1. Wuu Hebru 12:1 n pa’alɛ se’em la, bem n nari ti to eŋɛ ta’an zɔ to nyɔvore zɔa la ta ba’asɛ?

 BAABULE la dekɛ tomam Kristakɔma vom makɛ la zɔa. Sɛba n wan zɔ zɔa la ba’asɛ la wan nyɛ daarewoo nyɔvore. (2 Tim. 4:7, 8) La nari ti to tiregɛ kɔ’ɔn zɔta yele yele wuu lan gee fii la to zɔ to zɔa la ba’asɛ la. Tuuntuna Paul yuun ta’an zɔ a zɔa la ba’asɛ. A yuun pa’alɛ to la yelese’a n wan soŋɛ tɔ ti tomam me ta’an zɔ to zɔa la ba’asɛ. A yuun pa’alɛ ti to ‘dekɛ yelese’a n tibegɛ la basɛ . . . ge ŋmibe zɔ zɔsɛka n gã to nɛŋa la.’​—Kaalɛ Hebru 12:1.

2. To ‘dekɛ yelese’a n tibegɛ la basɛ’ vuurɛ?

² Tuuntuna Paul n yuun yeti to ‘dekɛ yelese’a n tibegɛ la basɛ’ la, pa’alɛ ti Kristabia ka nari ti a zɛ zeero? Aayi, daɣɛ bala. Ge la vuurɛ dela to dekɛ yelese’a woo n tibegɛ ge ka pakɛ la basɛ. Yelese’a n tibegɛ wa kan ta’an basɛ ti to zɔta soŋa ge me wan basɛ ti to taregɛ. To san wan ta’an ŋmibe, la nari ti to viisɛ tomea bisɛ to san zɛɛra la zeero ana taaba ge dekɛ a basɛ. Bala mea nɔɔ ti to kan bɔta ti to dekɛ yelese’a n nari ti to zɛ la basɛ. San daɣena bala, to kan ta’an zɔ to zɔa la ba’asɛ. (2 Tim. 2:5) Bem zeero n nari ti to zɛ?

3. (a) Wuu Galatia 6:5 n pa’alɛ se’em la, bem zeero ti la nara ti to zɛ? (b) To wan geele la bem zaseŋɔ wa poan ge beni n sɔi?

 ³ Kaalɛ Galatia 6:5. Paul yuun pa’alɛ la sɛla n nari ti to zɛ. A yuun gulesɛ yeti, ‘nɛra woo wan zɛ la amea zeero.’ Paul yuun pa’alɛ la tomam mea zeero n de to zugbere yele ti to pu’usa Naayinɛ. Dena dela zeero seko ti tomea nara ti to zɛ. Zaseŋɔ wa poan, to wan geele yelese’a n laɣum pa’asɛ ‘tomea zeero’ la poan la ton wan eŋɛ se’em ta’an zɛ a. To wan le bisɛ yelese’a n tibegɛ ge ka pakɛ ti daanse’ere to puɣum zɛɛra, la ton wan eŋɛ se’em ta’an dekɛ ba basɛ. Ton wan zɛɛra tomea zeero ge dekɛ yelese’a n tibegɛ ge ka pakɛ basɛ la wan soŋɛ tɔ ti to ta’an zɔ to nyɔvore zɔa la ta ba’asɛ.

4. Beni n sɔi ti la daɣena zeero ti to dɔla ton kã tomea ti to pu’usa Yehowa wuusa la? (Bisɛ foote la.)

⁴ To kã’a nɔbiŋere la. Ton yuun kã tomea bo Yehowa la, to yuun yele en yeti to wan pu’usa en ge ita eŋa n boti sɛla. La nari ti to dɔla to kã’a nɔbiŋere la. Ton  wan dɔla to kã’a nɔbiŋere wa dela to zugbere yele ge la daɣɛ zeero bɔ’ɔra tɔ se’ere n sɔi la Yehowa naam to ti to ita la eŋa n boti sɛla. (Lil. 4:11) A naam to la a wɔ̃nɛ poan ti to ta’an baŋɛ en ge pu’usa en. Wana zuo, to san ita eŋa n boti sɛla, to puurɛ ni pee mɛ ge ti to ana du’a du’a la en. (Ym. 40:8) Sɛla n gani bala dela, to san ita Yehowa n boti sɛla ge nana a Dayɔa la, to wan ‘nyɛ vo’osego bo’ tomea.​—Mt. 11:28-30.

5. Bem n wan soŋɛ hɔ ti ho ta’an dɔla ho kã’a nɔbiŋere la? (1 Yon 5:3)

⁵ Ho wan eŋɛ la wani ta’an zɛɛra zeero la? Yɛla ayi wan soŋɛ hɔ. Yia, kɔ’ɔn basɛ ti ho nɔŋerɛ kpe’em Yehowa poan. Ho wan ta’an eŋɛ bala ho san ti’isa taɣesa yelese’a woo ti a eŋɛ bo ho nananawa la eŋa n wan kã bo ho se’em beere sa’am. Ho nɔŋerɛ san kɔ’ɔn zɔ’ɔra Naayinɛ poan, la wan dɛna naana bɔ’ɔra hɔ ti ho nana en. (Kaalɛ 1 Yon 5:3.) N yi’i, tɔɣesa Yezu. A daa nyaŋɛ tum Naayinɛ n boti sɛla se’ere n sɔi la, a daa ni zusɛ la Yehowa ti a soŋɛ en ge ti a puti’irɛ me daa kɔ’ɔn bɔna a yɔɔrɛ la poan. (Heb. 5:7; 12:2) Wuu Yezu la, zusa Yehowa ti a bo ho paŋa ti ho puti’irɛ kɔ’ɔn bɔna eŋa n wan bo ho daarewoo nyɔvore la poan. Ho nɔŋerɛ san kpe’em Yehowa poan ge tɔɣesa a Dayɔa la, ho wan ta’an doose ho kã’a nɔbiŋere la.

6. Beni n sɔi ti la nara ti to bisa to deodoma? (Bisɛ foote la.)

⁶ Ton wan bisa to deodoma se’em. To nyɔvore zɔa la poan, la nari ti to nɔŋɛ Yehowa la Yezu gana to yidoma. (Mt. 10:37) Ge wana ka pa’alɛ ti to wan zaɣesɛ kan bisa to deodoma ti la ana wuu bamam n ta’asɛ ti to ka ta’an ita Naayinɛ la Krista n boti sɛla. Ge Naayinɛ la Krista puurɛ san wan pee la tɔ, la nari ti to bisa to deodoma. (1 Tim. 5:4, 8) To san ita bala, to puurɛ wan pee. Yehowa mi ti deodoma wan tara pupeelum sira la pɔɣa la san tara nɔŋerɛ la gilema bɔ’ɔra taaba, dɔɣereba san nɔŋɛ ba kɔma ge bisa ba soŋa soŋa ge ti kɔma la me nana ba dɔɣereba.​—Ep. 5:33; 6:1, 4.

7. Ho wan eŋɛ la wani ta’an tum sɛla n nari ti ho tum deo la poan?

⁷ Ho wan eŋɛ la wani ta’an zɛɛra zeero la? Ho de sira, pɔɣa bii bia woo, dekɛ Baabule ka’aŋɔ la tum tuuma. Da yeen ita sɛla ti hon ti’isɛ ti la de tontɔɔ bii ho tɔɣesa nɛresɛba n boi ya gingilega la poan bii gɔnmi’ileba n pa’alɛ yelese’a la. (Mag. 24:3, 4) Dekɛ yelese’a n boi to Baabule gɔnɔ la poan tum tuuma soŋa. Gɔnɔ wa pa’alɛ la ton wan eŋɛ se’em tara Baabule naresum yɛla tuna tuuma. Makerɛ, zaseŋɔ yele la zuo n de “Sɛla N Wan Soŋɛ Deodoma” tari la yelese’a n wan soŋɛ nɛra la a pɔɣa, dɔɣereba la bunbilipaalesi ti yɛla paara ba. b Kɔ’ɔn tiregɛ tara Baabule pa’alegɔ tuna tuuma hali ho deodoma san puɣum ka ita bala. Ho san ita bala, la wan soŋɛ ho deodoma, ho me wan nyɛ Yehowa kã’a.​—1 Pe. 3:1, 2.

8. To ni kɔ’ɛ to puti’irɛ se’em la ta’an basɛ ti la ana to la wani?

⁸ Ton wan kɔ’ɛ to puti’irɛ se’em la dela  tomea zugbere yele. Yehowa bo to la fai bɔŋa ti to tana kɔ’ɔra to puti’irɛ. A me boti la to puurɛ pee to san kɔ’ɛ to puti’irɛ soŋa. Ge a ka gu’uri yelese’a n wan paɛ tɔ to san ka kɔ’ɛ to puti’irɛ soŋa. (Ga. 6:7, 8) Bala zuo la, to san ka kɔ’ɛ to puti’irɛ soŋa ti daaŋɔ paɛ to, la dela tomea yele. Daaŋɔ la n yeen dɛna se’em, sɛla ti to eŋɛ la ta’an daam to putɛkeeŋa la. Ge ton mi ti la dela tomea yele la wan basɛ ti to purɛ to be’em, demese to tuure ge da le taɣesɛ tuure denɛ. To san ita bala, la wan soŋɛ tɔ ti to kelum bɔna nyɔvore sore la poan.

9. Ho wan ta’an eŋɛ la bem ho san kɔ’ɛ ho puti’irɛ ti la ka ana soŋa? (Bisɛ foote la.)

⁹ Ho wan eŋɛ la wani ta’an zɛɛra zeero la? Ho san kɔ’ɛ puti’irɛ ti la ka ana soŋa, ho wan ta’an eŋɛ la wani? Mina ti ho kan ta’an tee sɛla n tole. Da dekɛ ho saŋa tɔɣera pa’ala hon tari buurɔ se’em bii zɛregera nɛreba ti bamam n ta’asɛ. Ge tuɣum sakɛ ti ho tue mɛ ge bisɛ ho wan eŋɛ se’em ho bɔŋa la poan. Ho san eŋɛ sɛla ti la daana hɔ, sakɛ ho tuure la ge sirege homea zusɛ Yehowa ti a di sugeri bo ho. (Ym. 25:11; 51:3, 4) Belum sɛba ti ho tue la, la me san nara, nyɛ keendoma la ti ba soŋɛ hɔ. (Yam. 5:14, 15) Nyɔɣɛ yɛm ho tuure la poan ge da le taɣesɛ dɛ. Ho san eŋɛ bala, mina ti Yehowa wan zɔ ho nimbɔ̃’ɔ ge soŋɛ hɔ.​—Ym. 103:8-13.

10. Beni n sɔi ti to san ti’isa yelese’a ti to kan ta’an eŋɛ, la dɛna zeero bɔ’ɔra tɔ? (Galatia 6:4)

¹⁰ La san ana ho wuu la nari ti ho tuna zɔ’ɔra. To san tara tomea maɣesa la nɛreba ge ti’isɛ ti la nari ti to tum zo’e, la ta’an dɛna zeero bɔ’ɔra tɔ. (Kaalɛ Galatia 6:4.) To san nɔŋɛ to tara tomea maɣesa la nɛreba, la ta’an basɛ ti to nini tɛ̃ta la ba. (Ga. 5:26) To san tiregera ti to eŋɛ sɛla ti nɛreba basɛba ita la, to ta’an ta eŋɛ zɔɛ to paŋa beene ti la dɛna daaŋɔ bɔ’ɔra tɔ. Baabule la yeti ‘nɛra suure n boti sɛla la san ka tum, la dela bã’a bɔ’ɔra en’. Bala mea, to giila wan kɔ’ɔsɛ to san tiregera ti to tum sɛla ti to kan nyaŋɛ tum! (Mag. 13:12) Wana wa ta’an basɛ ti tɔregɔ paɛ tɔ ti to kan ta’an le zɔ to nyɔvore zɔa la soŋa soŋa.​—Mag. 24:10.

11. Beni n wan soŋɛ hɔ ti ho kan ti’isa yelese’a ti ho kan ta’an tum?

¹¹ Ho wan eŋɛ la wani ta’an dekɛ zeero la basɛ? Da ãregɛ homea tum zɔɛ sɛla ti Yehowa bɔta ti ho eŋɛ la. A ka boti ho eŋɛ sɛla ti ho kan ta’an tum. (2 Ko. 8:12) Tara puti’irɛ ti Yehowa ka tari ho maɣesa la nɛreba. (Mt. 25:20-23) A suure sukɛ mɛ la hon tari sakerɛ pu’usa en la ho suure za’a ge ŋmibera la. Ho yuuma, ho imma’asum la ho bɔŋa la n ani se’em la zuo, sirege homea ge sakɛ ti daɣɛ sɛla woo ti ho wan ta’an tum. Wuu Barzilai la, ho san bisɛ ho yuuma la ho imma’asum yɛla, ho ta’an zaɣesɛ tuunse’a ti ba dekɛ bo ho la. (2 Sa. 19:35, 36) Wuu Moses la, ho san bisɛ ti la nari, ho ta’an basɛ ti nɛreba soŋɛ hɔ ge me dekɛ tuunɛ bo nɛreba basɛba me. (Yɛh. 18:21, 22) Ho san siregera homea bala, ho kan ãregera homea tuna yelese’a ti ho kan ta’an tum. Wana wan basɛ ti ho ta’an zɔ nyɔvore zɔa la.

12. Tomam n ta’asɛ ti nɛreba ni ka kɔ’ɛ ba puti’irɛ soŋa yoi? Tɔɣɛ pa’alɛ.

¹² Nɛreba san ka kɔ’ɛ ba puti’irɛ soŋa ti la daana hɔ. To kan ta’an kɔ’ɛ puti’irɛ bo nɛreba; bii to gu ba yelese’a n wan paɛ  ba, la ban ka kɔ’ɛ ba puti’irɛ soŋa la zuo. Bia ta’an yeti, eŋa kan le pu’usa Yehowa. Yele wa ta’an basɛ ti dɔɣereba suure sa’am paa. Dɔɣereba san zɛregera bamea ti bamam n ta’asɛ ti bia la kɔ’ɛ puti’irɛ bala, la ta’an dɛna zeero bɔ’ɔra ba. Yehowa ka boti ba zɛɛra zeero tuna taaba.​—Arom 14:12.

13. Dɔɣera wan eŋɛ la wani, a bia san ka kɔ’ɛ a puti’irɛ soŋa?

¹³ Ho wan eŋɛ la wani ta’an dekɛ zeero la basɛ? Tɛ̃ra ti Yehowa bo nɛra woo la fai bɔŋa. A bo nɛra woo la yɔ’ɔ ti a ita eŋa n boti sɛla. To ta’an kɔ’ɛ to puti’irɛ ti, to wan pu’usa en bii to kan pu’usa en. Yehowa mi ti ho daɣɛ dɔɣera n di mi’a; a yeen bɔta la ho mɔ tuna la ho paŋa za’a. Ho bia n loe ti a eŋɛ sɛla la dela amea zugbere yele daɣɛ hon. (Mag. 20:11) Ge dɔɣera ta’an kelum ti’isa ti a tue la sɛla. La san dɛna bala, zusɛ Yehowa ti a di sugeri bo ho. A mi ti ho kan nyaŋɛ tee yelese’a n puɣum eŋɛ la. Bala mea nɔɔ ti a kan bɔta ti ho gu yelese’a n wan paɛ ho bia la. Tɛ̃ra ti ho bia la san tiregera ti a le lebe Yehowa zɛ’an na, a me kɔ’ɔn ana la lɛɛ ti a to’e en.​—Lu. 15:18-20.

14. Beni n sɔi ti ton ni ti’isa tomea be’em yele ti la daana to la, dɛna zeero ti la nara ti to dekɛ basɛ?

¹⁴ To san ba’ɛ ti’isa to be’em la yele ti la daana tɔ. To san tum be’em la dela yelemɛŋɛrɛ ti la wan daana tɔ ge to san ba’ɛ ti’isa to be’em la yele ti la daana tɔ, la wan dɛna la zeero ti to kan ta’an zɛ. Zeero buna taaba ti la nara ti to dekɛ basɛ la. To wan eŋɛ la wani baŋɛ ti to ba’ɛ ti’isa to be’em la yele mɛ ti la daana tɔ? To san purɛ to be’em la, basɛ to be’em la ge bisɛ ton wan eŋɛ se’em kan le tum be’em la, to mi ti Yehowa di to be’em la sugeri bo to mɛ. (Tm. 3:19) To san eŋɛ wana za’a, Yehowa ka boti to le ti’isa be’em la yele. Yehowa mi ton ni ti’isa to be’em la yele ti la daana to se’em mɛ. (Ym. 31:10)  Yele ana san basɛ ti to suure sa’am, to giila ta’an kɔ’ɔsɛ ti to kan ta’an zɔ nyɔvore zɔa la ta ba’asɛ soŋa.​—2 Ko. 2:7.

15. Bem n wan soŋɛ hɔ ti ho kan ba’ɛ ti’isa ho be’em la yele ti la daana hɔ? (1 Yon 3:19, 20) (Bisɛ foote la.)

¹⁵ Ho wan eŋɛ la wani ta’an dekɛ zeero la basɛ? Ho san kɔ’ɔn ti’isa ho be’em la yele ti la daana hɔ, tɛ̃ra ti Naayinɛ ‘di sugeri’ bo ho mɛ. (Ym. 130:4) Baabule la yeti Naayinɛ san di sugeri bo sɛba n sirum basɛ ba be’em la, ‘a ka le tɛ̃ra ba be’em la, la fii me.’ (Yer. 31:34) Wana pa’alɛ ti Yehowa kan le tɛ̃ra be’em sebo ti ho tabelɛ tum la. Bala la, da ti’isa ti yelese’a n paari hɔ ho be’em la zuo la pa’alɛ ti, a ka di sugeri bo ho. Da basɛ ti ho sunsua nyie la hon ka le tara yɔ’ɔ tuna tuuma ase’a tansugere la poan la. Yehowa ka ti’iseri ho be’em la yele, bala la me ka nari ti ho me ti’isa de yele.​—Kaalɛ 1 Yon 3:19, 20.

16. La nari ti to baŋɛ la bem la ton de zɔtiba la?

¹⁶ Ton zoti to nyɔvore zɔa la, la nari ti to ‘zɔ soŋa soŋa ta’an di.’ (1 Ko. 9:24) To san wan nyaŋɛ eŋɛ bala, la nari ti to baŋɛ zeero seto n nari ti to zɛ la zeero seto n nari ti to dekɛ basɛ. Zaseŋɔ wa poan, to zamesɛ yɛla fii baŋɛ yelese’a n nari ti to zɛ la yelese’a n nari ti to dekɛ basɛ. Ge ase’a kelum bɔna mɛ. Yezu yuun yeti, to suure ta’an bɔna ‘diisum la daam nyua la tiŋa wa zuo yɛla poan.’ (Lu. 21:34) Gulesegɔ wa la gulesegɔ toseto wan ta’an soŋɛ hɔ ti ho baŋɛ ho wan eŋɛ teere se’em ta’an zɔ nyɔvore zɔa la soŋa soŋa.

17. To wan eŋɛ la wani baŋɛ ti to wan ta’an zɔ nyɔvore zɔa la di?

¹⁷ To mi ti to wan ta’an zɔ nyɔvore zɔa la di, se’ere n sɔi la Yehowa wan bo to paŋa. (Isa. 40:29-31) Bala la, da su’usa! Tɔɣesa tuuntuna Paul n yuun ãregeri la a paŋa za’a zɔ ta di bo’olum la. (Flp. 3:13, 14) Nɛra kan ta’an zɔ bo ho ge Yehowa wan soŋɛ hɔ ti ho nyaŋɛ. Yehowa wan soŋɛ hɔ ti ho zɛ zeero la ge dekɛ zeero seto n ka nari la basɛ. (Ym. 68:19) A wan soŋɛ hɔ ti ho ta’an ŋmibe zɔ di!