Jehová ningo ñane erénsia

“Che voi ningo ne [erénsia] Israel ñemoñarekuéra apytépe.” (NÚM. 18:20, ÑÑB)

1, 2. a) Mbaʼépa oiko Leví trívure oñembojaʼórõ guare pe Yvy Oñeprometevaʼekue? b) Mbaʼépa opromete Jehová umi levítape?

UMI isrraelíta ojagarrapa potaitérõ guare pe Yvy Oñeprometevaʼekue, Josué, pe saserdóte guasu Eleazar ha umi omoakãva káda trívu, oñembyaty ikatu hag̃uáicha ombojaʼo maymávape ijyvyrã (Núm. 34:13-29). Péro mbaʼeve noñemeʼẽi Leví trívupe (Jos. 14:1-5). Mbaʼérepa? Oime piko hesaráinte hikuái? Térãpa ndohupytýi voi chupekuéra mbaʼeve?

² Añetehápe, Jehová ni mbaʼevéicharõ ndohejareimoʼãikuri umi levítape. Haʼe heʼivaʼekue Aarónpe: “Che voi ningo ne [erénsia] Israel ñemoñarekuéra apytépe” (Núm. 18:20). Ajépa imbaʼeporãite Jehová hendivekuéra! Ha ñande, mbaʼéichapa ñañeñandúta Ñandejára oprometéramo ñandéve upéva? Ikatu voi ñañeporandu: “Amerese piko areko Jehovápe che erénsiaramo? Ikatúnepa cheimperféktoramo jepe, ahupyty upe mbaʼe ijojahaʼỹva?”. Koʼã porandu iñimportanteterei ñandéve ha umi jahayhúvape g̃uarã. Upévare ñepyrũrã jahecháta mbaʼépa heʼise jareko Jehovápe ñane erénsiaramo. Upéi jahecháta mbaʼéichapa peteĩteĩ ikatu jahupyty upéva, jahátaramo yvágape, térã jaikótarõ ko yvy ape ári.

Jehová oñangareko Leví trívure

3. Mbaʼéicha rupípa umi Leví trivuygua oñepyrũ oservi saserdóteramo?

³ Jehová omeʼẽ mboyve Iléi Moisés rupive, umi omoakãva ogapy ojapovaʼekue saserdóte rembiapo. Péro oñemeʼẽ rire pe Léi, Jehová oiporavo Leví trívupe oservi hag̃ua saserdóteramo térã oipytyvõ hag̃ua tavernákulope. Mbaʼéichapa oñepyrũrakaʼe upéva? Ñanemanduʼavaʼerã Jehová ojuka hague umi ehípsio raʼy ypykuépe, ha omomarangatu umi isrraelíta raʼy ypykue, oservi hag̃ua chupe. Upe rire odesidi oiporu Leví trívupe opavave “Israelgua ñemoñarekuéra raʼy ypykue rendaguépe”. Ha levitakuéra saʼive rupi, umi isrraelíta opagavaʼerã chupekuéra umi ofaltávare (Núm. 3:11-13, 41, 46, 47). Upe guive Leví trivuygua oñepyrũ oservi tavernákulope opavave isrraelíta rérape.

4, 5. a) Mbaʼérepa ojeʼe Jehová haʼeha umi levíta erénsia? b) Mbaʼéichapa Jehová oñangareko umi levítare?

⁴ Jahecháma haguéicha, Leví trívupe noñemeʼẽivaʼekue ijyvyrã, upéva rangue ohupyty chupekuéra ‘erénsiaramo’ peteĩ tembiapo ijojahaʼỹva: ‘oservi saserdóteramo Jehovápe’ (Jos. 18:7, NM). Upévare Ñandejára heʼi chupekuéra jatopáva Números 18:20-pe: “Che voi ningo  ne [erénsia]”. Ikatúpa jaʼe umi levíta mboriahurãnteha voi? Ko kapítulo heʼíva ohechauka ndaupeichaiha (elee Números 18:19, 21, 24). Umi isrraelíta ohepymeʼẽ levitakuérape ‘hembiapokuére’. Omboykevaʼerã hikuái pe ‘diésmo’ hemitỹngue ha opa mymba onase ramóvagui, ha omeʼẽ chupekuéra. Ha upe diésmogui koʼã levíta omboyke jey iporãvéva omeʼẽ hag̃ua umi saserdótepe * (Núm. 18:25-29). Chupekuéra oñemeʼẽ avei “opaichagua mbaʼe kuaveʼẽmby Israelgua oguerúva” Jehovápe tavernákulope. Añetehápe umi saserdóte ojeroviakuaa Ñandejára nombofaltamoʼãiha chupekuéra mbaʼeve.

⁵ Amalisia umi isrraelíta oñongatuvaʼerã ótra décima párte iganánsiagui ikatu hag̃uáicha oiporu oho jave umi aty guasuhápe káda áño (Deu. 14:22-27). Péro sapyʼánte omeʼẽvaʼerã avei pe segundo diésmo umi imboriahúva ha levitakuérape. Arakaʼépa ojejapo upéva? Haʼekuéra ohenói áño sabático pe áño sietehápe, ha opakuévo káda tercero ha sexto áño ohejavaʼerã upe segundo diésmo chupekuéra g̃uarã. Mbaʼérepa umi levítape ohupyty avei upe diésmo? Ndorekói rupi “ijyvy tee” ni erénsia Israélpe (Deu. 14:28, 29, ÑÑB).

6. Moõpa oiko umi levíta ndorekóiramo jepe ijyvy tee?

⁶ Moõpa upéicharõ oikorakaʼe umi levíta? Jehová omeʼẽ chupekuéra hendag̃ua umi ótro trívu yvy rembeʼýpe ha avei heta táva. Oreko hikuái 48 lugár, umíva apytépe 6 siuda de rrefúhio, oiko hag̃ua upépe nombaʼapói jave tavernákulope (Núm. 35:6-8). Péicha jahecha Jehová oñangareko porãha umi oñemeʼẽmbaitévare iservísiope. Mbaʼéichapa haʼekuéra ikatu ohechauka orekoha Jehovápe iñerénsiaramo? Ojeroviávo haʼe ikatuha oñangareko hesekuéra ha ojaposeha voi upéva.

7. Mbaʼépa ohechaukavaʼerã umi levíta ikatu hag̃uáicha oreko Jehovápe iñerénsiaramo?

⁷ Sapyʼánte oĩvaʼekue isrraelíta nomeʼẽiva pe diésmo. Ha pe Léi ndeʼíriramo jepe ojekastigavaʼerãha umichaguápe, tuicha operhudika levitakuérape ha avei umi saserdótepe. Upéicha oikovaʼekue Nehemías tiémpope. Noñemeʼẽigui pe diésmo, levitakuéra oñepyrũ ombaʼapo ikokuépe ha omboyke iservísio (elee Nehemías 13:10). Opavave Leví trivuygua ohupyty hemikotevẽ entéro Israelgua okumplíramo pe Léi heʼíva. Upévare haʼekuéra ojeroviavaʼerã Jehováre ha avei iñermanokuérare, Ñandejára omoĩvaʼekue oñangareko hag̃ua hesekuéra.

Levíta ohechaukáva orekoha Jehovápe iñerénsiaramo

8. Mbaʼépa ojehu Asáfpe?

⁸ Opavave Leví trivuygua orekóma Jehovápe iñerénsiaramo, péro oĩ ijapytepekuéra heʼivaʼekue: “Ñandejára niko opa mbaʼe chéve [g̃uarã]”. Péicha ohechauka omombaʼetereiha Jehovápe ha ojeroviaha hese (Lam. 3:24). Pór ehémplo pe kuimbaʼe ohaivaʼekue Salmo 73 heʼi avei upéicha. Upéva oiméne Asaf térã peteĩ iñemoñare omoakãvaʼekue umi levíta opurahéivape rréi David tiémpope (1 Cró. 6:31-43). Upe Sálmope omombeʼu ojepichaha ohechávo umi iñañáva oiko porãha. Amo ipahápe oikoséma avei haʼekuéraicha, ha heʼi: “Reietéko raʼe aiko pyʼapotĩme ko yvy apére, ha namongyʼái che po tembiapo vaípe”. Amalisia haʼe hesarái tuicha mbaʼeha oreko Jehovápe iñerénsiaramo ha oservi chupe. Péro ‘oike rire Ñandejára róga guasúpe’ ohechakuaa ojavyha (Sal. 73:2, 3, 12, 13, 17, ÑÑB).

9, 10. Mbaʼérepa Asaf ikatuvaʼekue heʼi: ‘Ñandejára [...] opa mbaʼe chéve g̃uarã’?

⁹ Oho rire pe tavernákulope, Asaf oñepyrũ opensa jey Jehová opensaháicha. Heta  kristiánore oiko avei ko levítare oiko haguéicha. Nomombaʼevéi iservísio ha oñehaʼã ombyaty mbaʼeta ijupe g̃uarãnte. Péro oleévo Ñandejára Ñeʼẽ ha oho rire rreunionhápe, oñemoĩ porã jey Jehovándi. Asaf ohechakuaavaʼekue umi ojapóva mbaʼe vai ág̃ante ohupytytaha hembiapo repykue. Ojepyʼamongeta umi mbaʼe porã ohupytyvaʼekuére ha oñandu Jehová katuete oisãmbyhytaha chupe. Upévare heʼi: ‘Nendive naimemoʼãiramo, ko yvy árigui ndaipotái mbaʼeve’ (Sal. 73:23, 25, S). Pór ehémplo, oúramo jepe hasy, ikangy térã toiko la oikóva, jeroviapópe ikatu heʼi: ‘Ñandejára [...] opa mbaʼe chéve g̃uarã’ (elee Salmo 73:26). Tuichaiterei ningo ipyʼaguapy imanduʼávo Jehová arakaʼeve ndahesaraimoʼãiha hembiapokuégui ha orekoha chupe iñamígoramo (Ecl. 7:1). Upévare opurahéi: ‘Iporãite ningo añemoag̃ui Ñandejárare. Haʼe che Jára upe chemoʼãva’ (Sal. 73:28).

¹⁰ Asaf heʼírõ guare Ñandejáranteha opa mbaʼe chupe g̃uarã térã iñerénsia, noñeʼẽikuri umi mbaʼerepy oñemeʼẽvare chupe levíta haguére. Oñeʼẽ uvei pe mbaʼe ijojahaʼỹva ojapóvare oservívo Jehovápe tavernákulope ha oiko iñamígoramo (Sant. 2:21-23). Ha akóinte osegi hag̃ua upéicha, ojeroviavaʼerã Ñandejárare ha ohechakuaa oho porãvetaha chupe iñeʼẽrendúramo tapiaite. Ajépa iporãitevaʼerã ñande avei jajeroviáramo péicha Jehováre.

11. Mbaʼépa ombopochy Jeremíaspe, ha mbaʼépa heʼi chupe Ñandejára?

¹¹ Jeremías heʼivaʼekue avei: ‘Jehová opa mbaʼe chéve g̃uarã’. Haʼe ningo levíta ha oikovaʼekue táva Anatótpe, namombyrýi Jerusaléngui. Jahechamína mbaʼérepa heʼi upéicha (Jer. 1:1). Peteĩ jey ipochyeterei ohecha rupi mbaʼéichapa oho porã umi hénte añáme, ha umi ipyʼaporãva katu ohasa asyháre oiko (Jer. 12:1). Haʼe oikuaa porã Jehová hekojojaha. Upévare ohechávo umi mbaʼe vaieta oikóva Jerusalén ha Judápe, omombeʼu chupe mbaʼéichapa oñeñandu. Mbaʼépa heʼi chupe Ñandejára? Omanda Jeremíaspe omyerakuã hag̃ua peteĩ marandu ipohýiva. Ha upéi Jehová okumpli heʼi hagueichaite oikotaha: umi nopenáiva hese omano, péro umi iñeʼẽrendúva katu “oikove” (Jer. 21:9).

12, 13. a) Mbaʼépa ohechauka Jeremías heʼívo “Ñandejára ningo opa mbaʼe chéve [g̃uarã]”, ha mbaʼépa ojapo? b) Mbaʼérepa umi isrraelíta tekotevẽ avei ipasiénsia?

¹² Jerusalén ha Judá opyta nandi ha itapere, upévare Jeremías oñeñandu vaieterei, ku Jehová omboguatarõguáicha chupe pytũmbýre, ha ndoikuaái mbaʼépa ojapóta. Haʼete voi opámava chugui entéro mbaʼe ha oñeñandu ‘yma omanorõguáicha’ (Lam. 1:1, 16; 3:6). Jerusalén ha Judá oñehundi umi Israelgua ndohejaséigui hembiapo vai ha noñemoag̃uiséi jey rupi Itúva Jehováre. Jeremías heʼi porã vaʼekue mbaʼépa ojehúta chupekuéra naiñeʼẽrendúiramo, péro noñepenái hese hikuái. Upévare, haʼe  ndojapóiramo jepe ivaíva oñembyasy ha ndovyʼái. Péro avei ohechakuaa upe tetã noñehundietéi gueteriha ‘Ñandejára imbaʼeporãguinte’ ha ‘ára koʼẽre oñembopyahu’ rupi imborayhu. Upéi Jeremías imanduʼa haʼeha proféta ha upe tembiapo iñimportantetereiha, upéicha rupi heʼi: “Ñandejára ningo opa mbaʼe chéve [g̃uarã]” (elee Lamentaciones 3:22-24).

¹³ Jeremías heʼívo “Ñandejára ningo opa mbaʼe chéve [g̃uarã]”, ohechauka oikuaaha Jehová oiporiahuverekotaha chupekuéra, upévare ‘ipasiénsia ha ohaʼarõkuaa’. Umi isrraelíta avei tekotevẽ ipasiénsia. Mbaʼérepa? Ojegueraha rupi chupekuéra hetãgui ha ijyvy opyta nandi ha itapere setenta áñore (Jer. 25:11). Jehová añoite ikatu oipytyvõ chupekuéra. Ha jaikuaaháicha, haʼe ndohejareimoʼãi umi ojeroviávape hese. Upéicha rupi, ohasa rire setenta áño, ogueraha jey ipuévlope hetãme ikatu hag̃uáicha omombaʼeguasu chupe (2 Cró. 36:20-23).

Peteĩ erénsia opavave ikatúva ohupyty

14, 15. Mávapa ikatuvaʼekue avei heʼi Jehovápe: ‘Nde ningo [...] opa mbaʼe chéve g̃uarã’, ha mbaʼérepa?

¹⁴ Asaf, Jeremías ha opavave levíta ikatuvaʼekue heʼi Jehová haʼeha iñerénsia. Péro haʼekuérantepa heʼikuaa upéva? Nahániri. Pór ehémplo, David oisãmbyhy mboyve Israel heʼi avei Jehovápe: ‘Nde ningo [...] opa mbaʼe chéve g̃uarã umi oikovéva apytépe’ (elee Salmo 142:1, 5). Haʼe ohaírõ guare ko purahéi Ñandejárape, noĩrikuri peteĩ palásiope ni peteĩ ógape, síno okañy oikóvo iñenemigokuéragui peteĩ itakuápe. Haʼe dos vése rupi okañyvaʼekue umi itakuáre, peteĩva namombyrýi táva Adulámgui ha ótro katu En-guedí desiértope. Upéicharõ oiméne ohaíraʼe Salmo 142 peteĩva koʼã lugárpe.

¹⁵ Ani ñanderesarái rréi Saúl opersegi hague Davídpe ojukaségui chupe. Upéicha rupi okañy peteĩ itakuápe hasyetereihápe ojeike hag̃ua (1 Sam. 22:1, 4). Upe lugár mombyryetévape ndaipóri oñangarekovaʼerã hese, ha oñeñandu haʼeño peteĩ. Upévare haʼe oheka Ñandejárape (Sal. 142:4).

16, 17. a) Mbaʼérepa David oñeñandu vaieterei vaʼekue? b) Mbaʼépa akóinte oipytyvõ chupe?

¹⁶ David ohaírõ guare Salmo 142, oiméne oikuaámaraʼe Ahimélecpe ojejuka hague. Ko saserdóte guasu oipytyvõrõ guare chupe, ndoikuaáikuri haʼe odiparaha oikóvo iñenemigokuéragui. Upéi Saúl ojukauka Ahimélec ha ifamiliakuérape (1 Sam. 22:11, 18, 19). David oñeñandu vaieterei upe oikóvare, haʼete voi haʼe mbaʼe ojukavaʼekue ko saserdóte ipyʼaporãitévape. Máva piko noñeñandumoʼãi upéicha ko situasiónpe, ajépa? Hiʼarive, pe rréi ohupytyʼíntema chupe ha haʼe ndaikatúi ojapo mbaʼeve.

¹⁷ Péro ndopái upépe. Upe riremínte omano Samuel; ñanemanduʼa Jehová oiporu hague ko profétape oiporavo hag̃ua Davídpe rreirã (1 Sam. 25:1). Oikuaávo Samuel omanoha, David oñeñandu vaivéntema, upéicharamo jepe ndahesaráiri Ñandejára oĩha hendive. Chupe ningo noñemeʼẽi ojapo hag̃ua peteĩ tembiapo umi levíta ojapoháicha, péro Jehová oiporavo chupe oisãmbyhy hag̃ua Israel (1 Sam. 16:1, 13). Upévare oñemboʼe ipyʼaite guive ha ohechauka ojeroviaha hese. Ñande avei jahekáramo  Jehovápe ha jahecha chupe ñane erénsiaramo, jaservíta chupe ñane korasõ mbytete guive.

18. Mbaʼépa heʼise jarekoha Jehovápe ñane erénsiaramo?

¹⁸ Ko artíkulope jahechákuri David, umi levíta ha ambue isrraelíta, ikatu hague heʼi Ñandejára haʼeha iñerénsia. Upéva heʼise Jehová omeʼẽ hague chupekuéra peteĩ rresponsavilida ha okumpliha hikuái ojeroviágui Haʼe oñangarekotaha hesekuéra. Ñande avei ikatu jaʼe Jehová haʼeha ñane erénsia. Pe ótro artíkulope jahecháta mbaʼépa jajapovaʼerã jahupyty hag̃ua upéva.

[Nóta]

Ikatúpa rembohovái?

• Mbaʼérepa umi levíta heʼivaʼekue Jehová haʼeha opa mbaʼe chupekuéra g̃uarã?

• Mbaʼéichapa ohechauka Asaf, Jeremías ha David orekoha Jehovápe iñerénsiaramo?

• Mbaʼépa jajapovaʼerã jaipotáramo Ñandejáragui oiko ñane erénsia?

[Porandu ñahesaʼỹijóva]

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 7]

Mbaʼérepa ojeʼe Jehová haʼe hague opa mbaʼe umi saserdóte ha levítape g̃uarã?

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 9]

Mbaʼépa oipytyvõ Asáfpe ohecha hag̃ua tapiaite Jehovápe iñerénsiaramo?