Oiméramo nde travahohápe reipuruve vaʼerã ne akã térã ne mbarete, nemanduʼa vaʼerã opaichagua traváho orekoha algún venefísio (Proverbios 14:23). ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Ñepyrũrã, ñanemanduʼa vaʼerã peteĩ traváho ñanepytyvõha ñañemantene hag̃ua. La Biblia ningo heʼi Ñandejára omeʼẽtaha ñandéve ñaikotevẽva ñañehaʼãramo jaservi porã chupe, péro ñande avei jajapo vaʼerã ñande párte ha ñambaʼapo ñakonsegi hag̃ua upéva (Mateo 6:31, 32; 2 Tesalonicenses 3:10).

Pe traváho ningo ikatu ñanepytyvõ jahupyty hag̃ua heta mbaʼe porã ha ñakumpli hag̃ua umi rresponsavilida jarekóva. Josué orekóva 25 áño heʼi: “Javyʼakuaa vaʼerã jarekomívarente. Oiméramo nde traváho nepytyvõ reñemantene hag̃ua, upéva ja ovaléma”.

Sapyʼánte ningo ijetuʼu la jajapo vaʼerã térã nañandegustapái la ñande traváho, ha ikatu ñapensa ifasilvetaha jaheja upe traváho ha jajapónte ñandegustáva. Péro nañañentregáiramo ha lomímonte ñambaʼapo jejopy, upéi jahechakuaáta mbaʼéichapa ñañeñandu porãiteve (Proverbios  26:14). Upéicha oñeñandu vaʼekue Aarón, ñañeʼẽma hague pe ótro artíkulope, haʼe heʼi: “Sapyʼánte chekaneʼõiterei ambaʼapopa rire un día pytã, térã avave ni ndohechakuaái la ajapóva, péro che lomímonte añeñandu porã, pórke aikuaa ajapo hague opa ikatúva”.

La Biblia oguerohoryeterei umi kuimbaʼe ivalévape itraváhope ha avei umi kuña iguápavape (Proverbios 22:29; 31:13). Péro jaikuaaháicha peteĩ tesapirĩmente ndaikatumoʼãi ñandevalepaitéma, koʼýte ndajajapokuaáiramo térã nañandegustáiramo upe ojejeruréva ñandéve. Ha oiméne upévare hetápe ndogustái itraváho, pórke noñehaʼãi ikatupyryve upe ojapóvape.

Jajepokuaáramo jajapo porã ojejeruréva guive ñandéve, javyʼáta jajapóvo oimehaichagua traváho. William orekóva 24 áño heʼi: “Ñañehaʼãmbaitéramo jajapo porã ñande traváho ha upéi jahecha osẽ porãha ñandéve, javyʼaiterei. Péro upéva nañakonsegimoʼãi ñandekaigue térã ñaneateʼỹramo; ñañehaʼãmante vaʼerã”.

Ani eñekonsentránte mboýpa regana nde travahohápe, síno eñeporandu vaʼerã: “¿Mbaʼérepa iñimportánte che traváho? ¿Mbaʼépa oikóta avave ndojapóiramo térã ndojejapoporãiramo? ¿Mbaʼéichapa ovenefisia avei ótrope che traváho?”.

Iñimportanteterei ñapensa mbaʼéichapa ovenefisia ótrope pe jajapóva, pórke upéva ñanepytyvõta javyʼa hag̃ua ñande travahohápe. Jesucristo heʼi vaʼekue voi: “Javyʼaiteve ñameʼẽvo, ñandéve oñemeʼẽ rangue” (Hechos 20:35). Jajapo porãramo ñane rembiapo jaikuaa oñevenefisiaha ñane patrón térã umi klientekuéra. Péro ndahaʼéi haʼekuérante, síno oñevenefisia avei ñane família ha avei ótra persóna oikotevẽva. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva?

Ñaipytyvõ ñane famíliape. Umi túva térã sy oñehaʼãva omantene ifamíliape, ojapo mokõi mbaʼe iñimportantetereíva. Primero, omeʼẽ ifamíliape umi mbaʼe oikotevẽva, por ehémplo, aliménto, ao ha peteĩ lugár oiko hag̃ua. Ha péicha okumpli pe rresponsavilida Ñandejára omeʼẽ vaʼekue chupekuéra omantenévo umi oĩvape ikargopekuéra (1 Timoteo 5:8). Ha segundo, iñehémplo rupive omboʼéta ifamiliakuérape iñimportanteha iguápo itravahohápe. Shane, ñañeʼẽma hague pe ótro artíkulope, omombeʼu: “Che túva ningo ehémplo porã chéve g̃uarã, pórke iñonrrádo ha itravahadór. Haʼe ningo karpintéro, ha chemboʼe ajapo hag̃ua umi mbaʼe ideprovéchotava umi héntepe”.

Ñaipytyvõ umi oikotevẽvape. Apóstol Pablo heʼi kristianokuérape: ‘Pembaʼapo pohýi [...] peguereko hag̃ua pemeʼẽ vaʼerã umi oikotevẽvape’  (Efesios 4:28). Ñambaʼapo jejopýramo ikatúta ñamantene ñane famíliape, ha ikatu voi ñanderupyty ñaipytyvõ hag̃ua umi oikotevẽvape (Proverbios 3:27). Jajapóramo upéicha javyʼavéta, jahechakuaágui upe jajapóva ovenefisiaha ótrope.

Pe Sermón del Móntepe, Jesús heʼi vaʼekue idisipulokuérape: “Peteĩ mburuvicha oguerahaukaséramo ndéve ikárga un kilómetro, tereho hendive dos kilómetro” (Mateo 5:41). ¿Mbaʼéichapa ikatu resegi ko konsého? Oñemandáramo ndéve rejapo hag̃ua peteĩ mbaʼe ani rejapo upévante, síno rejapove vaʼerã. Avei emoĩ ndejupe méta, por ehémplo káda día eñehaʼã ejapo pyaʼeve nde traváho, ejapo porãve ha eñekonsentra umi detálle michĩvévare.

Rejapóramo koʼã mbaʼe ikatúta revyʼave nde travahohápe. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Pórke avave nandeovligái rejapo hag̃ua, síno ndete redesidi rejapotaha (Filemón 14). Upéva ñanemomanduʼa la Biblia heʼívare: ‘Umi ikyreʼỹva ogoverna vaʼerã, ha pe iñateʼỹva katu oiko vaʼerã esklávoramo’ (Proverbios 12:24, NM). Koʼág̃a ningo ndaiporiguasuvéima añete ñandeovligáva ñambaʼapo pohýi hag̃ua térã ñanderekóva ijesklávoramo, péro ikatu ñañeñandu upéicha jajapónteramo ojejeruréva ñandehegui. Ikuentave ningo ñandete jadesidi jajapovetaha, péicha katuete ñañeñandu porãitevéta.

La Biblia ñaneakonseha ñandeguápo ha ñanekyreʼỹ hag̃ua ñande travahohápe, péro añetehápe ningo pe traváho ndahaʼéi la iñimportantevéva (Proverbios 13:4). Oĩ heta ombaʼapoitereíva ha ndopytuʼúiva voi, péro ñande ñañehaʼã vaʼerã ñandeekilivrádo, heʼiháicha la Bíbliape: ‘Iporãve repytuʼuʼimi, reiko rangue rembaʼapoiterei ha upéi nderehupytýi jey mbaʼeve’ (Eclesiastés 4:6, NM). Ha upeichaite oiko jepi, umi ombaʼapoitereíva, núnka naitiémpoi ohecha hag̃ua umi mbaʼe porã okonsegímava osino ikaneʼõitereíma ohechakuaa hag̃uáicha umíva. La Biblia heʼi voi umi ojapóva upéicha ojoguaha peteĩ ‘ojokosévape yvytu’.

La Biblia ñanepytyvõ ñandeekilivrádo hag̃ua ñande travahohápe. Upépe ningo heʼi añete ñanekyreʼỹ hag̃ua ñambaʼapóvo, péro heʼi avei jahechakuaa hag̃ua “umi mbaʼe iñimportantevéva” (Filipenses 1:10). ¿Mbaʼe mbaʼépa hína umíva? Jahasa tiémpo ñane famíliandi ha ñane amigokuérandi. Ha iñimportanteveha katu jalee la Biblia ha jajepyʼamongeta hese.

Umi ijekilivrádova ovyʼaiteve ha igústo chupekuéra ombaʼapo. William, ñañeʼẽma hague pe ótro artíkulope, heʼi: “Che patronkue ningo ijekilivrádo. Haʼe ombaʼapo jejopy ha otrata porã iklientekuérape. Péro opa vove la día nopensavéima itraváhore, síno oñekonsentráma ifamíliare ha irrelihiónre. Ha legálmente ojekuaa hese ovyʼaitereiha”.