PETEĨ kaʼaru piroʼy, Abel omaña mbuku ijovechakuéra opasteávare pe sérro ypýpe. Upéi omaña mombyryve ha ohecha peteĩ mbaʼe omimbíva. Haʼe oikuaa porã oĩha upépe peteĩ espáda hendy ha akóinte ojeréva ani hag̃ua ojeike pe hardín de Edénpe. Ituvakuéra oikovaʼekue upépe, péro koʼág̃a haʼekuéra ni avavéma ndaikatuvéi oike upe lugárpe. Epensamíntena, oipejúvo pe yvytu Abel iñakãrague veve, omaña yvágare ha ojepyʼamongeta Ijapohare rehe. ¡Oiméne hiʼãiterei chupe og̃uahẽ pe ára yvyporakuéra oĩ porã jey hag̃ua Ñandejára ndive!

Abel ningo Adán raʼy mokõiha, ha haʼe oñeʼẽ hína ñandéve koʼág̃a. Ikatu repensa, ¡mbaʼéicha piko oikóta upéva!, haʼe ningo omanóma ymaiterei, ojapóma haimete 6.000 áño hetégui oiko hague yvy. La Biblia heʼi voi: ‘Umi omanomavaʼekue ndoikuaavéima mbaʼeve’ (Eclesiastés 9:5, 10). Ha ndahaʼéi upéva añónte, la Bíbliape ni peteĩ hendápe ndojehaíri Abel heʼivaʼekue. ¿Mbaʼéicha piko upéicharõ oñeʼẽ ñandéve?

Ñandejára espíritu rupive, apóstol Pablo ohai: “Abel omanóramo jepe osegi oñeʼẽ ijerovia rupive” (Hebreos 11:4, NM). Péicha jahecha Abel haʼeha pe primer yvypóra ohechaukavaʼekue ojeroviaha Ñandejárare ipyʼaite guive ha upévare koʼág̃a peve ehémplo porã ñandéve. Ñahesaʼỹijóramo iñehémplo ha jajerovia mbarete haʼéicha, haʼetéta oñeʼẽva ñandéve.

Péro ¿mbaʼépa ikatu ñaaprende Abel ha ijeroviágui saʼieterei oñeñeʼẽramo jepe hese la Bíbliape? Jahechamína.

Ñandejára ojapo riremínte yvyporakuérape Abel onaséma vaʼekue. Heta tiémpo rire, Jesús heʼi avei Abel oiko hague “ko múndo ñepyrũmby guive” (Lucas 11:50, 51, NM). Heʼívo múndo oñeʼẽhína yvyporakuéra oguerekóvare esperánsa oñemosãsóvo pekádo poguýgui. Ñandejára ojapo guive yvyporakuérape, Abel haʼevaʼekue pe yvypóra cuatroha oĩva ko yvy ape ári, upéicharõ jepe Ñandejárape g̃uarã haʼevaʼekue pe primér kuimbaʼe ikatúva oñemosãso. * Ojekuaa Abel okakuaa hague umi yvypóra naiñeʼẽrendúiva apytépe.

Ojejapo riremínte yvyporakuérape, ohasáma hikuái heta mbaʼe ijetuʼúva. Adán ha Eva ningo oiméne iporã ha imbarete, haʼekuéra perfékto ha ikatúkuri oikove opa árare. Péro ojapo peteĩ mbaʼe ivaietereíva ha oikuaa porã upéva, naiñeʼẽrenduvéi hikuái Jehovápe ha oñemosẽ chupekuéra pe hardín de Edéngui. Haʼekuéra opensa ijehénte ha nopensái ifamília oikotevẽtavare. Upévare ou opeka, operde pe perfeksión ha ndaikatuvéima oikove opa árare (Génesis 2:15–3:24).

Oñemosẽ rire Adán ha Évape pe hardíngui, heta mbaʼe ijetuʼúva ohasa. Upéicharõ jepe, pe  ifamília ypykue onasérõ guare ombohéra Caín, heʼiséva “oñemoñepyrũva”. Upévare Eva heʼivaʼekue: “Ñandejára chepytyvõgui che memby peteĩ mitãkuimbaʼe”. Upérõ oiméne opensáraʼe Jehová oprometevaʼekuére hardín de Edénpe. Jehová ningo opromete oĩtaha peteĩ kuña “ñemoñare” ohundítava Satanáspe ha umi iñañávape (Génesis 3:15; 4:1, NM). ¿Opensápa Eva haʼeha upe kuña, ha Caín pe “ñemoñare” oñeprometevaʼekue? Oiméramo upéicha, tuichaiterei ojavy.

Oimérire Adán ha Eva omboʼe upéva Caínpe michĩ guive, koʼýte haʼe oiméne oñemombaʼeguasu. Tiémpo rire, Eva imemby jey peteĩ mitãkuimbaʼe ha ndeʼíri hese mbaʼeve iñimportánteva. Ombohéra Abel, ikatúva heʼise “Pytu” térã “Ndovaléiva” (Génesis 4:2). ¿Heʼisépa upéva nohaʼarõiha mbaʼeve Abélgui? Ikatu, péro ndajaikuaaporãi upéva.

Tahaʼe haʼéva umi mbaʼe opensavaʼekue Adán ha Eva ifamília rehe, túva ha sy koʼag̃agua ikatu oaprende chuguikuéra heta mbaʼe. ¿Omomýitapa ifamíliape umi mbaʼe heʼi ha ojapóva rupive oñemombaʼeguasu ha opensa hag̃ua ijehénte térã oipota hag̃ua umi mbaʼe ko múndo oikuaveʼẽva? ¿Térãpa ohekomboʼéta chupekuéra ohayhu hag̃ua Jehovápe ha oiko iñamígoramo? Ñambyasýramo jepe, Adán ha Eva ndojapoivaʼekue upéva, upéicharõ jepe oĩvaʼekue esperánsa itaʼyrakuérape g̃uarã.

Okakuaavévo Caín ha Abel, oiméne Adán ohechaukarakaʼe chupekuéra mbaʼéichapa ombaʼapovaʼerã ohupyty hag̃ua hemikotevẽ ha oñangareko hag̃ua ifamíliare. Caín ombaʼapo kokuépe ha Abel oñangareko ovechakuérare.

Péro Abel ojapo ambue mbaʼe iñimportantevéva: ára ha ára omombareteve ijerovia Jehováre ha upéva rehe oñeʼẽvaʼekue apóstol Pablo. ¿Mbaʼéicha rupípa Abel ojeroviaite Jehováre avave ndojapóiramo jepe upéva? Jaʼekuaa mbohapy mbaʼe oipytyvõ hague chupe. Ñahesaʼỹijomína umíva peteĩteĩ.

Ojepyʼamongeta Jehová rembiapokuére.

Jehová omaldesivaʼekue ko yvy ha heʼi osẽtaha pype ñuatĩ, ñana ha oñembaʼapo pohyivaʼerãha oñeñemitỹ hag̃ua. Upéicharõ jepe, osẽ porã heta hiʼupy ikatu hag̃uáicha Abel ha hogayguakuéra oñemantene. Péro Ñandejára nomaldesíri umi guyra, pira ni ambue animál, ni umi sérro, rrío, ysyry, már, yvága, arai, kuarahy, jasy ha estrellakuéra. Abel omañahápente ohecha mbaʼeichaitépa Jehová, pe opa mbaʼe Apohare oporohayhu, iñarandu ha imbaʼeporã (Romanos 1:20). Abel koʼẽ koʼẽre ojerovia mbareteve ojepyʼamongetávo koʼã mbaʼére ha umi mbaʼe porãita Jehová ojapovaʼekuére.

Abel oiméne oñemotiemporakaʼe ojepyʼamongeta hag̃ua Ñandejára Jehová rehe. Epensamíntena oñangarekoha oikóvo ijovechakuérare. Umi  ovecháre oñangarekóva ningo oguata mombyrymbyry, ogueraha ijovechakuérape umi sérrore, rrío ha yvype oĩhápe kapiʼipe hovyũ asýva ha umi lugár isegurovehápe. Umi ovecha haʼete voi pe animál ikangyvéva ha oikotevẽva yvypóra oisãmbyhy ha oñangareko hesekuéra. ¿Ohechakuaápa Abel oikotevẽha avei oisãmbyhy ha oñangareko hese peteĩ iñarandu ha ipoderosovéva yvyporakuéragui? Oimevaʼerã iñemboʼépe heʼi oikotevẽha oñesãmbyhy chupe ha upéicha ojeroviave ohóvo Jehováre.

Ojepyʼamongeta Jehová promesakuérare.

Adán ha Eva oiméne omombeʼúraʼe ifamiliakuérape umi mbaʼe oikovaʼekue hardín de Edénpe, ha mbaʼérepa oñemosẽ chupekuéra upégui. Oiméne Abel heta ojepyʼamongeta umívare.

Jehová heʼivaʼekue omaldesiha ko yvy, ha Abel ohecha oñekumpliha upéva, haʼe ohecha mbaʼéichapa osẽ umi ñuatĩ ha ñana. Jehová heʼi avei Eva hasytaha hyeguasúpe ha imembykuévo. Ha oiméne Eva imembyvévo ohóvo Abel ohechakuaa oñekumpliha upéva. Avei Jehová heʼi Eva oikotevẽtereitaha iména oñatende hese ha ohechauka chupe ohayhuha, ha Adán orekotaha chupe ipoguýpe. Ikatu jaʼe Abel heta vése ohecha hague oiko umíva. Péicha Abel ohecha oñekumplipaiteha Jehová heʼíva. Upévare ikatu avei ojerovia Jehová omboutaha pe “ñemoñare” oprometevaʼekue omyatyrõ hag̃ua umi mbaʼe vai oñepyrũvaʼekue hardín de Edénpe (Génesis 3:15-19).

Ojepyʼamongeta Jehová siervokuérare.

Ihentekuéra apytépe Abel ndohechái ehémplo porã. Péro upe tiémpope oĩ tekove Jehová ombouvaʼekue yvágagui. Omosẽ rire Adán ha Évape hardín de Edéngui, Jehová omoĩ pe hardín rokẽme umi keruvín térã ánhel omanda tuicháva, ha “peteĩ espáda hendy ha akóinte ojeréva” ani hag̃ua ni peteĩ Adán ñemoñare oike upépe (Génesis 3:24, NM).

Epensamíntena mbaʼéichapa oiméne Abel imitãme omaña umi ánhel rehe. Katuete ohecháneraʼe ipoderosoitereiha hikuái, ha oiméne omopirĩmba chupe avei pe espáda akóinte hendy ha ojeréva. ¿Ohechápa Abel umi ánhel ikueraiha ha oho upégui? Nahániri. Haʼe ohecha mbaʼéichapa umi ánhel ipoderóso ha iñaranduetéva osegi ára ha pyhare heta áñore upe lugárpe. Péicha Abel ohechakuaa Jehová orekoha isiérvo hekojoja ha akóinte iñeʼẽrendúva. Hesekuéra ohecha umi mbaʼe ndohecháiva hogayguakuérare. Koʼã ánhel ehémplo katuete omombarete Abel jerovia Jehováre.

Ojepyʼamongetávo Jehová rembiapokuére, ipromésa ha isiervokuéra ehémplore, Abel ára ha ára omombareteve ijerovia. ¡Ajépa ehémplo porã ñandéve g̃uarã! Péicha haʼete Abel oñeʼẽva ñandéve. Iñehémplo omokyreʼỹ avei enterove mitãrusu ha mitãkuñáme ojerovia mbarete hag̃ua Jehováre, ifamiliakuéra ndojapóiramo jepe upéva. Mbaʼégui piko ñande avei ndajajeroviamoʼãi Ñandejárare jahecháramo hembiapokue ijojahaʼỹva, umi tapicha iñeʼẽrenduetéva ehémplo ha jaleéramo la Biblia.

Ojeroviavévo ohóvo, Abel oheka mbaʼéichapa ikatu ohechaukave Ñandejárape ojeroviaitereiha hese. Péro, ¿mbaʼépa peteĩ yvypóra ikatúta omeʼẽ ko arapy tuichakue Apoharépe? Jehová ningo noikotevẽi mbaʼeve yvypóragui. Upéicharõ jepe, Abel ohechakuaa omeʼẽramo ipyʼaite guive pe iporãvéva, Itúva yvagapegua katuete oguerohorytaha.

Upévare Abel oikuaveʼẽ Jehovápe umi ijovecha primero guare ha iporãvéva, ha ikyrakue entéro reheve oikuaveʼẽ chupe oikuaágui upéva ojeguerohoryveha. Caín oipota avei Jehová oguerohory ha ovendesi chupe, upévare oprepara ha oikuaveʼẽ Jehovápe umi mbaʼe oñotỹvaʼekue. Péro Caín ndojapói upéva ojeroviágui Ñandejárare ipyʼaite guive, Abel ojapo haguéicha. Ha upéva ojekuaa hesekuéra ombaʼekuaveʼẽrõ guare Jehovápe.

Oiméne Caín ha Abel peteĩ altár ha tata ári omoĩraʼe ohapy hag̃ua umi mbaʼe oikuaveʼẽva Jehovápe, ha oiméne ojapóraʼe upéva umi keruvín renondépe, haʼekuéra añoite upe tiémpope orrepresenta  Ñandejárape ko yvy ape ári. ¿Mbaʼéichapa Jehová ohecha Caín ha Abel ojapóva? La Biblia omombeʼu: “Ñandejára oguerohory Abélpe ha upe mbaʼe oikuaveʼẽva”, péro ndajaikuaái mbaʼéichapa Jehová ohechauka upéva (Génesis 4:4, NM). ¿Mbaʼérepa Ñandejára oguerohory Abélpe?

¿Oguerohorýpa chupe pe mbaʼe oikuaveʼẽvare? Abel osakrifikavaʼekue umi ovecharaʼy oikovéva ha oñohẽ pe animál ruguy porãite. Tiémpo rire, Jehová ojerure oñekuaveʼẽ hag̃ua chupe peteĩ ovecharaʼy iporãvéva ha hesãiva, ha upe rire oiporu upéva orrepresenta hag̃ua Itaʼýra perfékto sakrifísio, térã “Ñandejára Ovecharaʼy” (Juan 1:29, NM; Éxodo 12:5-7). Koʼã mbaʼe Abel ndoikuaaivaʼekue.

Péro jaikuaa porã Abel oikuaveʼẽ hague Jehovápe pe iporãvéva orekóva. Jehová oguerohoryeterei upéva ha koʼýte Abélpe, oikuaveʼẽ haguére chupe upe animál, ohayhu ha ojeroviágui Hese.

Péro, ¿mbaʼéichapa Jehová ohecha Caín oikuaveʼẽva chupe? La Biblia heʼi: “Ndoguerohorýi Caínpe ni ikuaveʼẽmby” (Génesis 4:5, ÑÑB). Umi mbaʼe oikuaveʼẽva ningo ndaivaíri. Tiémpo rire, pe léi omeʼẽvaʼekuépe Moisés rupive, Jehová heʼi voi oñekuaveʼẽ hag̃ua chupe umi ñemitỹngue iporãvéva. Upéicharõ ndahaʼéi upévare Jehová omboykéva Caín oikuaveʼẽva (Levítico 6:14, 15). Haʼe ningo Caínpente ndoguerohorýi, ¿mbaʼérepa? La Biblia heʼi: “Caín hembiapo vai” (1 Juan 3:12, NM). Haʼe oimoʼãneraʼe ombaʼekuaveʼẽ haguérente Jehová oguerohorytamaha chupe, ha koʼág̃a rupi heta tapicha opensa avei upéicha. Caín ojapóvare upe rire, pyaʼeterei ojekuaa ndojeroviaiha Jehováre ha ndohayhuiha chupe ipyʼaite guive.

¿Oñehaʼãpa Caín osegi Abel ehémplo ohechakuaávo Jehová ndoguerohoryiha chupe? Nahániri. Ipochyeterei voi katu iñermánore. Jehová ohechakuaa mbaʼépa oĩ Caín pyʼapýpe ha pyʼaguapýpe oñemoñeʼẽ chupe okambia hag̃ua. Upévare heʼi Caínpe péichante osegíramo ojapotaha ivaíva, péro okambiáramo “omombaʼetaha chupe” (Génesis 4:6, 7, NM).

Ñambyasýramo jepe, Caín nohendúi Ñandejárape ha heʼi iñermánope oho hag̃ua hendive ñúre, Abel ndoikuaái mbaʼeve ha oho hendive. Og̃uahẽ rire pe ñúme, Caín ogarrotea vaipaite ha ojuka iñermánope (Génesis 4:8). Upéicharõ jaʼekuaa Abel raẽvete ojepersegi ha ojejuka hague ojapógui Ñandejára rembipota. Haʼe omano, péro ndopareimoʼãi upéva.

Abel ruguy osapukái asy Jehovápe yvy guive, haʼete ojeruréva chupe oñevengamínte hag̃ua pe mbaʼe vai ojejapóva hese. Ñandejára ojapo hustísia okastigávo Caínpe upe ojapovaʼekuére (Génesis 4:9-12). Abel oñeʼẽhína ñandéve iñehémplo rupive. Haʼe cien áño rupínte oikovevaʼekue, upéva saʼieterei ñambojojáramo umi tapicha itiémpope guare rehe. Upéicharõ jepe, oiporu porã vaʼekue hekove, ha omano peve oikuaa Ñandejára ohayhu ha oguerohoryha chupe (Hebreos 11:4). Upévare ikatu jaguerovia Jehová omoingove jeytaha chupe ko yvy ape ári pe múndo pyahúpe (Juan 5:28, 29). ¿Reimétapa upépe rerresivi hag̃ua chupe? Ikatu, reñehaʼãma guive resegi iñehémplo.