Pe império rrománo oreko vaʼekue heta esklávo. Umíva hína umi tapicha opytáva ipoguýpe oipeʼa rire chuguikuéra ijyvy térã osekuestra vaʼekue hikuái. Koʼã tapicha ojejagarráva oñevende tembiguairã ha arakaʼeve noñemondovéima chupekuéra hógape.

Heta esklávope oñemombaʼapo umi mínape omano meve, péro umi ombaʼapóva kokuépe térã óga ahénope, oiko porãmie. Upe tiémpope, umi esklávope oñemoĩ ijajúrare peteĩ kollár de iérro heʼíva mboýpa ojepagáta hese okañy mbaʼéramo ijáragui ha ojedevolve jeýramo chupe. Umi esklávo okañy mantévape, oñemarkámi isyvápe ha oñemoĩ hese pe létra F heʼiséva fugitivus (térã fugitivo).

Pe lívro de Filemón oĩva la Bíbliape, ohechauka apóstol Pablo omondo jey hague ijára rendápe peteĩ esklávo héravape Onésimo. Ko esklávo ningo oservi vaʼekue Filemónpe, péro upéi okañy vaʼekue chugui. Filemón ikatu kuri okastiga Onésimope upévare, péro Pablo heʼi Filemónpe: “Oiméramo nde cherecha ne ermánoicha, aipota remog̃uahẽ [Onésimope] vyʼápe, rejaporamoguáicha cherehe” (Filemón 10, 11, 15-18).

Fenicia oĩ vaʼekue koʼág̃a oĩháme Líbano, ha upe lugár opárupi ojekuaa vaʼekue ojapo rupi umi koloránte líla mbaretéva, oñehenóiva púrpura tíria. Ojeʼe chupe upéicha ojejapo rupi siuda de Tírope umi koloránte. Rréi Salomón ombojegua hag̃ua pe témplo, oiporu vaʼekue umi téla púrpura, ojapo vaʼekue umi artesáno Tirogua (2 Crónicas 2:13, 14).

Heta ningo oñembaʼapo ojejapo hag̃ua upe koloránte, upéicha rupi hepyeterei vaʼekue. Upearã, umi peskadór oguenohẽ pe márgui hetaiterei moluscos * (ojoguáva jatytápe). Peteĩ ao oñembokolór hag̃uánte voi oñekotevẽ vaʼekue 12.000 molúsko. Upéva ningo pe jatytáicha ijape atã, ha oñeguenohẽ vaʼerã pe molúskope upégui ojepeʼa hag̃ua chugui pe tínta orekóva. Upéi oñembojeheʼa juky rehe ha oñemonguarahy tres día. Upéi upéva oñemoĩ peteĩ mbaʼyru guasu itápavape, y marpegua reheve, ha oñembopupu heta díare.

Umi Feniciagua heta áñore ojeheka vaʼekue upévape, ha ojagarrahápe guive hikuái pe yvy, osegi ojapo upe koloránte. Pe mar Mediterráneo rembeʼýre, opárupi voi ojetopa oñembaʼapo hague upévape, ha umi lugár mombyryvehápe jepe, por ehémplo Cádizpe (España).