“Peñatende porã chendive.” (MAT. 26:38, NM)

1-3. Mbaʼépepa ojavy umi apóstol pe pyhare Jesús omano mboyve, ha mbaʼérepa jaʼe okambia hague hikuái?

 EPENSAMÍNA oikovaʼekuére pe pyhare Jesús omano mboyve. Haʼe ha umi apóstol iñeʼẽrendúva osẽ oho hardín de Getsemanípe, peteĩ lugár ogustávape chupe, opytáva éste gotyo Jerusaléngui. Jesús oreko heta mbaʼe iñakãme ha ipyʼapýpe, ha upévare oho peteĩ lugár itrankilohápe oñemboʼe hag̃ua (Mat. 26:36; Juan 18:1, 2).

² Og̃uahẽ rire hikuái pe hardínpe, Pedro, Santiago ha Juan oikeve hugua gotyo Jesús ndive. Ha haʼe oho mboyve amo gotyomie oñemboʼe hag̃ua, heʼi chupekuéra: “Pepyta koʼápe ha peñatende porã chendive”. Upéi ou otopa mbohapyvéva okehína ha heʼi jey: “Peñatende porãke”. Péro dos vése otopa jey chupekuéra upéicha. Pyharemie katu enterovetéma umi apóstol ohechauka noñatendeiha. Upe pyharépe haʼekuéra odiparapa ha oheja rei Imboʼehárape (Mat. 26:38, 41, 56, NM).

³ Oiméne heta ombyasy hikuái ojapo haguére upéva. Upe riremínte haʼekuéra ohechakuaa tuicha ojavy hague. Pe lívro de Hechos omombeʼu Jesús remimboʼekuéra okambia hague upe rire. Oñatende porã ha ohechauka ojerovia mbareteha. Ha upe tiémpope heta kristiáno oñehaʼã avei ojapo haʼekuéraicha. Ñande katu koʼág̃a tekotevẽvéntema ñañatende porã (Mat. 24:42). Ko artíkulope jahecháta mbohapy ehémplo oĩva Héchospe ñanepytyvõtava jajapo hag̃ua upéva.

OÑATENDE PORÃ HIKUÁI OIKUAA HAG̃UA MOÕPA OPREDIKAVAʼERÃ

4, 5. Mbaʼéichapa espíritu sánto oisãmbyhy Pablo ha iñirũnguérape?

⁴ Primer ehémplo: Umi apóstol oñatende porã vaʼekue oikuaa hag̃ua moõpa Jesús oipota ojepredika. Peteĩ jey Pablo ha iñirũnguéra oviahárõ guare omombeʼu hag̃ua pe marandu porã, Cristo oisãmbyhy chupekuéra Jehová espíritu sánto rupive (Hech. 2:33). Jahechamína mbaʼépa oiko upérõ (elee Hechos 16:6-10).

 ⁵ Pablo, Silas ha Timoteo oĩkuri Lístrape, opytáva súr gotyo Galásiape. Upéi osẽ hikuái upe lugárgui, upe riremínte otopa peteĩ tape ojapovaʼekue umi rrománo ha oporogueraháva Ásiape kuarahyreike gotyo hetavehápe umi hénte. Pablo ha iñirũnguéra ohose upérupi oikuaágui oĩha umi táva oikohápe heta tapicha oikotevẽva ohendu Cristo marandu. Péro oĩ ojokóva chupekuéra. Versíkulo 6 heʼi: “Ohasa hikuái Frigia ha Galacia rupi pe espíritu sánto ndohejáigui chupekuéra omoherakuã Ñandejára ñeʼẽ Ásiape”. Ndajaikuaáiramo jepe mbaʼéichapa pe espíritu sánto ojoko chupekuéra ani hag̃ua opredika upérupi, jaʼekuaa Jesús ojevale hague Ñandejára espíriture omondoségui Pablo ha iñirũnguérape ambue lugár gotyo.

6, 7. a) Mbaʼépa oiko Pablo ha iñirũnguérare og̃uahẽmbotaitévo Bitíniape? b) Mbaʼépa ojapo hikuái, ha mbaʼépa oiko upe rire?

⁶ Moõpa oho upémarõ koʼã kristiáno ikyreʼỹetéva? Versíkulo 7 heʼi: “Upéi oguejývo Mísiape oñehaʼã hikuái oike Bitíniape, péro espíritu sánto rupive Jesús ojoko chupekuéra”. Ndaikatúimarõ haʼekuéra opredika Ásiape, oho nórte gotyo omombeʼu hag̃ua pe marandu porã táva Bitíniare. Péro og̃uahẽ mbotaitévo upépe, Jesús ojevale jey espíritu sánto rehe ojoko hag̃ua chupekuéra. Oiméne Pablo ha iñirũnguéra ni ndogueroviaséi pe oikóva. Oikuaa hikuái mbaʼe rehépa oñeʼẽta ha mbaʼéichapa opredikavaʼerã, péro ndoikuaái moõpa ohóta. Haʼete ku Asia ha Bitíniape oñembotýva chuguikuéra pe okẽ opredika hag̃ua. Ikangýtapa hikuái upe haguére ha ndopredikavéi? Ni mbaʼevéicharõ!

⁷ Mbaʼépa ojapo hikuái? Versíkulo 8 ohechauka “ohasánte hague Misia rupi ha oguejy Tróaspe”. Ikatu ñañeporandu mbaʼérepa ojapo hikuái upéicha. Og̃uahẽ hag̃ua Tróaspe ningo oguatavaʼerã 550 kilómetro poniénte gotyo. Hiʼarive haʼekuéra ndopredikái tapére; ohasa reínte ohóvo umi táva og̃uahẽ meve Tróaspe, oĩháme pe puérto ojehasa hag̃ua Macedonia gotyo. Ha upépe ae osẽ porã chupekuéra, tres vése haguépe! Versíkulo 9-pe heʼi: “Upe pyharépe Pablo ohecha peteĩ visión: peteĩ kuimbaʼe Macedoniaygua oñemboʼýva ha ojerure asy: ‘Ejúna Macedóniape orepytyvõmi’”. Hasýpe Pablo umíva oikuaa moõpa opredikavaʼerã, upévare upepete voi ojupi hikuái peteĩ várkope ha ohasa Macedóniape.

8, 9. Mbaʼépa ñaaprende Pablo ehémplogui?

⁸ Mbaʼépa ñaaprende ko ehémplogui? Oiméne katuete jahechakuaa Jehová espíritu oisãmbyhy hague Páblope oho rire ae Asia gotyo. Upéi Pablo oho rire ae Bitinia gotyo Jesús ohechauka chupe haperã. Ha og̃uahẽ rire ae Tróaspe heʼi chupe ohovaʼerãha Macedóniape. Koʼág̃a rupi pe kongregasión omoakãva, Cristo, ikatu avei ojapo ñanderehe upéicha (Col. 1:18). Pór ehémplo, ikatu jajapose ñande prekursorádo térã javase peteĩ lugár oñekotevẽhápe maranduhárare. Péro upearã jahechaukavaʼerã jajapomaha umi mbaʼe tekotevẽva jahupyty hag̃ua pe jaipotáva. Upe rire ae Jesús, espíritu sánto rupive ikatu ohechauka ñandéve ñande raperã. Mbaʼérepa? Ñamoĩmína peteĩ ehémplo: Umi omaneháva ohóvo ikatu ombojere iveíkulo ijasu térã iderécha gotyo, péro upearã oarranka ha okuʼe raẽmante vaʼerã. Upéicha avei, Jesús ñanesãmbyhýta jakuʼéramo, térã ñañehaʼãramo añoite ñambaʼapove predikasiónpe.

⁹ Péro mbaʼépa oikóta nosẽiramo ñandéve umi mbaʼe jajaposéva? Heʼisépa pe espíritu sánto nañanesãmbyhyiha? Nahániri. Ñanemanduʼavaʼerã Páblogui ojejoko hague avei heta mbaʼe, upéicharõ jepe oñehaʼãmbaite ohupyty peve oipotáva. Koʼág̃a upéichante avei; ñañehaʼã meméramo  katuete ‘ojeavríta ñandéve pe okẽ ñamyerakuã hag̃ua Ñandejára ñeʼẽ porãite’ (1 Cor. 16:9, ÑÑB).

HAʼEKUÉRA ‘OÑEMBOʼE TAPIA VAʼEKUE’

10. Mbaʼérepa jaʼe tekotevẽtereiha ñañemboʼe ñañatende porã hag̃ua?

¹⁰ Segundo ehémplo: Umi kristiáno síglo primeropegua ojepokuaavaʼekue oñemboʼe ha upéva oipytyvõ chupekuéra oñatende porã hag̃ua (1 Ped. 4:7). Ñande avei tekotevẽ akóinte ñañemongeta Jehovándi ikatu hag̃uáicha ñañangareko ñande jeroviáre ha ani ñanekangy. Ñanemanduʼavaʼerã Jesús heʼivaʼekuére umi mbohapy apóstolpe Getsemanípe, ojegueraha mboyve chupe préso: “Peñatende porãke ha peñemboʼe tapiaite” (Mat. 26:41, NM).

11, 12. Mbaʼéichapa Herodes omaltrata Pedro ha ambue kristianokuérape, ha mbaʼérepa?

¹¹ Pedro oĩvaʼekue avei Jesús heʼírõ guare ijapostolkuérape oñatende porã hag̃ua. Ha tiémpo rire ohechakuaa mbaʼeichaitépa oipytyvõ chupe oñemboʼévo ipyʼaite guive (elee Hechos 12:1-6). Ohechaukaháicha umi versíkulo 1 ha 2, Herodes oñepyrũ omaltrata umi kristiánope oñemoĩ porãségui umi hudío ndive. Haʼe oikuaa porã Santiago haʼe hague Jesús amigoite ha iñeʼẽrenduetereiha, upévare ojukauka chupe “espádape” (versíkulo 2). Oiméne umi ermáno ombyasyetéraʼe noĩvéima haguére hendivekuéra upe apóstol ohayhuetéva.

¹² Mbaʼépa ojapove Herodes? Versíkulo 3 heʼi: “Ohechávo umi hudíope ogustaha upe ojapóva, heʼi avei ojejagarra hag̃ua Pédrope”. Péro omoingéramo jepe préso chupe ha ambue apóstolpe, avave ndaikatúi ojoko are chupekuéra upépe (Hech. 5:17-20). Oiméne pe mburuvicha oikuaa voi upéva ajeve ojapo ikatúva ani hag̃ua Pedro okañy. Upévare “omoĩ 16 soldádo, ojopyrúva 4 a 4 opyta hag̃ua ojesareko hese. Herodes ningo ohaʼarõ ohasa pe páskua ogueraha hag̃ua Pédrope umi hénte renondépe” (versíkulo 4). Epensamíntena, oñeenkadena chupe mokõi soldádore ha 16 guárdia ára ha pyhare ojopyru 4 a 4 opyta hag̃ua oñatende hese ani hag̃ua osẽ. Herodes opyta porãségui umi héntendi, opensa oguenohẽvo Pédrope páskua rire okondena hag̃ua chupe henondepekuéra ha upéi ojukauka. Péro mbaʼépa ojapo umi ermáno ohechávo Pedro ohasáva?

13, 14. a) Mbaʼépa ojapo umi ermáno ojeguerahárõ guare préso Pédrope? b) Mbaʼépa ñaaprende jahecha rire umi ermáno ojapóva Pedro rehehápe?

¹³ Versíkulo 5 ohechauka koʼã ermáno oikuaa porã hague mbaʼépa ojapóta: “Pedro oĩ aja kárselpe, umi ermáno kongregasionpegua oñemboʼe meme hese Ñandejárape ipyʼaite guive”. Jahechaháicha koʼã kristiáno ojerure asy Jehovápe oipytyvõ hag̃ua Pédrope. Ramoite ojejukákuri Santiágope, upéicharõ jepe haʼekuéra ndojedesesperái ni nopensái oñemboʼe reipaha. Upéva rangue, oguerovia hikuái Jehová oguerohoryha iñemboʼe ha ombohovaitaha chupekuéra oĩ porãma guive upe ojeruréva (Heb. 13:18, 19; Sant. 5:16).

¹⁴ Mbaʼépa ñaaprende jahecha rire umi ermáno ojapovaʼekue Pedro rehehápe? Jahechakuaa tekotevẽha ñañemboʼe meme jahechauka hag̃ua ñañatende porãha. Péro ndahaʼéi ñandejehénte ñañemboʼevaʼerã, síno avei ñane ermanokuérare (Efe. 6:18). Reikuaápa peteĩ ermáno ohasa asývape? Oĩ oikóva umi lugár ojeproivihápe ojepredika, ojepersegi chupekuéra, térã ohasa asy oikógui torménta, yvy ryrýi ha ambue sarambi. Ajépa iporãitéta ñañemboʼéramo koʼã ermáno rehehápe! Ikatu avei jaikuaa umi iprovlémava hogapýpe, hasýva térã oñedesanimáva. Ñapensaʼimíramo, katuete ñanemanduʼáta mávarepa ikatu ñañemboʼe  Ñandejárape, ‘upe ohendúva pe ñemboʼe’(Sal. 65:2,ÑÑB).

15, 16. a) Mbaʼéichapa Jehová ánhel oguenohẽ Pédrope kárselgui? (Ehecha pe taʼanga.) b) Mbaʼérepa ñanemombarete jahechávo mbaʼéichapa Jehová omosãso Pédrope?

¹⁵ Mbaʼépa oiko Pédrogui? Peteĩ pyhare oke jave umi guárdia mbytépe, oiko umi mbaʼe oñeimoʼãʼỹva (elee Hechos 12:7-11). Peichaháguinte peteĩ mbaʼerendy ohesapepa pe kalavóso. Upe rire peteĩ ánhel omombáy Pédrope, umi guárdia katu ni ndohechái pe ánhelpe. Upépe umi kadéna Pedro orekóva ipyapýre hoʼapa. Pe ánhel oguenohẽ chupe umi guárdia renondérupi ha haʼekuéra katu ni ndohechái. Upéi pe okẽ de iérro “ojeavri ijeheguínte” ha osẽ hikuái kállepe. Upépe pe ánhel oheja chupe, ha upéicha Pedro osẽ kárselgui.

¹⁶ Ajépa omombarete ñande jerovia jahechávo ndaiporiha ojokóva Jehovápe omosãso hag̃ua hembiguaikuérape. Añetehápe koʼág̃a rupi haʼe ndojapovéima milágro odefende hag̃ua isiervokuérape, péro jajerovia oiporutaha ipuʼaka ñanderehehápe (2 Cró. 16:9). Ijespíritu sánto rupive Jehová ñanepytyvõ ñambohovái hag̃ua oimeraẽ mbaʼe ijetuʼúva (2 Cor. 4:7; 2 Ped. 2:9). Ha koʼẽrõite Itaʼýra rupive omoingove jeýta hetaiterei tapichápe ha péicha oguenohẽta chupekuéra ñemano poguýgui (Juan 5:28, 29). Katuete jajeroviáramo Jehová promésa rehe tuichaiterei ñanekyreʼỹta ñambohovái hag̃ua opaichagua provléma.

OPREDIKA HIKUÁI HEKOITÉPE IJETUʼÚRAMO JEPE

17. Mbaʼe ehémplopa omoĩ ñandéve Pablo?

¹⁷ Tercer ehémplo: Ijetuʼúramo jepe, umi apóstol opredika opárupi ha hekoitépe, upéva oipytyvõ avei chupekuéra oñatende porã hag̃ua. Ñande avei tekotevẽ japredika kyreʼỹ jahechakuaágui mbykypaitemaha pe tiémpo, upéicha ikatúta ñañatende porã. Pablo omoĩ peteĩ ehémplo neporãva oñemeʼẽmbaitévo opredika hag̃ua, upévare oviaha mombyrymbyry ha omoñepyrũ heta kongregasión. Ohasáramo jepe heta mbaʼe ijetuʼúva, ohechakuaa mbykymaha pe tiémpo ha arakaʼeve naikaneʼõi omombeʼu hag̃ua pe marandu porã (2 Cor. 11:23-29).

18. Mbaʼépa ojapo Pablo opredika hag̃ua oĩ jave préso Rómape?

¹⁸ Jahechamína mbaʼépa heʼi Páblore Hechos kapítulo 28. Upépe oñemombeʼu ojegueru hague chupe Rómape ojegueraha hag̃ua pe mburuvicha Nerón renondépe. Oĩ peteĩ soldádo oñatendéva hese ha amalisia oñenkadena Páblope pe soldádo pyapýre. Péro ndaipóri kadéna ojokóva chupe opredika hag̃ua. Haʼe ikyreʼỹeterei ha ojapo ikatúva omombeʼu hag̃ua pe marandu porã (elee Hechos 28:17, 23, 24).  Tres día og̃uahẽ rire Rómape ohenoika umi hudío iñimportantevévape opredika hag̃ua umívape. Upe rire heʼi jey koʼã kuimbaʼépe arakaʼépa ouvaʼerã ikatu hag̃uáicha omyesakã porãve chupekuéra pe marandu porã. Jahechamína mbaʼépa heʼi versíkulo 23: “Upémarõ [umi hudío oĩva Rómape] ohecha peteĩ día ou hag̃ua Pablo rendápe upe opytahápe, ha hetaitereivéma ou hikuái. Ha haʼe oñepyrũ opredika chupekuéra hekoitépe oñeʼẽvo Ñandejára Rréinore. Pyhareve guive kaʼaruete peve oñehaʼã oikekuaa umi héntepe ojerovia hag̃uáicha voi hikuái Jesús rehe. Upearã oiporu Moisés léi ha umi Proféta ohaivaʼekue”.

19, 20. a) Mbaʼérepa Pablo osẽ porã opredikárõ guare? b) Omokangýpa Páblope ohechávo naentéroi oguerohoryha pe marandu porã?

¹⁹ Mbaʼéicha rupípa Pablo osẽ porã vaʼekue opredikárõ guare? Versíkulo 23 omombeʼu mbaʼérepa. 1) Oñeʼẽ meme Ñandejára Rréino ha Jesucristo rehe. 2) Oikekuaa umi héntepe opoko hag̃ua ipyʼapýre. 3) Opa mbaʼe omboʼéva oguenohẽvaʼekueÑandejára Kuatiañeʼẽgui. 4) Opensa rangue ijehénte, opredika “pyhareve guive kaʼaruete peve”. Péro oporomboʼe porãramo jepe, naentéroi oguerohory pe marandu porã. Versíkulo 24 heʼi: “Oĩ ogueroviáva haʼe heʼíva, ha ótro katu ndogueroviái”. Upéicha rupi enterovéva ojodiskuti ha ohopa hikuái upégui.

²⁰ Omokangýpa Páblope ohechávo oĩha heta ndoguerohorýiva pe marandu? Ni mbaʼevéicharõ! Hechos 28:30, 31 heʼi: “Pablo opyta upe óga oalkilahápe 2 año pukukue, ha upépe torypápe omog̃uahẽ opavave oúvape hendápe. Kyhyjeʼỹme oñeʼẽ Ñandejára Rréinore ha omboʼe chupekuéra Jesucristo rekovekue, ha avave ndojokói chupe”. Péicha oñemohuʼã pe lívro de Hechos ohaikavaʼekue Ñandejára.

21. Mbaʼépa ñaaprende Pablo ojapovaʼekuégui oĩrõ guare préso?

²¹ Mbaʼépa ñaaprende Páblogui? Haʼe oĩ aja préso ndaikatúikuri osẽ opredika ogahárupi. Upéicharõ jepe, akóinte ikyreʼỹ ha opredika umi oúvape ovisita chupe. Koʼág̃a rupi avei heta ñane ermáno oĩ préso omombaʼeguasu haguére Jehovápe, péro noñembyasýi ojetrata vaírõ jepe chupekuéra. Oĩ ndaikatúiva osẽ opredika ijeda térã hasykatúgui, upéicharõ jepe opredika ikatumiháicha umi doktórpe ha opavave oúvape ovisita chupekuéra. Jahechaháicha, koʼã ermáno ohechauka ipyʼaite guive omombeʼuseha hekoitépe pe marandu porã. Ajépa jaguerohoryete chupekuéra!

22. a) Mbaʼépa ñanepytyvõta ñantende porãve hag̃ua lívro de Hechos? (Ehecha pe rrekuádro oĩva yvate.) b) Mbaʼépa jajapovaʼerã ñahaʼarõ aja oñehundi ko múndo aña?

²² Jahecha haguéicha Héchospe, umi apóstol ha ambue kristiáno síglo primérope guare ohechauka oñatende porãha, ha ikatu ñaaprende heta mbaʼe chuguikuéra. Ko múndo aña ningo oñehundipotaitéma, upévare ñañehaʼãkena ñandepyʼaguasu ha japredika kyreʼỹ haʼekuéra ojapo haguéicha. Koʼã ára pahápe ñamombeʼuvaʼerã opárupi ha hekoitépe pe marandu porã oñeʼẽva Ñandejára Rréinore. Ndaipóri ambue mbaʼe iporãvéva upévagui! (Hech. 28:23.)

[Porandu ñahesaʼỹijóva]

[Rrekuádro oĩva páhina 13-pe]

“KOʼÁG̃A AE ANTENDE PORÃ PE LÍVRO DE HECHOS”

Peteĩ superintendénte omombeʼu mbaʼéichapa oñeñandu olee rire pe lívro “Testimonio cabal” del Reino de Dios: “Koʼág̃a ae antende porã pe lívro de Hechos. Heta vésema alee, péro nahesakãporambáiva chéve. Haʼete ku aguatáva tataindy rendýpente ha che lente naipotĩporãiva mbaʼe. Koʼág̃a katu antende porãma opa mbaʼe oĩva pype ha avyʼaiterei upe haguére. Ahecha mbaʼéichapa omimbipa umi mbaʼe heʼíva aimerõguáicha ára sakã porãite asýpe”.

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 12]

Peteĩ ánhel oguenohẽ Pédrope pe okẽ de iérro tuichaitéva rupi