Mbaʼéichapa jaiko ñanemboriahúramo

MBAʼÉICHAPA oiko umi imboriahúva? Haʼekuéra ningo heta ohasa asy: ndahógai, ndorekói jepi hoʼuvaʼerã, ndahiʼýi, hasy jave ndaikatúi oho doktórpe ha sapyʼánte ni nomeʼẽi chupekuéra oike hag̃ua eskuélape. Ára ha ára mil millones rupi tapicha ohasa koʼã mbaʼe. Upéicharamo jepe heta oikóva América del Norte ha Európape ndoikuaái mbaʼeichaite pevépa oiko asy umi imboriahúva. Jahechami koʼã mbohapy káso.

Mbarushimana ha hembireko oiko Ruándape (Africa). Haʼe cinco ifamília ha peteĩva omanovaʼekue akãnunduroʼýgui (paludísmo). Haʼe omombeʼu: “Che túva omeʼẽ chéve ha che ermanokuérape ore yvyrã, péro michĩetereíma otoka chéve ha upévare ava che famíliandi puévlo gotyo. Che rembirekóndi rombaʼapo roguerojahápe vosa henyhẽva ita ha yvykuʼígui. Ore róga ningo ni naiventánai, rogueru y peteĩ pósogui oĩva komisaríape, una vénte rokaru káda día ha sapyʼánte katu ni upéva ndorohupytýi. Upéicha jave asẽ ahapa hese, ambyasyetereíngo ahendúrõ umi mitã hasẽjoa vareʼágui”.

Víctor ha Carmen ningo sapatéro. Haʼekuéra cinco ifamília ha oiko alkilérpe Bolivia ruguáre. Hogakuéra de adóve ha hoʼapapotaitéma, itécho de chápa ikuapa ha ni ndailúi hikuái. Pe eskuéla ohohápe itajýra hetaiterei iñalúmno, upévare Victor ojapo chupe isillarã. Haʼe ha hembireko mombyry ohovaʼerã, amo 10 kilómetro rupi ojapo hag̃ua jepeʼa, oiporúva oñekosina ha ombopupu hag̃ua pe y hoyʼútava hikuái. Carmen omombeʼu: “Ore naoreváñoi, upévare rohómante rríope, ha upépe rojahu ha romombo avei ore yty. Umi mitã ningo manterei hasy”.

Francisco ha Ilídia oiko kampáñare Mozambíquepe, cuatro ifamília ha ambue omano kuri chuguikuéra akãnunduroʼýgui, noñeñatendéi rupi hese ospitálpe. Haʼekuéra oñotỹ michĩmi arro ha jety, péro upéva tres mésente ohupyty chupekuéra, hiʼarive oĩ jey ótro provléma. Mbaʼépa upéva? Francisco omombeʼu: “Sapyʼánte ndokyiete ha upéva orerundietéma, térã katu oñemondapa orehegui ore kosécha. Upéicha jave aha aikytĩ ha avende takuára, ojeporúva jepi ojejapo hag̃ua óga umíva. Che  rembirekóndi roho avei roheka jepeʼarã kaʼaguýre, káda uno rogueru una partída; peteĩva rovende hag̃ua ha pe ótro katu roñekosina hag̃ua”.

Káda siete tapichágui, peteĩva oiko Mbarushimana, Víctor ha Francísco oikoháicha. Hetápe g̃uarã ivaieterei upéva ha ni ndogueroviaséi oikoha koʼã mbaʼe, koʼýte oĩ rupi atyraite ipláta hetáva ha oikóva ojepyʼapyʼỹre mbaʼevére. Upévare oĩ oñehaʼãvaʼekue okambia koʼã mbaʼe. Pe artíkulo oúva ohechauka mbaʼe mbaʼépa ojejapovaʼekue anivéma hag̃ua oĩ imboriahúva.

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 3]

Carmen ha imembykuéra onohẽ jave y rríogui