Mbaʼépa oipytyvõta umi omendávape ovyʼa hag̃ua

“Katupyrýpe oñemopuʼãva óga, ha arandúpe oñemboguapy hatã.” (PROVERBIOS 24:3.)

1. Mbaʼéichapa ohechauka Ñandejára iñaranduha ojapórõ guare Adánpe?

 ÑANDE Ru yvagapegua ningo iñarandueterei, ha oikuaa mbaʼépa iporãve ñandéve g̃uarã. Haʼe ohechakuaavaʼekue ‘naiporãiha pe kuimbaʼe oiko haʼeño’ pe hardín de Edénpe. Upéicha avei, Adán ha Eva ifamília reta vaʼerã omyenyhẽ meve ko Yvy ojejapo hag̃ua Ñandejára oipotáva (Génesis 1:28; 2:18).

2. Mbaʼépa Jehová omoñepyrũ oipytyvõtava yvyporakuérape?

² Jehová heʼi: “Ajapóta chupe iñirũrã, peteĩ oipytyvõvaʼerã chupe”. Upémaramo Ñandejára omonge hatã Adánpe ha oipeʼa chugui peteĩ ikostílla. Upe ikostíllagui ojapo peteĩ kuña perfékta, hérava Eva. Jehová oguerahárõ guare Adánpe, haʼe heʼi: “Kóva katu chekangue ha cheroʼógui osẽva, ‘kuña’ tahéra osẽre kuimbaʼégui”. Upévare Eva oipytyvõ porãiterei Adánpe. Ñandejára ojapo chupekuéra perfékto ha ijoguahárõ, upéicharamo jepe napeteĩchai hikuái. Péicha jahecha Jehová voi omoñepyrũhague pe ñemenda. Ha Adán ha Eva ovyʼavaʼekue upévare ha oikuaa rupi upéicha oñopytyvõtaha hikuái (Génesis 1:27; 2:​21-23).

3. Mbaʼéichapa ojehecha jepi pe ñemenda, ha mbaʼépa ikatu ñañeporandu?

³ Ñambyasýramo jepe, ko múndope oĩ hetaiterei oñemoĩva Ñandejára heʼívare ha upéva ogueru heta provléma. Péro upéva ndahaʼéi Ñandejára oipotágui. Pór ehémplo, hetaiterei ningo oĩ nomombaʼéiva pe ñemenda. Heʼi upéva ymaiterei guaremaha, ha oguerunteha akãrasy ha heta provléma. Ha umi omendáva apytépe katu hetaiterei oĩ ojopoi jeýva. Oĩ avei tuvakuéra ndohechaukáiva ohayhuha ifamíliape, térã oiporúva chupekuéra oiko vai jave hikuái. Heta omendáva oñemohatã upe heʼívape ha ndaikatúi oiko hikuái pyʼaguapýpe (2 Timoteo 3:3). Jaiko rupi peteĩ tiémpo ijetuʼúvape, mbaʼépa ikatu ojapo umi omendáva ovyʼa hag̃ua? Mbaʼérepa tekotevẽ  imbaʼerechakuaa ha noñemohatãi haʼekuéra heʼívapente? Mbaʼépa ñaaprendekuaa umi arevéma omendávagui?

Jajapókena Jehová heʼiháicha

4. a) Mbaʼépa heʼivaʼekue apóstol Pablo pe ñemendáre? b) Mbaʼépa ojapo umi kristiáno iñeʼẽrendúva?

⁴ Apóstol Pablo heʼivaʼekue umi viúda ikatuha omenda jey, ‘haʼéma guive peteĩ kuimbaʼe Ñandejára rehe ojeroviáva’ (1 Corintios 7:39). Ko mbaʼe Ñandejára ojeruréva umi kristiáno hudío oikuaamavaʼekue voi. Pe léi Ñandejára omeʼẽvaʼekue Israélpe heʼimavaʼekue ani hag̃ua omenda hikuái peteĩ ndojeroviáivare Ñandejára rehe. Jehová heʼi avei mbaʼépa oikóta hesekuéra naiñeʼẽrendúiramo: ‘Cháke péicha haʼekuéra oipeʼáta pende raʼykuéra Ñandejára rapégui ha omoñesũta itaʼangakuéra renondépe. Upéramo Ñandejára ipochyetereíta ha penerundíta peteĩ sapyʼaitépe’ (Deuteronomio 7:​3, 4). Mbaʼépa Ñandejára ohaʼãrõ ojapo isiervokuéra koʼag̃agua? Haʼe ohaʼarõ omenda avei peteĩ ojeroviávare Hese, peteĩ kristiáno oñemeʼẽ ha ojevautisamavaʼekuére. Jajapóramo Jehová heʼiháicha jahechaukáta ñaneakãguapyha.

5. Mbaʼéichapa ohecha Jehová ha umi kristiáno umi mbaʼe oñeprometéva oñemendaha árape?

⁵ Ñandejára ningo omombaʼeterei ména ha tembireko oprometéva ojupe omendaha árape. Imanduʼa rire Ñandejára omoñepyrũhague pe ñemenda, Jesús heʼivaʼekue: “Yvyporakuéra ndoipeʼaivaʼerã ojuehegui [...] Ñandejára ombojoajuvaʼekue” (Mateo 19:​6, BNP). Pe salmísta ñanemomanduʼa iñimportanteha jajapo ñaprometevaʼekue, heʼívo: ‘Eikuaveʼẽ mbaʼe porã Ñandejárape, ha ejapo ne ñeʼẽ remeʼẽvaʼekue pe Ijyvatetévape’ (Salmo 50:​14, S). Umi omendaramóva heta mbaʼe porã gueteri ohasáta oñondive. Péro ndahesarairivaʼerã hikuái tuicha mbaʼeha pe oprometevaʼekue ojupe omendaha árape (Deuteronomio 23:21).

6. Mbaʼépa ikatu ñaaprende Jefté ojapovaʼekuégui?

⁶ Ñapensamína Jefté ohasavaʼekuére. Haʼe omoakã Israélpe síglo XII-pe, Jesús ou mboyve. Jefté opromete Jehovápe: “Amongua reitýramo che pópe, ndéve aikuaveʼẽ ha ahapýta upe osẽva che rógagui cheruvaitĩ ñorairõhágui ag̃uahẽvo”. Mbaʼépa ojapo Jefté og̃uahẽvo hógape ha ohecha itajýra peteĩmi osẽha ohug̃uaitĩ chupe? Oñehaʼãpa omboyke pe kompromíso ojapovaʼekue? Nahániri. Haʼe heʼi: “[Ñandejárape] niko ameʼẽ che ñeʼẽ ha ajapomantevaʼerã niko upe chupe haʼehaguéicha” (Jueces 11:​30, 31, 35). Opytátaramo jepe familiaʼỹre, Jefté ojapo upe oprometevaʼekue. Ndahaʼéiramo jepe umi omendáva ojapoháicha, haʼe okumpli upe heʼivaʼekue ha upéicha omoĩ ehémplo umi omendávape g̃uarã.

Mbaʼépa oikotevẽ umi omendáva ovyʼa hag̃ua?

7. Mbaʼépepa okambiavaʼerã umi omendaramóva?

⁷ Heta omendáva ipyʼarory imanduʼávo mbaʼéichapa vaʼekue ojokuaa ramóme. Oiméne ombovyʼaiterei chupekuéra ojokuaavévo káda día! Hetave tiémpo ohasávo oñondive, ojoayhuve hikuái. Upéicharamo jepe, umi omendáva heta mbaʼépe okambiavaʼerã upe rire. Upéicha avei umi tetã oiporavohápe tuvakuéra voi ifamíliape iména térã hembirekorã. Peteĩ kristiáno omendáva heʼi péicha: “Ijetuʼuvaʼekue oréve rontende hag̃ua romendamahague. Heta tiémpo rire rohechakuaa mbaʼe lugárpepa romoĩvaʼerã ore amigokuéra ha ore famíliape”. Peteĩ ojapómava treinta áño omendahague, pyaʼe ohechakuaavaʼekue tekotevẽha iñakãguapy ha “nopensaivaʼerãha ijehénte”. Upévare koʼag̃aite peve oñeinvita jave térã ojapo mboyve peteĩ mbaʼe, oñemongeta raẽ hembirekóndi ha ohechakuaa mbaʼéichapa haʼe ohecha upe mbaʼe. Péicha jave umi omendáva noñemohatãivaʼerã haʼekuéra heʼívapente (Proverbios 13:10).

8, 9. a) Mbaʼéichapa ikatu ojokuaa porãve umi omendáva? b) Mbaʼépepa imbaʼerechakuaavaʼerã umi omendáva, ha mbaʼérepa?

 ⁸ Heta oĩ omendáva ndahaʼéiva hetãyguáre. Upéicha jave tekotevẽterei oñemongeta porã hikuái oñondive. Ñanemanduʼavaʼerã heta hendáicha ikatuha ñamombeʼu pe ñañandúva. Upévare rentende porãve hag̃ua ne ména térã ne rembirekópe, rehechakuaavaʼerã mbaʼéichapa oñeʼẽ jepi umi hogayguápe. Heta vése jahechakuaa mbaʼépa oĩ ipyʼapýpe ñahendúvo mbaʼéichapa heʼi peteĩ mbaʼe. Ha heta mbaʼe ikatu jaikuaa avei ñañatendéramo umi mbaʼe ojapóvare (Proverbios 16:24; Colosenses 4:6). Upéicha, jahechakuaáramo mbaʼérepa ojeʼe térã ojejapo peteĩ mbaʼe, javyʼavéta ñande rogapýpe (jaleemína Proverbios 24:3).

⁹ Heta omendáva ohechakuaa iñimportanteha imbaʼerechakuaa oiporavo jave vyʼarã, ha ani ojapose haʼekuéra oipotávante. Ikatu peteĩvape ogustaiterei rakaʼe umi depórte térã hetave mbaʼe omenda mboyve. Oikotevẽtapa okambia hikuái? (1 Timoteo 4:8.) Oñeporanduvaʼerã avei mboy tiémpopa ohasa ifamiliakuérandi. Ñanemanduʼavaʼerã umi omendáva oikotevẽha tiémpo, oservi hag̃ua oñondive Ñandejárape ha ojapo hag̃ua hetave mbaʼe (Mateo 6:33).

10. Mbaʼéichapa ikatu ojogueraha porã tuvakuéra ifamília omendáva ndive?

¹⁰ Pe kuimbaʼe térã kuña omenda vove oheja isy ha itúvape (jaleemína Génesis 2:24). Upéicharamo jepe, omenda rire ohechaukavaʼerã gueteri omombaʼeha isy ha itúvape. Upévare umi omendáva ikatu ohasa gueteri tiémpo ifamiliakuérandi. Peteĩ kristiáno ojapómava veinticinco áño omendahague, heʼi: “Sapyʼánte ijetuʼu ñañatende hag̃ua ñane rembireko térã ñane ména oikotevẽvare, ha avei ñane familiakuéra oikotevẽvare. Génesis 2:24 heʼíva chepytyvõ ahechakuaa hag̃ua mbaʼépa ajapóta. Aikuaa heta mbaʼépe aipytyvõvaʼerãha che famíliape, péro pe  téysto chemboʼe amotenondevaʼerãha che rembirekópe”. Umi tuvakuéra oservíva Ñandejárape katu ohechakuaavaʼerã ifamília omendamahague ha pe ména omoakãha upe ogapy.

11, 12. Mbaʼérepa iñimportánte umi omendáva ostudia ha oñemboʼe oñondive?

¹¹ Avei tekotevẽterei umi omendáva ostudia meme oñondive Ñandejára Ñeʼẽ, ha heta oĩ ojapóva upéicha. Upéicharamo jepe, sapyʼánte ijetuʼu ñandéve ñamoĩ peteĩ óra jastudia hag̃ua, ha jajapo upéva káda semána. Peteĩ kristiáno omendáva heʼi: “Ikatúramo roñepyrũ jey, romoĩne peteĩ óra rostudia hag̃ua romenda ypy guive, ha roñehaʼãmbaiténe rojapo upéva káda semána”. Ha heʼive: “Avyʼaiterei ningo ahechávo mbaʼéichapa che rembireko oñeñandu porã rostudia jave oñondive, ha roaprende heta mbaʼe porã Ñandejára Ñeʼẽ rupive”.

¹² Iñimportanteterei avei umi omendáva oñemboʼe oñondive (Romanos 12:12). Oñemoag̃uíramo Jehová rehe, ojogueraha porãta hikuái (Santiago 4:8). Peteĩ kristiáno heʼi: “Peteĩva ombopochýramo iména térã hembirekópe, nohaʼãrõivaʼerã ojerure hag̃ua toperdona chupe. Ha oñemboʼe jave hikuái oñondive imanduʼavaʼerã upe mbaʼére, oiméramo jepe vyrorei raʼe. Upéicha jahechaukáta ñambyasyha upe oikovaʼekue” (Efesios 6:18).

Umi omendáva imbaʼerechakuaavaʼerã oñondive

13. Mbaʼépa heʼivaʼekue apóstol Pablo umi omendávape?

¹³ Ko múndope ningo oĩ hetaiterei heko vaíva, ha heta kuña ha kuimbaʼe oĩ jave oñondive ojapo umi mbaʼe ñanembojeguarúva. Umi kristiáno omendáva ndojapoivaʼerã koʼã mbaʼe vai oĩ jave oñondive. Apóstol Pablo heʼivaʼekue avei: “Ména oikovaʼerã hekopete pe hembireko ndive, upéicha avei pe tembireko iména ndive. Pe tembireko ndahaʼéi pe hete jára, iména mbaʼénte. Ha upéicha avei pe ména ndahaʼéi pe hete jára, hembireko mbaʼénte”. Upévare apóstol Pablo heʼive: “Ani [pejejoko peime hag̃ua oñondive] ndahaʼéiramo peñemoĩgui peteĩ ñeʼẽme sapyʼa g̃uarã”. Mbaʼérepa upéva? “Peñemboʼe hag̃ua, ha upéi peiko jevy oñondive, anítei ndapejejokokuaáigui Satanás [pende jopy pene rembiapo vai hag̃ua]” (1 Corintios 7:​3-5, BNP). Imanduʼávo pe ñemboʼe rehe, apóstol Pablo ohechauka porã mbaʼépa omotenondevaʼerã peteĩ kristiáno. Heʼi avei umi omendáva ohechakuaavaʼerãha mbaʼéichapa oñeñandu ha mbaʼépa oikotevẽ iména térã hembireko.

14. Mbaʼépa heʼi Ñandejára Ñeʼẽ oipytyvõtava umi omendávape oĩ jave oñondive?

¹⁴ Ména ha tembireko oñemongeta porã vaʼerã oñondive. Ontendevaʼerã hikuái ndohechaukáiramo ojoayhuha oĩ jave oñondive, oĩtaha provléma (jaleemína Filipenses 2:​3, 4; embojoja Mateo 7:​12-re). Upéicha oiko jepi peteĩva ndoservíriramo Jehovápe. Upéicharamo jepe, pe kristiáno oñehaʼãta otrata porã iména térã hembirekópe, imbaʼeporã ha ojapóta opa mbaʼe oiko porã hag̃ua hikuái (jaleemína 1 Pedro 3:​1, 2). Umi omendáva ojoayhu ha ohayhúramo Jehovápe ha imbaʼerechakuaáramo, tuichaiterei oipytyvõta chupekuéra oĩ jave oñondive.

15. Mbaʼérepa umi omendáva ovyʼave oñomombaʼéramo?

¹⁵ Pe ména imbaʼerechakuaáva ohechauka  avei omombaʼeha hembirekópe heta mbaʼépe. Ohechakuaa mbaʼéichapa oñeñandu. Peteĩ kristiáno ojapómava cuarenta y siete áño omendahague heʼi: “Ko mbaʼépe ikatu gueteri ambaʼapove”. Tembirekokuérape katu oñemokyreʼỹ omombaʼe hag̃ua iménape (Efesios 5:33). Peteĩ tembireko oñeʼẽ vaíramo iménare térã omombeʼúramo enterove renondépe mbaʼépepa ojavy, ndojeʼemoʼãi hese omombaʼeha chupe. Proverbios 14:1 ñanemomanduʼa: “Kuña iñarandúva hóga omopuʼã, itavýva katu ipo rupiete ohundi”.

Aníkena ñañemeʼẽ Satanáspe

16. Mbaʼéichapa oipytyvõta umi omendávape Efesios 4:​26, 27-pe heʼíva?

¹⁶ “Pendepochýramo, ani peʼa tembiapo vaípe. Ani peheja kuarahy oike jepe pendepochy poi hag̃ua. Ani pemeʼẽ juruja Añáme.” (Efesios 4:​26, 27.) Koʼápe heʼíva oipytyvõta umi omendávape oñemongeta hag̃ua oñondive oĩ jave provléma, térã ani hag̃ua oike upévape. Peteĩ ermána heʼi: “Nachemanduʼái gueteri rohasahague peteĩ provléma roñemongetaʼỹre che ména ndive, roikotevẽramo jepe heta órare rog̃uahẽ hag̃ua peteĩ ñeʼẽme”. Omendárõ guare oñemoĩ hikuái peteĩ ñeʼẽme: ndohejamoʼãiha ohasa upe ára osolusionaʼỹre iprovléma. “Tahaʼe haʼéva ore provléma, roʼe roñoperdonataha ha oreresaraitaha chugui. Upévare koʼẽ rire naoremanduʼavéima hese.” Ojapóvo hikuái upéicha, noñemeʼẽi Satanáspe.

17. Mbaʼépa oipytyvõta umi omendávape haʼetéramo jepe ndojoayhuveimaha hikuái?

¹⁷ Ha peteĩ kristiáno opensáramo ojavyhague oiporavórõ guare imenarã térã hembirekorã? Ikatu ohecha ndojoayhuveimaha yma guaréicha, ojoayhuháicha ambue omendáva. Upéicharamo jepe, tuicha oipytyvõta chupekuéra imanduʼáramo mbaʼéichapa Ñandejára ohecha pe ñemenda. Apóstol Pablo ohaivaʼekue: “Opavave tomombaʼe ñemenda, ha ani omoakãratĩ hembirekópe. [Ñandejára] ombojovakevaʼerã umi heko kyʼávape ha umi oporomoakãratĩvape” (Hebreos 13:4). Ñanemanduʼavaʼerã ‘mbohapy pióla ndosoiha oimeháicha rei’ (Eclesiastés 4:12). Ména ha tembireko omotenondéramo Ñandejárape, haʼe oĩta hendivekuéra ha oiko porãvéta avei oñondive. Mokõivéva oñehaʼãvaʼerã ovyʼa oñondive, ikatu hag̃uáicha omombaʼeguasu Jehovápe, omoñepyrũvaʼekue pe ñemenda (1 Pedro 3:11).

18. Mbaʼépa ohaʼarõkuaa umi omendáva?

¹⁸ Jahecha upéicha umi kristiáno omendáva ikatuha ovyʼa oñondive. Upearã oñehaʼãvaʼerãha hikuái oiko Ñandejára oipotaháicha, ha oheja rei ojupe heta mbaʼe. Ha umi kongregasión oñembyatyhápe testigos de Jehová ojehecha hetaiterei omendáva ojapoha upéicha, ha oikoha vyʼápe oñondive.

Mbaʼépa ñambohováita?

• Mbaʼérepa jaʼe umi omendáva ikatuha ovyʼa?

• Mbaʼépa oipytyvõta umi omendávape ovyʼa hag̃ua?

• Mbaʼeichagua mbaʼe porãpa omoheñoivaʼerã avei umi omendáva ovyʼa hag̃ua?

[Porandu ñahesaʼỹijóva]

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 13]

Umi omendáva oñeinvitáramo peteĩ hendápe oñemongeta raẽ vaʼerã oñondive odesidi mboyve ojapótava

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 15]

Peñehaʼãkena pesolusiona pene provléma kuarahy oike mboyve ha “ani pemeʼẽ juruja Añáme”