1, 2. a) ¿Mbaʼéicha javépa heta tapicha opensa osẽ porãha opa mbaʼépe? b) ¿Mbaʼépa ikatu rejapo reikuaa hag̃ua mbaʼéicha javépa peteĩ tapicha osẽ porã ndéve g̃uarã?

 ¿MBAʼÉICHA javépa ikatu ere resẽ porãha opa mbaʼépe? Oĩ heʼíva oho porãha chupe ipláta heta rupi, itraváho porã térã ijestúdio yvatégui. Ótro katu heʼi osẽ porãha ojogueraha porãgui opavavéndi, pór ehémplo ifamíliandi, iñamigokuéra térã ikompañéro de traváhondi. Ha peteĩ oservíva Ñandejárape ikatu voi heʼi osẽ porãha orekógui priviléhio kongregasiónpe térã ohupyty rupi heta mbaʼe predikasiónpe.

² Katuete oĩ tapicha rerrespeta ha reguerohorýva, ha repensa osẽ porã hague opa mbaʼépe. Ehaimína herakuéra ha ehecha mbaʼépepa ojojogua hikuái. ¿Oimépa ifamóso, ipláta heta térãpa iñimportánte? Umi mbaʼe rembohováiva ohechaukáta mbaʼépa oĩ nde pyʼapýpe, ha nepytyvõta redesidi hag̃ua mbaʼépa rehupytyse nde rekovépe (Luc. 6:45).

3. a) ¿Mbaʼépa Josué tekotevẽ vaʼekue ojapo osẽ porã hag̃ua? b) ¿Mbaʼépa ñahesaʼỹijóta ko artíkulope?

³ Jaikove hag̃ua opa árare, tekotevẽ ñaime porã Ñandejárandi. Upévare jaʼekuaa Haʼe opensáva ñanderehe iñimportanteveha opa mbaʼégui. Jehová omandavaʼekue Josuépe omoakã hag̃ua umi isrraelítape, ikatu hag̃uáicha oike hikuái pe Yvy Oñeprometevaʼekuépe. Upérõ heʼi chupe oleevaʼerãha pe Léi “ára ha pyhare”, ha ojapovaʼerãha upépe heʼihaichaite. Ñandejára heʼi Josuépe: “Upéicharõ osẽ porãta ndéve opa mbaʼe ha nearandúta” (Jos. 1:7, 8, NM). Jaikuaaháicha, Josuépe osẽ porã vaʼekue opa mbaʼe. ¿Mbaʼéicha javépa ñandéve g̃uarã peteĩ tapicha osẽ porã? ¿Ñandépa ñapensa avei Jehová opensaháicha? Jaikuaa hag̃ua upéva, jahecháta mokõi ehémplo.

4. ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa Salomón osẽ porã hague heta mbaʼépe?

⁴ Salomón ningo heta mbaʼépe osẽ porã vaʼekue. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Heta áñore ohechauka orrespetaha Jehovápe ha iñeʼẽrendu chupe, upévare ohupyty heta mbaʼe porã. Ñandejára heʼivaʼekue Salomónpe tojerure oipotáva, ha haʼe ojerure omoarandu hag̃ua chupe ikatu hag̃uáicha oisãmbyhy ipuévlo. Upémarõ Jehová omeʼẽ chupe upe ojeruréva ha hiʼarive heta mbaʼerepy (elee 1 Reyes 3:10-14). “Salomón arandu tuichave opaite kuarahyresẽ gotyoguágui, ha opaite Egiptoygua arandúgui”, ha ojekuaa chupe ambue “tetãnguéra rupi” (1 Rey. 4:30, 31, ÑÑB). Avei irrikoiterei, káda áño orresivi 22.000 kílo rasa óro (2 Crón. 9:13). Salomón ojapokuaaiterei vaʼekue negósio, ojogueraha porã ambue tetã ndive ha omopuʼãka heta mbaʼe iporã porãva. Jahechaháicha, chupe osẽ porã vaʼekue opa mbaʼe iñeʼẽrendu aja Ñandejárape (2 Crón. 9:22-24).

5. ¿Mbaʼépa heʼivaʼekue Salomón umi oĩ porãvare Ñandejára renondépe?

⁵ Salomón ohaivaʼekue Eclesiastés, ha upépe ohechauka nopensái hague umi irríkova térã iñimportánteva añónte ikatuha ovyʼa ha osẽ porã. Haʼe heʼi: ‘Che aikuaa yvypórape iporãveha ovyʼa ha oiko porã, okaru ha omboyʼúramo ha ohecháramo osẽ porãha chupe ojapóva. Umíva ningo Ñandejára jopói’ (Ecl. 3:12, 13, NM). Avei ohechakuaa koʼã mbaʼe porã ombovyʼaha umi oĩ porãvape Jehová renondépe añoite. Ndareíri ko rréi iñaranduetéva heʼi: “Pe ñemoñeʼẽ paha oñehenduvaʼekue ningo kóva: Ekyhyje ñande Ruetégui ha ejapo hembipoukapykuéra; péva hína pe iporãvéva kuimbaʼe ha kuñanguérape g̃uarã” (Ecl. 12:13, ÑÑB).

6. ¿Mbaʼéichapa ñanepytyvõ Salomón ehémplo jahechakuaa hag̃ua mbaʼéicha javépa ñasẽ porã hína heta mbaʼépe?

⁶ Heta áñore Salomón iñeʼẽrenduvaʼekue Ñandejárape. La Biblia heʼi: “Salomón ohayhu Ñandejárape ha ojapo umi tembiapoukapy ohejavaʼekue itúva David” (1 Rey. 3:3). Jehová oipytyvõgui chupe, omopuʼã pe témplo tuichaitéva oñemombaʼeguasu hag̃ua Ñandejárape ha ohai mbohapy lívro oĩva la Bíbliape. ¡Ajépa jaʼekuaa hese ojapo porã hague heta mbaʼe! Ñande ningo ndaikatúi jajapo umi mbaʼe Salomón ojapovaʼekue, péro iñehémplo ñanepytyvõ jaikuaa hag̃ua mbaʼéicha javépa peteĩ persóna osẽ porã ha mbaʼépa jajapovaʼerã osẽ porã hag̃ua ñandéve opa mbaʼe. Heta tapicha oimoʼã tekotevẽha ipláta heta, ifamóso, iñarandu térã iñimportánte ikatu hag̃uáicha osẽ porã. Péro espíritu sánto rupive, Salomón ohaivaʼekue opa koʼã mbaʼe haʼeha “yvytu jejokose rei”. Oiméne rehechakuaa umi hénte oikóva pláta rapykuéri noñekontentaiha, ha pyʼỹinte ojepyʼapyha umi mbaʼe orekóvare. Hiʼarive, ág̃ante imbaʼerepykuéra opytáta ótrope (elee Eclesiastés 2:8-11, 17 ha 5:10-12).

7, 8. ¿Mbaʼépa ojapo vai Salomón, ha mbaʼépepa opa?

⁷ Upe rire Salomón oñemomombyry Jehovágui ha naiñeʼẽrenduvéi chupe. La Biblia heʼi: “Itujámaramo ohóvo, [hembirekokuéra] omboyke Salomón pyʼapy ñande Ruete rapégui, omombaʼeguasu hag̃ua ambue jarakuérape ipyʼapy naipotĩvéigui ñande Ruete ndive, itúva David ñeʼãicha. [...] Upéicha Salomón ojapo ivaíva ñande Ruete resa renondépe” (1 Rey. 11:4-6, ÑÑB).

⁸ Jehovápe ndogustái upéva ha heʼi chupe: “Reñemomombyrýgui chehegui ha nderejapovéi umi tembiapoukapy haʼéma vaʼekue ndéve, aipeʼáta ndehegui ne retã guapyha guasu ha ameʼẽta ne  rembiguáipe” (1 Rey. 11:11, ÑÑB). Salomón ombopochy Jehovápe, ha osẽ porãramo jepe heta mbaʼépe, amo ipahápe naiñeʼẽrenduvéi. Upévare káda uno ñañeporanduvaʼerã: “¿Ahechakuaápa mbaʼépa ajapovaʼerã ikatu hag̃uáicha asẽ porã opa mbaʼépe?”.

9. ¿Opensápa rakaʼe umi hénte Pablo osẽ porã hague opa mbaʼépe?

⁹ Apóstol Pablo ohasavaʼekue idiferenteterei Salomón rembiasakuégui. Haʼe ndoikói peteĩ palásiope ni ndoguapýi okaru umi rréi ndive, síno heta vése iñembyahýi, ijuhéi, iroʼy ha sapyʼánte katu ni ndaijaói (2 Cor. 11:24-27). Oiko rire chugui kristiáno, oñemboyke chupe hudiokuéra rrelihióngui ha umi omoakãva ndaijaʼevéi hese. Ojegueraha chupe kárselpe, oñembyepoti, ojegarrotea ha ojejapi itápe. Pablo ohechakuaa ojepersegi, ojejahéi ha oñeñeʼẽ vaiha hese ha iñermanokuérare. Upévare ohai: “Rojeguereko haʼeramoguáicha yty ha mbaʼe kyʼa ko mundopegua” (1 Cor. 4:11-13, NM).

10. ¿Mbaʼérepa ikatu oñepensa Pablo nosẽporãséi hague?

¹⁰ Imitã guive haʼete vaʼekue Saulo, térã Páblope, oho porãitereítava. Amalisia onase peteĩ família oĩ porãvape, upéi ostudia Gamaliel ndive, peteĩ mboʼehára ikatupyrýva. Pablo heʼi voi: “Che retãme pyaʼetereive añakãrapuʼã hudiokuéra rrelihiónpe umi chejaveguakuéragui” (Gál. 1:14, NM). Haʼe oñeʼẽkuaa avei evréo ha griégo, hiʼarive haʼevaʼekue siudadáno rrománo, upévare oreko heta derécho ha priviléhio ojeipotaiterei vaʼekue upérõ. Osẽ porãsérire ko múndope, ikatuvaʼerãmoʼã ifamóso ha ohupyty heta mbaʼerepy. Péro upéva rangue haʼe oiporavo peteĩ mbaʼe avave ndoguerohorýiva, ha entéronte heʼi itavyetereiha ojapo haguére upéva. Oiméne ihentekuéra jepe opensa hese upéicha. ¿Mbaʼére piko odesidíraʼe upéva?

11. ¿Mbaʼe mbaʼépa Pablo ohupytysevaʼekue, ha mbaʼérepa?

¹¹ Pablo ohayhu Jehovápe ha oĩ porãse henondépe. Chupe g̃uarã iñimportanteve upéva, oñehaʼã rangue opyta porã yvyporakuéra renondépe térã oiko mbaʼerepy rapykuéri. Oikuaa porã rire Jehovápe, omombaʼeterei Jesús sakrifísio, pe predikasión ha pe esperánsa oiko hag̃ua yvágape. Umi hénte odespresiáramo jepe koʼã mbaʼe, chupe g̃uarã iñimportanteterei. Pablo oikuaa Satanás heʼi hague ikatuha oipeʼa Jehová rapégui oimeraẽ yvypórape, ha upévare ohechaukase Satanás ijapuha  (Job 1:9-11; 2:3-5). Pablo odesidíma iñeʼẽrendutaha Jehovápe ha oaguantataha heta mbaʼe ijetuʼúva oservívo chupe. Umi hénte ko mundopegua katu nopensaiete koʼã mbaʼe iñimportanteha ñasẽ porã hag̃ua opa mbaʼépe.

12. ¿Mbaʼérepa nde rejerovia Jehováre?

¹² ¿Repensápa Pablo opensa haguéicha ha redesidíma neñeʼẽrendutaha Ñandejárape? Añetehápe ningo jahasavaʼerã heta mbaʼe ijetuʼúva upearã, péro jaikuaa ikatutaha jahupyty heta mbaʼe porã Jehovágui ha haʼe ñandeguerohorytaha. Upéicha ikatúta jaʼe ñasẽ porãha opa mbaʼépe (Prov. 10:22). Koʼág̃ama voi ningo jahupyty heta mbaʼe porã, ha jajeroviakuaa amo gotyove jahupytytaha hetaitereive mbaʼe neporãva (elee Marcos 10:29, 30). Upévare, ‘ani jajerovia umi mbaʼerepy ikatúvare oñehundi. Upéva rangue jajerovia Ñandejárare, omeʼẽ rasapáva ñandéve opa mbaʼe ñanembovyʼáva’. Pablo heʼivaʼekue opavave ojapóvare upéicha: “Haʼetéta ombyatýva hína umi mbaʼerepy oúva Ñandejáragui, upéva heʼise haʼekuéra omoĩha peteĩ simiénto iporãva tenonderãme g̃uarã, ikatu hag̃uáicha oñakarama hatã pe jeikove añeteguávare” (1 Tim. 6:17-19, NM). Jajapóramo upéicha, ág̃a ohasa rire 100 térã 1.000 áño, ikatúta jaʼe: “¡Adesidi porã raʼe, ajeve osẽ porã chéve opa mbaʼe!”.

13. ¿Mbaʼe konséhopa omeʼẽvaʼekue Jesús?

¹³ Jesús omeʼẽvaʼekue ko konsého: “Anive pembyaty mbaʼerepy ko yvy ape ári, ikatutahápe havẽmba ha vícho hoʼupa pendehegui, térã mondaha ou oike mbaretépe ha oguerahapa pendehegui. Upéva rangue pembyaty mbaʼerepy yvágape. Upépe nahavẽmoʼãi, ndoʼumoʼãi vícho ha umi mondaha ndoikemoʼãi mbaretépe ha ogueraha pendehegui. Cháke ne mbaʼerepy oĩháme, upépe avei oĩta ne korasõ” (Mat. 6:19-21, NM).

14. ¿Mbaʼérepa naiporãi ñambyaty “mbaʼerepy [oĩva] ko yvy ape ári”?

¹⁴ Umi “mbaʼerepy [oĩva] ko yvy ape ári” ndahaʼéi plátante katuete. Salomón heʼivaʼekue oĩha heta mbaʼe umi hénte ohupytyséva ko múndope. Pór ehémplo, heta oĩ ifamóso térã iñimportanteséva. Jesús avei heʼi umi mbaʼerepy ko mundopegua opa reiha. Ha oiméne nde rehechakuaa avei upeichaha. Pe mboʼehára Frederick D. Bruner ohai: “Jaikuaaháicha, peteĩ tapicha koʼág̃a ifamósova, koʼẽrõite opytáta tesaráipe. Peteĩ persóna ojapóva tuicha mbaʼe hapichakuéra rehehápe, upéi opyta manduʼarãntema. Peteĩ negósio osẽ porãva, pe ótro áñope g̃uarã oúma opa rei. [...] Jesús ningo ohayhu yvyporakuérape, ha upévare oñemoñeʼẽ opavavépe heʼívo mbaʼéichapa ojeikovaʼerã ani hag̃ua umi mbaʼerepy oporombotavy. Haʼe ndoipotái umi omoirũva chupe opyta oñembyasy. ‘Ko múndope oĩramo ohupytýva peteĩ mbaʼe tuicháva, pyaʼe okúi jey’”. Hetaiterei tapicha  ohechakuaa upéva, ha upéicharõ jepe saʼi oĩ okambiaséva. ¿Rejapónepa nde upéva?

15. ¿Mbaʼépepa ñañehaʼãvaʼerã ñasẽ porã?

¹⁵ Heta omoakãva rrelihión omboʼe naiporãiha ñañehaʼã ñatriunfa. Péro Jesús ndeʼirivaʼekue upéva ivaiha. Haʼe omokyreʼỹ hemimboʼekuérape oñehaʼãmbaite hag̃ua ombyaty “mbaʼerepy yvágape”, umíva noñehundíri rupi arakaʼeve. Opa mbaʼe ári ñañehaʼãmbaite vaʼerã ñaime porã Jehová renondépe, ha péicha jahechaukáta ñasẽ porãha opa mbaʼépe. Jesús heʼíva ñanemomanduʼa ikatuha jaiporavo umi mbaʼe jahupytyséva, péro entéro jaikuaa amo ipahápe ñañehaʼãtaha jahupyty umi mbaʼe jarekóva ñane korasõme, umi mbaʼe añetehápe ñamombaʼevéva.

16. ¿Mbaʼe konséhopa jasegivaʼerã?

¹⁶ Oiméramo ñañehaʼã ñande pyʼaite guive jaiko Jehová oipotaháicha, jajeroviavaʼerã haʼe omoĩtaha ñandéve ñaikotevẽva. Ikatu oheja sapyʼami jahasa asy, ñaneñembyahýi térã ñandeʼuhéi, oiko haguéicha Pablo rehe (1 Cor. 4:11). Péro ñanemanduʼavaʼerã Jesús konsého rehe: “Aníke arakaʼeve pejepyʼapyeterei ha peje: ‘¿Mbaʼe piko roʼumíta?’, térã ‘¿mbaʼépa romboyʼúta?’, térã ‘¿mbaʼéiko romondéta?’. Koʼã mbaʼe rapykuéri ningo oiko tarovaite umi hénte oĩva ko múndope. Pende Ru yvagapegua oikuaa voi peẽ peikotevẽha opa koʼã mbaʼe. Pemotenonde meméke Ñandejára Rréino ha ihustísia, ha opa koʼã mbaʼe oñemeʼẽta avei peẽme” (Mat. 6:31-33, NM).

17, 18. a) ¿Mbaʼépa jajapovaʼerã ñasẽ porã hag̃ua? b) ¿Mbaʼe rehépa nodependéi ñasẽ porã hag̃ua?

¹⁷ Ñanemanduʼavaʼerã natekotevẽiha jahupyty heta mbaʼe ko múndope térã ñaneimportánte ikatu hag̃uáicha ñasẽ porã. Avei jahecha nodependeiha umi priviléhio jarekóvare kongregasiónpe, jepe koʼã mbaʼe porã jahupyty ñaneñeʼẽrendu ha jahayhu rupi Jehovápe. Ñandejára voi heʼi ñandéve Iñeʼẽme: “Pe patrón oipota umi hembiguái ojapo hekópe hembiapo” (1 Cor. 4:2, NM). Avei tekotevẽ akóinte ñaneñeʼẽrendu chupe, Jesús heʼi haguéicha: “Pe ogueropuʼakáva ipahaite peve, ojesalváta” (Mat. 10:22, NM). Jajesalváramo heʼise ñasẽ porã hague opa mbaʼépe. ¡Ajépa tuichaite mbaʼe upéva!

¹⁸ Jajepyʼamongetáramo koʼã mbaʼére jahechakuaáta opavave ikatuha ñaneñeʼẽrendu Jehovápe, tahaʼe haʼéva ñane situasión. Natekotevẽi ñaneimportánte, ñande estúdio yvate, ñanderríko, ñanefamóso, ñandekatupyry térã ñanearandu. Primer síglope oĩvaʼekue irríko ha imboriahúva Jehová rembiguaikuéra apytépe. Upévare Pablo heʼi umi iplatavévape tombaʼapo iporãvare, tojapo heta mbaʼe porã ha taipojera, taikyreʼỹ okomparti hag̃ua ótrondi umi mbaʼe orekóva. Enterovetéva, tahaʼe ipláta térã imboriahúva, ikatu “oñakarama hatã pe jeikove añeteguávare” (1 Tim. 6:17-19, NM). Koʼág̃a péichante avei, enterovévape oñemeʼẽ ko oportunida ha avei ko rresponsavilida: ñaneñeʼẽrendu ha jajapo “heta mbaʼe porã”. Péicha ñasẽ porãta Ñandejára renondépe ha javyʼáta jaikuaágui jajapoha haʼe oipotáva (Prov. 27:11).

19. ¿Mbaʼépa nde redesidi rejapo resẽ porã hag̃ua nde rekovépe?

¹⁹ Oĩ heta mbaʼe ndaikatúiva ñakambia, péro ikatu jahecha mbaʼéichapa ñambohovái porãvéta. Ñañehaʼãvaʼerã akóinte ñaneñeʼẽrendu Ñandejárape tahaʼe haʼéva ñane situasión, ha jahecháta ñasẽ porãtaha. Jajeroviavaʼerã Jehová omeʼẽtaha ñandéve heta mbaʼe porã koʼág̃a ha opa árare avei. Ani ñanderesarái Jesús heʼi hague umi unhídope: “Ejepytasókena che ykére remano meve ha che ameʼẽta ndéve pe jeikove peteĩ prémioicha” (Rev. 2:10, NM). ¡Upéva heʼise hína ñasẽ porãha!