Jajejokókena ha ani ñandepochy vai

‘Aníkena peñevenga che ermanokuéra, pendepuʼaka guei ivaívare iporãvape.’ (ROM. 12:19, 21)

1, 2. Mbaʼe ehémplo iporãvapa omoĩ umi ermáno oviahavaʼekue?

 PETEĨ jey oñembyaty 34 ermáno oho hag̃ua peteĩ sukursál inaugurasionhápe. Oviaha hikuái aviónpe ha tapére oguejy okarga hag̃ua kombustívle. Ñepyrũrã oimoʼã hikuái hiʼaretaha 1 órante, péro pe avión oñembyai ha opyta upépe 44 óra. Hiʼarive saʼi oĩ tembiʼu ha y, ha ndaipóri váño enterovépe g̃uarã. Umi ótro oviaháva pe aviónpe ipochyeterei ha oñepyrũ ojaʼo vaipa umi empleadokuérape. Umi ermáno katu ipyʼaguapy ha trankílo opyta ohaʼarõ hikuái.

² Upéi umi ermáno hasy peve og̃uahẽ pe sukursálpe ha ohendu pe diskúrso opakuevoguántema. Ikaneʼõramo jepe opyta oñemongeta umi ótro ermánondi. Upe riréma oikuaa hikuái oĩ hague oguerohorýva chupekuéra ipasiénsia ha ojejokokuaa haguére. Peteĩ oviaháva hendivekuéra heʼíraʼe pe aerolínea empleadokuérape: “Umi 34 testígo ndoviaháirire orendive, sarambi oikovaʼerãmoʼã”.

Umi hénte oiko pochyháre

3, 4. a) Mbaʼe ivaívapa ojaporakaʼe Caín? Ha mbaʼe provlémapa jahecha ko múndope? b) Mbaʼérepa jaʼekuaa Caín ikatu hague ojejoko?

³ Heta provléma oĩ ko múndope ha upévare umi hénte orrenega reipa oimeraẽ mbaʼére (Ecl. 7:7). Upéva káusare oĩ heta ndaijaʼéiva ojuehe, oñombyepoti térã ojojukáva voi. Heta hendárupi umi hénte opuʼãmba oñoakãre ha ojapo sarambi, avei oiko gérra ambue tetã rupi. Ogapýpe jepe ndaiporivéi pyʼaguapy ha umi família oiko vaipa oñondive. Péro péva ndahaʼéi koʼág̃ante oikóva. Pór ehémplo, Caín iselosovaʼekue Jehová oguerohory haguére Abélpe. Upévare ipochy iñermánore ha ipahápe ojuka chupe. Hiʼarive Jehová heʼi porã Caínpe ohovasataha chupe ojejokokuaáramo, péro haʼe ni upeichavérõ nopenái hese (jaleemína Génesis 4:6-8).

⁴ Caín iñimperféktoramo jepe, ikatuvaʼekue odesidi ojapótapa iporãva térã ivaíva, upévare ikatúkuri ojejoko ha ndojukái iñermánope. Ndareíri Jehová okastiga chupe hembiapo vaikuére. Ñande avei ñaneimperfékto rupi ñandepochy rei ha hasy jepi jajejokokuaa hag̃ua. Hiʼarive ‘ko ára pahápe oiko heta mbaʼe vai’, ha jajejopy opáguio (2 Tim. 3:1). Pór ehémplo ñandesogue jave ikatu jajepyʼapyeterei. Umi polisía ha umi oipytyvõva familiakuérape heʼi ipoʼi jave la pióla hetaveha umi oñorairõ ha oiko vaíva ogapýpe.

5, 6. Mbaʼe ivaívapa ikatu ova ñanderehe?

⁵ Jaiko rupi ko múndo añáme jajeheʼa umi hénte ‘ijupénte ojehayhúva’, ‘oñemombaʼeguasúva’, ha ‘mymba ñarõicha ipochýva’ rehe. Ha ñaimoʼãʼỹre ikatu ova ñanderehe ilajakuéra (2 Tim. 3:2-5). Téle ha sinehápe ojehechauka iporãha ñañevenga iñañávare, ha upearã ñambyepoti térã jajukavaʼerã chupe. Ojejapo umi pelíkula ikatu hag̃uáicha umi hénte ndochaʼéi pe iñañávare ha oipotántema pe “ivuénova” okastiga chupe. Opakuévo katuete pe iñañáva oipoʼo vaipaite térã ojejuka.

⁶ Ñandejára ndoguerohoryiete koʼã mbaʼe  vai. Umíva ou Satanásgui; haʼe ningo oiko ipochyháre ha ko múndo oĩva ipoguýpe upéichante avei (1 Cor. 2:12; Efe. 2:2; Rev. 12:12). Koʼã mbaʼe omoakãraku umi héntepe ojapo hag̃ua ivaíva ha péicha oñemoĩ espíritu sántore. Péro ñanemanduʼáke Jesús ñanemboʼe hague naiporãiha ñandepochy oĩramo ñanderekáva (jaleemína Mateo 5:39, 44, 45). Mbaʼépa ñanepytyvõta jajapo hag̃ua Jesús heʼivaʼekue?

Ehémplo iporãva ha ivaíva

7. Mbaʼe ivaívapa ojapo Simeón ha Leví ndojejokokuaái rupi?

⁷ La Bíbliape jatopa heta káso ohechaukáva mbaʼépa oiko ñandepochy vaíramo ha mbaʼéichapa ñasẽ porã jajejokóramo. Jahechami mbaʼépa ojapovaʼekue mokõi Jacob raʼy, Simeón ha Leví. Peteĩ kariaʼy hérava Siquem orairõrõ guare iñermána Dínape, haʼekuéra ‘ombyasy ha ipochyeterei’ ojapo haguére pe mbaʼe vaiete. Upévare oñevenga hikuái ha oho ojukapaite umi kuimbaʼe oĩva upe távape (Gén. 34:7). Umi ótro Jacob raʼykuéra katu oho ojapo sarambi, osakea upe táva ha oguerahapa umi mitã ha kuñanguérape. Péro amalisia ndojapói hikuái upéva hakateʼỹgui Dínarente, síno oimoʼãgui Siquem ombopochyseha chupekuéra ha oipotaha herakuã vai hikuái opytávo. Mbaʼépa heʼi Jacob oikuaávo itaʼyrakuéra ojapovaʼekue?

8. Mbaʼépa ñanemboʼe Simeón ha Leví rehe oikovaʼekue?

⁸ Jacob ombyasyetereíramo jepe pe oikovaʼekue itajýrare, heʼi ivaiha itaʼyrakuéra ojapovaʼekue. Haʼekuéra katu ombohovái chupe: “Ore piko rohejáta ore reindy ojerereko kuña rekovaíramo?” (Gén. 34:31). Péro Jehovápe ndogustái haʼekuéra ojapóva ha upéicha rupi ou hiʼarikuéra heta mbaʼe  vai. Pór ehémplo, heta áño rire Jacob heʼi Simeón ha Leví ñemoñare isarambipataha tetã Israel rehe haʼekuéra ipochy vai haguére (jaleemína Génesis 49:5-7). Péicha jahecha koʼã mokõi kuimbaʼe ndojejokói rupi opyta vai hague Ñandejára ha itúva renondépe.

9. Mbaʼérepa David ipochy ha haimete ojapo peteĩ mbaʼe vai?

⁹ Ajépa ndojoguaiete hikuái Davídpe! Haʼe heta vése ikatúkuri oñevenga, péro ndojapói (1 Sam. 24:3-7). Upéicharõ jepe, peteĩ jey haimetete pochykuére ojapo peteĩ mbaʼe vai. Upérõ David ha iñirũnguéra oñangareko peteĩ kuimbaʼe ipláta hetáva rymbakuérare. Upe kuimbaʼe héra Nabal, ha imbaʼeporã rangue hendivekuéra osẽ ojaʼo vaipaite chupekuéra. Oiméne David orrenegaiterei Nabal oapoʼi haguére iñirũnguérape, upévare oho chupe. Upe aja peteĩ mitãrusu oho omombeʼu Abigáilpe pe oikovaʼekue, ohecha hag̃ua mbaʼépa ojapóta. Haʼe iñakãguapy ha apúrope ogueraha heta porã hiʼupy ha oho ohug̃uaitĩ Davídpe. Haʼe katu oúma iñirũnguérandi ojuka hag̃ua Nabal ha hogayguakuérape. Abigail ojerure chupe Ñandejára rérape operdona hag̃ua iména ojapovaʼekue. Upévo David ohechakuaa ivai hague upe ojapótava ha heʼi Abigáilpe: ‘Ñandejára tanderovasa resẽ haguére chejoko, ani hag̃ua añohẽ che rapicha ruguy’ (1 Sam. 25:2-35).

Mbaʼépa ojapovaʼerã kristianokuéra?

10. Iporãpa kristianokuéra oñevenga hapicháre?

¹⁰ Koʼã káso ohechauka Jehová ndoguerohoryiha umi ipochy vaíva ha ndojejokokuaáivape. Haʼe ohovasa umi oñehaʼãva oiko porã hapichándi. Apóstol Pablo heʼi voi: ‘Ikatuha peve peñehaʼãmbaite peiko pyʼaguapýpe enterovéndi. Ani peñevenga pende rapicháre, Ñandejára ñeʼẽme heʼi voi péicha: “Che añevengáta ha amyengoviáta heʼi Jehová”. Pe ijaʼeʼỹva nderehe iñembyahýirõ emeʼẽ chupe hembiʼurã, ijyʼuhéiramo katu emboyʼu. Péicha rejapóramo remoĩreína tatapỹi iñakã ári’ (Rom. 12:18-21). *

11. Mbaʼépa oipytyvõ peteĩ ermánape ojejokokuaa hag̃ua?

¹¹ Mbaʼéichapa ikatu jajapo ko téysto heʼíva? Jahechamína mbaʼépa oiko peteĩ ermána omombeʼúrõ guare peteĩ ansiánope iprovlemaha itraváhope. Pe ermána ipochyeterei ipatróna pyahu ijuru guasu ha otrata vai haguére chupe. Pe ansiáno opilla pe ermána ombyaive hague pe káva raity ijarhélvo ipatrónape, upévare heʼi ani hag̃ua ojapura odesidi hag̃ua (Tito 3:1-3). Heʼi chupe ikatuha otopa ótro itravahorã, péro ndovaleiha ojagarraiterei ijehe umi hénte ijaýramo hendive. Pe ansiáno heʼi avei pe ermánape ojapo hag̃ua Jesús heʼivaʼekue ha totrata ipatrónape haʼe oipotaháicha ojetrata chupe (jaleemína Lucas 6:31). Pe ermána ojapo pe ansiáno heʼíva ha upe rire ipatróna imbaʼeporãve hendive ha oguerohory chupe hembiapóre.

12. Mbaʼérepa ñañeñandu vaieterei peteĩ ermáno ñandetrata vaíramo?

¹² Ñande jaikuaa voi ko múndope umi hénte oporotrata vaiha ha upévare jagueropuʼakavaʼerãha ñandejurureka jave hikuái (Sal. 37:1-11; Ecl. 8:12, 13; 12:13, 14). Péro nañahaʼarõiete ñane ermáno ñandetrata vai. Upéicha rupi ñañeñandu vaieterei oiko sapyʼáramo upéva. Peteĩ ermána heʼi: “Oikórõ guare chehegui testígo ijetuʼúkuri chéve antende Jehová siervokuéra iñimperfektoha”. Ko múndope ningo avave ndojepyʼapýi hapicháre ha upe haguére jaipota ñane ermanokuéra ñanderayhu ha ñandetrata porã. Upévare peteĩ ermáno ijarhélramo ñandéve ikatu ñañeñandu vai ha ñandepochy, koʼýte oimérõ omoakã kongregasión. Ikatu  voi jaʼe: “Mbaʼéicha piko peichagua hénte oĩta kongregasiónpe?”. Péro ñanemanduʼákena yma umi apóstol ha ambue kristiáno ungido jepe oiko vai hague oñondive (Gál. 2:11-14; 5:15; Sant. 3:14, 15). Mbaʼépa jajapovaʼerã péicha oikóramo ñanderehe?

13. Mbaʼérepa jaiko porã vaʼerã ñane ermanokuérandi, ha mbaʼépa jajapovaʼerã upearã?

¹³ Pe ermána ñañeʼẽ hague heʼi: “Ahechakuaa tekotevẽha añemboʼe umi chetrata vaívare, péva katuete iporã”. Jahecháma haguéicha Jesús heʼi ñañemboʼevaʼerãha umi oñemoĩvare ñanderehe (Mat. 5:44). Koʼýte upéicharõ ñañemboʼevaʼerã ñane ermanokuérare. Peteĩ túva oipotaháicha ifamiliakuéra ojoayhu, Jehová oipota enterove jaiko porã oñondive kongregasiónpe. Ñande ningo jaikose opa ára g̃uarã pyʼaguapy ha vyʼápe ñane ermanokuérandi. Upearã koʼág̃a guivéma Jehová ñanerekomboʼe. Haʼe oipota jajapo hembipota oñondivepa. Upévare jajoavýramo peteĩ ermánondi, ñañehaʼãvaʼerã jaiko porã jey hendive térã ikatúramo ‘jaheja reínte chupe hembiapo vaikue’ (jaleemína Proverbios 19:11). Oĩ jave provléma aníkena ni mbaʼevéicharõ ñañemomombyry ñane ermanokuéragui. Kongregasiónpe Jehová haʼete ñandeguerekóva ‘jyva ári’ ha oñangareko ñanderehe. Upévare ñañopytyvõkena jasegi hag̃ua enterove tape porãre (Deu. 33:27).

Ñanembaʼeporãramo opavavéndi katuete ñasẽ porãta

14. Mbaʼépa jajapovaʼerã ani hag̃ua Satanás ñanemoingo vai ñane ermánondi?

¹⁴ Satanás ndoipotái japredika, upévare oñehaʼã ñanemoingo vai ñane ermanokuérandi ha ñande rogayguándi. Haʼe oikuaa porã jaiko vaipárõ oñondive ipuʼakataha ñanderehe (Mat. 12:25). Upévare ñandepuʼaka hag̃ua pe aña ruvicháre jajapovaʼerã apóstol Pablo heʼíva: ‘Ñandejára rembiguái  natekotevẽi oñorairõ avavéndi, imbaʼeporãvaʼerã guei enterovéndi’ (2 Tim. 2:24). Ñanemanduʼáke ñande ‘nañañorairõiha yvyporakuérandi, ñañorairõ guei umi espíritu aña ndive’. Ha ñandepuʼaka hag̃ua hesekuéra ñamoĩvaʼerã pe ekípo omeʼẽva ñandéve Jehová. Upéva apytépe oĩhína ‘marandu porã oguerúva pyʼaguapy’ (Efe. 6:12-18).

15. Mbaʼéichapa ñambohovaivaʼerã umi oñemoĩvape ñanderehe?

¹⁵ Umi ndaijaʼéiva Jehová puévlore oñemoĩ mbarete ñanderehe ñanerundi hag̃ua. Oĩ vése ñanembyepoti térã ñandejukase, ha avei ojetaky ñanderehe rrádio, téle, diário ha trivunalkuérape. Jesús heʼimavaʼekue voi upéva oikotaha (Mat. 5:11, 12). Mbaʼéichapa ñambohovaivaʼerã koʼã mbaʼe? Ndovaléi ‘ñamyengovia ivaíva ivaívape’ tahaʼe jaʼéva térã jajapóva rupive (Rom. 12:17; jaleemína 1 Pedro 3:16).

16, 17. Mbaʼe provlémapa ombohováiraʼe peteĩ kongregasión?

¹⁶ Satanás ojapóramo jepe ñanderehe heta mbaʼe vai, ñande ikatu ‘ñandepuʼaka ivaívare iporãvape’ ha péicha opavave ohechakuaáta ñanderekoporãha. Pór ehémplo, peteĩ Isla del Pacíficope pe kongregasión oalkila peteĩ lokál ojapo hag̃ua Conmemoración. Oikuaávo upéva umi paʼi upepegua heʼi ojapotaha mísa upe lugárpe pe Conmemoración oraitépe. Pe komisário heʼi porã umi rrelihión omoakãvape, voi osẽmbavaʼerãha hikuái upe lokálgui ikatu hag̃uáicha ñane ermanokuéra oiporu. Péro og̃uahẽvo Conmemoración óra, henyhẽte gueteri umi hénte ha upépe ae oñepyrũ pe mísa.

¹⁷ Umi polisía ojepreparáma garróte púpe omosẽmba hag̃ua chupekuéra upégui. Upévo peteĩ paʼi oñemboja oporandu peteĩ ansiánope: “Peẽ piko peiporuse mbaʼe raʼe ko lokál ko pyharépe?”. Pe ermáno heʼi chupe upeichaha, ha pe paʼi heʼi: “Eʼa, che ndaikuaáikuri”. Iñeʼẽ ári peteĩ polisía ombohovái chupe: “Mbaʼéicha ndereikuaái piko! Ko pyharevépe roavisákuri!”. Upémarõ pe paʼi opukaite guaʼu ha heʼi pe ermánope: “Mbaʼe la pejapovétava koʼág̃a? Romyenyhẽte ningo ko lugár. Pejéta piko umi polisíape oremosẽ hag̃ua?”. Oikóramo upéva, umi testígo opyta vaíta ha pe paʼi okalkulapáma voi upéva oikotaha. Mbaʼépa ojapo umi ermáno?

18. Mbaʼéichapa umi ermáno ombohovái pe provléma ha mbaʼépepa opa?

¹⁸ Umi ermáno heʼi ikatuha ojejapo pe mísa média óra ha upéi ojapotaha hikuái pe Conmemoración. Pyharéma opa pe mísa, péro ohopa rire umi hénte ñane ermanokuéra ojapo pe rreunión. Upe rire umi mburuvicha upe Islapegua omondo peteĩ komisión ohecha porã hag̃ua mbaʼépa upe oikovaʼekue. Ha ipahápe ojekuaa pe provléma ndoikói hague ñane ermanokuéra káusare. Avei pe komisión oguerohory testigokuérape ipasiénsia haguére ombohováivo pe oikovaʼekue. Osẽ porã hikuái ‘oñehaʼã haguére oiko pyʼaguapýpe enterovéndi’.

19. Mbaʼépa tekotevẽ avei jajapo jaiko porã hag̃ua ñande rapichakuérandi?

¹⁹ Jaiko porã hag̃ua ñande rapichakuérandi tekotevẽ avei ñañeʼẽ ‘torýpe’. Pe artíkulo oúva omyesakãta mbaʼépa heʼise upéva ha mbaʼéicha ikatu jajapo.

[Nóta]

Emyesakãmi

• Mbaʼérepa hetaite tapicha oiko pochyháre?

• Mbaʼe ehémplopa ohechauka iporãha jajejokokuaa, ha ñasẽ vaitaha ñandepochy vaíramo?

• Mbaʼépa jajapovaʼerã peteĩ ermáno ñandetrata vaíramo?

• Mbaʼéichapa ñambohovaivaʼerã umi oñemoĩvape ñanderehe?

[Porandu ñahesaʼỹijóva]

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 16]

Simeón ha Leví pochy reheve ojapo sarambi

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 18]

Ñanembaʼeporãramo ñande rapicha ikatu ipochyjera