1, 2. ¿Mbaʼéicha rupípa jasegi umi kostúmbre oĩva jaikohárupi ha umi mbaʼe ñaaprende vaʼekue ñanemitãme?

OPAVAVE ningo jajepokuaa jaiko ñande tuvakuéra ñanemongakuaa haguéicha ha jasegi umi kostúmbre oĩva jaikohárupi. Pór ehémplo, ñañemonde ha ñañekomporta ñane hénte ha ñane amigokuéra ojapoháicha, ha ñandegusta umi tembiʼu ojejapóva ñane retãme.

² Péro oĩ heta mbaʼe iñimportantevéva umi tembiʼu térã ñañemonde lájagui. Por ehémplo, ñanemitã guive ningo oĩ ñanemboʼéva mbaʼépa oĩ porã ha mbaʼépa oĩ vai. Péro la hénte nopensái peteĩchapa, hetápe g̃uarã umi mbaʼe iporãva, ótrope g̃uarã ivai. Heta vése katu ñane konsiénsia ñanemomýi jadesidi hag̃ua. La Biblia heʼi voi: “Umi [...] orekoʼỹva Ñandejára Léi, sapyʼánte ijeheguiete ojapo pe Léi heʼíva” (Rom. 2:14, NM). Péro ¿heʼisépa upéva ikatuha jasegi oimeraẽ kostúmbre ñaaprende vaʼekue ñanemitã guive térã ojesegíva jaikohárupi, la Biblia ndoproivíri haguérente?

3. ¿Mbaʼérepa kristianokuéra ndosegíri oimehaichagua kostúmbre?

³ Ñandejára Ñeʼẽme ningo jatopa mokõi mbaʼe ohechaukáva mbaʼérepa kristianokuéra ndosegíri vaʼerã oimehaichagua kostúmbre. Primero: “Oĩ tape ñaimoʼãva naikarẽiha, amo huʼãme katu jajuhu ñemano” (Prov. 16:25). Ñaneimperfékto rupi nañandekatupyrýi ñasẽ porã hag̃ua ñandejehegui reínte jajavyʼỹre (Prov. 28:26; Jer. 10:23). Segundo: Satanás ningo “ko múndo jára”, ha haʼe odesidi mbaʼépa iporã térã ivai, ha mbaʼépa ojejapo ha ojeguerohoryve vaʼerã (2 Cor. 4:4, NM; 1 Juan 5:19). Upéicharõ, jaipotáramo Jehová ñanderayhu ha ñanevendesi, ñañehaʼãmbaite vaʼerã jasegi pe konsého oĩva Romanos 12:2-pe (elee).

4. ¿Mbaʼe mbaʼépa ñahesaʼỹijóta hína ko artíkulope?

 ⁴ Oĩ mbohapy mbaʼe iñimportánteva jatopáva Romanos 12:2-pe, ha ñahesaʼỹijótava ko artíkulope. 1) ¿Mbaʼérepa ‘ñakambia vaʼerã’? 2) ¿Mbaʼépa ñakambia vaʼerã? 3) ¿Mbaʼéichapa ikatu ñakambia?

5. ¿Mávape g̃uarãpa iñimportantete Pablo ohai vaʼekue Romanos 12:2-pe?

⁵ Ohaírõ guare umi Romayguápe áño 56 rupi, apóstol Pablo noñeʼẽi kuri umi ndahaʼéivape kristiáno ni umi ótra héntepe, síno umi kristiáno unhídope (Rom. 1:7). Haʼe oipota vaʼekue okambia hikuái ha omokyreʼỹ chupekuéra ‘ani hag̃ua ohaʼanga umi hénte oĩvape ko múndope’. ¿Mbaʼépa ontende vaʼekue umi kristiáno Romaygua Pablo oñeʼẽrõ guare pe ‘múndore’? Chupekuéra g̃uarã orrepresenta vaʼekue umi léi ha kostúmbre osegíva umi rrománo, ha avei oiko ha oñemonde lája hikuái. Pablo heʼívo “anive pehaʼanga”, ohechauka oĩ hague kristiáno oikóva gueteri oikoháicha umi hénte upepegua. ¿Mbaʼéichapa koʼã kostúmbre ipuʼaka hesekuéra?

6, 7. ¿Mbaʼéichapa yma ojeiko vaʼekue Rómape ha mbaʼeichagua rrelihiónpa ojesegi upépe?

⁶ Ñane tiémpope umi hénte oviaha jave Rómape ikatu ohecha heta konstruksión yma guare, por ehémplo umi panteón, témplo, monuménto, estádio ha teátro. Koʼãva apytépe ningo oĩ ojejapo vaʼekue síglo primérope ha ñanepytyvõva jaikuaa hag̃ua mbaʼéichapa yma ojeiko Rómape ha mbaʼeichagua rrelihiónpa ojesegi upépe. Heta lívro de istóriape oñemombeʼu avei oĩ hague opaichagua vyʼarã, por ehémplo oñorairõhápe umi gladiadór, karréra oñehaʼãva kárrope, músika ha teátro oñeʼẽva heta mbaʼére, ha sapyʼánte itieʼỹ voi. Rómape ojejapo vaʼekue opaichagua negósio, upévare oĩ heta oportunida oñegana hag̃ua pláta (Rom. 6:21; 1 Ped. 4:3, 4).

⁷ Umi rrománo oreko vaʼekue heta témplo ha omombaʼeguasu heta diós, upéicharõ jepe noñehaʼãguasúi hikuái oservi porã hag̃ua koʼã dióspe. Chupekuéra g̃uarã pe rrelihión haʼe peteĩ kostúmbrente osegíva oĩ jave onaséva, omendáva ha omanóva. Ñapensamína umi kristiáno Romaguáre. Katuete oiméne ijetuʼu raʼe chupekuéra oservi porã hag̃ua Ñandejárape. Haʼekuéra okakuaa vaʼekue upe siudápe ha tekotevẽ okambiaite oiko hag̃ua chuguikuéra kristiáno tee. Péro upéva ndeʼiséi ojevautisa rire hikuái natekotevẽveimaha okambia.

8. ¿Mbaʼérepa ko múndo ipeligróso kristianokuérape g̃uarã?

⁸ Koʼág̃a avei ko múndo ipeligróso kristianokuérape g̃uarã. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Umi hénte ojapógui Satanás oipotáva, ha haʼe opensa lája iñasãi opárupi yvytúicha  (elee Efesios 2:2, 3 ha 1 Juan 2:16). Ko múndope oĩ heta mbaʼe ikatúva ñandegueraha vai, por ehémplo umi hénte oipotáva, opensáva, omombaʼéva térã odesidíva. Upévare iñimportanteterei jasegi Pablo konsého: “Anive pehaʼanga umi hénte oĩva ko múndope, pekambia guei pepensa lája”. ¿Mbaʼéichapa ikatu jajapo upéva?

9. ¿Mbaʼe kámbiopa ojapo heta persóna ojevautisa hag̃ua?

⁹ Peteĩ tapicha ostudiáva la Biblia ha ojapóva umi mbaʼe oaprendéva, oñepyrũ hína oñakãrapuʼã. Upéva jahechakuaa umi kámbio ojapóvare, por ehémplo osẽ pe rrelihión japúgui ha omonde pe teko pyahu ohaʼanga hag̃ua Jesúspe (Efes. 4:22-24). Javyʼaiterei jahechávo káda áño hetaiterei persóna oñemeʼẽha Jehovápe ha ojevautisa. Katuete upéva ombopyʼarory Jehovápe (Prov. 27:11). Péro ñapensamína: “¿Natekotevẽvéimapa okambia ojevautisa rire?”.

10. ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa ñañakãrapuʼã térã jajapo porãve haguére ojejeruréva ñandéve ndeʼiseiha ñakambiamaha?

¹⁰ Péro ñakambia ndeʼiséi ñañakãrapuʼãnteha térã jajapo porãveha ojejeruréva ñandéve. Por ehémplo, peteĩ prodúkto apére ikatu oñemoĩ iporãvemaha, péro upéva ndeʼiséi katuete okambiáma hague upe prodúkto. Ikatu oñemoĩvénte chupe ótro ingrediénte ha oñekambia ijape. Peteĩ diksionário vívliko heʼi Romanos 12:2-pe, pe ñeʼẽ “pekambia” heʼiseha avei ñambopyahu ñapensa lája espíritu sánto rupive. Jahechaháicha, peteĩ kristiáno ohejaite vaʼerã umi ñeʼẽ kyʼa, tekovai ha opa mbaʼe vai ojepokuaa vaʼekue ojapo, péro ndahaʼéi upévante oñekotevẽva. Por ehémplo heta persóna ndoikuaaietéva voi Ñandejára Ñeʼẽ omboʼéva, omboyke mimínte avei koʼã mbaʼe vai. ¿Mbaʼe mbaʼépa upéicharõ okambia vaʼerã peteĩ kristiáno?

11. ¿Mbaʼéichapa heʼi vaʼekue Pablo okambia vaʼerãha peteĩ kristiáno?

¹¹ Apóstol Pablo ohai vaʼekue: “Pekambia guei pepensa lája”. La Biblia oiporu jave pe ñeʼẽ ‘ñapensa’, oñeʼẽ hína avei umi mbaʼe ñapensasévare térã jaiporu lájare ñane akã. Pablo heʼíma voi chupekuéra oĩha persóna ‘opensáva mbaʼe vaíre’ meme ha ‘ndahekojojáiva, hembiapo vai, itaryrýi, iñaña, iñenvidióso, oporojuka, oiko vai hapichándi ha oporombotavýva’ (Rom. 1:28-31, NM). Ha heta ermáno okakuaa vaʼekue umichagua hénte apytépe oiko mboyve chuguikuéra kristiáno, upévare ñantende porã mbaʼérepa Pablo heʼi chupekuéra okambia ha ombopyahu vaʼerãha opensa lája.

12. a) ¿Mbaʼéichapa opensa umi hénte koʼág̃arupi? b) ¿Mbaʼérepa ipeligróso upéva kristianokuérape g̃uarã?

¹² Ñambyasýramo jepe oĩ hetaiterei  hénte oñekomportáva Pablo heʼi haguéicha. Umichagua opensa koʼág̃arupi natekotevẽveimaha jasegi umi konsého. Por ehémplo, heta mboʼehára ha tuvakuéra oheja umi mitãme ojapo ojaposéva. Heʼi hikuái avave ndoikuaaiha mbaʼépa añetehápe pe iporãva ha mbaʼépa pe ivaíva, upévare omboʼe voi chupekuéra káda uno orekoha liverta odesidi hag̃ua mbaʼépa ojapóta. Heta oĩ avei heʼíva ojeroviaha Ñandejárare, péro opensa ikatunteha ojapo ojaposéva ha natekotevẽiha iñeʼẽrendu chupe (Sal. 14:1). Upéva ningo ipeligrosoiterei kristianokuérape g̃uarã. Nañañatendéiramo, ikatu ndajasegivéi umi konsého omeʼẽva ñandéve Ñandejára organisasión ha ñañepyrũ jajekeha oimeraẽ mbaʼégui. Ikatu avei ñañeʼẽ vai umi konsého jarresivívare, por ehémplo umi oñeʼẽva vyʼarãre, Internet ha umi estúdio ijyvatevévare.

13. ¿Mbaʼérepa iñimportanteterei jajepyʼamongeta porã?

¹³ Ani hag̃ua ñapensa ko múndope oñepensaháicha, jajepyʼamongeta porã vaʼerã. Tekotevẽ jahechakuaa mbaʼépa iñimportanteve ñandéve g̃uarã, mbaʼépa jahupytyse ha mbaʼépa ñañandu. Ikatu ojeʼe ñandéve jaservi porãitereiha Jehovápe, péro añetehápe ñande rapichakuéra ndoikuaái mbaʼépa oĩ ñande pyʼapýpe. Ñandémante jaikuaáta oimépa la Biblia ñanekambiáma raʼe ha ñanepytyvõpa gueteri koʼág̃a peve ñakambia hag̃ua jahávo (elee Santiago 1:23-25).

14. ¿Mbaʼépa ñanepytyvõta jahechakuaa hag̃ua mbaʼépepa ñakambia vaʼerã?

¹⁴ Ñakambia hag̃ua ningo tekotevẽ ñambopyahu umi mbaʼe oĩva ñande pyʼapýpe. ¿Mbaʼépa ikatu ñanepytyvõ ñakambia hag̃ua peichaite peve? Jastudiávo la Biblia jaikuaa mbaʼeichagua persónapa Jehová oipota oiko ñandehegui. Umi mbaʼe ñapensáva térã jajapóva jaikuaa rire Ñandejára rembipota ohechauka mbaʼépa oĩ ñande pyʼapýpe. Upéva ñanepytyvõta jahechakuaa hag̃ua mbaʼépepa tekotevẽ ñakambia ikatu hag̃uáicha jajapo Ñandejára “oguerohorýva” (Rom. 12:2, NM; Heb. 4:12).

15. ¿Mbaʼéichapa Jehová ñanemoldea?

¹⁵ (Elee Isaías 64:8.) Pe ehémplo oiporu vaʼekue proféta Isaías ñanemboʼe peteĩ mbaʼe iñimportánteva. Ñande ningo pe ñaiʼũ ha Jehová katu pe Alfaréro. ¿Mbaʼéichapa haʼe ñanemoldea? Haʼe ñanepytyvõ ñakambia hag̃ua umi mbaʼe oĩva ñande pyʼapýpe, ndahaʼéi ñande rete. Jahejáramo Jehová ñanemoldea, ñanepytyvõta ñakambia hag̃ua umi mbaʼe ñañandúva ha ñapensáva. Péichamante ko múndo nañanembyaimoʼãi. ¿Mbaʼépa Jehová ojapo ñanemoldea hag̃ua?

16, 17. a) Emombeʼu mbaʼéichapa peteĩ alfaréro ombaʼapo pe ñaiʼũre ojapo hag̃ua chugui peteĩ mbaʼyru neporãva. b) ¿Mbaʼéichapa Ñandejára Ñeʼẽ ñanepytyvõ ñandedeprovechove hag̃ua Jehovápe?

¹⁶ Ikatu hag̃uáicha pe kambuchi osẽ porã, pe ñaiʼũ iporã vaʼerã avei. Péro ñepyrũrã pe alfaréro ojapo vaʼerã mokõi mbaʼe. Primero tekotevẽ omopotĩ ýpe pe ñaiʼũ ojei hag̃ua chugui umi mbaʼe kyʼa, upe rire katu omboykue jey ikatu hag̃uáicha pe ñaiʼũ huʼũ ha opyta porã oñemoldea jave.

¹⁷ Jahechaháicha, pe y ojeporu oñemopotĩ ha avei oñemohuʼũ hag̃ua pe ñaiʼũ. Upéicha ikatu oñembaʼapo porã hese oiko peve chugui peteĩ mbaʼyru ideprovéchova. ¿Mbaʼéicha rupípa ikatu ñakompara pe y Ñandejára Ñeʼẽre? La Biblia rupive ikatu ñakambia. Ñanepytyvõ jaheja hag̃ua  umi mbaʼe ñapensa vaʼekue jaikuaa mboyve Jehovápe, ha avei oiko hag̃ua ñandehegui persóna ideprovéchova chupe g̃uarã (Efes. 5:26). Ndareíri ningo ojeʼe meme ñandéve jalee hag̃ua la Biblia káda día ha ani hag̃ua jafalta umi rreuniónpe, oñehesaʼỹijohápe Ñandejára Ñeʼẽ. Jajapóramo koʼã mbaʼe, jaheja hína Jehová ñanemoldea (Sal. 1:2; Hech. 17:11; Heb. 10:24, 25).

18. a) ¿Mbaʼérepa jajepyʼamongetámante vaʼerã jaipotáramo Ñandejára Ñeʼẽ ñanekambia? b) ¿Mbaʼe mbaʼépa iporã ñañeporandu?

¹⁸ Jaleévo la Biblia ha ñaaprendévo chugui, ñañepyrũ ramo hína ñakambia. Heta hénte olee jepi la Biblia ha oikuaa heta mbaʼe oĩva pype. Oiméne retopáma peichagua héntepe repredika jave, oĩ voi umi ikatúva heʼi heta téxto vívliko de memória. * Péro umi mbaʼe oikuaáva noipytyvõguasúi chupe okambia hag̃ua opensa lája ha oiko lája. ¿Mbaʼérepa? Ñandejára Ñeʼẽ opoko vaʼerã ñane korasõre ikatu hag̃uáicha ñakambia. Upévare ñañemotiémpo vaʼerã ñapensa hag̃ua umi mbaʼe ñaaprendévare. Iporã ñañeporandu: “¿Ahechakuaápa umi mbaʼe aaprendéva haʼeha pe añetegua ha ndahaʼéi che rrelihión omboʼévante? ¿Ajapópa umi mbaʼe aaprendéva, térãpa ideprovécho chéve amboʼe hag̃uánte che rapichakuérape? ¿Añandúpa ku Jehová voi oñeʼẽrõguáicha chéve?”. Jajepyʼamongetáramo koʼã porandúre ñañemoag̃uivéta Jehováre ha jahayhuvéta chupe. Umi mbaʼe ñaaprendéva opokóramo ñane korasõre, ikatúta ñakambia heta mbaʼépe (Prov. 4:23; Luc. 6:45).

19, 20. ¿Mbaʼe konséhopa jasegi vaʼerã jahupyty hag̃ua Jehová vendisión?

¹⁹ Jalee meméramo Ñandejára Ñeʼẽ ha jajepyʼamongeta hese, ñanekyreʼỹta jajapo hag̃ua Pablo heʼi vaʼekue: “Peipeʼaite vaʼerã pende reko tuja ha umi mbaʼe pejapo vaʼekue yma, ha peñemonde vaʼerã teko pyahúgui. Péva omeʼẽ Ñandejára, ha peikuaa porãvévo chupe, upéva penepytyvõta pembopyahu hag̃ua pehóvo pende rekove” (Col. 3:9, 10, NM). Ñantende porãramo la Biblia omboʼéva ha jajapórõ upépe heʼíva, ñañemondéta pe teko pyahúgui, ha upéva ñanepytyvõta ani hag̃ua jaʼa Satanás ñuhãme.

²⁰ Apóstol Pedro ñanemomanduʼa avei: “Umi mitã iñeʼẽrendúvaicha, anive pejapo umi mbaʼe pejapose vaʼekue yma”. Ha upe rire heʼi ñandéve ñanderekopotĩ vaʼerãha opaite mbaʼépe (1 Ped. 1:14, 15, NM). Ñañehaʼãramo jajapo opa ikatúva ñamboyke hag̃ua umi mbaʼe ñapensa ha jajapo vaʼekue yma, ha jaheja Ñandejára ñanekambia, jahupytýta heta mbaʼe porã, jahechataháicha pe artíkulo oúvape.