Jehú odefende pe adorasión añetegua

JEHÚ haʼevaʼekue peteĩ kuimbaʼe ohayhu ha hakateʼỹva Jehováre. Pyaʼe, pyʼaguasu, kyreʼỹ ha kyhyjeʼỹme odefende pe adorasión añetegua. Jehú ohechauka heta kualida iporãtava ñahaʼanga.

Pe tetã Israel ohasavaʼekue heta mbaʼe ijetuʼúva Jehová omeʼẽrõ guare Jehúpe hembiaporã. Upérõ pe tetã oĩ Jezabel poguýpe, rréi Acab rembirekore ha rréi Jehoram sy. Jezabel omokyreʼỹ heta héntepe omombaʼeguasu hag̃ua Baálpe Jehovápe rangue, ojukauka heta Jehová profetakuérape, hekovai ha umi paje ojapóva rupive ombyai heta tapichápe (1 Rey. 18:4, 13; 2 Rey. 9:22). Upémarõ Jehová heʼi ojejukapaite hag̃ua opavave oĩva Acab rógape, tenonderãite Jehoram ha Jezabel, ha heʼi Jehúpe ojapo hag̃ua upéva.

La Biblia oñeʼẽ ñepyrũvo Jehú rehe, heʼi oguapyha umi omoakãvandi Israel ehérsito. Jehú haʼevaʼekue peteĩ ofisiál omanda guasúva, ikatu voi peteĩ komandánte omoakãvaʼekue pe ehérsito oñorairõva umi Siriaygua kóntrape Ramot-galaádpe. Proféta Eliseo omondo peteĩ proféta raʼýpe oiporavo hag̃ua Jehúpe rréiramo ha heʼika chupe ojukapaite hag̃ua opavave apóstata oĩvape Acab rógape (2 Rey. 8:28; 9:1-10).

Umi ambue ofisiál oporandúrõ guare Jehúpe maʼerãpa pe proféta ou hendápe haʼe ndeʼiséi mbaʼeve. Péro oporandu jey jeývo chupe hikuái haʼe omombeʼu, upémarõ enterovéva oñepyrũma ohecha mbaʼéichapa ojukáta Jehorámpe (2 Rey. 9:11-14). Ikatu oime oĩraʼe oñemoĩ ha ipochýva ohechávo mbaʼéichapa oisãmbyhy pe rréi rogayguakuéra ha umi mbaʼe vai ojapóva Jezabel. Péro Jehú ndojapurái, upéva rangue ojepyʼamongeta porã mbaʼéichapa ikatu ojapopaite Jehová heʼíva chupe.

Rréi Jehorámpe ojejapi peteĩ ñorairõhápe ha ojegueraha chupe táva Jezreélpe, ojerrekupera jey hag̃ua. Jehú oipotáramo osẽ porã chupe upe ojapótava, umi Jezreelgua ndoikuaaivaʼerã. Upévare Jehú heʼi: ‘Aníke peheja avave osẽ ko távagui oho hag̃ua omombeʼu ko mbaʼe Jezreel rupi’ (2 Rey. 9:14, 15). Jehú oikuaa porã umi omoirũva Jehorámpe ikatuha oñorairõ hendive, upévare ndojeapeligraséi.

OJAPO PYAʼE HEMBIAPO

Jehú hatã oho ikárrope Ramot-galaad guive Jezreel peve, opytáva 72 kilómetro. Peteĩ guárdia oĩva pe tórre ári ohecha oñemoag̃uiha oúvo “Jehú iñirũnguéra ndive” (2 Rey. 9:17). Jehúpe oiméne omoirũrakaʼe  heta soldádo ikatu hag̃uáicha ojapo Jehová heʼivaʼekue chupe.

Ohechakuaávo Jehú omanehaha peteĩva umi kárro, pe guárdia osapukái: ‘Itarovávaicha omaneha’ (2 Rey. 9:20). Jehú ningo hatãiterei voínte omaneha, koʼýte ojapo hag̃ua pe tembiapo Jehová omeʼẽvaʼekue chupe.

Jehú nopenái umi mokõi mensahéro heʼívare ha oho rréi Jehoram ha Ocozías (rréi Judaygua) rendápe, ha káda uno oĩ ikárrope. Upémarõ Jehoram oporandu Jehúpe: ‘Rejúpa pyʼaguapýpe Jehú?’ Jehú ombohovái: ‘Mbaʼe pyʼaguapy piko oĩta, nde sy Jezabel oiko aja tekovai ha paje apópe?’. Ohendúvo upéva, Jehoram pyaʼe osẽ oho upégui. Péro Jehú ipyaʼeve chugui: oguenohẽ iflécha ha ojapi chupe ikorasõitépe ha upepete omano ikárrope. Ha Ocozías okañýramo jepe, upe rire Jehú otopa hese ha ojuka avei chupe (2 Rey. 9:22-24, 27).

Upéi pe ojejukavaʼerã Acab rogaygua haʼe pe rréina Jezabel, chupe ningo Jehú ohenói ‘kuña reko aña’. Oikévo Jehú Jezreélpe, ohecha Jezabélpe omaña ventánape ipalásio guive, ha upepete Jehú heʼi umi ofisiálpe oity hag̃ua chupe upégui. Upéi omopyrũmbaite hese ikavaju. Upe rire, Jehú ojuka hetaitereípe umi oĩva Acab rógape (2 Rey. 9:30-34; 10:1-14).

Añetehápe ningo ñapensávo koʼã violénsia oikovaʼekuére naiporãi, péro jahechavaʼerã avei yma Jehová oiporu hague péicha isiervokuérape oporokastiga hag̃ua. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi: ‘Jehová voi ombosakoʼi Ocozías jeho Jehoram rendápe ojehu hag̃ua chupe ivaíva. Og̃uahẽvo, Ocozías osẽ Jehoram ykére, Jehú Nimsí raʼy rendápe. Jehúpe ningo Ñandejára oiporavovaʼekue ohundi hag̃ua Acab ñemoñare’ (2 Cró. 22:7). Jehú ohechakuaa omombóvo Jehoram retekue Nabot yvykuépe oñekumpliha peteĩ profesía heʼíva ojekastigavaʼerãha Acábpe ojuka haguére Jehová siérvo Nabótpe. Avei Jehová heʼivaʼekue Jehúpe oñevenga hag̃ua ‘hembiguaikuéra ruguykuére’ Jezabel oñohẽvaʼekue (2 Rey. 9:7, 25, 26; 1 Rey. 21:17-19).

Koʼág̃a ningo Jehová siervokuéra noñorairõi umi oñemoĩva ndive pe adorasión añeteguáre. Jehová heʼi: ‘Che aporokastigavaʼerã’ (Heb. 10:30, BNP). Péro ani hag̃ua oñemongyʼa kongregasión, ansianokuéra ipyʼaguasuvaʼerã avei odefende hag̃ua pe  adorasión añetegua, Jehú ojapo haguéicha (1 Cor. 5:9-13). Opavave oĩva kongregasiónpe ojedesidivaʼerã ani hag̃ua ojeheʼa umi oñemosẽvaʼekuére kongregasióngui (2 Juan 9-11).

JEHÚ HAKATEʼỸ JEHOVÁRE

Jahechakuaa mbaʼérepa Jehú ojapo pe tembiapo Jehová omeʼẽvaʼekue chupe umi mbaʼe heʼivaʼekuére Jehonadábpe: ‘Eju chendive ha rehecháta mbaʼéichapa cherakateʼỹ Ñandejárare’. Jehonadab ojupi Jehú kárrope ha oho oñondive Samaria peve. Upépe ‘arandu pópe Jehú ojapo hembiapo ohundiete hag̃ua umi omombaʼeguasúvape Baálpe’ (2 Rey. 10:15-17, 19, ÑÑB).

Jehú oikuaauka ojapotaha ‘peteĩ sakrifísio tuicháva’ Baálpe g̃uarã (2 Rey. 10:18, 19). Peteĩ karai arandu heʼi: “Jehú iñeʼẽkuaágui oiporuvaʼekue umi ñeʼẽ ojeguerovia hag̃uáicha chupe”. Añetehápe pe ñeʼẽ oiporúva Jehú “heʼise ‘sakrifísio’, péro heʼise avei apostatakuéra ‘jejuka’”. Jehú oipota opavave omombaʼeguasúva Baálpe oho ko sakrifísio ojapotahápe, ombyatypaite chupekuéra Baal témplope ha heʼi chupekuéra oñemonde hag̃ua diferénte. ‘Ojapopa riréma hikuái ikuaveʼẽmby ojehapýva’, Jehú heʼi umi 80 kuimbaʼépe ojuka hag̃ua opavave omombaʼeguasúvape Baálpe. Avei oitypaite pe témplo ha ojapo chugui váño, anivéma hag̃ua mbaʼevete oñemombaʼeguasu upépe (2 Rey. 10:20-27, ÑÑB).

Añetehápe ningo Jehú hetaitereípe ojukavaʼekue; upéicharõ jepe, la Biblia heʼi hese ipyʼaguasu ha oguenohẽ hague umi Israelguápe Jezabel ha ifamília poguýgui. Upearã tekotevẽvaʼekue Jehú ipyʼaguasu, idesidído ha hakateʼỹ Jehováre. Peteĩ diksionário vívliko heʼi: “Ijetuʼuvaʼekue ko tembiapo, péro ojapo ojeʼe hagueichaite chupe. Ambue hendáicha ojejapo rire ndaikatuivaʼerãmoʼã ojepeʼaite Israélgui pe adorasión oñemeʼẽva Baálpe”.

Oimevaʼerã ñande jahasa peteĩ mbaʼe ijetuʼúva tekotevẽtahápe jahechauka heta kualida Jehú ojapo haguéicha. Pór ehémplo, mbaʼépa ikatu jajapo jajepyʼaraʼã jave jajapo hag̃ua peteĩ mbaʼe Jehovápe ndogustáiva? Jajedesidivaʼerã pyʼaguasúpe pyaʼe porã ñamboyke. Jehovápe añoite ñamombaʼeguasuvaʼerã ha ñanerakateʼỹ hese.

ÑAÑEHAʼÃMBAITÉKENA JAIKO JEHOVÁ OIPOTAHÁICHA

Ko istória ñanemboʼe peteĩ mbaʼe. “Jehú ndojeíri [...] tororaʼy raʼanga oroguiguáva” ñemombaʼeguasúgui oĩva Betel ha Dánpe (2 Rey. 10:29, ÑÑB). Mbaʼéicha piko peteĩ pyʼaguasúpe odefendevaʼekue pe adorasión añeteguáva hoʼa taʼanga ñemombaʼeguasúpe?

Oiméne Jehú oimoʼãraʼe Israel ojeiete hag̃ua Judágui tekotevẽha káda uno oreko irrelihión. Upévare, yma umi ambue rréi Israelgua ojapo haguéicha, ohejánte oñemombaʼeguasu umi tororaʼy raʼanga. Ojapóramo koʼã mbaʼe ohechaukáta ndojeroviaha Jehováre, haʼe ningo pe omoĩvaʼekue chupe rréiramo.

Jehová oguerohory Jehúpe hembiapo porã ha okumpli haguére pe tembiapo omeʼẽvaʼekue chupe. Péro la Biblia heʼi avei ‘Jehú noñeñangarekói hague oiko hag̃ua ipyʼaite guive Jehová léi heʼiháicha’ (2 Rey. 10:30, 31, ÑÑB). Jahechávo umi mbaʼe Jehú ojapovaʼekue, ikatu ñambyasy ha ñapensa mbaʼeichakuépa opa péicha; upéicharõ jepe, ñaaprende chugui peteĩ mbaʼe iñimportánteva: akóinte ñañeñangarekovaʼerã ani hag̃ua jaheja Jehovápe. Ñañehaʼãmbaitevaʼerã ñaneñeʼẽrendu Jehovápe ára ha ára jastudiávo Iñeʼẽ, jajepyʼamongetávo hese ha ñañemboʼe memévo chupe ñande pyʼaite guive. Upévare, jajapókena opa ikatúva akóinte jaiko hag̃ua Jehová léi heʼiháicha (1 Cor. 10:12).

[Rrekuádro oĩva páhina 4-pe]

Mbaʼépa heʼi pe istória Jehú rehe

Heta hénte ningo ndogueroviapái oiko hague umi tapicha oñeñeʼẽha la Bíbliape. Oĩpa ambue informasión ohechaukáva añetehápe Jehú oiko hague?

Oĩ mbohapy mbaʼe ojetopavaʼekue Asíriape oñeñeʼẽhápe ko rréi Israelgua rehe. Peteĩva ohechauka Jehú, térã peteĩ imensahéro, ojayvyhápe Salmanasar III renondépe oikuaveʼẽ hag̃ua chupe heta mbaʼe. Pe ojetopavaʼekuére heʼi: “Koʼã mbaʼe arresivi Jehúgui (ia-ú-a), Omrí (hu-um-ri) raʼy: pláta, óro, peteĩ tasón saplu de óro, peteĩ váso de óro hugua poʼíva, cubiletes de óro, kúvo de óro, estáño, peteĩ vastón rréi oiporúva, ha ambue mbaʼe ojejapovaʼekue yvyrágui (puruhtu)”. Jehú ndahaʼéiramo jepe “Omrí raʼy”, sapyʼánte ojeʼe péicha oñentendeuka hag̃ua peteĩ rréi rire oĩha ambue rréi oisãmbyhýva, oimevaʼerã ojeʼe upéicha Omrí ifamóso ha omopuʼã haguére heta mbaʼe Samáriape.

Ko rréi Asiriaygua ningo heʼi Jehú omeʼẽ hague chupe heta mbaʼe, péro upéva ndaikatúi ojekuaa porã. Upéicharamo jepe, Salmanasar oñeʼẽ Jehú rehe tres vése: pe monuméntope, peteĩ Salmanasar raʼanga térã estátua rehe ha umi dokuménto oĩvape corte asíriape. Koʼã mbaʼe ohechauka porã añetehápe Jehú oiko hague.