Mbohapy aty guasu okambiavaʼekue che rekove

Omombeʼu George Warienchuck

NEMANDUʼÁPA nde peteĩ aty guasu tuicha nepytyvõvaʼekuére rekambia hag̃ua? Che chemanduʼa mbaʼéichapa mbohapy aty guasu tuicha chepytyvõvaʼekue. Peteĩva chepytyvõ chepyʼaguasuve hag̃ua, mokõiha añekontenta hag̃ua arekomívare ha mbohapyha katu chemokyreʼỹ ambaʼapove hag̃ua Jehovápe g̃uarã. Péro tamombeʼumi raẽna ndéve umi mbaʼe ahasavaʼekue chemitãme, umi aty guasu oiko mboyve.

Anase 1928-pe ha areko mokõi che ermána tuichavéva chehegui, Margie ha Olga. Roiko peteĩ táva héravape South Bound Brook, opytáva Nueva Jersey-pe (Estados Unidos). Upérõ upe távape oiko 2.000 tapicha. Ha ore oremboriahúramo jepe, che sy imbaʼeporãiterei. Haʼéngo ohupytymi jave ojapo hag̃ua umi tembiʼu héva, okonvidamivaʼerã ore vesinokuérape. Che arekórõ guare nueve áño og̃uahẽ ore rógape peteĩ testígo oñeʼẽva húngaro, ha che sy ningo upe idiómape oñeʼẽvaʼekue michĩmi guive. Upévare che sy ohendu porãnte chupe ha oñepyrũma ostudia la Biblia. Upe rire peteĩ ermána hérava Bertha orekóva 20 áño rupi osegi omboʼe che sýpe la Biblia ojevautisa peve.

Che katu ndajoguaiete che sýpe, chekoguaiterei ha ndajeroviái voi chejehe. Che sy ningo ndacheguerohorýi voi ajapo porã jave peteĩ mbaʼe ha pyʼỹinte cheʼapoʼisémi. Ha cheresay cherováre aporandumivaʼerã chupe mbaʼérepa ojapo cherehe upéicha, haʼe heʼi chéve: “Che memby, che ningo rohayhueterei ha ndaipotái reñemombaʼeguasu, upévarente ajapo péicha”. Che ningo ahechakuaa che vienrãre ojapo hague upéicha, péro upevakuére che voi ndajeroviái chejehe.

Peteĩ ore vesína ningo horyeterei ha peteĩ árape cheinvita aha hag̃ua imembykuérandi ijiglésiape. Che aikuaa porã upéva ndogustamoʼãiha Jehovápe péro nambopochyséi avei upe kuñakaraípe. Upémaramo aha la imembykuérandi. Añeñandu vaíramo jepe upévare, aha meme hendivekuéra. Eskuélape avei akyhyjégui ajapo heta mbaʼe aikuaáva oĩ vaiha. La ore direktór ningo ijarhél voi ha heʼi umi mboʼehárape mbaretépe omombaʼeguasuka hag̃ua iñalumnokuérape pe vandéra. Un áño entéro ajapo avei upéicha ha upéi oikomi peteĩ mbaʼe aimoʼãʼỹva.

Koʼág̃a chepyaʼaguasúma

Áño 1939-pe ojejapo ñepyrũ estúdio de lívro che rógape. Ha peteĩ prekursór hérava Ben Miezkalski omoakã upe aty. Haʼe ningo peteĩ kariaʼy ipuku ha imbaretéva. Haʼetévaicha voi chéve tuichavéva peteĩ rropérogui. Ha upévare enterovénte rohero chupe Big Ben (Ben Guasu). Péro haʼe tuichaitereíramo jepe, ipyʼaporã ha hory, upévare añeñandu porã hendive. Ha cheinvitárõ guare apredika hag̃ua hendive, jaha katu haʼe voi chupe. Upéi ore oñoamigoitéma. Ha cherovasymíramo haʼe che ermánoicha  oñemoñeʼẽ chéve ha chemokyreʼỹ. Che ningo amombaʼeterei upéicha chepytyvõ haguére ha rojogueraha porã upévare.

Upe 1941-pe ningo Ben ohóta ikóchepe peteĩ aty guasu tres diaguávape ha heʼi oréve roho hag̃ua hendive. Upe aty guasu ningo oikóta San Luíspe (Misuri). Avyʼaiterei ningo, chéko 80 kilómetro pevénte aháva mombyryve asẽ jave che rógagui. Ha koʼág̃a katu aháta voi 1.500 kilometrohápe. Rog̃uahẽvo San Luíspe vaípe rojecha. Heta hénte upepegua ningo heʼíkuri ikatuha opyta hogapekuéra umi ermáno oúva mombyrýgui pe aty guasurã. Péro ijiglésiape ojeʼe chupekuéra ani hag̃ua omog̃uahẽ hógape ni peteĩ Testígope. Ha heta oĩ ojapovaʼekue upéicha. Upéicharõ jepe, umi ogajára ore ropytataha nopenái la ojeʼévare. Heʼi oréve hikuái: ‘Roñekomprometéma ningo peẽme ha ndaikatumoʼãi oretráto vai penendive’. Ha che amombaʼeterei apytávo upéicha ipyʼaguasu haguére hikuái.

Che ermanakuéra ningo ojevautisavaʼekue upe aty guasúpe. Ha upe ojevautisaha díape hikuái, ermáno Rutherford oúva Betel de Brooklyn-gui ojapo peteĩ diskúrso iporãitereíva. Ojapokuévo la idiskúrso ojerure entéro mitã ojaposévape Ñandejára rembipota oñemboʼy hag̃ua. Ha upévo 15.000 mitã roñemboʼy. Upéi heʼi umi oñehaʼãmbaitétava predikasiónpe heʼi hag̃ua “Si!”. Upépe enterovete rosapukái ha roʼe “Si!”, ha ojejepopetepaite oréve. Chembopyʼakyrỹi ningo upéva!

Upe aty guasu opa rire roho rovisita peteĩ ermáno oikóvape Virginia Occidentálpe. Haʼe omombeʼu oréve yma opredika jave, peteĩ hénte aty ombyepoti vaipaite hague chupe ha upéi oñohẽ hese vléke ha ojapete hese mymba raguekue. Haʼe heʼi voi: “Ni upeichavérõ ndachejokomoʼãi hikuái ani hag̃ua apredika”. Ha che ningo chejurujái voi ajapysaka hese. Upe rire che chepyʼaguasúma ambohovái hag̃ua che direktórpe, David ipyʼaguasu haguéicha ombohovái hag̃ua Goliátpe.

Aha jey rire eskuélape, aha che direktór rendápe ha haʼe omañavaínte voi cherehe. Upémaramo añemboʼe kirirĩhapemi Jehovápe ha upéi chepyʼaguasuvéma haʼe hag̃ua chupe: “Ahákuri testigos de Jehová aty guasuhápe ha ajedesidíma namombaʼeguasuveimaha pe vandéra”. Pe direktór omaña porãnte cherehe ha upeichaháguinte otimbopa pochýgui, opuʼã ha ou chéve. Upépe osapukái ha heʼi: “Neremombaʼeguasúiramo pe vandéra, romosẽta ko eskuélagui!”. Péro koʼág̃a ndaguevivéima chupe ha añeñandu porãiterei upévare.

Che ningo amombeʼusetereíma Bénpe la oikovaʼekue, upévare ahecháre voi chupe Salónpe añembojáma haʼe chupe: “Añemosẽma katu eskuélagui namombaʼeguasúi haguére pe vandéra!”. Upépe Ben opoko che atiʼýre, opukavy ha heʼi chéve: “Katuete oiméne Jehová ovyʼaiterei ndereheve” (Deu. 31:6). Upéva chemokyreʼỹeterei ha asegi tenonde gotyo amombarete che jerovia. Ha upe áño oúvape ajevautisáma pe 15 de junio de 1942.

Umi mbaʼe chepytyvõva añekontenta hag̃ua arekomívare

Pe segunda guerra mundial opa rire oñakãrapuʼã porãiterei Estados Unidos ha la hénte oipotapotave umi mbaʼe osẽ pyahúva. Che agana porãiterei ha ajogua umi mbaʼe ni napensaivaʼekue arekovaʼerãha. Umi che amigokuéra ojogua imotorã, omoporãve hogakuéra ha che katu ajogua che autorã peteĩ osẽ ramoitéva. Mbeguekatúpe amotenondevéma umi mbaʼe ha saʼivéma che tiémpo Jehovápe g̃uarã, péro che aikuaa porã upéva  naiporãiha. Haʼetépe ojejapo peteĩ aty guasu áño 1950-pe, táva Nueva Yórkpe ha upéva tuichaiterei chepytyvõ akambia hag̃ua.

Káda diskursánte omokyreʼỹ enterovépe opredika meme hag̃ua. Chemanduʼa peteĩ ermáno heʼi la idiskúrsope: “Pehejapaite umi mbaʼe napeikotevẽiva ha peguata meme Ñandejára rapére”. Haʼetévaicha voi chéve heʼivahína. Ha aha avei oñemohuʼãrõ guare peteĩ Eskuéla de Galaad ha añemoĩ apensa: “Koʼã ermáno cheaveguáva ha oiko porãva hína koʼápe ohejapa opa mbaʼe oho hag̃ua ambue tetãre opredika. Ha mbaʼégui piko che ndajapomíri avei upéicha ko che retãme”. Opávo upe aty guasu ajedesidíma ajapotaha che prekursorádo.

Upe rire añepyrũ ajegusta Evelyn Mondak rehe, haʼe ningo peteĩ ermána che kongregasiongua oservíva kyreʼỹme Jehovápe. Isy katu iguapaiterei, omongakuaa porã umi seis imemby Jehová rapére ha pyʼaguasúpe oservi Jehovápe. Haʼe ningo opredikasemínte voi peteĩ tupão renondépe. Ha pe paʼi upepegua katu ipochyeterei upévare ha heʼi jey jey chupe oho hag̃ua upégui. Péro haʼe osegínte opredika upépe. Evelyn ojoguaiterei avei isýpe, ndokyhyjéi voi avavégui opredika hag̃ua (Pro. 29:25).

Áño 1951-pe amenda Evelyn rehe, upéi roheja ore traváho ha rojapo ore prekursorádo. Upe riremínte peteĩ superintendénte oremokyreʼỹ rova hag̃ua Amagansett-pe. Upéva ningo peteĩ tavaʼi opytáva Oceano Atlántico rembeʼýpe, 160 kilometrohápe Nueva Yórkgui. Roñemongeta ermanokuéra upepegua ndive ha heʼi oréve ndaiporiha ropyta hag̃ua roiko. Upémaramo roheka peteĩ kása rrodánte, péro rojuhúva guive hepy hepyetereíma oréve g̃uarã. Amo ipahápe rojuhu peteĩ ivarátomiẽva 900 dólar ovaléva, péro ivaipaitéma. Ha kavalete 900 dólar ojerregala oréve romendárõ guare. Upévare rojogua, romyatyrõ ha roho heseve ore asignasión pyahúpe. Péro ndoroikuaái mbaʼéichapa roñemantenéta pórke nandivera rog̃uahẽ upépe.

Upéi rojuhu ore travahorã, Evelyn omopotĩ óga ahéno ha che katu amopotĩ pyharekue peteĩ rrestauránte italiáno. Che patrón heʼi chéve ikatuha agueraha umi tembiʼu hembýva. Ha ag̃uahẽ rire pe las dos de la madrugáda rupi ojagarrapa la óga pizza ha fidéo ryakuã. Rombyaku jey umi tembiʼu roʼu hag̃ua ha heterei, koʼýte roʼy tiémpope. Sapyʼánte umi ermáno ore kongregasiongua oheja ore rokẽme peteĩ pira tuicha porãva. Pe tiémpo rohasavaʼekue ermanokuéra Amangansettgua ndive ohechauka oréve rovyʼa hag̃ua tekotevẽha roñekontenta rorekomívare. Che ãho chemanduʼávo upe tiémpore!

Rombaʼaposeve Jehovápe g̃uarã

Upe julio de 1953-pe roho peteĩ asamblea internacionalhápe Nueva Yórkpe. Upépe oho avei heta misionéro oservíva tetã ambuére. Umi ermáno okaseajoa umi mbaʼe porã ohasáva ha oremokyreʼỹeterei avei oréve. Peteĩ diskursánte heʼi heta tetãme ndojepredikaiha gueteri ha upépe rohechakuaa tekotevẽha rombaʼapove Jehovápe g̃uarã. Upe aty guasúpe voi roñekuaveʼẽma roho hag̃ua misionéroramo. Upe tiémpope avei roñeinvita roho hag̃ua Escuela de Galaad kláse 23-pe. Ha upe kláse oñepyrũ febrero de 1954. Tuichaite mbaʼe ningo oréve g̃uarã upéva!

Roñemondo Brasílpe roservi hag̃ua ha rovyʼaiterei upévare. Rosẽ mboyve peteĩ ermáno betelpegua heʼi chéve ohotaha orendive nueve misionéra soltérava. Ha heʼi chéve añangareko  porã hag̃ua hesekuéra. Umi marinéro hesaramóvaicha omaña cherehe ohechávo diez kuña ojupi chendive pe várkope. Umi ermána ojeporta porãramo jepe, tuicha chepyʼaguapy rog̃uahẽvo Brasílpe catorce día haguépe.

Añeʼẽkuaa rire portuguéspe chemondo hikuái superintendénte de sirkuítoramo Rio Grande do Sul-pe, opytáva sur gotyo Brasílpe. Upépe ningo ore roho peteĩ superintendénte soltérova rekovia. Haʼe heʼi oréve: “Mbaʼéicha hag̃ua piko peteĩ omendávape oñemboumi ko lugár ijetuʼuetévape”. Umi kongregasión ningo mombyrymbyry opyta ojuehegui pe kampañaháre. Ha sapyʼánte rohomantevaʼerã umi kamión de kárgape. Umi kamionéro ningo oregueraha rojoguátaramo chupekuéra hembiʼurãmante. Ha pe karroseríape ojokuapa hikuái umi kárga, ha umíva ári ore roho ha roñakarãma hatã umi piólare ani hag̃ua roʼa. Pe tape rembeʼyre ningo umi yvykua pypukúmante rohecha. Sapyʼánte oĩ pe tape ikurvaitereiha ha upeichahápe pe kárga oho ijyképe ha ore roho avei hendive. Hatãko roñakaramavaʼerã ani hag̃ua roʼa. Péro rog̃uahẽvo rohecha mbaʼéichapa umi ermáno hovaroryjoa oreraʼarõ. Upéva orembovyʼa ha rohechakuaa noroñehaʼãreíri hague.

Ropyta jepi umi ermáno rógape ha imboriahúramo jepe hikuái, nahakateʼỹi oréve la orekomívare. Umi ermáno oikóva mombyryvehápe katu ombaʼapo peteĩ frigorífikope ha saʼi ogana hikuái. Una vés al día okaru hag̃uánte ohupyty chupekuéra la oganamíva ha nombaʼapóirõ katu ndokovrái. Upéicharõ jepe haʼekuéra ojerure dos día lívre osẽ hag̃ua opredika orendive rovisita jave chupekuéra. Añetehápe ojerovia hikuái Jehováre. Arakaʼeve ndaoreresaraimoʼãi mbaʼeichaitépa umi ermáno oñehaʼã Ñandejára servísiope. Umi mbaʼe haʼekuéra oremboʼevaʼekue nañaaprendéi oimehápe. Koʼág̃a peve cheresaypororopa chemanduʼávo hesekuéra.

Áño 1976-pe roho jey Estados Unídospe roñangareko hag̃ua che sy hasyetémavare. Rombyasyeterei ningo rohóta haguére Brasílgui, péro rovyʼa rohechágui mbaʼéichapa heta hetave ohóvo ermanokuéra upe tetãme. Ha rorresivi jave kárta Brasílgui oremanduʼa umi mbaʼe porãite rohasavaʼekuére upépe.

Rojotopa jey

Roñangareko aja che sýre rojapo avei ore prekursorádo ha rombaʼapo limpiésape. Pe áño 1980-pe omano che sy ha upe ára peve ojerovia Jehováre. Upéi añeinvita aservi hag̃ua superintendénte de sirkuítoramo Estados Unídospe. Ha 1990-pe rovisita peteĩ kongregasión Connecticut-pe ha upépe ajuhumi jey Ben rehe. Haʼe ningo oservíraʼe ansiánoramo upe kongregasiónpe. Ben ningo hína pe kariaʼy chepytyvõvaʼekue pyʼaguasúpe aservi hag̃ua Jehovápe. Cincuenta áño haguépe rojotopami jey ha vyʼápe rojosaluda!

Áño 1996-pe Evelyn ha che ropyta prekursór espesiálramo peteĩ kongregasión portuguéspe, táva Elízabethpe (Nueva Jersey). Cherasykatúramo jepe, ikatumiháicha asẽ apredika che rembireko chepytyvõ rupi. Evelyn oipytyvõ avei peteĩ ermána g̃uaiguĩmi óga ypýpe oikóvape hérava Bertha. Upe ermána hína pe omboʼevaʼekue che sýpe la Biblia, upéva ojapóma setenta áño ári. Rovyʼa koʼág̃a ikatu haguére roagradese chupe oikuaauka haguére oréve Ñandejára Ñeʼẽ.

Umi mbohapy aty guasu chepytyvõ yma chemitãme aservi hag̃ua Jehovápe pyʼaguasúpe, añekontenta hag̃ua arekomívare ha ambaʼapove hag̃ua Jehovápe g̃uarã. Avyʼaitereíko umi aty guasu chepytyvõ haguére akambia hag̃ua!

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 23]

Evelyn sy (asu gotyo) ha che sy

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 23]

Che amígo Ben

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 24]

Roimérõ guare Brasílpe

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 25]

Koʼág̃a Evelyn ndive