CHE avuéla ermáno héra vaʼekue Nikolai Dubovinsky, unos kuánto áño omano mboyve haʼe oskrivi kuri umi mbaʼe ohasa vaʼekue Jehová servísiope. Por ehémplo, oskrivi umi mbaʼe ijetuʼúva ha umi mbaʼe porã ohasa vaʼekue ojeproivírõ guare testígo de Jehová rembiapo Unión Soviéticape. Ohasáramo jepe heta situasión ijetuʼúva, haʼe siémpre ojerovia mbarete Jehováre ha ovyʼa vaʼekue. Haʼe heʼími vaʼerã oipotaha umi imitãvéva ohendu iñexperiénsia, upévare amombeʼuse peẽme michĩmi jepe la ijistória. Che tio Nikolai ningo onase vaʼekue áño 1926-pe peteĩ puevloʼi héravape Podvirivka, opytáva Ucrániape.

Haʼe heʼi: “Peteĩ día áño 1941-pe, che ermáno hérava Ivan ogueru ógape pe lívro El Arpa de Dios ha El Plan Divino de las Edades, avei unos kuánto rrevísta Ñemañaha ha folléto. Aleepaite umíva ha chesorprende aikuaárõ guare ndahaʼeiha Ñandejára káusare jasufríva, síno Satanás káusare. Avei alee la Biblia, Mateo guive Juan peve ha ahechakuaa atopa hague pe añetegua. Upévare añepyrũ amombeʼu enterovépe umi notísia porã oñeʼẽva Ñandejára Rréinore. Amáske astudia, antende porãve heta mbaʼe la Bíbliagui ha aserviseve Jehovápe.

Opárupi ningo oĩ vaʼekue gérra, ha upévare aikuaáma heta asufritaha umi mbaʼe agueroviáva káusare, pórke che ajedesidíma ndajukamoʼãiha che rapichápe. Ha ikatu hag̃uáicha agueropuʼaka umi mbaʼe ahasátava, amemorisa Mateo 10:28 ha 26:52 heʼíva. Che ajedesidíma kuri cheñeʼẽrendutaha Jehovápe, tachejuka jepe raʼe hikuái upe haguére.

Áño 1944-pe, ambotýrõ guare 18 áño, cherenoika hikuái kuartélpe. Upérõ guare ojerrekluta avei hetave Testígo okumplívape pe eda ojapo hag̃ua pe servísio militár, ha upépe primera ves atopa heta ótro Testígore. Ore romombeʼu porã ndorohomoʼãiha gerrahápe. Umi militár ipochyeterei orerehe ha oreamenasa orerejataha romano vareʼágui, oremombaʼapo pohyitaha térã orejukataha. Péro ore roʼe chupekuéra: ‘Pejapo katu la pejaposéva orerehe, la Biblia heʼi porã ndovaleiha japorojuka ha toiko la oikóva, ore rokumplíta upe mandáto’ (Éx. 20:13).

Upéi, mokõi ermáno ha chéve oremondo hikuái Bielorrúsiape peteĩ lugár oñembaʼapo pohyihápe, ha romyatyrõ hag̃ua umi óga oñembyaipa vaʼekue pe gérra káusare. Koʼag̃aite peve chemanduʼa gueteri umi mbaʼe vaiete ahecha vaʼekuére pe siuda de Minsk jerére. Ahakuévo, pe tape pukukuére ahecha henyhẽte umi yvyramáta okaipa vaʼekue, umi sánhape katu oĩ hénte ha kavaju reʼongue. Oĩ avei kamión ha árma atýra ojehejapa  rei vaʼekue, ha peteĩ avión ojeity vaʼekue. Upérõ ahechakuaa mbaʼe konsekuénsiapa ogueru noñemplíriramo Ñandejára mandamiénto.

Áño 1945-pe opa pe gérra, péro upéicharõ jepe orekondena hikuái a 10 áño de kársel ndorohói haguére gerrahápe. Ñepyrũrã, tres áño pukukue ndaikatúi vaʼekue rojapo rreunión ha ndaikatúi avei rokonsegi ni peteĩ puvlikasión. Péro upéi ikatu sapyʼa roñekomunika por kárta unos kuánto ermánandi, péro chupekuéra avei ojejagarra upe rire ha oñekondena chupekuéra ombaʼapo hag̃ua 25 áñore peteĩ lugár oñembaʼapo pohyihápe.

Ipahápe áño 1950-pe ojepoi jey orehegui oñekumpli mboyve la ore kondéna ha aha jey che rógape. Aimérõ guare kárselpe, che sy ha che ermána Maríagui oiko Testígo ha mokõi che ermáno ostudia avei la Biblia. Umi polisía Unión Sovieticapegua cheguerahase jey kuri kárselpe apredika haguére. Upémarõ umi ermáno omoakãva predikasión Maláuipe, ojerure chéve aipytyvõ hag̃ua chupekuéra rojapo hag̃ua puvlikasión ñemiháme. Upérõ areko kuri 24 áño.

Umi ermáno heʼími vaʼerã: ‘Ojeproivíramo ñandehegui jaservi Jehovápe lívremente, lomímonte jajapóta ñemiháme’ (Prov. 28:28). Upe tiémpope roimprimi vaʼekue umi puvlikasión umi sótanope. Che ermáno Dmitry rógape oĩ vaʼekue peteĩ ha upépe añepyrũ vaʼekue ambaʼapo. Sapyʼánte dos semánare nasẽi vaʼekue okápe. Ha ogue jave la che lampĩu opa rupi pe oxíheno pe kotýpe, añeno ahaʼarõ oike jey pe áire ha upéi asegi jey.

Peteĩ día, peteĩ ermáno ombaʼapóva chendive, oporandu chéve: ‘Nikolai, ¿nde piko  rejevautisáma?’. Upérõ ningo ojapóma once áño aservi hague Jehovápe, péro neʼĩra gueteri ajevautisa. Pe ermáno oñeʼẽ chendive upévare ha upe pyharépe ajevautisa peteĩ lágope, arekópe 26 áño. Tres áño haguépe, chenombra hikuái miémbro del Komite de País. Upe tiémpope, sapyʼánte ojegueraha vaʼekue avei kárselpe umi ermáno oĩvape Komite de Paíspe, ha upéicha jave oñenombra hekovia umi ermáno oĩvape lívre ikatu hag̃uáicha osegi pe predikasión.

Heta mbaʼe ijetuʼu vaʼekue chéve aimérõ guare kárselpe, péro ijetuʼuve jey chéve aimprimi puvlikasión kañyhápe. Siete áñore ndaikatúi vaʼekue aha rreunionhápe ani hag̃ua chejagarra umi polisía. Upévare tekotevẽ vaʼekue amombarete che jerovia cheaño. Upe tiémpope sapyʼapyʼánte ahecha vaʼekue che famíliape, péro haʼekuéra ontende la che situasión ha upéva chemokyreʼỹ jey. Upe tiémpope oimeraẽ mbaʼe ikatu kuri oiko, upévare tódo el tiémpo tekotevẽ vaʼekue añatende ani hag̃ua avave chepilla, ha upéva chemokaneʼõiterei vaʼekue. Por ehémplo, peteĩ kaʼarúpe og̃uahẽ mokõi polisía pe óga aimehápe. Upémarõ, akañy hag̃ua chuguikuéra adipara asẽ peteĩ ventánarupi pe óga kupe gotyo ha aha aike peteĩ kaʼaguýpe. Peichaháguinte akrusa jave peteĩ ñu, ahendu heta oñembokapu ha umi vála hasẽmba ohasa che ypýrupi. Peteĩ polisía chemuña kavaju ári ha cheraʼã opa peve chugui la ivála, péro peteĩva chejaserta che jyvápe. Chemuña rire 5 kilómetrore, akañy jey chugui peteĩ kaʼaguýpe. Tiémpo rire, pe huísiope aikuaa kuri cheraʼã hague hikuái 32 vése.

Nasẽguasúi rupi pe sótanogui, cheresaʼyjupáma ha oimeraẽvante opilláta kuri mbaʼépa ajapo aikóvo. Upévare añehaʼã asẽ mimi kuarahýpe ani hag̃ua ojekuaaiterei cherehe moõpa aiko. Areterei aiko ha ambaʼapo vaʼekue pe sótanope, ha upéva ojapo vai che salúre. Peteĩ jey, che tĩruguy ha avei osẽ che jurúrupi tuguy ha upéva káusare ajavy peteĩ rreunión iñimportánteva.

El 26 de enero de 1957 umi polisía chejagarra ha seis mése haguépe, pe Tribunal  Supremo de Ucrania chekondena ha osẽ chéve péna de muérte. Péro upe tiémpope pe léi nopermitivéima kuri pe péna de muérte, ha upémarõ osẽ chéve 25 áño de kársel. Chéve ha siete ermánope oremondo hikuái peteĩ lugár oñembaʼapo pohyihápe opytáva Mordvíniape. Upépe oĩma voi kuri 500 ermánorupi. Upe lugárpe roñembyatými vaʼerã saʼi mimi rostudia hag̃ua rrevísta Ñemañaha. Peteĩ jey, ojepeʼa orehegui ore puvlikasionkuéra, ha peteĩ guárdia olee rire heʼi oréve: ‘¡Pesegíramo pelee koʼãva, ndaipóri penemboguevi vaʼerã!’. Pe lugár oremondo haguépe hikuái, rombaʼapo pohýi vaʼekue ha heta vése rojapove voi pe rojapo vaʼerãgui. Upéicharõ jepe, pe komandánte heʼi: ‘Pendeguáporamo jepe, oréve naoreimportái upéva, ore roipota peheja pende Dióspe’.”

Ilve Apanyuk omombeʼu: “Áño 1967-pe, ojepoi che tio Nikoláigui, upéi haʼe oipytyvõ oñeforma jey hag̃ua kongregasión Rusia ha Estóniape. Ndaipóri rupi pruéva ohechaukáva che tio ojapo hague álgo ivaíva, áño 1991-pe oñeanula jey pe kondéna 1957-peguare. Umi autorida hetaite omaltrata ha odenunsia vaʼekue umi Testígope, upe tiémpope orretira jey avei umi denúnsia. Áño 1996-pe che tio ojogua hogarã pe siuda de Velikije Lúkipe, opytáva 500 kilómetro San Petersbúrgogui ha ova upépe. Upéi áño 2003-pe oñemopuʼã peteĩ Salón hóga korapýpe ha koʼág̃a g̃uarã oñerreuníma upépe mokõi kongregasión.

Che ména ha che ningo roservi Betel de Rúsiape. Áño 2011-pe, omano mboyvemi, che tio Nikolai orevisita kuri. Ha opokoiterei orerehe vyʼápe heʼírõ guare oréve: ‘Umi mbaʼe oikóvare jaʼekuaa ojejapomaha hína pe última vuélta Jericóre’ (Jos. 6:15). Upérõ oreko kuri 85 áño ha ijetuʼuetereíramo jepe umi mbaʼe ohasa vaʼekue, haʼe heʼi: ‘Avyʼaiterei adesidi haguére aservi Jehovápe chemitã reheve. ¡Arakaʼeve nañarrepentimoʼãi upévare!’.”