“Ñamano meve ñaiméta oñondive”

OMENDA jave mokõi tapicha heʼi ojupe oĩtaha oñondive omano meve. Oimevaʼerã ni ndohasái iñakãrekuéra peteĩva ikatuha omano. Hiʼarive ndajahapukúi upearã, peteĩva ikatu omano ijeda rupi ohóvo, hasýgui térã peteĩ aksidéntepe. Tahaʼe haʼeháicha upe rire hembiayhu opyta vaieterei ha oñeñandu haʼeño peteĩ (Eclesiastés 9:11; Romanos 5:12).

Umi estadístika ohechauka menakuéra raẽve omanoha. Ojekalkula la mita rupi umi kuñanguéra orekóva 65 áño viudamaha. Heʼisépa upéva umi kuña imbareteveha ogueropuʼaka hag̃ua koʼã mbaʼe? Nahániri, peteĩ ménagui omanóramo hembireko opyta vaietereínte avei. Añetehápe ndaipóri opytavaiʼỹva umícha jave. Ha nde, rehasapareína ko mbaʼe ijetuʼuetéva heta tapicha ohasáva?

Oiméramo upéicha reikuaaséne mbaʼéichapa ikatu regueropuʼaka ne mbaʼembyasy. Ikatúnepa nepytyvõ Ñandejára Ñeʼẽ? Mbaʼépa ojapo ambue tapicha omanóva chugui hembiayhu? Ndaikatúi ningo jaʼe oĩha peteĩ pohã enterovévape g̃uarã ponóike oñeñandu vai. Upéicharamo jepe tuicha nepytyvõta umi konsého omeʼẽva la Biblia ha umi ohasavaʼekue koʼã mbaʼe.

Mbaʼépa nepytyvõkuaa

Oĩ ningo oimoʼãva ñanekangyha ñanerasẽramo térã oimoʼã upéva ñanembyaiveha. Peteĩ psicóloga hérava Joyce Brothers ohasavaʼekue ko situasión rehe ha heʼi ñande resay ojoguaha botiquín de primeros auxilios-pe ombovevýiva ñane remimbyasy. Añetehápe ndaivaíri ñanerasẽ, ojapo porã katu ñanderehe. Upévare ani retĩ nerasẽ hag̃ua. Ñapensamína Abrahán kásore, haʼe ningo peteĩ kuimbaʼe ijerovia mbaretéva ha Ñandejára heʼi hese iñangirũha. Péro mbaʼéichapa oñeñandu omanórõ guare hembireko ohayhuetéva? La Biblia heʼi: ‘Abrahán ombyasyeterei ha ojaheʼo hese’ (Génesis 23:2).

 Rehasa jave ko situasión rehe oimene katuete reĩse neaño. Péro ani nderesarái naiporãiha reñemomombyry ikatúgui ojapo vai nderehe (Proverbios 18:1). Upéva rangue reñehaʼãvaʼerã reime ne hénte ha ne amigokuéra nentendéva ndive. Upearã tuicha nepytyvõta ermanokuéra kongregasionpegua, upépe oĩ ermáno iñakãguapýva ikatúva nemokyreʼỹ ha nepytyvõ reikotevẽháicha (Isaías 32:1, 2).

Oĩ avei ombohováiva umi kárta ha tarhéta ojeguerahaukavaʼekue chupe pe ijetuʼuve jave, ha upéva oipytyvõ chupekuéra. Mbaʼére piko nderehaíri koʼág̃a umi mbaʼe ndegustavevaʼekue ne rembiayhúgui ha umi mbaʼe regueromanduʼa porãva? Ikatu voi rejapo peteĩ álvun ha remoĩ ipype fóto, kárta térã ambue mbaʼe.

Umi omanóva chugui iména térã hembireko pyʼỹinte opyta vaieterei ha ndoikuaái mbaʼépa ojapóta. Oiméramo reñeñandu upéicha iporã rejapónte ne rembiapo jepiveguáicha, pór ehémplo eke, epuʼã ha ekaru rejepokuaaháicha voi. Avei redesidimavaʼerã mbaʼépa rejapóta fín de semanakue ha umi fécha iñimportánteva ndéve g̃uarã, pór ehémplo pemenda hague ára ha umícha, upéicha jave ningo ijetuʼuvehína. Iporã reiporu avei ne tiémpo rembaʼapo hag̃ua Ñandejárape g̃uarã (1 Corintios 15:58).

Avei nemanduʼavaʼerã upéicha jave naiporãiha rejapuraiterei redesidi hag̃ua mbaʼépa rejapóta. Ikatu oĩ ojaprovechaséva ne situasión rehe oikuaágui reime vaiha. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi porã ñandéve: ‘Ikatupyrýva rembiapo mbaʼe porã memete, ha umi ojapuraitereíva opa mboriahúpe’ (Proverbios 21:5). Upévare redesidi mboyve peteĩ mbaʼe iñimportánteva, pór ehémplo revende hag̃ua nde róga, remombaʼaposérõ nde pláta, reva térã remenda jey hag̃ua, rehaʼarõvevaʼerã taneakãguapymie.

Ijetuʼu avei reiporavo hag̃ua mbaʼe mbaʼépa rehejáta ne ména térã ne rembireko kosakuéra apytégui, koʼýte oimérõ heta tiémpoma peime hague oñondive. Péro hasýramo jepe ko tembiapo iporãve rejapo, upeichaʼỹrõ nemyangekoivéta (Salmo 6:6). Oĩ ojaposéva upéva haʼeño ha ambue katu oipota oñemoirũ chupe imanduʼa hag̃ua hembiayhúre. Tahaʼe haʼeháicha nde redesidivaʼerã upéva. Avei rejerurekuaa ne amígo térã ne héntepe ohechapa hag̃ua ndéve umi kuatiakuéra. Ikatu reikotevẽreína ambuére renohẽka hag̃ua certificado de defunción, remoñepyrũ hag̃ua susesión ỹrõ reñotỹ hag̃ua ne ména térã ne rembirekópe.

Ani nderesarái ko múndope henyhẽha hekokyʼáva, upévare koʼág̃a repytáva ne año ikatu ijetuʼuve ndéve regueropuʼaka hag̃ua koʼã mbaʼe. Ejesareko porãkena apóstol Pablo heʼivaʼekuére: “Ha peteĩteĩ taipuʼaka hetére, marangatúpe ha tekokuaápe, anítei mbaʼe pota vai ha tembiapo vaisépe, umi [Ñandejárape] oikuaaʼỹvaicha” (1 Tesalonicenses 4:4, 5). Upéicharõ ani rehecha novéla, umi pelíkula rromántika térã itieʼỹva, ni umi lívro ỹrõ músika oñeʼẽva koʼã mbaʼére.

Iñimportánte avei rentende nereĩporãmoʼãiha sapyʼaitépe. Peteĩ rrevísta hérava USA Today omombeʼu Instituto de Investigaciones Sociales de la Universidad de Michigan ostudia hague ko káso. Ha heʼi peteĩ tapicha ohasáva ko situasión rehe oikotevẽha 18 mése la saʼivérõ oñepyrũ hag̃ua oĩ porã. Upévare tekotevẽ rejerure Ñandejárape omeʼẽ hag̃ua ndéve puʼaka, upéva ningo ou ipytu marangatúgui  (Gálatas 5:22, 23). Ikatu koʼág̃a ere ndaikatumoʼãiha regueropuʼaka, péro rehecháta mbaʼéichapa ára koʼẽre reñeñandu porãmie.

Mbaʼépa heʼi umi ohasáva ko mbaʼe guasuete

Anna ningo 40 áño omenda rire omano chugui iména. Haʼe omombeʼu: “Che sy omano arekórõ guare 13 áño, upe rire omano che túva ha mokõi che ermáno, ha upéi che ermána. Hasyetereíramo jepe chéve koʼã mbaʼe omano rire che ména cheforsave. Hasyeterei ningo chéve, haʼete ku añembojaʼóva mokõi hendápe”. Mbaʼépa oipytyvõ Ánnape ogueropuʼaka hag̃ua imbaʼembyasy? Haʼe heʼi: “Ambyatypaite umi mensáhe ha tarhéta oguerukavaʼekue chéve che amigokuéra omanórõ guare che ména, upéi koʼã mbaʼe ambohasapaite peteĩ álvun guasúpe. Umi mensáhe ha tarhéta heʼi mbaʼeichaitépa ohayhu hikuái che ména Dárrylpe ha avei ivuenoiterei hague. Káda kárta heʼi peteĩ mbaʼe porã chugui. Aikuaa porãiterei Jehová avei imanduʼaha Darryl rehe ha omoingove jeytaha chupe”.

Ambue viúda orekóva 88 áño hérava Esther omeʼẽ avei ótro konsého: “Aiko rire 46 áño che ménandi ou omano ha añeñandu cheaño peteĩ, upéva hasypeterei ojehasa chehegui. Upémarõ añemohembiapo heta Ñandejára servísiope ha upéva tuicha chepytyvõ. Ndafaltái rreunionhápe, amoherakuã meme Ñandejára marandu porã ha akóinte alee la Biblia. Avei aĩ meme che amigokuérandi ha cherendu hikuái. Jepe nachembopyʼaguapýi entéro mbaʼe heʼíva chéve hikuái, avyʼáma aĩ haguére hendivekuéra”.

Robert rembireko omano cánsergui 48 áño omenda rire. Haʼe omombeʼu: “Chereja vaieterei, haʼe ningo cheirũmi ha ahechagaʼu chupe. Amombeʼumivaʼerã chupe ahasava upe árape ha haʼe chepytyvõ adesidi porã hag̃ua, rohomivaʼekue de vakasión ha umícha. Koʼag̃aite  peve ifaltaiterei gueteri chéve, péro añemombaretémante ha aha hese. Añehaʼã che rembiapo meme ha avei añemboʼe, upéva tuicha chembopyʼaguapy”.

Ndopái upépe

Omanóramo ne ména térã ne rembireko ningo ndereja vaieterei, péro nemanduʼavaʼerã ndopaiha upépe entéro mbaʼe. Eñehaʼã ehecha umi oportunida oñepresentáva ndéve. Pór ehémplo ikatu koʼág̃a reviaha térã rejapo ambue mbaʼe ndegustáva, ymave nanetiempoivaʼekue rejapo hag̃ua. Jaikuaa voi ningo umi mbaʼe nomyengoviamoʼãiha ne rembiayhúpe, upéicharamo jepe nepytyvõta rejesareko hag̃ua ambue mbaʼére. Oĩ avei oiporúva itiémpo opredikave hag̃ua ha upéicha oipytyvõ hapichápe. Upe tembiapo ningo tuicha ñanembovyʼa, Jesucristo voi heʼivaʼekue: ‘Javyʼave ñameʼẽvo, ñandéve oñemeʼẽ rangue’ (Hechos 20:35).

Ani reimoʼã nderevyʼamoʼãveimaha. Jehová arakaʼeve ndohejareimoʼãi umi oñemoag̃uívape hese. Pór ehémplo rréi David ogueropuraheivaʼekue kóicha: ‘Ñandejára oñangareko umi imenaveʼỹvare’ (Salmo 146:9). Ajépa ipyʼaporãite Ñandejára! Ndareíri la Biblia heʼi hese: “Haʼe niko ñande Ru oporoporiahuverekóva ha [...] Ñandejára tapia oporokonsoláva”. Avei heʼi: ‘Reavri nde po ha nembaʼeporãme remoyg̃uatã opa mbaʼe oikovévape’ (2 Corintios 1:3; Salmo 145:16). Rejeruréramo Jehovápe nde pyʼaite guive tanepytyvõ, Haʼe katuete oĩta upépe nemombarete hag̃ua. Upévare ejeroviákena Jehováre umi Israelgua opurahéi haguéicha: “Umi yvytýre ajesaupi ha che pyʼapýpe haʼe: ‘Máva piko chepytyvõta’. Ñandejára chepytyvõta, haʼe hína yvága ha yvy apohare” (Salmo 121:1, 2).

[Komentário oĩva páhina 13-pe]

Ha nde, rehasapareína ko mbaʼe ijetuʼuetéva heta tapicha ohasáva?

[Rrekuádro oĩva páhina 15-pe]

Remendase jeýrõ

La Biblia heʼi peteĩ omendáva omanóramo chugui iména térã hembireko ikatuha jey omenda (1 Corintios 7:39). Péro upéva nde redesidivaʼerã. Upéicharamo jepe iporã reikuaauka ne famíliape upe rejaposéva ikatu hag̃uáicha nepytyvõ reikotevẽ jave hesekuéra (Filipenses 2:4). Pór ehémplo Andrés ndoipotaivaʼekue itúva omenda jey, haʼe ohayhuetereivaʼekue isýpe ha ndoipotái avave opyta hekovia. Péro upe rire heʼi: “Ahechakuaa che túva odesidi porã hague, omenda rire haʼe ovyʼa jey. Ha ojapo jey heta mbaʼe aréma ndojapoveivaʼekue oikóvo, pór ehémplo oviaha ha mbaʼe. Hembireko pyahu ningo oñangareko porã hese enteroite mbaʼépe, ha che pyʼaite guive aagradese chupe upe haguére”.

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 14 ha 15]

Rejapovaʼerã ne rembiapo jepiveguáicha ha ejerure Ñandejárape tanepytyvõ reime porã jey hag̃ua