1. Yehowa boti to ita la bem?

 SƐLA n ni basɛ ti dɔɣereba tara pupeelum zo’e zo’e dela se’em ma’a ti pɔka la dɔɣɛ bia la. La boi bim ti dɔɣereba la ni nɔŋɛ ba bia la n nan de bilia la mɛ ge ba ni bɔta la a zɔ’ɔra pa’asa. Yelemɛŋɛrɛ, bia la san ka zɔ’ɔra ba suure ni sa’am mɛ. Bala mea nɔɔ ti Yehowa puurɛ ni pee to san pɔsɛ zamesa a yɛla. A me kɔ’ɔn bɔta la to zamesa bala yɛ’ɛsa. (1 Ko. 3:1) A boti la to ta dɛna Kristakɔma n ‘bi vo’osum poan.’—1 Ko. 14:20.

2. To wan sɔsɛ la bem zaseŋɔ wa poan?

² To dɛna Kristakɔma n bi vo’osum poan vuurɛ? To wan eŋɛ la wani dɛna Kristakɔma n bi kãsegɛ? To san zamesa Baabule poan yɛla n kpe’em, la wan soŋɛ to la wani ti tomam la Yehowa zɔtɔ nyɔka la kpe’em? To wan eŋɛ la wani kan ba’ɛ nam tomea? Zaseŋɔ wa poan, to wan nyɛ soke ana wa lebesego.

TO DƐNA KRISTAKƆMA N BI VO’OSUM POAN VUURƐ?

3. To bi kãsegɛ vo’osum poan vuurɛ?

³ Baabule la poan, Greek yelebire la ti ba lerege dɛ ti “bi” la, ta’an dɛna “zo’e” la “kãsegɛ.” a (1 Ko. 2:6) Wuu bia n ni zo’e ta dɛna bunkutɛ se’em la, la me nari ti tomam la Yehowa zɔtɔ nyɔka la zɔ’ɔra ti la pa’alɛ ti to dela Kristakɔma n bi vo’osum poan. Yelemɛŋɛrɛ, to san ta bi vo’osum poan, la dela to kelum nyɛta nɛŋa tɔlega.  (1 Tim. 4:15) To za’a, hali la bunbilipaalesi me ta’an bi kãsegɛ vo’osum poan. Ge bem n wan pa’alɛ ti Kristabia bi kãsegɛ mɛ vo’osum poan?

4. Kristabia n bi kãsegɛ vo’osum poan iti a yɛla la wani?

⁴ Kristabia n bi kãsegɛ vo’osum poan dela se’em n doli Yehowa pa’alegɔ za’a. A ni ka ita la eŋa mea n boti sɛla ma’a. Yelemɛŋɛrɛ, eŋa n ka di mi’a la zuo, a ta’an ni tue mɛ. Ge hali la bala za’a, a ni tiregera mɛ ti dabeserɛ woo a ti’isegɔ la a itigɔ wan makɛ la Naayinɛ puti’irɛ n boti sɛla. A yɛ halepaalega la mɛ ge me kɔ’ɔn tiregera ti a puti’irɛ makɛ la Naayinɛ puti’irɛ. (Ep. 4:​22-24) Yehowa lɔɔ la a naresum yɛla la n soŋeri en ti a ni kɔ’ɛ a puti’irɛ soŋa. Bala zuo, a ka eeri lɔɔ zo’e zo’e. A san ni kɔ’ɛ a puti’irɛ, a ni tiregɛ doose la eŋa n kɔ’ɛ a puti’irɛ se’em la.—1 Ko. 9:​26, 27.

5. Bem yɛla n wan ta’an paɛ Kristabia n ka bi kãsegɛ vo’osum poan? (Epesus 4:​14, 15)

⁵ Ge Kristabia n ka bi kãsegɛ vo’osum poan ta’an basɛ ti ‘pumpa’asum’ la ‘nigum nigum tuuma’ burum a puti’irɛ ti a nyaa ta dɛna a yelege n meadaana. b (Kaalɛ Epesus 4:​14, 15.) A nini ni kɔ’ɔn tɛ̃ta la nɛreba, zabera la nɛreba ge ti a sunsɔa me ka yaɣesa ge nyiira. Yele me san paɛ en a ni tum la sɛla n ka ani soŋa.—1 Ko. 3:3.

6. Beni n sɔi ti to wan ta’an dekɛ ton zo’ori ta dɛna Kristakɔma n bi kãsegɛ vo’osum poan la makɛ la bia n zo’ori? (Bisɛ foote la.)

⁶ Wuu ton puɣum baŋɛ se’em la, Baabule la dekɛ ton wan bi kãsegɛ vo’osum poan la makɛ mɛ la bia n zo’ori nyaa ta dɛna bunkutɛ. Yɛla zo’e zo’e boi mɛ ti bia ka mina ti la nara ti bunkutɛ pa’ala en ge gu’ura en. Makerɛ, ma ta’an yele a bipugela ti a san yakera palɛ a gurɛ eŋa nu’o. A bia la san zɔ’ɔra kutɛ, ma wa ta’an basɛ ti a bipugela la ma’a yakɛ palɛ ge a wan kelum pa’ala en eŋa n wan yakera palɛ soŋa se’em. A bia la san zo’e nyaa ta dɛna bunkutɛ, amea ta’an lɔɣesa a san yakera palɛ. Wuu bunkutɛ n ni nara ti a soŋɛ bia ti a lɔɣesa amea eŋa n ni yakera palɛ la,  bala mea nɔɔ ti Kristakɔma n bi kãsegɛ vo’osum poan nara ti ba soŋɛ Kristakɔma sɛba n ka bi kãsegɛ vo’osum poan la ti ba ta’an lɔɣesa bamea yelese’a n wan ta’an sa’am bamam la Yehowa bɔŋa ge me ni kɔ’ɛ ba puti’irɛ soŋa. Ge Kristakɔma n bi kãsegɛ vo’osum poan san yeti ba kɔ’ɛ ba puti’irɛ, ba ni ti’isɛ la Baabule naresum yele ta’an baŋɛ Yehowa puti’irɛ n de se’em ge doose bala nima nima.

7. La wan nara ti nɛreba soŋɛ Kristabia n bi kãsegɛ vo’osum poan?

⁷ Wana pa’alɛ ti la ka nari ti nɛreba soŋɛ Kristabia n bi kãsegɛ vo’osum poan yoi? Aayi, la nari mɛ. Saŋa ase’a nɛra n bi kãsegɛ ta’an ni bɔta ti nɛra soŋɛ en. Nɛra n ka bi kãsegɛ vo’osum poan ta’an ni ɛɛra ti nɛra yele en sɛla n nari bii pa’alɛ eŋa n wan kɔ’ɛ a puti’irɛ se’em. Ge Kristabia n bi kãsegɛ vo’osum poan ni soke la sɛba n kumesɛ ta’an baŋɛ ba puti’irɛ n de se’em ge me tɛ̃ra ti Yehowa boti la nɛra woo ‘zɛ amea zeero.’—Ga. 6:5.

8. Kristakɔma n bi kãsegɛ vo’osum poan boi to’ore to’ore la wani?

⁸ Wuu bunkureba innaanɛ n boi to’ore to’ore se’em la, Kristakɔma n bi kãsegɛ vo’osum poan ka tari halɛ deyina. Basɛba ta’an tara yɛm gana basɛba ti basɛba me tara sukpe’ene gana basɛba ti basɛba me bɔ’ɔra yɛri yɛri gana basɛba. Leyɛ’ɛsa, Kristakɔma n bi kãsegɛ vo’osum poan san yeti ba kɔ’ɛ ba puti’irɛ yele poan, ba ta’an ni kɔ’ɛ ba puti’irɛ to’ore to’ore ti la kelum makɛ la Baabule naresum yɛla. Yele yele wuu la san ni dɛna ti ba kɔ’ɛ ba puti’irɛ ti la makɛ la ba putɛkeeŋa la n pa’alɛ sɛla. Bala zuo, ba ni ka zɛregɛ basɛba la ban kɔ’ɛ ba puti’irɛ se’em la. Ge ba ni tuɣum bɔta la ba za’a tara nɔyinɛ.—Arom 14:10; 1 Ko. 1:10.

SODENI POAN TI TO WAN TA’AN BI KÃSEGƐ VO’OSUM POAN?

9. To ni kɔ’ɔn ze’a mɛ ge zo’e vo’osum poan? Tɔɣɛ pa’alɛ.

⁹ Ho san dɔɣɛ bia a ni kɔ’ɔn zɔ’ɔra mɛ ge ho san wan ta’an bi kãsegɛ vo’osum poan la nari ti ho tiregɛ eŋɛ sɛla. Makerɛ, Korint mabiisi la yuun sakɛ yelesoma la mɛ, muse ko’om, nyɛ zilam vo’osum la ge me yuun zamesɛ yɛla zo’e zo’e tuuntuna Paul zɛ’an. (Tm. 18:​8-11) Ge yuuma pooren ba zo’e zo’e yuun kelum ka bi vo’osum poan. (1 Ko. 3:2) To wan eŋɛ la wani kan lɛbera pooren vo’osum poan?

10. To san bɔta ti to bi kãsegɛ vo’osum poan, la nari ti to eŋɛ la bem? (Yude 20)

¹⁰ To san wan ta’an bi kãsegɛ, la nari ti tomam mea eŋɛ pa’alɛ ti to boti la to bi kãsegɛ. ‘Yɛmpɔ’ɔredoma’ n ka boti ba bi kãsegɛ vo’osum poan la kan nyɛ nɛŋa tɔlega. (Mag. 1:22) To ka boti to ana wuu sɛba n ni dɛna bunkureba ge bɔta ti ba dɔɣereba kɔ’ɔn pa’ala ba sɛla woo n nari ti ba ita la. Ton tuɣum bɔta ti to eŋɛ sɛla dela to basɛ ti tomam la Yehowa zɔtɔ nyɔka la kpe’em. (Kaalɛ Yude 20.) Ho san kelum tiregera ti ho bi kãsegɛ vo’osum poan, zusɛ Yehowa ti a bo ho ‘paŋa la konkoma’asum’ ti ho ta’an eŋɛ bala.—Flp. 2:13.

11. Yehowa soŋeri to la wani ti to ta’an bi kãsegɛ vo’osum poan? (Epesus 4:​11-13)

¹¹ Yehowa ka eeri ti tomea bi vo’osum poan. Yehowa kumesɛ la keendoma ti ba bɔna Kristakɔma tansugere la poan soŋera tɔ ti to ta’an ‘bi kãsegɛ vo’osum poan ta paɛ Krista naanɛ n ani se’em la.’ (Kaalɛ Epesus 4:​11-13.) Yehowa le bo to la zilam vo’osum la ti la soŋɛ tɔ ti to ta’an tara ‘Krista puti’irɛ.’ (1 Ko. 2:​14- 16) Leyɛ’ɛsa, Yelesoma Gɔnɔ tunaasi la pa’alɛ to la Yezu n yuun ni ti’isa, tɔɣera ge ita se’em na’am mɔɔlegɔ tuuma la poan. Ho san tɔɣesa Yezu hala ana wa, la wan soŋɛ hɔ ti ho ta’an dɛna Kristabia n bi kãsegɛ vo’osum poan.

BAABULE YELESE’A N KPE’EM N SOŊERI TO SE’EM

12. Bem n de ‘Krista pi’ileŋo yɛla la’?

¹² To san bɔta ti to bi kãsegɛ vo’osum poan, la nari ti to mina yɛla ‘gana Krista pa’alegɔ seto n de pi’ileŋo yɛla la’ n de Baabule yelepiɣisi ti to yuun pɔsɛ zamesɛ la. Yelese’a ti to pɔsɛ zamesɛ yia dela ton wan basɛ to be’em, tara sakerɛ ge muse ko’om, la kum isigere puti’irɛ la. (Heb. 6:​1, 2) Yelemɛŋɛrɛ Kristakɔma za’a sakɛ yele ana wa mɛ. Bala n sɔi ti tuuntuna Peter yuun pa’alɛ nɛrekuuŋɔ la n yuun boi Pentecost daarɛ la, yele wa la. (Tm. 2:​32-35, 38) To san wan ta’an dɛna Krista podɔleba, la nari ti to sakɛ pi’ileŋo yɛla wa. Makerɛ, Paul yuun kaɣɛ tɔ ti se’em woo n ka sakɛ ti nɛreba wan ta isige kum poan la zaɣesɛ Kristakɔma sakerɛ la za’a mɛ. (1 Ko. 15:​12-14) Ge to san wan ta’an bi ta kãsegɛ, la nari ti to zamesɛ yɛla pa’asɛ.

13. To nari ti to eŋɛ la bem ta’an nyɛ nyuurɔ Baabule poan yelese’a n kpe’em ti Hebru 5:14 tɔɣɛ de yele la? (Bise foote la.)

¹³ Baabule poan yelese’a n kpe’em la yeen daɣena la Yehowa lɔɔ la ma’a ge a naresum yɛla la n soŋeri tɔ ti to mina a puti’irɛ n de se’em la, laɣum pa’asɛ bim mɛ. To san wan nyɛ nyuurɔ de poan, la nari ti to zamesa, ti’isa taɣesa ge tara ton zameseri sɛla Naayinɛ Yelesum la poan la tuna tuuma. To san ita bala, to wan ta’an kɔ’ɛ to puti’irɛ ti Yehowa puurɛ pee. c—Kaalɛ Hebru 5:14.

14. Paul yuun soŋɛ Korint mabiisi la ti ba bi kãsegɛ vo’osum poan la wani?

¹⁴ Yele san paɛ Kristakɔma n ka bi kãsegɛ vo’osum poan, la ni kpe’em bo ba mɛ ti ba ta’an nyɛ Baabule naresum yele dekɛ tum tuuma. Baabule lɔɔ san ka tɔɣɛ  de yele wana mɔpi, basɛba ta’an ti’isa ti ba eŋɛ bamam mea n boti sɛla. Basɛba me ta’an ɛɛra lɔɔ n tɔɣɛ de yele. Makerɛ, daanse’ere Korint Kristakɔma la yuun boti la Paul pa’alɛ ba lɔɔ n yeti ba da dita baɣa dia. Paul yuun ka yele ba bamam n nari ti ba eŋɛ se’em. A yuun tuɣum pa’alɛ ba la nɛra woo n tari ‘yɔ’ɔ ti a loe’ sɛla ti la makɛ la a putɛkeeŋa. A yuun dekɛ la naresum yɛla pa’alɛ nɛra woo n nari ti a dekɛ a putɛkeeŋa la tum se’em ge da pirɛ basɛba basɛ. (1 Ko. 8:​4, 7-9) Paul yuun soŋɛ Korint mabiisi la mɛ ti ba bi vo’osum poan, la wan eŋɛ se’em ti ba ta’an dekɛ bamea puti’irɛ tum tuuma bɔkɛ yɛla ge da kɔ’ɔn ɛɛra lɔɔ bii nɛra pa’alɛ ba.

15. Paul yuun soŋɛ Hebru Kristakɔma la wani ti ba nyɛ nɛŋa tɔlega?

¹⁵ To zamesɛ la ninmɔ’ɔrɛ yele Paul n yuun gulesɛ sɛla bo Hebru Kristakɔma la poan. Basɛba yuun ka nyɛti nɛŋa tɔlega vo’osum poan; ba yuun tuɣum ‘ana wuu se’em n seke a dita saɣebɔ ge ti a kelum mɔɣera bi’isum wuu bilia la.’ (Heb. 5:12) Ba yuun ka zamesɛ bii sakɛ yelepaala la ti Yehowa yuun pa’ala ba la. (Mag. 4:18) Makerɛ, la boi bim ti Krista kaabegɔ la basɛ ti Moses Lɔɔ la ka le tuna ge Yudadoma zo’e zo’e yuun kelum pa’ala nɛreba ti ba dɔla Moses Lɔɔ la, hali la yuun 30 n tole la. (Arom 10:4; Titus 1:10) Yuun 30 wa poan yuun nari ti Yuda Kristakɔma wa bɔkɛ ti la yele ka le pakɛ ti ba dɔla Lɔɔ la! Bala la, Paul yuun boti la a soŋɛ ba ti ba bɔkɛ Baabule poan yelese’a n kpe’em la. A gɔŋɔ la yuun soŋɛ ba mɛ ti ba baŋɛ ti Yehowa n doose Krista poan tigese yɛla se’em la n ani soŋa gana za’a. La me yuun soŋɛ ba mɛ ti ba mɔɔla la sukpe’ene hali la Yudadoma la n yuun giiseri ba la.—Heb. 10:​19-23.

DA BA’Ɛ NAM HOMEA

16. To san wan ta’an bi kãsegɛ vo’osum poan, la nari ti to le eŋɛ la bem?

¹⁶ La nari ti to tiregɛ bi kãsegɛ vo’osum poan ge kelum ana bala. Bala pa’alɛ ti to da ba’ɛ nam tomea. (1 Ko. 10:12) La nari ti to ‘kɔ’ɔn maɣesa’ tomea bisa nyaa to kelum nyɛta nɛŋa tɔlega.—2 Ko. 13:5.

17. Paul n yuun gulesɛ sɛla bo Kolose mabiisi la, pa’alɛ la yele n pakɛ se’em ti to kelum bi kãsegɛ vo’osum poan la wani?

 ¹⁷ Paul yuun yele Kolose mabiisi la ti ba kɔ’ɔn bi kãsegɛ vo’osum poan. La boi bim ti ba yuun dela Kristakɔma n bi kãsegɛ vo’osum poan ge Paul yuun kaɣɛ ba ti ba bisa bamea soŋa ti tingɔŋɔ wa yɛla da pã’asɛ ba. (Kol. 2:​6-10) Epafras me n mi mabiisi la soŋa la zuo, a yuun kɔ’ɔn zusera bɔ’ɔra ba mɛ ti ba ‘sɛ ze’ele soŋa soŋa’ bii ba bi kãsegɛ. (Kol. 4:12) Yele wa pa’alɛ to la bem? Paul la Epafras yuun baŋɛ ti to san wan ta’an bi kãsegɛ vo’osum poan, la dela to tiregɛ ti Naayinɛ me soŋɛ tɔ. Ba yuun boti la Kolose mabiisi la kelum dɛna Kristakɔma n bi kãsegɛ vo’osum poan ta’an ŋmibera la yelese’a n paari ba la.

18. Bem n wan ta’an paɛ Kristabia n bi kãsegɛ vo’osum poan? (Bisɛ foote la.)

¹⁸ Paul yuun kaɣɛ Hebru mabiisi la ti, Kristabia n bi kãsegɛ vo’osum poan la Naayinɛ zɔtɔ nyɔka la ta’an sa’am. Kristabia suure ta’an taɣelum ti a kan ta’an basɛ a be’em la ti Naayinɛ me di sugeri bo en. Yelesonɛ la dela, Hebru mabiisi la yuun ka ani bala. (Heb. 6:​4-9) Ge sɛba n ma’ɛ bii sɛba ti ba yese ba tansugere la poan n nyaa tee la me? Ba san sirege bamea basɛ ba be’em, la pa’alɛ ti ba boi la ba to’ore la Paul n yuun tɔɣeri sɛba yele la. Ge ba san lebe Yehowa zɛ’an na, la wan nara ti Yehowa soŋɛ ba. (Eze. 34:​15, 16) Keendoma la ta’an basɛ ti mabia n kumesɛ soŋɛ ba ti ba le malum tuulegera vo’osum poan.

19. To puti’irɛ dela bem?

¹⁹ Ho san tiregera ti ho bi kãsegɛ vo’osum poan, ho wan ta’an eŋɛ bala! Kelum zamesa Baabule poan yelese’a n kpe’em la ge basɛ ti ho puti’irɛ makɛ la Yehowa puti’irɛ. Ho me san puɣum bi kãsegɛ vo’osum poan, kelum dɛna Kristabia n ani bala.