1, 2. ¿Mbaʼérepa la Biblia heʼi ñande juru ojoguaha tatápe?

ÁÑO 1871-pe, Estados Unídospe oiko vaʼekue peteĩ inséndio tuichaitereíva. Sapyʼaitépe okaipa 2.000 millones yvyramáta ha omano mas de 1.200 persóna. ¿Mbaʼéicha rupípa oiko ko desgrásia vaiete? Oĩ heʼíva pe inséndio oñepyrũ hague tata piriríguinte hoʼáva umi tren ohasávagui upérupi. Upéva ñanemomanduʼa la Biblia heʼívare Santiago 3:5-pe: “Peteĩ tata pirirínte ikatu ohapypa peteĩ kaʼaguy guasu”. ¿Mbaʼérepa Santiago heʼi vaʼekue péicha?

² Haʼe heʼi vaʼekue: “Ñande juru ningo ojogua tatápe” (Sant. 3:6). Ko versíkulope, “ñande juru” orrepresenta pe kapasida jarekóva ñañeʼẽ hag̃ua. Pe tata ikatuháicha ojapo tuicha perhuísio, umi mbaʼe jaʼéva ikatu avei operhudika ñande rapichápe. ¿Heʼisépa upéva ikuentaveha ñakirirĩnte ani hag̃ua ñamoñeñandu vai ótrope? Nahániri. Ñapensamíntena: Jaikuaáramo jepe pe tata ikatuha ñandeperhudika, upéva ndeʼiséi ndajaipurumoʼãveimaha. Katuete ningo ñañatendétante jaipuru jave, por ehémplo ñañekosina, jajepeʼe térã jahesape jave pytũmbýpe. Péicha avei, la Biblia heʼi umi “mbaʼe jaʼéva” ikatuha ojapo porã ñande rapicháre, térã omoñeñandu vai chupe (Prov. 18:21). Upévare, ñañatende vaʼerã mbaʼéichapa jaipuru pe kapasida jarekóva ñañeʼẽ hag̃ua. Por ehémplo, ñañehaʼãmbaite vaʼerã jaʼe umi mbaʼe ikatúva  ombotuicha Jehovápe ha oipytyvõ ñande rapichakuérape (Sal. 19:14).

3. ¿Mbaʼépa jaikuaa vaʼerã ikatu hag̃uáicha umi mbaʼe jaʼéva omokyreʼỹ ñande rapichápe?

³ Jehová omeʼẽ ñandéve pe kapasida ñamombeʼu hag̃ua ñapensáva ha ñañandúva, tahaʼe jaʼéva rupive, térã umi hésto rupive. ¿Mbaʼéichapa ikatu jaipuru ko kapasida ñamokyreʼỹ hag̃ua ñande rapichakuérape? (Elee Santiago 3:9, 10.) Tekotevẽ jaikuaa mbaʼe moméntopepa ñañeʼẽta, mbaʼépa jaʼéta, ha mbaʼéichapa jaʼéta.

4. ¿Mbaʼéicha javépa iporãve ñakirirĩnte?

⁴ La Biblia heʼi oĩha tiémpo “oñekirirĩ hag̃ua” (Ecl. 3:7). Upéva heʼise oĩha moménto tekotevẽhápe ñakirirĩ. Por ehémplo, oĩ jave peteĩ persóna oñeʼẽva, jahechaukáta jarrespetaha chupe ñahendu porãvo umi mbaʼe heʼíva (Job 6:24). Avei, jaikuaáramo ndovaleiha ñamombeʼu peteĩ mbaʼe, nañañeʼẽi vaʼerã ótrondi upe témare (Prov. 20:19). Ha oĩ jave heʼíva peteĩ mbaʼe nañandegustáiva, ñañehaʼã vaʼerã ñañetrankilisa ha ñakirirĩnte (1 Ped. 3:10, 11).

5. ¿Mbaʼéichapa jahechauka Jehovápe jaagradeseha chupe omeʼẽ haguére ñandéve pe kapasida ñañeʼẽ hag̃ua?

⁵ Péro oĩ avei tiémpo “oñeñeʼẽ hag̃ua” (Ecl. 3:7). Por ehémplo, ikatu ñañeʼẽ ñambotuicha hag̃ua Jehovápe, ñamokyreʼỹ hag̃ua ótrope, ñamombeʼu hag̃ua ñane remiandu, térã jaʼe hag̃ua mbaʼépa ñaikotevẽ (Sal. 51:15). Péicha jave jahechauka hína Jehovápe jaagradeseha chupe omeʼẽ haguére ñandéve pe kapasida ñañeʼẽ hag̃ua. Ha jaikuaaháicha, upéva peteĩ rregálo Ñandejára omeʼẽva ñandéve, ha ñañehaʼã vaʼerã jaipuru porã upe rregálo.

6. ¿Mbaʼérepa tekotevẽ ñañatende porã mbaʼe moméntopepa ñañeʼẽta?

⁶ ¿Mbaʼérepa iñimportánte ñañatende porã mbaʼe moméntopepa iporãve ñañeʼẽ? La Biblia heʼi: “Pe ñeʼẽ ojeʼéva itiempoitépe, haʼete mansána de óro peteĩ mbaʼyru de plátape” (Prov. 25:11, NM). ¿Mbaʼépa heʼise upéva? Umi adórno de óro ningo iporãiterei, péro iporãvéntema oĩramo peteĩ mbaʼyru de plátape. Péicha avei, jaiporavo porãramo upe moménto ñamokyreʼỹ hag̃ua ñande rapichápe, umi mbaʼe jaʼéva katuete oipytyvõ porãvéta chupe. Jahechamína peteĩ ehémplo.

7, 8. ¿Mbaʼéichapa umi ermáno Japongua osegi Jesús ehémplo?

⁷ Ñañeʼẽramo hendapeʼỹ, ikatu hína umi hénte nontendéi térã ndoaseptái la jaʼéva (elee Proverbios 15:23). Por ehémplo, marzo de 2011-pe oiko peteĩ terremóto ha sunámi Japónpe, ha sarambi ojapo heta siudápe opytáva éste gotyo. Omano mas de 15.000 persóna. Heta ñane ermáno operde ihénte ha iñamigokuéra. Upéicharõ jepe, haʼekuéra oipytyvõse ivesinokuérape la Biblia rupive. Péro koʼã ermáno ohechakuaa oñeʼẽ reitaha gueteri umi héntepe pe rresurreksiónre. ¿Mbaʼérepa? Pórke la majoría vudísta ha ndoikuaaguasúi hikuái la Biblia. Upévare umi ermáno ñepyrũrã oñehaʼãnte okonsola umi héntepe, ha oexplika chupekuéra mbaʼérepa oiko umi mbaʼe vaiete umi persóna ivuénovare.

⁸ Jesús ningo oikuaa vaʼekue mbaʼe moméntopepa oñeʼẽta ha mbaʼéicha javépa iporãve okirirĩ (Juan 18:33-37; 19:8-11). Por ehémplo, haʼe ohaʼarõ pe moménto iporãvéva ikatu hag̃uáicha omboʼe idisipulokuérape umi mbaʼe iñimportantevéva. Jesús heʼi: “Heta mbaʼe gueteri areko haʼe vaʼerã peẽme, péro peẽ ndaikatumoʼãi pegueropuʼaka koʼág̃a” (Juan 16:12). Umi ermáno Japongua osegi Jesús ehémplo ha ohaʼarõ og̃uahẽ pe moménto okonvenivéva oñeʼẽ hag̃ua umi héntepe pe rresurreksiónre. Dos áño imédio  oiko rire pe sunámi, haʼekuéra orreparti pe tratádo ¿Añetehápepa oikove jeýta umi omanóva? Heta persóna oasepta pe tratádo, ha pe informasión oĩva pype okonsolaiterei chupekuéra. ¿Mbaʼépa ñaaprende koʼã ermáno ehémplogui? Ñande avei jahechakuaa vaʼerã mbaʼe kultúra, kostúmbre ha kreénsiapa oreko umi hénte oikóva japredikahárupi. Péicha jaikuaáta mbaʼe moméntopepa iporãve ñañeʼẽ chupekuéra.

9. ¿Mbaʼéicha javépa tekotevẽ ñañatende ñañeʼẽ hag̃ua?

⁹ ¿Mbaʼéicha javépa avei iporãve ñahaʼarõnte ñañeʼẽ hag̃ua? Por ehémplo oĩ jave heʼíva peteĩ mbaʼe nañandegustáiva. Ensegída ñarrespondéramo chupe, ikatu hína jaʼe peteĩ mbaʼe upéi ñambyasýtava. Upévare, ñarresponde mboyve, ñañeporandu raẽ vaʼerã: “¿Añetehápe piko ivaieterei la heʼíva chéve?”. Oiméramo vyroreínte hína, ikuentave ñakirirĩ. Péro ñapensáramo tekotevẽha ñañemongeta pe persónandi, iporãvéta ñahaʼarõ ha ñañetrankilisa raẽ (elee Proverbios 15:28). ¿Mbaʼe situasiónpepa tekotevẽ avei ñañatende ñañeʼẽ hag̃ua? Ñañeʼẽta jave Jehováre ñane hénte ndahaʼéivape Testígo. Ani ñandeatropelládo, upéva rangue ñañehaʼã vaʼerã ñanepasiénsia. Ñañeʼẽ mboyve chupekuéra, ñapensa porã vaʼerã mbaʼépa jaʼéta ha jaheka pe moménto opyta porãvétava.

10. a) ¿Mbaʼérepa ñapensa raẽ vaʼerã ñañeʼẽ mboyve? b) ¿Mbaʼéichapa ñande kristianokuéra nañañeʼẽi vaʼerã?

¹⁰ Umi mbaʼe jaʼéva ikatu omoñeñandu porã térã omoñeñandu vai peteĩ persónape. Upévare ñapensa porã vaʼerã ñañeʼẽ mboyve (elee Proverbios 12:18). Heta hénte ningo ipyʼahatã ha heʼi umi mbaʼe omoñeñandu vaítava hapichápe. “Haʼete ohaimbeʼéva hína ijespáda” ha “oapuntáva iflécha” hese (Sal. 64:3, NM). Koʼãichagua persóna oaprende oñeʼẽ hag̃ua péicha umi pelíkulagui ha prográma de televisióngui. Péro ñande kristiáno ni guaʼuhápe ndajaikói ñaneñeʼẽ arhél, ni nañapensái mbaʼéichapa ñamoñeñandu vaíta ótrope. Ndaivaíringo añete ñañombojaru mimi ñañemongeta jave, péro núnka nañañembohorýi vaʼerã ñande rapicháre ñambopuka hag̃uánte ótrope. La Biblia heʼi porã ñandéve: “Aníkena osẽ pende jurúgui mbaʼeveichagua ñeʼẽ kyʼa, síno umi mbaʼe iporãva ha oporomombaretétava oñekotevẽ jave, péicha umi mbaʼe pejéva ideprovéchota umi penerendúvape” (Efes. 4:29, 31).

11. ¿Mbaʼépa ñanepytyvõta ñaneamávle ha ñandepyʼaporã hag̃ua?

¹¹ Jesús heʼi vaʼekue: “Umi mbaʼe omyenyhẽva ñane korasõ ningo osẽ ñande jurúrupi” (Mat. 12:34). Upéva heʼise umi mbaʼe jaʼéva ohechaukaha mbaʼépa oĩ ñande pyʼapýpe, térã mbaʼépa ñapensa umi ótrore. Jahayhúramo ñande rapichakuérape, siémpre ñaneamávleta ha ñandepyʼaporãta.

12. ¿Mbaʼe mbaʼépa ñanepytyvõta jatopa hag̃ua umi palávra iporãva ñañeʼẽ jave?

¹² Rréi Salomón iñarandueterei vaʼekue, upéicharõ jepe heta opensa otopa hag̃ua “umi ñeʼẽ iporãvéva” omoĩ hag̃ua ilívrope (Ecl. 12:9, 10). Upéva ñanemboʼe ñañehaʼãnte vaʼerãha voi jatopa hag̃ua umi palávra iporãva jaipurútava ñañeʼẽ jave. ¿Mbaʼépa ñanepytyvõta jatopa hag̃ua? Ikatu ñaaprende umi palávra pyahu jaleévo la Biblia ha ñane puvlikasionkuéra. Ha oĩramo palávra nañantendéiva, ikatu ñaporandu mbaʼépa heʼise, térã jaheka diksionáriope. Avei ikatu jasegi Jesús ehémplo. La Biblia heʼi Jehová ‘ohekomboʼe hague chupe omokyreʼỹ hag̃ua’ umi osufrívape (Is. 50:4). Avei ñapensa vaʼerã mbaʼéichapa omoñeñandúta ótrope umi mbaʼe jaʼéva (Sant. 1:19). Ikatu ñañeporandu:  “¿Mbaʼéichapa pe cherendúva ontendéta la haʼétava? ¿Mbaʼéichapa omoñeñandúta chupe?”.

13. ¿Mbaʼérepa ñañehaʼã vaʼerã toñentende porã la jaʼéva?

¹³ Ñañeʼẽ lája ningo ndahasýi vaʼerã oñentende hag̃ua. ¿Mbaʼérepa iñimportantete upéva? Jahechamína peteĩ ehémplo. Umi isrraelíta oipuru vaʼekue trompéta oavisa hag̃ua pe puévlope mbaʼépa ojapo vaʼerã. Por ehémplo, pe trompéta ipu lájare oikuaáma hikuái ijaty vaʼerãpa peteĩ lugárpe, térãpa ojeprepara vaʼerã oho hag̃ua hikuái ótro hendápe. Pe trompéta pu rupive, umi soldádo oĩva gerrahápe oikuaa avei oatakáma vaʼerãpa iñenemigokuérape. Noñembopuporãiramo pe trompéta, umi soldádo ikatu oñekonfundipa ha ndojapói la ojapo vaʼerã. Péicha avei ikatu oiko ñañeʼẽ lájare. La Biblia heʼi ndajaipurúi vaʼerãha ñeʼẽ hasýva oñentende hag̃ua, ni ndajaikói vaʼerãha jajereterei jaʼéta jave álgo. Péicha ningo umi ñanerendúva ndopillaporãmoʼãi la jaʼeséva, térã ikatu voi ñanentende vai. Iporã ningo añete ñandedirektomie ñañeʼẽ jave, péro ñañatende vaʼerã ani jajepokuaa ñañeʼẽ derécho guasu ha ñamoñeñandu vai ñande rapichápe (elee 1 Corintios 14:8, 9).

14. ¿Mbaʼe ehémplopa ohechauka Jesús oñeʼẽ lája ndahasyiha oñentende hag̃ua?

¹⁴ Jesús oñeʼẽ lája ndahasýi vaʼekue oñentende hag̃ua. Ñapensamína pe diskúrso ojapo vaʼekuére oĩva Mateo kapítulo 5 al 7-pe. Upérõ haʼe ndoipurúi hetaiterei palávra oexplikáta jave álgo, ni umi palávra ijetuʼúva oñentende hag̃ua oipotágui umi hénte heʼi hese oñeʼẽkuaaitereiha. Jesús heʼíva noofendéi avavépe. Haʼe omyesakã heta mbaʼe iñimportánteva, péro upearã oipuru umi palávra isensíllova. Por ehémplo, pe diskúrsope omboʼe kuri idisipulokuérape natekotevẽiha ojepyʼapyeterei hemikotevẽre. Ha ani hag̃ua hesarái hikuái upévagui, heʼi chupekuéra imanduʼa hag̃ua Jehová siémpre omongaruha umi guyrakuérape. Upéi oporandu: “¿Ndapevalevéingaʼu piko peẽ chuguikuéra?” (Mat. 6:26). ¡Ajépa isensilloite Jesús oñeʼẽ lája! Péicha haʼe omokyreʼỹ ha omboʼe idisipulokuérape peteĩ mbaʼe iñimportantetereíva.

15. ¿Mbaʼérepa ñanderory ha ñaneamávle vaʼerã ñañeʼẽ jave ñande rapichakuérape?

¹⁵ Jahechaháicha, iñimportánte hína umi palávra jaipurúva ñañeʼẽ jave, péro iñimportanteterei avei ñapensa mbaʼéichapa ñañeʼẽ ñande rapichakuérape. Umi hénte ohenduse vaʼekue Jesúspe pórke haʼe hory ha “oiporu umi ñeʼẽ porãite” (Luc. 4:22). Ñande avei ñaneamávle ha ñanderorýramo, umi hénte ñanerendusevéta (Prov. 25:15). ¿Mbaʼépa ñanepytyvõta ñaneamávle hag̃ua? Jarrespeta vaʼerã ñande rapichakuérape ha ñapensa ñañeʼẽ mboyve, ani hag̃ua ñamoñeñandu vai chupekuéra. Upéicha ojapo vaʼekue Jesús. Ohechárõ guare peteĩ grúpo de persóna oheka hague chupe ohenduségui umi mbaʼe omboʼéva, haʼe oñemotiémpo ha kyreʼỹme “oñepyrũ omboʼe chupekuéra heta mbaʼe” (Mar. 6:34). Avei, umi ndaijaʼéiva hese ojaʼo vaipa jave chupe, haʼe noñemoĩri ojodiskuti hendivekuéra (1 Ped. 2:23).

16, 17. a) ¿Mbaʼéichapa ikatu jasegi Jesús ehémplo ñañemongetávo ñane hénte ha ñane amigokuérandi? (Ehecha pe taʼanga oĩva iñepyrũme.) b) ¿Mbaʼépa ohupyty peteĩ sy oñehaʼãmbaite haguére iñamávle hag̃ua?

¹⁶ Entéronte jahayhu ñane hénte ha ñane amigokuérape, ha upévare ñakonfia hesekuéra. Péro sapyʼánte nañañatendéi ñañeʼẽ jave hendivekuéra, ha ikatu voi jaʼe peteĩ mbaʼe omoñeñandu vaíva chupekuéra. Ñapensamína Jesús ehémplore. Haʼe ningo siémpre otrata porã ha orrespeta vaʼekue iñamigokuérape. Por ehémplo, umi apóstol ojodiskutírõ guare oimoʼãgui oĩha  iñimportantevéva ijapytepekuéra, Jesús oñemoñeʼẽ porãnte chupekuéra. Upéi ohenói peteĩ mitãʼípe ha oipuru chupe ehémploramo, ikatu hag̃uáicha oipytyvõ chupekuéra okambia hag̃ua opensa lája (Mar. 9:33-37). Kongregasiónpe, umi ansiáno osegi vaʼerã Jesús ehémplo ha “pyʼaguapýpe porãnte” oñemoñeʼẽ vaʼerã ermanokuérape (Gál. 6:1).

¹⁷ Péro, ¿mbaʼépa ikatu jajapo oĩramo ñaneofendéva? Siémpre iporãve ñarresponde amávlemente (Prov. 15:1). Jahechamína mbaʼépa ohasa vaʼekue peteĩ sy omongakuaa vaʼekue haʼeño imembykuimbaʼe. Pe mitãrusu ojeporta vai kuri oikóvo ñemihãme. Peteĩ díape, peteĩ ermána oñentera la oikóvare ha omokyreʼỹse pe sýpe. Haʼe heʼi chupe: “Ambyasyete ningo la nderehekomboʼeporãi haguére ne membýpe”. Pe sy orresponde mboyve, opensa raẽ ha oñehaʼãmbaite oñetrankilisa. Upéi heʼi chupe ojapo hague ikatúva guive omongakuaa porã hag̃ua imembýpe, ha osegitaha oñehaʼã hese. Ko ermána norreaksionavaíri rupi, mokõivéva osegi oñoamíga. Avei, pe mitãrusu ohendu kuri isýpe heʼírõ guare oñehaʼãmbaite hague hese, ha ohechakuaa isy nopensaiha haʼe naipohãveimaha. Koʼã mbaʼe omokyreʼỹ chupe ha oheja hembiapo vai. Upéi oprogresa, ojevautisa ha tiémpo rire oservi Betélpe. ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende ko ehémplogui? Ñañeʼẽ jave ñane ermanokuérandi, ñane héntendi térã umi ndajaikuaáivandi, jasegi vaʼerã ko konsého oĩva la Bíbliape: “Pene ñeʼẽ iporã ha ijuky vaʼerã” (Col. 4:6). Upéva heʼise siémpre jarrespeta vaʼerãha ñande rapichápe ñañeʼẽ jave hendivekuéra.

18. ¿Mbaʼéichapa ikatu jasegi Jesús ehémplo?

¹⁸ Pe kapasida jarekóva ñamombeʼu hag̃ua ótrope umi mbaʼe ñapensáva ha ñañandúva, haʼe peteĩ rregálo oúva Jehovágui. Upévare, jasegíkena Jesús ehémplo ha ñañatende mbaʼe moméntopepa ñañeʼẽta, mbaʼépa ikatu jaʼe, ha mbaʼéichapa jaʼe vaʼerã. Ñañehaʼãmbaitékena siémpre ñaneamávle ha jaʼe umi mbaʼe omokyreʼỹtava ñande rapichakuérape ha ombovyʼátava Jehovápe.