“Kóva hína Ñandejára réra marangatu”
“Kóva hína Ñandejára réra marangatu”
Upéicha heʼi Nicolás de Cusa, peteĩ diskúrso ojapovaʼekuépe áño 1430-pe. * Ha máva piko upe tapicha? Haʼe ningo peteĩ karai katóliko ikatupyrýva, oñeʼẽkuaáva griégo ha evréope. Ostudiavaʼekue avei: Filosofía, Teología, Matemáticas, Astronomía ha hetave mbaʼe. Ha orekórõ guare 22 áño katu, ojerresivi de doctor en Derecho Canónico, ha 1448-pe oñenombra chupe cardenal.
Ojapóma quinientos cincuenta áño ko karai oavri hague peteĩ lugár oñeñangareko hag̃ua umi ijedávare táva Cusa-pe. Koʼág̃a upe lugárpe oĩ pe biblioteca de Cusa, upépe ojeguereko trescientos rasa umi kuatiañeʼẽ yma guare. Umíva apytépe oĩ pe Códice Cusano número 220. Upévape jatopa pe diskúrso ojapovaʼekue Nicolás de Cusa 1430-pe, hérava: “In principio erat verbum” (En el principio era el Verbo). Upe diskúrsope Nicolás de Cusa oiporu latínpe Iehoua oñeʼẽvo pe téra Jehová rehe. * Ha páhina 56-pe heʼi Ñandejára rérare: “Ñandejára ningo ohaiuka héra cuatro létra evréope (pe Tetragrámaton). Kóva hína Ñandejára réra marangatu”. Ha oĩ porã ningo Nicolás de Cusa heʼíva. Pórke Ñandejára Ñeʼẽ ojehaivaʼekue heta párte evréope ha upépe jatopa Ñandejára réra (Éxo. 6:3).
Ojeʼe pe Códice Cusano ojejapo hague áño 1400 rupi. Ha oĩ umi dokuménto itujavéva apytépe, jatopahápe Ñandejára réra ojetradusiha Iehoua. Upéicha jahechakuaa ymaite guivéma mbaʼéichapa ojetradusi Ñandejára réra, ha ojoguaha koʼág̃a ojetradusi lája: Jehová.
[Nóta]
^ párr. 2 Nicolás de Cusa-pe ojekuaa avei Nicolaus Krebs, Nicolás Chrypffs, Nicolaus Cusanus ha Nikolaus von Kues-ramo. Cusa (térã Kues) ningo héra pe táva haʼe onase hague Alemániape. Koʼág̃a upe táva héra Bernkastel-Kues (Alemania).
^ párr. 3 Haʼe ningo ojapo ko diskúrso oñeʼẽ porã hag̃ua pe Trinidad rehe.
[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 16]
Biblioteca de Cusa