Añete piko umi Padres Apostólicos opytarakaʼe apostolkuéra rekovia?

OÑEPYRŨVO pe síglo II, oñemboʼe heta mbaʼe hendapeʼỹ kristianokuérape. La Bíbliape heʼi haguéicha umi apóstol omano rire, heta oĩ osẽva Ñandejára rapégui ha oguerovia umi “kuentorei” (2 Timoteo 4:​3, 4, nóta). Upe áño 98 rupi apóstol Juan añoiténtema oikove apostolkuéra apytégui. Ha heʼi umi kristianoitévape oñatende hag̃ua ani ogueraha vai chupekuéra umi japu oñemboʼéva (1 Juan 2:26; 4:​1, 6).

Upe riremínte oñepyrũma ombaʼapo umi Padres Apostólicos. Mbaʼépa ojaporakaʼe hikuái ojoko hag̃ua umi japu oñemboʼéva? Ohendúpa hikuái apóstol Juan heʼivaʼekue espíritu sánto rupive?

 Mbaʼe apohaparakaʼe hikuái?

Oñehenói “Padres Apostólicos” umi eskritór rrelihiósope, pórke chupekuéra ndajeko omboʼerakaʼe peteĩ apóstol térã umíva remimboʼekue. Hesekuéra ojeʼe oikóne hague upe síglo I ha síglo II opakuévoma. * Umíva apytépe oĩvaʼekue Clemente de Roma, Ignacio de Antioquía, Papías de Hierápolis ha Policarpo de Esmirna. Upe tiémpope ojehaivaʼekue avei koʼã mbaʼe ndojekuaáiva máva rembiapokuépa: Didaché, la Epístola de Bernabé, el Martirio de Policarpo ha pe Segunda carta de Clemente a los Corintios.

Koʼág̃a rupi hasy jaikuaa hag̃ua omboʼe porãpa rakaʼe umi Padres Apostólicos Jesús heʼivaʼekue. Upéicharõ jepe jaikuaa porã haʼekuéra odefende hague umi kristianokuéra ogueroviáva péro omboʼe avei heta mbaʼe haʼekuéra opensávante. Chupekuéra g̃uarã ivai oĩramo omombaʼeguasuséva taʼanga ha oikoséva iñakãre. Omboʼe avei hikuái Jesucristo haʼeha Ñandejára Raʼy ha oñemoingove jey hague chupe. Upéicharõ jepe ndaikatúi ojoko hikuái umi osẽvape Ñandejára rapégui, ha amo ipahápe oĩma avei ijapytepekuéra omboʼéva haʼekuéra opensáva.

Okambiaʼimíntepa hikuái Jesús omboʼevaʼekue?

Upe tiémpope umi kristianokuéra ogueroviáva ndahaʼevéima Jesús ha ijapostolkuéra omboʼevaʼekue. Pór ehémplo, Jesús heʼivaʼekue mbaʼéichapa ojejapovaʼerã pe Cena del Señor (térã Última Cena). Péro pe Didaché heʼi oñembohasa raẽ vaʼerãha pe víno ha upéi pe pán (Mateo 26:​26, 27). Ha ojevautisátaramo peteĩ tapichápe heʼi hikuái ikatunteha oñeñohẽ iñakãre y ndaipóriramo peteĩ arrójo oñemoñapymi hag̃ua (Marcos 1:​9,10; Hechos 8:​36, 38). Heʼi avei hikuái oñeajunavaʼerãha dos vése káda semána ha oñeñemboʼevaʼerãha pe padrenuestro tres vése un díape (Mateo 6:​5-13; Lucas 18:12).

Ignacio de Antioquia katu heʼi ojejapotaha heta mbaʼe ótro hendáicha kongregasiónpe. Heʼi oĩtaha peteĩ obíspontema ‘Ñandejára rekovia’ ha omoakãtaha paʼikuérape. Upéicha oñepyrũma oñemboʼe heta mbaʼe noĩriva la Bíbliape (Mateo 23:​8, 9).

Oporomboʼe hikuái hendapeʼỹ ha omombaʼeguasu taʼanga

Umi Padres Apostólicos apytépe oĩ osẽvaʼekue avei Ñandejára rapégui oguerovia rupi heta japu. Pór ehémplo, Papías de Hierápolis omombaʼetereivaʼekue Ñandejára heʼíva ha oiporu voi umi Escrituras Griegas Cristianas. Péro heʼi Jesucristo ogoverna vove mil áño aja osẽ porãitereitaha umi parrál. Heʼi voi káda parraltýpe oĩtaha 10.000 parrál máta, ha káda mátagui osẽtaha 10.000 hakã, ha káda hakãgui osẽtaha 10.000 hakãʼi, ha káda hakãʼígui osẽtaha 10.000 parrál kácho, ha káda parrál kácho hiʼataha 10.000, ha káda parrál águi osẽtaha 1.000 lítro víno.

Policarpo de Esmirna katu idiferentevaʼekue. Ojeʼe ningo omboʼe hague chupe umi  apóstol ha ambue Jesús remimboʼekue. Ojeʼe avei hese oiporu hague la Biblia ha oiko hague upépe heʼiháicha. Haʼe ningo omanovaʼekue ijerovia rehehápe.

Péro upéi oñemombaʼetereíma chupe, haimetéma voi Ñandejáraicha. Policarpo omano rire ningo umi kristiáno Esmirnagua heta oiko okonsegi hag̃ua ikanguekue jepe. Peteĩ lívro hérava Martirio de Policarpo heʼi umi hénte “omombaʼeveha voi chupe órogui”. Péicha jahechakuaa upe tiémpope g̃uarã mombyrýma oñesẽ hague Ñandejára rapégui.

Omoĩ hikuái la Bíbliape umi lívro ndahaʼéiva Ñandejára Ñeʼẽ

Umi Padres Apostólicos apytépe oĩ heʼivaʼekue umi lívro oñemoĩ reínteva la Bíbliape haʼeha Ñandejára Ñeʼẽ. Pór ehémplo Clemente de Roma oiporu umi lívro Sabiduría ha Judit ndahaʼéiva Ñandejára Ñeʼẽ. Ha Policarpo pe Epístola a los Filipenses-pe imanduʼa avei pe lívro Tobías heʼívare. Upépe heʼi umi platamimi ñameʼẽva ikatuha ñandesalva.

Upe síglo II-pe umi lívro oñemoĩ rei vaʼekue la Bíbliape ningo omombeʼu heta mbaʼe Jesús ndohasaivaʼekue. Ha umi Padres Apostólicos oguerovia umi mbaʼe. Ignacio de Antioquia katu oiporu peteĩ lívro japu hérava Evangelio según los Hebreos. Peteĩ lívro heʼi avei Clemente de Roma rehe: “Umi mbaʼe oikuaáva Jesúsgui noguenohẽi la Bíbliagui, amalisia oguenohẽ umi dokuménto noĩrivagui Ñandejára Ñeʼẽme”.

Tuichaiterei ijapu hikuái

Umi Padres Apostólicos ningo oñeʼẽ hag̃ua Jesús rehe oiporu umi kuentorei ha opa mbaʼe yvypórante heʼíva. Upéicha haʼekuéra oñepyrũvaʼekue tuichaiterei ijapu la héntepe. Pór ehémplo Clemente oiporuvaʼekue pe káso oñeʼẽva Ave Fenix rehe omyesakã hag̃ua mbaʼépa heʼise pe ñemoingove jey. Ha mbaʼérepa noĩporãi ojapo upéva? Upe kásope ningo ojeʼe pe guyra opuʼã jeyha ikusuguéguintema, ha upéva yma umi Egiptoygua oiporu omombaʼeguasu hag̃ua kuarahy.

Pe Epístola de Bernabé ohaivaʼekue tuicha ijapu avei. Pór ehémplo pe léi mosáika oñeʼẽ umi mymba ipotĩvare (oñaminduʼu ha ipysã paʼũva). Ha haʼe heʼi umi mymba oñaminduʼúva orrepresentaha umi hekojoja ha ojepyʼamongetávape Ñandejára Ñeʼẽre. Ha umi mymba ipysã paʼũva orrepresentaha umi tapicha iñeʼẽrendúvape oikóva ko mundopýre ha ohótava yvágape omano rire. Péro la Biblia ndeʼiriete upéicha (Levítico 11:​1-3).

Apóstol Juan heʼivaʼekue

Pe síglo I opapotápema apóstol Juan heʼivaʼekue: ‘Che ryvykuéra pohayhuetéva, ani perovia opa heʼívape ijehe oñeʼẽha Ñandejára rérape, peikuaa porã raẽ uvei pe espíritu oguerekóvapa Ñandejára omeʼẽraʼe chupe térãpa nahániri. Ko múndo ningo henyhẽ ohóvo umi ijapúvagui, umi heʼi reíva Ñandejára remimbouha’ (1 Juan 4:​1, BNP). Peichaite peve piko ojasertarakaʼe la heʼivaʼerã!

Upérõ ningo umi kristiáno guaʼu osẽma umi mbaʼe Jesús ha ijapostolkuéra omboʼévagui. Ha umi Padres Apostólicos ojokorangue upéva, haʼekuéra voi omboʼe umi japu ha upéicha oporogueraha mombyryvéntema Ñandejára rapégui. Apóstol Juan ningo heʼivaʼekue umichaguáre: ‘Pe ndopytáiva upe Cristo omboʼevaʼekuépe, ohasáma amo gotyove, ha ndoguerekói Ñandejárape hekovépe’ (2 Juan 9, BNP). Koʼápe heʼíva ningo katuete oipytyvõma hetápe otopa hag̃ua Ñandejára rape.

[Nóta]

[Komentário oĩva páhina 29-pe]

Clemente ha ambue Padres Apostólicos oiporuvaʼekue umi kuentorei ha opa mbaʼe yvypórante heʼíva

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 28]

Policarpo omanovaʼekue ijerovia rehehápe

[Roagradese]

The Granger Collection (Nueva York)