proverbios 8:33). Ñandejára Ñeʼẽme heʼi avei ñaneñeʼẽrendúramo ñambovyʼaha Jesucrístope. Ha Ñandejára oipota peneñeʼẽrendu pende sy ha pende rúpe (Colosenses 3:20; 1 Corintios 8:6).

Peneñeʼẽrendúramo pehupytýta mbaʼe porã opa ára g̃uarã

3. Mbaʼépa heʼise “pe jeikove añetete” ñandéve g̃uarã, ha mbaʼépa ojapovaʼerã taʼyrakuéra ohupyty hag̃ua?

³ Peneñeʼẽrendúramo pende sy ha pende rúpe ojapo porãta penderehe koʼág̃ama voi. Avei pehupytýta pe ‘jeikove upe rire g̃uarãva’, oñehenóiva “jeikove añeteguáva”, térã “pe jeikove añetete” (1 Timoteo 4:8; 6:19; JMP). Ñandéve g̃uarã, “pe jeikove añetete” heʼise jaikovetaha opa ára g̃uarã Ñandejára múndo pyahúpe ko Yvy ape ári. Upéva opromete umi ojapóvape haʼe oipotáva. Umíva apytépe heʼi: “ ‘Emombaʼe nde ru ha nde sýpe, revyʼa ha reikove puku hag̃ua ko yvy ári’ ”. Upévare, peneñeʼẽrendúramo pende sy ha pende rúpe, pevyʼáta. Peneraʼarõ heta mbaʼe porã ha ikatúta peiko opa ára g̃uarã ko Yvy iporãitereítavape (Efesios 6:​2, 3, BNP).

4. Mbaʼéichapa taʼyrakuéra ikatu omombaʼe Ñandejárape, ha mbaʼéichapa ojapo porãta hesekuéra upéva?

⁴ Peneñeʼẽrendúvo pende sy ha pende rúpe, pemombaʼepeína chupekuéra ha Ñandejárape avei, haʼe voi ojerurégui peẽme peneñeʼẽrendu hag̃ua chupekuéra. Ha upéva ojapo porãta penderehe. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi: “Che, [Jehová] nde Jára, romboʼe ndéve ou porãtava rehe” (Isaías 48:17; 1 Juan 5:3). Mbaʼéichapa ojapo porãta penderehe peneñeʼẽrendúramo? Upéicha pejapóramo pembovyʼáta pende sy ha pende rúpe. Ha katuete haʼekuéra ohechaukáta avei peẽme penderayhuha. Upéicha peẽ avei pevyʼavéta (Proverbios 23:​22-25). Ha iporãveha, pembovyʼáta pende Ru yvagapeguápe, ha haʼe omeʼẽta peẽme heta mbaʼe porã peimoʼãʼỹva jepe. Jahechami koʼág̃a mbaʼépa Jesús heʼivaʼekue ijehe voi: ‘Che ajapo tapia che Ru oipotáva’. Upévare Itúva ovendesi ha oñangareko hese (Juan 8:​29, BNP).

 Jesús ombaʼapo kyreʼỹ vaʼekue

5. Mbaʼérepa ikatu jaʼe Jesús rehe ombaʼapo kyreʼỹ hague?

⁵ Jesús niko María memby ypykue. José, ituvaʼanga katu karpintéro vaʼekue. Upévare oiméne omboʼerakaʼe Jesúspe oiko hag̃ua avei chugui karpintéro (Mateo 13:55; Marcos 6:3; Lucas 1:​26-31). Mbaʼépa peje? Mbaʼeichagua karpintéronepa rakaʼe Jesús? Oikórõ guare yvágape, omoĩ mboyve chupe Ñandejára María retepýpe, Jesús heʼivaʼekue: ‘Che aimemavaʼekue Ñandejára ypýpe ha aipytyvõ chupe. Haʼe ovyʼavaʼekue chereheve, ha cherayhu añete’. Péicha jahecha Ñandejára ovyʼahague Jesús reheve, ombaʼapo kyreʼỹ rupi oĩrõ guare yvágape. Upéicharõ, oĩrõ guare Yvy ape ári, oiméne ombaʼapo kyreʼỹ avei oiko hag̃ua chugui peteĩ karpintéro katupyry (Proverbios 8:30; Colosenses 1:​15, 16).

6. a) Mbaʼérepa ikatu jaʼe Jesús ombaʼapohague avei hógape imitãrõ guare? b) Mbaʼéichapa taʼyrakuéra ikatu ojapo Jesús ojapohaguéicha?

⁶ Jesús oiméne oñombojarurakaʼe avei hapichakuéra ndive imichĩme, ojapoháicha umi mitã (Zacarías 8:5; Mateo 11:​16, 17). Haʼekuéra ningo imboriahuvaʼekue, ha haʼégui taʼýra ypykue oiméne ojejokuairakaʼe, oñembokatupyry aja avei karpinterorã. Upe rire haʼe oñemoĩvaʼekue opredika meme, ha omboyke heta mbaʼe upéva rehehápe (Lucas 9:58; Juan 5:17). Pehechakuaápa avei mbaʼéichapa ikatu pejapo Jesús ojapohaguéicha? Heʼípa peẽme pende sy térã pende ru pemopotĩ hag̃ua pende koty, térã pejapo hag̃ua umi mbaʼe oñekotevẽva? Penemokyreʼỹpa hikuái peservi hag̃ua Ñandejárape heʼívo peẽme peho hag̃ua rreunionhápe ha pesẽ pepredika? Mbaʼépa ojapovaʼerãmoʼã Jesús ojeʼérire chupe koʼã mbaʼe? Mbaʼépa peje peẽ?

Ohesaʼỹijo ha omboʼekuaa Ñandejára Ñeʼẽ

7. a) Máva mávandipa ohonerakaʼe Jesús ohasa hag̃ua pe Pascua? b) Moõpa oĩrakaʼe Jesús ihentekuéra oho jeýrõ guare hógape, ha mbaʼépa ojapo upépe?

⁷ Yma Israélpe oĩvaʼekue mbohapy arete guasu, ha umi kuimbaʼekuéra ohovaʼerã katuete Ñandejára rógape omombaʼeguasu hag̃ua chupe (Deuteronomio 16:16). Orekórõ guare 12 áño, Jesús oho ihentekuéra ndive Jerusalénpe ohasa hag̃ua pe Pascua, ha oiméne iñermáno ha iñermanakuéra oho avei. Ha ohonerakaʼe avei hendivekuéra Salomé, ojeʼéva María ermanaha, iména Zebedeo ha imembykuéra Santiago ha Juan. Upe rire Santiago ha Juángui oiko avei Jesús remimboʼe (Mateo 4:​20, 21; 13:​54-56; 27:56; Marcos 15:40; Juan 19:25). * Oho jeývo hógape, José ha María oimoʼã Jesús ohoha ihentekuéra ndive, ha upévare ndohechakuaái haʼe ndaiporiha. Ha otopárõ guare hese tres día haguépe Ñandejára rógape, haʼe “oguapyhína umi Ñandejára ñeʼẽ rehe oporomboʼéva apytépe, ojapysaka hesekuéra ha oporandu ichupekuéra” (Lucas 2:​44-46, BNP).

8. Mbaʼépa ojapovaʼekue Jesús Ñandejára rógape, ha mbaʼérepa umi ohendúva ohecharamoite chupe?

⁸ Mbaʼérepa Jesús ombaʼeporanduvaʼekue umi mboʼeharakuérape? Ndahaʼeichéne oikuaasevéguinte térã oipotágui oñemombeʼuve chupe peteĩ mbaʼe. Upe ñeʼẽ oúva griégogui, ha oñemoĩva koʼápe, ikatu ojeporu peteĩ trivunálpe oñeporandu hag̃ua térã oñembohovái hag̃ua umi porandu. Péicha, imitãramo jepe Jesús ohesaʼỹijokuaamavaʼekue Ñandejára Ñeʼẽ, ha upévare ohecharamoiterei chupe umi mboʼehára. Ñandejára Ñeʼẽ katu heʼi voi: “Opa umi ohendúva ohecharamo chupe, ha ijurujái opytávo, ohechávo iñaranduha ha umi hekoitépe heʼívare” (Lucas 2:47).

9. Mbaʼéichapa ikatu peikuaave Ñandejára Ñeʼẽ heʼíva Jesús ojapohaguéicha?

⁹ Mbaʼérepa vaicha peẽme Jesús oikuaavaʼekue hetaite mbaʼe Ñandejára Ñeʼẽgui imitãramo jepe? Omboʼégui chupe imitãite guive isy ha itúva oikuaa hag̃ua Ñandejára oipotáva (Éxodo 12:​24-27; Deuteronomio 6:​6-9; Mateo 1:​18-20). Katuete avei José oguerahanerakaʼe  Jesúspe ohendu hag̃ua ojelee jave Ñandejára Ñeʼẽ. Ohesaʼỹijópa avei penendive pende sy térã pende ru Ñandejára Ñeʼẽ, ha pendeguerahápa avei rreunionhápe? Pemombaʼépa ojapóva hikuái penderehe, Jesús omombaʼehaguéicha isy ha itúva ojapovaʼekue? Pemombeʼúpa pende rapichakuérape umi mbaʼe peikuaáva, ojapohaguéicha Jesús?

Jesús oñemoĩvaʼekue isy ha itúva poguýpe

10. a) Mbaʼérepa Jesús tuvakuéra oikuaavaʼerãmoʼã moõpa otopáta hese? b) Mbaʼérepa Jesús omoĩ peteĩ ehémplo iporãva mitãnguérape?

¹⁰ Mbaʼéichapa oñeñandúneraʼe María ha José otopárõ guare Jesús rehe tres día haguépe Ñandejára rógape? Oiméne tuicha ipyʼaguapy hikuái. Upéicharõ jepe, Jesús noimoʼãiete isy ha itúva ndoikuaaiha moõpa haʼe oĩ. Mokõivéva oikuaa haʼe onasehague peteĩ milágro rupive. Ha ndoikuaapáiramo jepe umi mbaʼe haʼe ojapótava, oikuaanerakaʼe hikuái Jehová omoĩtaha chupe oporosalva ha ogoverna hag̃ua (Mateo 1:21; Lucas 1:​32-35; 2:11). Upévare oporandu chupekuéra: “Mbaʼére piko pechereka? Ndapeikuaái piko aimevaʼerãha che Ru rógape?”. Upéicharõ jepe, Jesús oho jey isy ha itúva ndive Nazarétpe, ha Ñandejára Ñeʼẽ heʼi hese osegihague “iñeʼẽrendu opa mbaʼépe chupekuéra”. Avei, ‘isy oñongatu opa koʼã mbaʼe ipyʼapýpe’ (Lucas 2:​48-51).

11. Mbaʼépa ikatu penemboʼe Jesús iñeʼẽrenduhaguére isy ha itúvape?

¹¹ Hasýpa peẽme pejapo hag̃ua Jesús ojapohaguéicha, ha peneñeʼẽrendu pende sy ha pende rúpe? Térãpa peimoʼã haʼekuéra ndoikuaaiha heta mbaʼe koʼág̃a ojejapóva ha peẽ peikuaaveha chuguikuéra? Ha añetehápe ikatu peikuaave chuguikuéra heta mbaʼe; ikatu peiporukuaave umi selulár, komputadóra térã hetave mbaʼe ojeporúva koʼág̃a rupi. Upéicharõ jepe penemanduʼami Jesús rehe, mbaʼéichapa umi mboʼeharakuéra ‘ohecharamovaʼekue chupe, ohechávo iñaranduha ha umi mbaʼe oikuaávare’. Oiméne pehechakuaa peñembojojáramo hese saʼieterei peikuaaha. Upéicharamo jepe, Jesús oñemoĩvaʼekue isy ha itúva poguýpe. Upéva ndeʼiséi haʼekuéra ndojavyihague, ha Jesús ndohechakuaaihague upéva. Upéicharõ jepe, okakuaa aja “iñeʼẽrendu opa mbaʼépe chupekuéra”. Mbaʼépa ikatu penemboʼe Jesús ojapovaʼekue? (Deuteronomio 5:​16, 29.)

Mbaʼérepa hasy ñaneñeʼẽrendu?

12. Mbaʼéichapa ikatu pendesalva peneñeʼẽrendúramo?

¹² Sapyʼánte ijetuʼu ñandéve ñaneñeʼẽrendu. Upéva jahecha peteĩ mbaʼe oikovaʼekuére ndaʼareguasúi. Mokõi mitãkuñaʼi odispara ohasa hag̃ua peteĩ rrúta ipetereíva. “Jaháke John! Rehótapa orendive?”, heʼi hikuái peteĩ mitãʼípe, ohóva ohasa hag̃ua peteĩ puénte rupi. Ohechávo ndoikuaaiha mbaʼépa ojapóta, peteĩ mitãkuñaʼi osapukái chupe: “Nde mbaʼe pyʼaju reikóva!”. Ndokyhyjéiramo jepe, John heʼi  chupekuéra: “Ndaikatumoʼãi aha penendive, ajapovaʼerã che sy heʼíva chéve”. Upe riremínte, ohasa jave upe puénte, John ohendu mbaʼéichapa ochiã peteĩ kóche rruéda. Ha omañávo yvy gotyo, ohecha mbaʼéichapa pe kóche ochoka umi mokõi mitãkuñaʼíre. Peteĩ omanoite, ha iñermána katu opyta vaieterei, ha upévare ojepeʼa chugui peteĩ hetyma. Chupekuéra isy heʼivaʼekue ohasa hag̃ua jepi upe puénte ári. Upe rire upe kuñakarai heʼi John sýpe: “Ambyasyetéiko che membykuéra naiñeʼẽrenduihaguére ne membýicha!” (Efesios 6:1).

13. a) Mbaʼérepa peneñeʼẽrenduvaʼerã pende sy ha pende rúpe? b) Mbaʼéicha javépa taʼyrakuéra ndojapomoʼãi ituvakuéra heʼíva?

¹³ Mbaʼérepa heʼi Ñandejára: “Peẽ taʼýra ha tajyrakuéra, pemombaʼéke pende ru ha pende sýpe”? Peneñeʼẽrendúvo chupekuéra, peneñeʼẽrendu avei Ñandejárape. Avei pende sy ha pende ru ohasáma hetave mbaʼe pendehegui. Jahecha hag̃ua upéva ñanemanduʼami jey John sýre. Ojapo cinco añoramo peteĩ iñamíga memby omanohague... ohasávo pe rrúta ipetereíva. Añete, sapyʼánte ijetuʼúta peẽme peneñeʼẽrendu pende tuvakuérape. Upéicharõ jepe, penemanduʼavaʼerã Ñandejára heʼiha peẽme peneñeʼẽrendu hag̃ua. Péro, pende tuvakuéra térã oimeraẽva heʼíramo peẽme pendejapu, pemonda térã pejapo hag̃ua peteĩ mbaʼe ivaíva, ‘peneñeʼẽrenduvaʼerã Ñandejárape kuimbaʼépe rangue’. Upévare la Biblia heʼi rire “pemombaʼéke pende ru ha pende sýpe”, heʼi avei ‘Ñandejára oipotaháicha’. Upéva heʼise peneñeʼẽrenduvaʼerãha pende sy ha pende rúpe opa mbaʼe haʼekuéra heʼívape, oĩ porãma guive Ñandejára renondépe (Hechos 5:29).

14. Mbaʼérepa ndahasyive peteĩ iperféktovape iñeʼẽrendu hag̃ua, péro mbaʼépa tekotevẽta oikuaave?

¹⁴ Peẽpa peje pendeperféktoramo Jesús iperfektohaguéicha, ndahasyivetaha peẽme peneñeʼẽrendu pende sy ha pende rúpe? (Hebreos 7:26.) Añete, pendeperféktoramo, ndapejaposemoʼãi ivaíva koʼág̃a pejaposeháicha (Génesis 8:21; Salmo 51:5). Upéicharõ jepe, Jesús voi oikotevẽvaʼekue oikuaave mbaʼépa heʼise pe ñeʼẽrendu. La Biblia heʼi: “Cristo [Ñandejára] raʼýramo jepe, oikuaa pe jehasa [asy] rupi mbaʼépa heʼise pe ñaneñeʼẽrendu” (Hebreos 5:​8, JMP). Mbaʼéichapa pe jehasa asy rupive Jesús oikuaave mbaʼépa heʼise pe ñeʼẽrendu? Ndohasáigui upe mbaʼére oĩrõ guare yvágape.

15, 16. Mbaʼéichapa Jesús oikuaavaʼekue mbaʼépa heʼise pe ñeʼẽrendu?

¹⁵ Ñandejára oipytyvõ José ha Maríape oñangareko hag̃ua Jesús rehe, ani hag̃ua oiko hese mbaʼeve ivaíva michĩrõ guare (Mateo 2:​7-23). Upéicharõ jepe, tuicha rire Ñandejára noñangarekovéima hese upéicha. Ohaságui Jesús hetaiterei mbaʼe vai, Ñandejára Ñeʼẽ heʼi hese: “Heta oñemboʼe ha ojerurevaʼekue pyahẽ ha heta tesay reheve” (Hebreos 5:​7, BNP). Mbaʼérõ guarépa ohasavaʼekue umi mbaʼe?

¹⁶ Omano mboyvemi ko Yvy ape ári, Satanás oñehaʼãvaʼekue opaicha rei omboyke chupe Ñandejára rapégui. Jesús oikuaavaʼekue avei ojejukataha chupe mbaʼe vai apoháramo. Ha oipyʼapyeterei chupe upéva omongyʼárõ g̃uarã Itúva réra. Upévare, oĩ jave peteĩ hardínpe ‘oñemboʼe mbareteve, ha pe hyʼái hoʼa yvýpe tuguýicha’. Omano mboyvemi peteĩ yvyráre oñeñandu vaieterei, upévare “oñemboʼe [...] pyahẽ ha heta tesay reheve” Ñandejárape (Lucas 22:​42-44, BNP; Marcos 15:34). Péicha, Jesús “oikuaa pe jehasa [asy] rupi mbaʼépa heʼise pe ñaneñeʼẽrendu”, ha upéva ombovyʼa Itúvape. Koʼág̃a oĩ rire yvágape, Jesús oikuaáma ijetuʼuha ñaneñeʼẽrendu (Proverbios 27:11; Hebreos 2:18; 4:15).

 Peikuaa mbaʼépa heʼise peneñeʼẽrendu

17. Mbaʼéichapa jahechavaʼerã oĩramo ñandekorrehíva?

¹⁷ Pende sy ha pende ru pendekorrehi penderayhúgui, ha upéva ojapo porãta penderehe. Ñandejára Ñeʼẽme oñeporandu: “Oĩngaʼu piko túva ohekomboʼeʼỹva taʼýrape?”. Ajépa ivaíta pende sy ha pende ru ndojepyʼapýiramo penderehe ha noñehaʼãi penepytyvõ ha pendekorrehi? Upéicha avei Jehová pendekorrehi penderayhúgui. ‘Mbaʼeveichagua kastígo niko nañanembovyʼái jahupyty jave, hasy uvei ñandéve, ha upéi katu umi upéicha oñehekomboʼevaʼekue heko marangatu ha ipyʼaguapy.’ (Hebreos 12:​7-11, BNP.)

18. a) Mbaʼépa ohechauka pe túva okorrehi porãva itaʼýrape? b) Mbaʼéichapa oipytyvõ umi tapicha peẽ peikuaávape ojekorrihaguére imitãme?

¹⁸ Salomón, peteĩ kuimbaʼe iñaranduetereivaʼekue, heʼi tuvakuéra ohayhúva itaʼýrape okorrehivaʼerãha. Ko rréi oĩvaʼekue Israélpe ohai: “Taʼýrape oinupãʼỹva chupe ndohayhúi, ohayhúramo añetehápe oinupãmante vaʼerã”. Heʼi avei pe taʼýra ojekorrehi porãva ikatuha ojehekýi heta mbaʼe vaígui ha oikove opa ára g̃uarã (Proverbios 13:24; 23:​13, 14; Mateo 12:42). Peteĩ ermána omombeʼu yma imitãme iñakãhatãramo rreunionhápe itúva heʼi porã chupe okastigataha og̃uahẽ vove hógape. Koʼág̃a haʼe imanduʼa porã itúvare okorrehi porã haguére chupe. Upéva tuichaiterei oipytyvõ chupe.

19. Mbaʼérepa koʼýte peneñeʼẽrenduvaʼerã pende sy ha pende rúpe?

¹⁹ Peagradesevaʼerã pende sy ha pende rúpe ojepyʼapýramo penderehe ha oñehaʼãmbaite pendekorrehi porã. Peneñeʼẽrenduvaʼerã chupekuéra, Jesús iñeʼẽrenduhaguéicha isy ha itúvape. Ha koʼýte, peneñeʼẽrenduvaʼerã chupekuéra pende Ru Jehová heʼihaguére peẽme. Upéicha pejapóramo pehupytýta heta mbaʼe porã, ha ‘pevyʼáta ha peikove aréta ko Yvy ape ári’ (Efesios 6:​2, 3, BNP).

[Nóta]

Mbaʼéichapa pembohováita?

• Mbaʼeichagua mbaʼe porãpa ohupyty taʼyrakuéra iñeʼẽrendúva isy ha itúvape?

• Mbaʼéichapa ohechauka Jesús imitãrõ guare ñaneñeʼẽrenduvaʼerãha ñande sy ha ñande rúpe?

• Mbaʼéichapa Jesús oikuaavaʼekue mbaʼépa heʼise ñeʼẽrendu?

[Porandu ñahesaʼỹijóva]

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 18]

Orekórõ guare 12 áño, Jesús oikuaa porãma vaʼekue Ñandejára Ñeʼẽme oĩva

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 20]

Mbaʼérepa ikatu jaʼe Jesús oikuaahague mbaʼépa heʼise ñeʼẽrendu umi jehasa asy rupive?