Ñandejára ojapo opa mbaʼe espíritu sánto rupive

‘Jehová ñeʼẽ rupi ojejapo yvága, ha ijespíritu rupive opa mbaʼe yvágape oĩva.’ (SAL. 33:6)

1, 2. a) Mbaʼéichapa ojekuaave ohóvo umi mbaʼe oĩva ko yvy ha univérsope? b) Mbaʼépa iporã ñañeporandumi?

ÁÑO 1905-pe Albert Einstein ha ambue sientifikokuéra oimoʼã pe galaxia Vía Láctea añoite haʼeha ko univérso tuichakue. Aje piko saʼiete oikuaáraʼe hikuái upérõ guare ko univérsogui! Koʼág̃a rupi ojeʼe oĩha amo cien mil millones de galaxia rupi, ha umívape oĩha hetaiterei mbyja. Ha ojejapovévo umi lugár ojehecha hag̃ua mbyjakuéra ha oñemondóvo yvágare umi telescopio imbaretevéva, ojekuaa heta hetave galaxia oĩha.

² Oñepyrũvo síglo veinte ndojekuaái gueteri heta mbaʼe ko univérsogui ni ñande yvýgui. Añetehápe ningo upe tiémpope umi sientífiko oikuaa heta mbaʼe, péro ñande koʼág̃a rupi jaikuaavéma chuguikuéra mbaʼéichapa opa mbaʼe oikovéva ko yvy ape ári iporã ha oñopytyvõmba. Ha amo gotyove katu jaikuaáta hetaitereive mbaʼe pe yvága ha ko yvýgui. Péro iporã ñañeporandumi: “Moõguipa ou opa mbaʼe oĩva ko univérsope?”. Ñande Apohare añoite ningo ikatu ombohovái ñandéve ko porandu, ha upearã oiporu Iñeʼẽ la Biblia.

Tuichaite mbaʼe Ñandejára rembiapokue!

3, 4. Mbaʼéichapa ojejapovaʼekue ko univérso, ha mbaʼéichapa Ñandejára rembiapokue omombaʼeguasu Chupe?

³ La Biblia oñepyrũvo omombeʼúma moõguipa ou ko univérso, heʼívo: ‘Iñepyrũmbýpe, Ñandejára ojapo yvága ha yvy’ (Gén. 1:1). Ndaipórirõ guare mbaʼevete gueteri, Jehová ojapovaʼekue “yvága ha yvy”. Upearã oiporu ijespíritu sánto, peteĩ artesáno oiporuháicha ipo ha iñerramientakuéra ojapo hag̃ua heta mbaʼe neporãmba jepéva.

⁴ Oñeñeʼẽvo espíritu sánto rehe la Bíbliape oñembojoja jepi ‘Ñandejára póre’ (Sal. 102:25; Mat. 12:28). Ha opa mbaʼe Jehová ojapovaʼekue ijespíritu sánto rupive ohechauka mbaʼeichaitépa ipoderóso ha iñarandu. Pe salmísta heʼivaʼekue voi: ‘Yvága omombeʼu Ñandejára rekojajaipa, ha arapýre ojekuaa hembiapokue’ (Sal. 19:1, ÑÑB). Upeichaite ningo, Ñandejára rembiapokue omombaʼeguasu Chupe ha ohechauka mbaʼeichaitépa imbarete ijespíritu (Rom. 1:20). Jahechamína mbaʼérepa jaʼe upéva.

Ñandejára puʼaka ijapyraʼỹva

5. Emoĩ peteĩ ehémplo ohechaukáva Jehová ipoderosoitereiha.

⁵ Ko univérso tuichaitéva ningo ohechauka porã Jehová imbarete ha ipoderosoitereiha (elee Isaías 40:26). Umi sientífiko ohechakuaa matériagui ikatuha oiko enerhía, ha enerhíagui ikatuha oiko matéria. Pe kuarahy ohechaukahína siertoha upéva. Pór ehémplo, káda segúndo oiporu 4.000.000 de toneláda de matéria solár ojapo hag̃ua lús ha ambueichagua enerhía.  Ha michĩmínte oñekotevẽ upe enerhíagui ojeikove hag̃ua ko yvy ape ári. Katuete oñekotevẽ hetaiterei enerhía ojejapo hag̃ua pe kuarahy ha ambue mbyjakuéra. Ha Jehová oreko upe enerhía ha hetave voi katu.

6, 7. a) Mbaʼérepa jaʼekuaa Ñandejára oiporu hague hekopete ijespíritu sánto? b) Mbaʼérepa ikatu jaʼe ko univérso nosẽi hague ijeheguireínte?

⁶ Umi mbaʼe oĩva ñandejerére ohechauka porã Ñandejára oiporu hague ijespíritu sánto ojapo hag̃ua opa mbaʼe hekopete, ndaupéichairire sarambi oikovaʼerãmoʼã. Ñantende porãve hag̃ua upéva ñapensami ko mbaʼére: mbaʼépa oikóta ñamoingéramo peteĩ mbaʼyrúpe heta pelotíta de diferénte kolór, ñambojeheʼapa ojuehe ha upe rire ñamombo pe yvýpe? Hoʼátapa peteĩ hendápe oñondivepa umi hovýva, ótro hendápe umi saʼyjúva ha umícha? Ni mbaʼevéicharõ! Oimeraẽ mbaʼe oñembojeheʼapáramo ojuehe ha upe rire oñemombo, isarambipáta ha ndopytaporãmoʼãi. Ha upéva opavavénte oikuaa upeichaha. *

⁷ Mbaʼépa ohecha yvypóra omañávo yvágare umi telescopio rupive? Ohecha oĩha hetaiterei galaxia, mbyja ha planetakuéra omýiva hekoitépe, ohoramoguáicha hikuái peteĩ tapére. Ikatuvaʼerãmoʼã piko koʼã mbaʼe oiko hekopete osẽrire ijeheguireínte? Ajépa naisentidomoʼãi upéva. Mbaʼe piko upéicharõ ojeporu ojejapo hag̃ua ko univérso hekoitépe? Ndaipóri telescopio ni mbaʼeve ojapovaʼekue umi sientífiko ikatúva opilla upéva. Péro la Biblia omombeʼu Ñandejára oiporu hague ijespíritu sánto ojapo hag̃ua ko univérso. Pe salmísta heʼivaʼekue voi: ‘Jehová ñeʼẽ rupi ojejapo yvága, ha ijespíritu rupive opa mbaʼe yvágape oĩva’ (Sal. 33:6). Jaikuaaháicha hetaiterei mbyja oĩ, ha ñamañávo pyharekue yvágare jahecha mbovymínte umíva apytégui.

Ko yvy ojejapo espíritu sánto rupive

8. Ikatúpa jaʼe jaikuaamaha heta mbaʼe ko univérsogui?

⁸ Ikatúpa jaʼe jaikuaamaha heta mbaʼe ko univérsogui? Nahániri, ñande yvypóra heta mbaʼe gueteri ofalta jaikuaave ko univérsogui. Job ohechauka upéva siertoha heʼívo ñande jaikuaaha ‘Ñandejára rape rembeʼymínte’. Ha upe rire heʼive: ‘Opa ñahenduvaʼekue chugui saʼieterei’ (Job 26:14). Heta áño rire peteĩ rréi iñaranduetereíva, hérava Salomón, heʼi Jehováre: ‘Haʼe ojapo porãmbaite opa mbaʼe hiʼárape. Ha omoĩ yvyporakuéra pyʼapýpe oikose hag̃ua opa árare, pono oikuaa hikuái Ñandejára ojapovaʼekue iñepyrũ guive ipaha peve’ (Ecl. 3:11; 8:17, ÑÑB).

9, 10. Mbaʼépa oiporu Ñandejára ojapo hag̃ua ko yvy, ha mbaʼépa ojaporakaʼe primer día guive tercer día peve?

⁹ Saʼietereíramo jepe umi mbaʼe jaikuaáva ko univérsogui, Jehová oikuaauka ñandéve oiporu hague ijespíritu ojapo hag̃ua ko yvy ha opa mbaʼe. Pór ehémplo,  la Biblia omombeʼu yma iñepyrũme espíritu sánto oĩma hague ko yvýpe (elee Génesis 1:2). Upérõ ndaiporivaʼekue yvy isekoha, lús ni áire ojerrespira hag̃ua.

¹⁰ La Biblia omombeʼu mbaʼéichapa Ñandejára ojapovaʼekue opa mbaʼe seis díape. Péro káda día orrepresenta hetaiterei tiémpo, ndahaʼéi veinticuatro órante. Pe primer díape Ñandejára oñepyrũ omohesakã ko yvy. Ha upe rire ae pe kuarahy ha jasy ohesape porãve ko yvy ape ári (Gén. 1:3, 14). Segundo díape katu ojapo pe atmósfera (Gén. 1:6). Upéicha rupi ko yvýpe oĩma y, lús ha áire. Péro ndaipóri gueteri yvy isekoha, upévare tercer díape Ñandejára oiporu ijespíritu sánto ojapo hag̃ua yvy isekoha, ha oiméne omopuʼã pe yvy umi y guasu ári (Gén. 1:9). Upe día guive sexto día peve Ñandejára ojapove hetaiterei mbaʼe ijojahaʼỹva.

Opa mbaʼe oikovéva ojejapo espíritu sánto rupive

11. Mbaʼépa ohechauka opa mbaʼe ojejapo rupi hekopete ha iporãiterei?

¹¹ Ñandejára oiporu ijespíritu sánto ojapo hag̃ua opa mbaʼe oikovéva ko yvy ape ári. Pe tercer día guive sexto día peve ojapo opaichagua mymba ha plánta (Gén. 1:11, 20-25). Umíva ojejapo hekopete ha iporãiterei, ha ohechauka oĩmantevaʼerãha peteĩ Apohare iñarandúva.

12. a) Mbaʼéichapa ombaʼapo pe ADN? b) Mbaʼépa ohechauka porã pe ADN?

¹² Jahechamína koʼág̃a mbaʼéichapa ombaʼapo pe ADN (ácido desoxirribonucleico). Ipype oĩmbáma mbaʼéichatapa peteĩ yvypóra, térã mymba ha plantakuéra, upévare koʼã mbaʼe ndopái. Pe ADN rupive oñembohasa umi informasión oñekotevẽva,  upéicha rupi oĩ gueteri opaichagua tekove ko yvy ape ári, tahaʼe ñande yvypóra, umi mbaʼe michĩ raʼymíva, plánta térã umi mymba tuichaicháva. Opa koʼã mbaʼe ndojojoguáiramo jepe, umi informasión ombohasáva pe ADN nokambiaguasúi ikatu hag̃uáicha osegi káda espésie. Ymaite guive koʼág̃a peve oĩ hetaiterei espésie ha oiko hikuái Jehová oipotaháicha (Sal. 139:16). Pe ADN ohechauka porãiterei ‘Ñandejára po’, térã ijespíritu sánto, ojapo hague opa mbaʼe.

Ñandejára rembiapo iñimportantevéva

13. Mbaʼéguipa Ñandejára ojapo yvypórape?

¹³ Jehová hetaiterei tiémpo ombaʼapovaʼekue ojapo hag̃ua opa mbaʼe. Upéicha rupi ko yvy noĩvéi “nandi ha sarambikuépe”. Péro oiporuve ijespíritu sánto ojapo hag̃ua ambue mbaʼe. Pór ehémplo pe sexto día opakuévo Ñandejára ojapo yvypórape yvýgui, ko mbaʼe ningo iporã ha ndajojahái (Gén. 2:7).

14. Mbaʼérepa yvypóra ndojoguaiete umi mymbápe?

¹⁴ Génesis 1:27 heʼi: ‘Ñandejára ojapo yvypórape ijoguaháramo, kuimbaʼe ha kuñáva ojapo’. Jehová ñandeapo rupi ijoguaháramo ikatu japorohayhu, jadesidi ñandejehegui mbaʼépa jajapóta ha jaiko iñamígoramo. Haʼe ojapo ñane apytuʼũ ikatu hag̃uáicha jaikuaave jahávo chupe opa árare ha umi mbaʼe ojapovaʼekuégui. Upéicha rupi jaʼekuaa ñande ndajajoguaieteha umi mymbápe.

15. Mbaʼe mbaʼépa Jehová omeʼẽvaʼekue Adán ha Évape?

¹⁵ Iñepyrũme Ñandejára omeʼẽvaʼekue Adán ha Évape ko yvy ohecha ha oikuaa hag̃ua umi mbaʼe porãita oĩva ipype, ha ikatu hag̃uáicha ovyʼa hikuái (Gén. 1:28). Omoĩ chupekuéra peteĩ lugár iporãitereívape oĩháme heta hiʼupyrã. Haʼekuéra ikatuvaʼekue avei oiko opa árare ha oreko hetaiterei família perfékto ohayhúva chupekuéra. Péro ñambyasýramo jepe ndoikói upéicha.

Ñamombaʼékena pe espíritu sánto

16. Mbaʼéichapa oñesolusionáta umi mbaʼe vai ojapovaʼekue ñande ru ha ñande sy ypykue?

¹⁶ Adán ha Eva opensa ijehénte, opuʼã Jehováre ha ndoagradeséi ojejapóva hesehapekuéra. Upéicha rupi ñande ifamiliare ñanaséma imperfékto ha jahasa asy. Péro la Biblia omombeʼu Ñandejára okumplitaha hembipota osolusionávo umi mbaʼe vai ojapovaʼekue ñande ru ha ñande sy ypykue. Haʼe ojapóta ko yvýgui peteĩ lugár neporãmba jepéva, oikotahápe yvyporakuéra hesãi ha ovyʼáva opa ára g̃uarã (Gén. 3:15). Upévare, akóinte jajerovia hag̃ua koʼã mbaʼe oikotaha, ñaikotevẽ pe espíritu sánto.

17. Mbaʼépa naiporãmoʼãi jaguerovia?

¹⁷ Jaipotáramo pe espíritu sánto ñanepytyvõ jajerurevaʼerã Jehovápe (Luc. 11:13). Péicha ñañemoag̃uivéta hese ha jajeroviavéta haʼe ojapo hague ko univérso. Koʼág̃a rupi oĩ hetaiterei ogueroviáva pe evolusión ha heʼíva ndaiporiha Ñandejára. Péro naiporãmoʼãi jaguerovia umi mbaʼe térã jaheja ñanembotavy ỹrõ ñanderesarea. Upévare enterove ñaimevaʼerã ñadefende hag̃uáicha ñande jerovia ha ñambohovái porã hag̃ua oĩ jave ogueroviaukaséva ñandéve umi japu (elee Colosenses 2:8).

18. Mbaʼérepa tuicha ojavy umi ndogueroviaséiva oĩha peteĩ Apohare?

¹⁸ Jajeroviavéta Ñandejárare ha la Biblia heʼívare ñahesaʼỹijo porãramo mbaʼérepa jaguerovia oĩha peteĩ Apohare. Oĩ heta oikuaaséva mbaʼéichapa oñepyrũrakaʼe ko univérso ha yvyporakuéra, péro ndogueroviaséi oĩne hague peteĩ Iñarandúva  oiporúva ipuʼaka ojapo hag̃ua opa mbaʼe. Tuichaite ningo ojavy opensávo upéicha, haʼekuéra ohecha umi mbaʼe chupekuéra ogustávante. Ndohechakuaái hikuái ko univérsope opa mbaʼe ojejapoha hendaitépe ha ideprovécho hag̃uáicha (Job 9:10; Sal. 104:25). Ñande kristianokuéra katu jaguerovia Jehová haʼeha pe Apohare iñaranduetéva ha oiporu hague ijespíritu sánto ojapo hag̃ua opa mbaʼe.

Espíritu sánto ñanepytyvõ jajerovia hag̃ua Ñandejárare

19. Mbaʼérepa nde reguerovia Ñandejára oĩha ha ijespíritu rupive ojejapo hague opa mbaʼe?

¹⁹ Natekotevẽi jaikuaapaite mbaʼéichapa ojejapovaʼekue opa mbaʼe ikatu hag̃uáicha jajerovia, jahayhu ha jarrespeta Ñandejárape. Jaikuaaháicha mokõi tapicha ojokuaavévo ojeroviave ojuehe, péicha avei ñande jajeroviavéta Ñandejárare jahechakuaávo mbaʼéichapa ombohovái ñane ñemboʼe ha ñanepytyvõ umi konsého omeʼẽva. Ñañemoag̃uive avei hese ára ha ára jahechávo mbaʼéichapa ñanesãmbyhy porã, oñangareko ñanderehe, omeʼẽ ñandéve ñaikotevẽva ha ñanderovasa ñañehaʼã haguére jaservi chupe. Opa koʼã mbaʼére jaikuaa porã Ñandejára añetehápe oĩha ha ijespíritu sánto rupive ojapo hague heta mbaʼe.

20. a) Mbaʼérepa Ñandejára ojapovaʼekue opa mbaʼe? b) Mbaʼépa jahupytýta jahejáramo akóinte ñanesãmbyhy pe espíritu sánto?

²⁰ Jahechakuaa avei Jehová oiporu hague ijespíritu ojapouka hag̃ua la Biblia. Umi kuimbaʼe ohaivaʼekue ‘Ñandejára rérape, pe espíritu sánto ohechaukaháicha chupekuéra’ (2 Ped. 1:21). Ha ñahesaʼỹijo porãramo la Biblia jajeroviavéta Jehová ojapo hague opa mbaʼe oporohayhúgui (1 Juan 4:8; Rev. 4:11). Upévare, ñande ñaipytyvõvaʼerã ñande rapichakuérape oikuaa hag̃ua ñane Amígo ha ñande Ru yvagapeguápe. Ha jaheja akóinte tañanesãmbyhy Ijespíritu sánto, ikatu hag̃uáicha ñaaprendeve Chugui opa árare (Gál. 5:16, 25). Jahecha haguéicha Ñandejára oporohayhúgui oiporuvaʼekue ijespíritu sánto ojapo hag̃ua yvága, ko yvy ha yvyporakuérape. Upévare ñande japorohayhuvaʼerã avei haʼéicha ha ñañehaʼãmbaite koʼẽ koʼẽre jaikuaave Chupe ha umi mbaʼe porãita ojapovaʼekue.

[Nóta]

Ikatúpa remyesakã?

• Mbaʼépa ñaaprende jaikuaávo Ñandejára oiporu hague ijespíritu ojapo hag̃ua yvága ha yvy?

• Mbaʼe mbaʼépa ikatu jahupyty Ñandejára ñandeapo rupi ijoguaháramo?

• Mbaʼérepa iporã ñahesaʼỹijo umi mbaʼe ohechaukáva oĩha peteĩ Apohare?

• Mbaʼéichapa ikatu jajeroviave Jehováre?

[Porandu ñahesaʼỹijóva]

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 7]

Mbaʼépa ñaaprende jahechávo ko univérso ojejapo hague hekoitépe?

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 7]

Mbyjakuéra: Anglo-Australian Observatory/David Malin Images

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 8]

Mbaʼéichapa ombaʼapo pe ADN?

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 10]

Ñaimépa ñadefende hag̃uáicha ñande jerovia?