Jasegítapa umi mbaʼe porã ojapovaʼekue?

‘Jehová [...] ñanemboʼéta ha jaguatáta avei hapére.’ (ISA. 2:3, ÑÑB)

1, 2. Mbaʼéichapa ñanepytyvõ umi ehémplo oĩva la Bíbliape?

LA Bíbliape oĩ ehémplo ikatúva ñanepytyvõ. Ipype oñemombeʼu kuimbaʼe ha kuña iñeʼẽrendúva rembiasakue. Haʼekuéra ojapovaʼekue heta mbaʼe porã ikatúva ñahaʼanga (Heb. 11:32-34). Péro oĩ avei ehémplo naiporãiva. Umíva ñanemboʼe mbaʼépa ndovaléi ñapensa térã jajapo ani hag̃ua jaʼa umi mbaʼe vai heta tapicha hoʼa haguépe.

² Oĩ avei tapicha ojapovaʼekue peteĩ tiémpore iporãva ha upéi tuicha ojavy. Umíva ñanemboʼe mbaʼépa iporã jajapo ha mbaʼépa ndovaléi. Pór ehémplo David, peteĩ ovecharerekua hekomirĩva. Chugui oiko mburuvicha omanda guasúva, ha heta tiémpore ohechauka ohayhuha pe añetegua ha ojeroviaha Jehováre. Péro upéi ojapo ivaíva; oñeno Bat-Seba ndive, ojukauka Uríaspe ha ojapouka peteĩ sénso Jehovápe ndogustáiva. Ko artíkulope nañañeʼẽmoʼãi David rehe, síno itaʼýra Salomón rembiasakuére. Haʼe mburuvichavaʼekue avei ha ohai mbohapy kuatiañeʼẽ oĩva la Bíbliape. Jahechamína ñepyrũrã mokõi ehémplo neporãva ohejáva ñandéve.

‘Salomón ñeʼẽ arandu’

3. Mbaʼérepa jaʼekuaa Salomón omoĩha peteĩ ehémplo iporãva?

³ Jesúspe oñembojojavaʼekue Salomón rehe. Haʼe imanduʼa porã ko rréire ha heʼi omoĩha ñandéve peteĩ ehémplo ikatúva jasegi. Jesús heʼi umi hudío ndojeroviáivape hese: ‘Pe rréina Sebaygua opuʼã jey vaʼerã pe huísio árape kuimbaʼekuéra koʼag̃aguándi ha ohovaʼapíta chupekuéra. Haʼe ouvaʼekue mombyrýgui ohendu hag̃ua Salomón ñeʼẽ arandu. Péro koʼápe oĩhína peteĩ iñaranduvéva Salomóngui’ (Mat. 12:42, NM). Ko rréipe opárupi ojekuaavaʼekue iñarandúgui ha omokyreʼỹ avei opavavépe iñarandu hag̃ua.

4, 5. Mbaʼérepa Salomón iñarandu, ha mbaʼépa jajapovaʼerã ñanearandu hag̃ua avei?

⁴ Salomón oñepyrũvo ogoverna, Jehová ojechauka chupe iképe ha heʼi ojerure hag̃ua oipotáva guive. Haʼe ohechakuaa imitãha gueteri ha ndoikuaaiha heta mbaʼe, upévare ojerure Ñandejárape omoarandu hag̃ua chupe (elee 1 Reyes 3:5-9). Jehová oguerohoryeterei Salomónpe ndojeruréigui mbaʼeta, pláta ha oñembotuicha hag̃ua. Upévare omeʼẽ chupe “arandu ha akãporã”, ha avei heta mbaʼerepy (1 Rey. 3:10-14). Jesús heʼi haguéicha, pe rréina Sebaygua jepe ohendu mbaʼéichapa herakuã porã, upévare mombyrýgui ou ohecha hag̃ua añetehápepa peichaite peve iñarandu (1 Rey. 10:1, 4-9).

⁵ Koʼág̃a rupi ndaikatúi ñahaʼarõ Ñandejára ñanemoarandu peteĩ milágro rupive. Péro Salomón heʼivaʼekue Jehová oporomoaranduha ha omombeʼu avei mbaʼépa jajapovaʼerã jahupyty hag̃ua upéva: “Ejapysaka porã arandúre ha eñehaʼã eikokuaa”. Ohechauka avei ñanearandutaha ñañehaʼãramo añoite, upévare oiporu umi ñeʼẽ “reñehaʼã hese” ha “reheka” (Pro. 2:1-6). Jahechaháicha, opavave ikatuhína ñanearandu.

6. Mbaʼéichapa jahechauka jaipotaha Jehová ñanemoarandu?

⁶ Iporã ñañeporandu: “Añehaʼãpa asegi  Salomón ehémplo ha ahechauka aipotaha Jehová chemoarandu?”. Koʼág̃a rupi pe pláta ndovalevéi, upévare heta tapicha ombaʼapo jejopy ha oñehaʼã oganave, ha koʼã mbaʼe omomýi chupekuéra odesidi hag̃ua mbaʼépa ostudiáta ha mboy tiémpopa. Mbaʼépa jajapo ñande ha ñande rogayguakuéra? Ojekuaápa umi mbaʼe jadesidívare ñamombaʼe ha ñañehaʼãha jahupyty Ñandejára arandu? Ikatúpa ñakambia umi mbaʼe ñapensáva estúdio ha plátare ha ñañehaʼã ñamotenonde umi mbaʼe ñanepytyvõtava ñanearanduve hag̃ua? Ñanearandúramo, katuete osẽ porãta ñandéve opa mbaʼe. Salomón heʼi: “Upéicharamo reikuaáta pe hustísia, akãguapy reko ha opa mbaʼe hekopeguáva” (Pro. 2:9, ÑÑB).

Omotenonde rupi Ñandejárape oĩ pyʼaguapy hetãme

7. Mbaʼéichapa ojejapóraʼe pe témplo Jehovápe g̃uarã?

⁷ Moisés tiémpo guive ojeporuvaʼekue pe tavernákulo oñemombaʼeguasu hag̃ua Jehovápe. Péro Salomón oñepyrũre oisãmbyhy, ojapo ikatúva guive oñemopuʼã hag̃ua peteĩ témplo iporãitereíva pe tavernákulo rekovia (1 Rey. 6:1). Ko témplope ningo oñehenói Salomón témplo, péro upéva ndeʼiséi haʼe ojapouka hague oñemofamóso hag̃ua ni imbaʼeporãgui reínte. Ha ndahaʼéi avei haʼe pe heʼi ñepyrũ vaʼekue ojejapo hag̃ua. Itúva David raẽvete ojaposevaʼekue peteĩ témplo Ñandejárape g̃uarã ha omeʼẽ heta mbaʼe upearã. Péro Jehová ojapo pe pláno ha heʼi mbaʼe mbaʼépa ojeporúta upépe (2 Sam. 7:2, 12, 13; 1 Cró. 22:14-16). Upéicharõ jepe, Salomón omoakã upe tembiapo ipuku vaʼekue siete áño rasa (1 Rey. 6:37, 38; 7:51).

8, 9. a) Mbaʼéichapa Salomón omoĩ peteĩ ehémplo porã ojapoukárõ guare pe témplo? b) Mbaʼépa ojehupyty Salomón omombaʼeguasu haguére Jehovápe?

⁸ Salomón omoĩ peteĩ ehémplo neporãva omombaʼeguasúvo Ñandejárape ha oñehaʼãmbaite ojejapo porã hag̃ua pe témplo. Oñemohuʼã rire umi tembiapo ha oñemoinge rire pe karameg̃ua marangatu témplope, haʼe oñemboʼe Jehovápe kóicha: ‘Eñangarekókena pyhare ha arakue ko ógare, ko lugár nde eremavaʼekuére: “Che réra oĩvaʼerã upépe”, ha ehendu ne rembiguái oñemboʼévape koʼa gotyo’ (1 Rey. 8:6, 29, ÑÑB). Tahaʼe isrraelíta téra tetã ambuegua ikatu oñemboʼe ko témplo gotyo, ojejapovaʼekue oñemombaʼeguasu hag̃ua Jehovápe (1 Rey. 8:30, 41-43, 60).

 ⁹ Mbaʼépa ojehupyty Salomón omombaʼeguasu haguére Jehovápe upeichaite peve? Oñeinaugura rire pe témplo, opavave oho “vyʼapópe ha pyʼarory reheve opa mbaʼe porã Ñandejára ojapovaʼekuére hembiguái David ha hetã Israel rehe” (1 Rey. 8:65, 66). Umi cuarenta áño Salomón oisãmbyhývape Israelguakuéra ipyʼaguapy ha oiko porã (elee 1 Reyes 4:20, 21, 25). Salmo 72-pe ohechauka mbaʼéichapa ojeikóta oisãmbyhy vove pe Salomón Tuichavéva, Jesucristo (Sal. 72:6-8, 16).

Mbaʼépa ojapo vai Salomón ha mbaʼépa ñanemboʼe?

10. Mbaʼe rehépa ñanemanduʼa ñapensávo umi mbaʼe vai Salomón ojapovaʼekuére?

¹⁰ Mbaʼépa ñaaprendekuaa umi mbaʼe vai Salomón ojapovaʼekuégui? Ñapensávo mbaʼépepa ojavy, oiméne ñanemanduʼa omenda hague heta kuña tetã ambueguáre ha heta ikonkuvína hague. La Biblia heʼi: ‘Salomón itujámarõ ohóvo umi kuña omboyke chupe Ñandejára rapégui omombaʼeguasu hag̃ua ambue jarakuérape; upéicha ipyʼapy naipotĩvéima Ñandejára ndive’ (1 Rey. 11:1-6, ÑÑB). Katuete ñande ndajajaposemoʼãi haʼéicha. Péro ikatúpa jaʼe Salomón upévante ojapo vai hague? Nahániri. Haʼe ojavy avei ambue mbaʼépe, ha umíva ohechaukáta ñandéve mbaʼépa ndovaléi jajapo.

11. Mbaʼépa oiméne ojapo Salomón omenda rupi peteĩ kuña nomombaʼeguasúivare Jehovápe?

¹¹ Salomón oisãmbyhyvaʼekue 40 áñore (2 Cró. 9:30). Mbaʼépa jahechakuaa jaleévo 1 Reyes 14:21? (Elee.) Omombeʼuháicha koʼápe, haʼe omanórõ guare ojupi hendaguépe itaʼýra Rehoboán orekóva 41 áño. Rehoboán sy haʼevaʼekue “Naamá, Ammongua”. Upéicharõ jahechakuaa Salomón ogoverna mboyvéma omenda hague peteĩ tetã ambueguáre, ha pe kuña retãyguakuéra nomombaʼeguasúi Jehovápe ha ndaijaʼéi umi isrraelítare (Jue. 10:6; 2 Sam. 10:6). Ndajaikuaái ningo upe kuña omombaʼeguasúparaʼe umi taʼanga, péro ikatu oime ohejánte irrelihión ha oñepyrũ omombaʼeguasu Jehovápe, ojapo haguéicha Rahab ha Rut (Rut 1:16; 4:13-17; Mat. 1:5, 6). Tahaʼe haʼeháicha, oiméne Salomón ojeheʼa isuegrokuérare ha hembireko hentekuérare ndoservíriva Jehovápe.

12, 13. Mbaʼépepa Salomón ojavy oñepyrũre oisãmbyhy, ha mbaʼépa ikatúneraʼe opensa?

¹² Oñepyrũ rire oisãmbyhy, Salomón ojapo hetave mbaʼe hendapeʼỹ. “Salomón oiko Egipto ruvicha guasu [...] hénteramo. Omenda [Faraón rajy] rehe ha ogueraha chupe David távape.” (1 Rey. 3:1.) Oikópa hembireko ehípsiagui peteĩ Ñandejára rembiguái, oiko haguéicha Rútgui? La Biblia ndeʼíri upéva. Péro omombeʼu Salomón ojapouka hague chupe hogarã ambue távape, ndahaʼéi David távape, ha umi kuñataĩ ehípsia oñangarekóva hese oiméne oikóraʼe avei upépe. Mbaʼérepa? Ñandejára Ñeʼẽme heʼi haʼe ojapo hague upéicha noĩporãigui umi tapicha nomombaʼeguasúiva Jehovápe oiko ag̃ui pe karameg̃ua marangatu oĩhágui (2 Cró. 8:11).

¹³ Salomón oiméne omendáraʼe Faraón rajýre oimoʼãgui ou porãtaha igoviérnope. Péro oĩ porãpa upe ojapóva? Nahániri. Yma Jehová oproivivaʼekue hembiguaikuéragui omenda umi kuña Canaanguáre ha heʼi chupekuéra mbaʼe tavayguakuérarepa nomendaivaʼerã (Éxo. 34:11-16). Opensápa Salomón ndaivairiha upe ojapóva noĩri haguére upe lístape Egipto? Oimérire upéicha, tuichaiterei ojavy. Jehová heʼi porã vaʼekue omendáramo hikuái peteĩ tetã ambueguáre ikatuha osẽ hapégui ha omombaʼeguasu umi taʼanga (elee Deuteronomio 7:1-4).

14. Mbaʼéichapa jahechauka ñaaprendeha umi mbaʼe vai Salomón ojapovaʼekuégui?

¹⁴ Jahechakuaápa mbaʼépepa ojavy Salomón ha ñañehaʼã ani oiko ñanderehe upéva? Pór ehémplo, la Biblia heʼi ñamendavaʼerãha “peteĩ Jesús rehe ojeroviávare”, péro ikatu oĩ ermána nopenáiva upe konséhore ha  ojegusta peteĩ ndahaʼéivare Testígo (1 Cor. 7:39, BNP). Upéicha avei oĩ oimoʼãva ikatuha oike peteĩ ekípo deportívope eskuéla térã koléhiope. Térã umi inegósiova, ndopagaséigui impuésto omoĩ umi dokuméntope oganaha saʼive. Ha oĩ avei umi ijapúva ani hag̃ua oñemotĩ. Tahaʼe haʼeháicha ñañatendevaʼerã ani jajapo ou porãvévante ñandéve ha ñamboyke Ñandejára oipotáva, Salomón ojapo haguéicha.

15. Mbaʼérepa Jehová ombohasa rei Salomón rembiapo vaikue, péro mbaʼéguipa nañanderesarairivaʼerã?

¹⁵ La Biblia omombeʼu Salomón omenda hague peteĩ prinsésa tetã ambueguáre ha upe rire heʼi Jehová omoarandu ha omeʼẽ hague chupe heta mbaʼerepy (1 Rey. 3:10-13). Naiñeʼẽrendúiramo jepe, la Biblia ndeʼíri upepete ojepeʼa hague chugui igoviérno ni Jehová okastiga hague chupe. Ñandejára ningo oikuaa porã yvypóra ikangy ha iñimperfektoha (Sal. 103:10, 13, 14). Upéicharõ jepe, ani ñanderesarái umi mbaʼe jajapóva, tahaʼe iporãva térã ivaíva, katuete hekoviataha ñandéve, ikatu koʼag̃aite térã amo gotyomie.

Heta hembireko

16. Mbaʼe mandátorepa nopenái Salomón oñemohembireko hetávo?

¹⁶ Cantar de los Cantárespe Salomón ohechauka oguerohoryha peteĩ mitakuña vírhenpe iporãitevéva 60 rréina ha 80 konkuvínagui (Cant. de Cant. 6:1, 8-10). Ikatu koʼápe Salomón imanduʼahína hembirekokuérare. Oimérire upéicha, jahechakuaa orekóma hague hetaiterei kuña. Ndajaikuaái ningo upérõpa enterove omombaʼeguasu Jehovápe. Péro ojekuaa Salomón naiñeʼẽrendúi hague. Ndojapói pe Léi heʼivaʼekue umi mburuvicha Israelguáre: “Ani hembireko heta pende ruvicha guasu, cháke umíva omombíane chupe Ñandejára rapégui” (Deu. 17:17). Upéicharõ jepe, Jehová nomboykéi chupe, ovendesi meme katu Salomónpe ha oheja ohai Cantar de los Cantares.

17. Mbaʼe rehépa ñanemanduʼavaʼerã?

¹⁷ Heʼisépa upéva Salomónpe ndohupytyiha mbaʼeve ivaíva hembiapo vai haguére ha ñande ikatuha jajapo avei haʼéicha? Nahániri. Ko ehémplo ohechaukánte Jehová ikatuha ipasiénsia heta tiémpore. Ikatu peteĩ Ñandejára rembiguái naiñeʼẽrendúi ha ndojehúi chupe mbaʼeve ivaíva upepete, péro hembiapo vai repykue upe rire jepe ohupytýta chupe. Ñanemanduʼavaʼerã Salomón ohaivaʼekuére: “[Ndojekastigapyaʼéigui] pe hembiapo vaívape, yvy ariguakuéra ojaposejoaite mbaʼe vai”. Péro upéi heʼi: “Aikuaa porã [...] ipahápe pe hekopotĩvape g̃uarã opaite mbaʼe oho porãmba, okyhyjégui Ñande Ruetégui” (Ecl. 8:11, 12, ÑÑB).

18. Mbaʼéichapa ohechauka oikovaʼekue Salomón rehe Gálatas 6:7 heʼíva añeteha?

¹⁸ Ñambyasyete ningo Salomón hesarái haguére Ñandejára heʼivaʼekuégui. Añetehápe heta mbaʼe porã ojapo ha Ñandejára ovendesi chupe heta áñore. Péro upéi mbeguekatúpe ojapo ohóvo ivaíva ha ojepokuaa oiko upéicha. Tiémpo rire Pablo ohai peteĩ mbaʼe katuete oñekumplíva: “Aníke peñembotavy pendejupe: avave ndaikatúi oñembohory [...] Ñandejára rehe. Pe máva oñotỹva, upéva omonoʼõvaʼerã” (Gál. 6:7, BNP). Salomón naiñeʼẽrendúi Jehovápe. Haʼe “ohayhu Faraón rajýpe, ha hendive hetaiterei kuña tetã ambueguápe: Moabgua, Ammongua, Edomgua, Sidongua ha Hetguakuéra” (1 Rey. 11:1, ÑÑB). Oiméne oĩ heta umi hembireko osegíva omombaʼeguasu umi ñandejára guaʼúpe, ha ogueraha vai avei Salomónpe. Jaʼe porãsérõ g̃uarã, mbeguekatúpe omonoʼõ ohóvo umi mbaʼe oñotỹvaʼekue, ha amo ipahápe osẽ tape porãgui ha Ñandejára omboyke chupe (elee 1 Reyes 11:4-8).

Jasegíkena umi ehémplo porã ha ñamboyke umi ivaíva

19. Mbaʼe ehémplo porãpa oĩ la Bíbliape?

¹⁹ Ñanderayhúgui, Jehová ohaikavaʼekue Páblope: ‘Opa mbaʼe ojeʼevaʼekue Ñandejára  Ñeʼẽme, ojeʼe ñanerekomboʼerã. Ikatu hag̃uáicha umi mbaʼe ojeʼéva rupi jahupyty tekombarete ha pyʼapytyʼu ha jareko esperánsa’ (Rom. 15:4). “Ñandejára Ñeʼẽme” oñemombeʼu heta kuña ha kuimbaʼe ojeroviaiterei hague Jehováre, ha umíva ehémplo porã ñandéve g̃uarã. Pablo heʼi: ‘Mbaʼépa haʼevéta. Mbyky chéve ára añeʼẽ hag̃ua Gedeón rehe, Barac, Sansón, Jefté, David, Samuel ha umi profétare. Ojerovia rupi, heta tetã omoĩ ipoguýpe, oporombohekojoja, ohupyty hikuái Ñandejára promésa [...]. Ha ikangýramo jepe imbarete jey’ (Heb. 11:32-34). Ñande jasegivaʼerã koʼã ehémplo oĩva Ñandejára Ñeʼẽme. Upearã tekotevẽ ñaaprende umi mbaʼe porã ojapovaʼekuégui ha ñahaʼanga chupekuéra.

20, 21. Mbaʼérepa ñañehaʼãvaʼerã ani jasegi umi hembiapo vaíva ehémplo?

²⁰ La Biblia omombeʼu avei oĩ hague umi tapicha naiñeʼẽrendúiva; koʼãva rembiapokue ndovaléi jasegi. Pór ehémplo, oĩvaʼekue kuña ha kuimbaʼe oservíva Jehovápe peteĩ tiémpore ha Haʼe oguerohory ha oiporu chupekuéra. Péro upéi koʼã tapicha naiñeʼẽrenduvéi. Jaleévo jahechakuaáta arakaʼe ha mbaʼérepa oñepyrũ oho hikuái tape vaíre. Sapyʼánte ojekuaa porã mbaʼéichapa mbeguekatúpe haʼekuéra omoinge iñakãme umi mbaʼe vai ha ohupyty hembiapo repykue. Mbaʼépa ñaaprende koʼãvagui? Iporã ñañeporandu: “Mbaʼépa ogueraha vai chupekuéra? Ikatúnepa oiko avei upéva cherehe? Mbaʼépa ajapovaʼerã ani hag̃ua ajavy haʼekuéraicha?”.

²¹ Tekotevẽ ñañatende porã koʼã ehémplore. Pablo ohaivaʼekue espíritu sánto rupive: ‘Opa koʼã mbaʼe ojehu ñande ypykuérape techapyrãramo ñandéve g̃uarã. Ha oñemoĩ Ñandejára Ñeʼẽme ñanemomarandu hag̃ua, jaikómagui ára pahápe’ (1 Cor. 10:11).

Mbaʼépa ñaaprende?

• Mbaʼéichapa ñanepytyvõ umi ehémplo oĩva la Bíbliape?

• Mbaʼépa oñepyrũ ogueraha vai Salomónpe?

• Mbaʼépa ñaaprende Salomón ojapo vai vaʼekuégui?

[Porandu ñahesaʼỹijóva]

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 9]

Ñandejára omoaranduvaʼekue Salomónpe

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 12]

Jahechakuaápa umi mbaʼe vai Salomón ojapovaʼekue?