Jajeroviave hag̃ua

OÑEMOAG̃UÍVO ohóvo pe palásiore, Ester oñehaʼãmbaite ipyʼaguapy. Péro upéva ijetuʼueterei chupe. Ko palásio oĩ peteĩ táva héravape Susa. Ijypýpe oĩ sérro Zagros ha pe rrío Coaspes. Pe palásio pare omimbipa ha de diferénte kolór, ojejapo ladríllo oñevarnisávagui ha oreko heta taʼanga, por ehémplo, leõ, tóro ipepóva ha umi opoíva flécha. Umi ikolúmna ojejapo itágui ha oĩ avei estátua tuichaicháva. Katuete oĩ opytáva ijurujái ohechávo ko palásio! Opa mbaʼe oĩva upépe ojejapo ojehechauka hag̃ua mbaʼeichaitépa omanda guasu rréi Asuero. Ha upérupi ningo ohasavaʼerã ohóvo Ester oñeʼẽ hag̃ua Asuero ndive, heʼíva voi ijehe haʼeha “pe rréi tuichaitéva”. Ko rréi ningo Ester ména hína.

Ava piko oimoʼãta! Peteĩ hudía iñeʼẽrendúva Jehovápe ningo ni nopensái omendávo koichagua kuimbaʼére. a Ko rréi ndojoguaiete Abrahánpe, haʼe ningo iñeʼẽrenduvaʼekue Ñandejárape heʼírõ guare chupe ojapo hag̃ua peteĩ mbaʼe hembireko Sara ojeruréva chupe (Génesis 21:12). Rréi Asuero saʼi térã mbaʼevete voi ndoikuaái Jehovágui ha umi Léi haʼe omoĩvagui. Péro oikuaa porã umi léi oĩva Pérsiape, umíva apytépe pe heʼíva ndovaleiha avave oho pe rréi rendápe haʼe ohenoiʼỹre chupe. Mbaʼépa oikóta oĩramo ndojapóiva ko léi heʼíva? Ojejukavaʼerã chupe! Oikuaáramo jepe upéva, Ester oguata ohóvo pe rréi ohecha hag̃uáme chupe. Oĩmevaʼerã opensa: Ápe añehundíma! (Ester 4:11; 5:1).

Mbaʼérepa peichaite peve ojeapeligra ko kuña ijerovia mbaretéva? Mbaʼépa ikatu ñaaprende chugui? Jaikuaa hag̃ua upéva, jahechamína mbaʼéichapa oikovaʼekue chugui pe rréina Persiaygua.

‘Peteĩ kuñataĩ neporãmba jepéva’

Ester ningo ityreʼỹ. Ndajaikuaáiramo jepe heta mbaʼe ituvakuéragui jaikuaa ombohéra hague chupe hikuái Hadassá, upéicha avei héra evréo ñeʼẽme pe mirto, peteĩ plánta iporã ha ipoty morotĩva. Omanórõ guare ituvakuéra, peteĩ karai ipyʼaporãva hérava Mardoqueo oiporiahuvereko Estérpe ha ogueraha chupe oiko hag̃ua hendive. Upe guive omongakuaa chupe itajýra teéicha. Mardoqueo ningo Ester prímo, péro itujaiteve chugui (Ester 2:5-7, 15).

Haʼekuéra oiko Súsape, peteĩ táva oĩva Pérsiape. Oimevaʼerã umi tapicha upepegua oapoʼi chupekuéra oñehaʼã haguére osegi pe rrelihión ha pe Léi oguerekóva umi hudío. Katuete ningo Ester ohayhuve ohóvo iprímope. Mbaʼérepa? Haʼe omboʼégui chupe Jehová rembipota ha omombeʼu rupi heta vése oguenohẽ hague ipuévlope jejopy vaígui ha ojapo jeytaha upéva (Levítico 26:44, 45). Upévare oiméne ojoayhu ha ojepytaso mbarete ojoykére.

 Mardoqueo ombaʼapo pe kastíllope oĩva Súsape, upe kastíllo rokẽme oguapy jepi avei umi ombaʼapóvandi rréi Asuérope g̃uarã (Ester 2:19, 21; 3:3). Ndajarekói informasión omombeʼúva mbaʼépa ojapovaʼekue Ester imitãme, péro oiméne oñangareko iprímore ha oñatende hógare, opytáva peteĩ lugár imboriahúvape, pe rrío mboypýri. Ohóne jepi avei pe merkádope, oĩva Súsape, upépe umi ombaʼapóva órore, plateríape ha ambue ñemuhára ovende hembiapokue. Ester ningo ni nopensái amo gotyove orekotaha umi mbaʼe hepyetéva, ndoikuaaiete upe ohaʼarõva chupe.

Oñemyengovia pe rréina

Peteĩ árape, ku kapiʼi pororo okáivaicha sapyʼaitépe ojagarrapa ko notísia upe távape: sarambi oiko pe rréi rógape! Peteĩ fiésta aja, pe rréi ha umi iñinvitádo hoʼuhápe víno ha umi tembiʼu hepa jepéva, Asuero ohenoika rréina Vástipe, oĩva avei ambue fiéstape hapichakuéra kuñándi, péro haʼe ndohói pe rréi rendápe. Pe rréi ipochyeterei ha oporandu ikonseherokuérape mbaʼéichapa ikatu okastiga chupe. Upéi odesidi omyengoviataha chupe ha ohekataha peteĩ rréina pyahu. Umi hembiguái osẽ oheka umi kuñataĩ vírhen iporãvéva oĩva upe rréino poguýpe, umíva apytégui pe rréi oiporavóta hembirekorã (Ester 1:1–2:4).

La Biblia heʼi Ester haʼeha peteĩ ‘kuñataĩ neporãmba jepéva’ (Ester 2:7). Katuete Mardoqueo ovyʼa ohechávo ipríma ikuñataĩma ha iporãitereiha. Péro oiméne ojepyʼapy avei hese. Mbaʼérepa? Heta hénte ningo ojechaukase ha oñemombaʼeguasu iporã haguére. Ha Mardoqueo ndoipotái oiko upéva ipríma rehe. Ester tekotevẽ ohechauka iñarandu ha iñumildeha (Proverbios 11:22). Mbaʼépa oikóta Ester rehe? Oñepyrũtapa ijejapo ha oñemombaʼeguasu avei? Tiémpo rire upéva ojehecháta.

Umi Asuero rembiguái ohechávo Estérpe, odesidi ogueraha chupe pe palásiope, opytáva pe rrío mboypýri, oĩháme umi ambue kuñataĩ ojeguerahavaʼekue (Ester 2:8). Mbaʼeichaite piko oiméne Mardoqueo ombyasýraʼe upéva, haʼe ningo ohayhu Estérpe itajýra teéicha ha ndoipotái omenda peteĩ nomombaʼeguasúivare Ñandejárape, tahaʼe jepe raʼe peteĩ rréi, péro ndaikatúi ojoko upéva. Oho mboyve, Mardoqueo oñemoñeʼẽ Estérpe, ha katuete haʼe ohendu porãne raʼe iprímope. Ohokuévo Súsape, oimevaʼerã Ester oñeporandu meme: “Mbaʼépa oiméne oikóta chehegui?”.

‘Ohecháva guive Estérpe, oguerohory chupe’

Peteĩ koʼẽmente Ester oĩma peteĩ lugár ndoikuaaietévape. Upépe oĩ avei umi  kuñataĩ ojegueruvaʼekue umi lugár oĩvagui Persia poguýpe. Umi kuñataĩ ningo idiferénte ojuehegui, tahaʼe ilája, iñidióma ha ikostumbrekuérape. Peteĩ ofisiál hérava Hegai oñangareko hesekuéra ha un áño aja oñeñatende koʼã kuñataĩre ára ha ára iporãve hag̃ua, pór ehémplo ojejapo chupekuéra masáhe ojeporuhápe umi aséite hyakuã asýva (Ester 2:8, 12). Mbaʼépa opensa ha ojapo koʼã kuñataĩ upe rire? Heta oĩ oñepyrũva ijejapo, ojechaukase ha ndoipotái voi ótra iporãve chugui. Oikónepa Ester rehe avei upéva?

Iprímo Mardoqueo ningo upe ojepyʼapyvéva hese. Upéicha rupi ára ha ára oñemoag̃ui pe óga umi kuñataĩ oikoháre oikuaa hag̃ua mbaʼéichapa oĩ Ester (Ester 2:11). Ha pe oikuaáva Estérgui, oiméne peteĩ tembiguái rupive, ombovyʼaiterei chupe. Mbaʼérepa?

Hegai ohecharamoiterei Estérpe, upévare ombojeroviave chupe. Mbaʼépa ojapo hesehápe? Omeʼẽ chupe siete sirviénta ha pe lugár iñimportantevéva upe óga umi kuñataĩ oikohápe. La Biblia heʼi voi: ‘Ára ha ára, ohecháva guive Estérpe, oguerohory chupe’ (Ester 2:9, 15, ÑÑB). Mbaʼérepa hoʼa porã opavavépe? Iporãiterei haguérentepa? Nahániri, haʼe ndahaʼéi iporãnteva.

Jahechamína Ñandejára Ñeʼẽ heʼíva: ‘Ester ndeʼíri avavépe mbaʼe tetãyguápa haʼe ni mávapa ihentekuéra, Mardoqueo heʼígui chupe ani hag̃ua omombeʼu avavépe’ (Ester 2:10, ÑÑB). Jahechaháicha, iprímo ojerure Estérpe ani hag̃ua omombeʼu haʼe hudiaha, oikuaa rupi pe rréi persa ha hogayguakuéra oporoapoʼiha. Upéicharõ, Mardoqueo ndaipóriramo jepe hendive, Ester iñeʼẽrendu chupe ha upéicha ohechauka iñaranduha. Oiménepa ovyʼaitéraʼe Mardoqueo!

Koʼág̃a rupi avei oĩ heta mitãrusu ha mitãkuña ombovyʼáva ituvakuéra ha umi omongakuaávape chupekuéra. Koʼã mitãrusu iñeʼẽrendu itúva ha isy noĩriramo jepe hendivekuéra. Ha sapyʼánte oĩramo iñirũnguéra ijejapo, hekovai térã ivioléntova apytépe, ndohejái koʼã mbaʼe okambia chupekuéra, sino akóinte hekoporã. Ojapóvo péicha, ombovyʼa avei Itúva  yvagapeguápe, Ester ojapo haguéicha (Proverbios 27:11).

Ñañeʼẽ jeymína Ester rehe. Og̃uahẽvo pe tiémpo oñepresenta hag̃ua pe rréi renondépe, haʼe ikatúkuri oiporavo umi jeguaka iporã porãvéva. Péro haʼe ningo hekomirĩ ha oiporúnte umi omeʼẽva chupe Hegai (Ester 2:15). Oiméne Ester opensa tekotevẽha iñumílde ha iñakãguapy pe rréi ohayhu hag̃ua chupe, ndahaʼéi iporãntevaʼerãha. Upépe ningo ndaipóri peichagua tapicha. Oĩ porãpa opensa lája?

La Biblia ombohovái: ‘Pe rréi ohayhuve Estérpe ambue kuñanguéragui, ha ojuhu pyʼaporã ha mborayhu henondépe opaite ambue kuñataĩnguéragui. Omoĩ iñakãre pe koróna, ha Asuero oiporavo chupe rréinaramo, Vasti rendaguépe’ (Ester 2:17, ÑÑB). Péicha ko kuñataĩ hekomirĩetéva omenda pe mburuvicha guasu ipoderosoitéva rehe ha oiko chugui pe rréina pyahu. Ajépa tuichaite okambia isituasión! Oñemombaʼeguasútapa koʼág̃a?

Ndaupeichaiete! Haʼe akóinte iñeʼẽrendu ituvanga Mardoquéope ha nomombeʼúi avavépe haʼe hudiaha. Ha Mardoqueo oikuaárõ guare oĩha ojukaséva pe rréipe, Ester iñeʼẽrendu chupe ha omombeʼu upéva rréi Asuérope, upéicha ojejoko upe ojejaposéva hese (Ester 2:20-23). Ester ohechauka jey iñumílde, iñeʼẽrendu ha ijerovia mbareteha. Koʼág̃a rupi ningo la hénte nomombaʼeiete upéva ha nopenái avavére. Péro umi ijerovia mbaretéva oñehaʼã iñeʼẽrendu, Ester ojapo haguéicha.

Ombohovái peteĩ mbaʼe ijetuʼúva

Tiémpo rire, peteĩ karai hérava Hamán oñepyrũ omanda guasu. Asuero oguereko chupe ikonsehéroramo ha ojerure opavave oñakãity hag̃ua henondépe (Ester 3:1-4). Mardoqueo ningo ojepytaso mbarete pe rréi ykére, péro haʼe oikuaa oñakãitýramo pe rréi renondépe ohechaukáta ndorrespetaiha Ñandejárape. Haʼe oikuaa avei Hamán haʼe hague Agag familiare, proféta Samuel ningo ojukavaʼekue ko rréi amalequítape (1 Samuel 15:33). Jehová okastigavaʼekue tetã Amaléqpe ipyʼahatã ha iñañaiterei haguére hendive ha ipuévlondi (Deuteronomio 25:19). b Oñakãitýnepa Mardoqueo Hamán renondépe? Ni mbaʼevéicharõ! Mardoqueo ojapovaʼekue ñanemomanduʼa umi Ñandejára rembiguaikuéra iñeʼẽrendúvare. Oapeligráramo jepe hekove, haʼekuéra heʼi: “Oreñeʼẽrenduvaʼerã Ñandejárape ore ruvicháramo yvypórape rangue” (Hechos 5:29, NM).

Mardoqueo nomombaʼeguasuséi rupi, upe karai ipochyeterei ha ohecha mbaʼéichapa ikatu ojuka chupe ha umi hetãyguápe. Ñepyrũrã, oho Asuero rendápe ha oñeʼẽ vai umi hudío rehe, péro ndeʼíri herakuéra. Heʼi hesekuéra haʼeha peteĩ tetã ndovaléiva, ‘isarambi ha oñemohendáva tetãnguéra apyte rupi’, péro irrevélde ha ipeligrosoha naiñeʼẽrendúi rupi umi léi pe rréi omoĩvaʼekuépe. Ipahápe, heʼi omeʼẽtetaha hetaiterei pláta pe rréipe ikatu hag̃uáicha omosẽmbaite umi hudíope upe tetãgui. c Mbaʼépa heʼi chupe Asuero? Omeʼẽ Hamánpe permíso oguenohẽ hag̃ua upe léi ha omeʼẽ avei chupe ikuãirũ osellaha oguenohẽ hag̃ua hérape opaichagua léi oikotevẽtava (Ester 3:5-10).

Hamán omeʼẽre pe léi, umi mensahéro oho kavaju ári pe tetã tuichakuére oikuaauka hag̃ua ojejukataha umi hudiokuérape. Mbaʼeichaitépa oiméne upe notísia omoñeñandu vai umi hénte oikóvape  Jerusalénpe, haʼekuéra ningo ouramoite Babilóniagui ha oñehaʼã omopuʼã jey upe táva. Upérõ ningo ni murálla ndoguerekói gueteri ojeprotehe hag̃ua. Katuete Mardoqueo opensáne raʼe hesekuéra, umi iñamígo ha ihentekuéra rehe oĩva Súsape. Ohechauka hag̃ua ombyasyetereiha, omondoro ijao, omonde peteĩ sáko ha omoĩ iñakãre tanimbu ha osẽ osapukái pe távare. Hamán katu oguapy omokõ pe rréi ndive, ni michĩmi nombyasýi pe ojapovaʼekue umi hudío ha iñamigokuéra rehe oĩva Súsape (Ester 3:12–4:1).

Mardoqueo oikuaa ndaikatuiha opyta oñembokupy joʼánte hína. Péro mbaʼe piko ikatu ojapo? Ester oguerahauka chupe ijaorã omokyreʼỹ hag̃ua, péro haʼe ndoipotái. Amo ipahápe ontende sapyʼa ko mbaʼe are guivéma oñeporandúva: mbaʼérepa Jehová oheja ojegueraha iprímape ha omenda peteĩ rréi ndoservíriva rehe Chupe. Mardoqueo pyaʼe porã heʼika Estérpe oñeʼẽmi hag̃ua Asuero ndive ha tojerure chupe ani hag̃ua ojejapo mbaʼeve umi Isrraelguáre (Ester 4:4-8).

Ester oiméne ojepyʼapyeterei rakaʼe ohendúvo mbaʼépa ojerure chupe Mardoqueo. Arakaʼeve ningo ndohasáiva gueteri koʼãichagua situasión ijetuʼúvare. Upévare heʼika Mardoquéope okyhyjeha. Mbaʼérepa okyhyje Ester? Pe léi pérsa ningo heʼi ojejukavaʼerãha peteĩ oñembojávape rréi Asuero rendápe haʼe ohenoiʼỹre. Péro peteĩ tapicha naiñeʼẽrendúiva ko léipe ikatu ojesalva pe rréi ohupíramo añoite ivastón de óro operdona hag̃ua chupe. Pe rréi ningo okastigavaʼekue Vástipe ndohói haguére ohenóirõ guare chupe, mbaʼére piko  upéicharõ otrata porãvéta Estérpe? Hiʼarive upérõ ojapóma treinta día nohenoikavéi hague chupe, upéva ikatu voi ohechauka pe rréi ndohayhuveimaha Estérpe (Ester 4:9-11). d

Mardoqueo oñehaʼã omombarete ipríma jerovia heʼívo chupe Jehová omosãsotaha umi hudíope pe mbaʼe oikótavagui, tahaʼe ojevalévo Ester rehe térã ambue hendáicha. Ha heʼi chupe, noñeʼẽiramo Asuero ndive hasytaha ojesalva hag̃ua ijetuʼuve vove pe persekusión. Péicha Mardoqueo ohechauka ojerovia mbareteha Jehováre, haʼe ningo akóinte okumpli ipromesakuéra ha ndohejamoʼãi ipuévlo oñehundi (Josué 23:14). Ipahaitépe oporandu Estérpe: ‘Moõ piko jaikuaapáta, noiméipa oiko ndehegui Asuero rembireko reipytyvõ hag̃ua ne retãyguápe upéicha jave’ (Ester 4:12-14). Añetehápe ningo Mardoqueo jerovia imbareteterei. Ñande piko upéicha avei? (Proverbios 3:5, 6.)

Ester ijerovia mbarete rupi ndokyhyjéi ñemanógui

Ester ohechakuaa og̃uahẽmaha pe tiémpo oñeʼẽ hag̃ua. Ojerure Mardoquéope heʼi hag̃ua umi hudíope oajuna hag̃ua tres día hendive. Ha ohechauka ojerovia ha ipyʼaguasuha heʼívo ko mbaʼe: ‘Amanótaramo ajapo haguére péicha, tove tamano’ (Ester 4:15-17, ÑÑB). Umi tres día pukukue, katuete oñemboʼéne ipyʼaite guive. Og̃uahẽvo pe óra, Ester omonde umi ao iporã porãvéva oguerohory hag̃uáicha chupe pe rréi, ha oho hendápe.

Jahecháma haguéicha iñepyrũme, Ester oguata ohóvo pe rréi oĩha gotyo. Oimevaʼerã ningo ojepyʼapyetereígui oñemboʼe meme. Upe rire oike pe rréi oĩhápe, upépe pe rréi Asuero oguapy itrónope. Ohechakuaa hag̃ua oimépa horymihína térãpa ijarhél, Ester omañáne hováre. Pe rréi ningo iñakãrague apopẽ asy ha ivárva kuadradoite. Mboy tiémpopa oiméne ohasa Asuero ohecha hag̃ua chupe? Ndajaikuaái, péro Estérpe g̃uarã katu haʼete ndohasáiva voi umi óra. Añetehápe pe rréi noimoʼãiete Ester ohoha hendápe, péro ohechávo chupe okambiaite pe hova ha ohupi ivastón de óro (Ester 5:1, 2).

Ester okonsegi pe rréi ohendu chupe. Péicha ojepytaso Jehová ha ipuévlo ykére. Ajépa iporãite ko ehémplo omoĩva opavave Ñandejára siervokuérape g̃uarã!

[Nóta]

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 11]

Mardoqueo ovyʼavaʼekue itajyranga reheve

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 12]

Ester iporãramo jepe oikuaa iñimportanteveha hekomirĩ ha iñarandu

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 14]

Ester oĩvaʼekue omeʼẽ hag̃uáicha hekove jepe Ñandejára puévlo rehehápe