1. Beni n yuun basɛ ti Abraham kelum tara puti’irɛ ti a wan ta dɔɣɛ bia?

 YEHOWA yuun pu’ulum bo a zɔ Abraham ti, tisi n boi tinparɛ wa zuo za’a wan nyɛ kã’a doose la a yaaŋa poan. (Pin. 15:5; 22:18) Abraham n yuun tari sakerɛ zo’e zo’e bɔ’ɔra Yehowa la zuo, a yuun tari puti’irɛ ti Naayinɛ pu’ulumbiŋ’a la wan sirum tum tuuma. Ge Abraham yuun dela yuun 100 ti a pɔɣa me dɛna yuun 90 ti ba yuun nan ka dɔɣɛ bia. (Pin. 21:​1-7) Ge Baabule la yeti: ‘Doose la beere sa’am puti’irɛ zuo, a yuun tari sakerɛ ti a wan ta dɛna tisi zo’e zo’e sɔyaaba wuu lan gulesɛ se’em la.’ (Arom 4:18) To mi ti Abraham n yuun tari puti’irɛ se’em la n yuun sirum tum. A yuun dɔɣɛ la Isaak ti Yehowa n yuun yele sɛla la sirum tum. Bem n yuun basɛ ti Abraham tara puti’irɛ ti Yehowa n pu’ulum sɛla biŋe la wan sirum tum?

2. Beni n yuun basɛ ti Abraham tara puti’irɛ ti Naayinɛ pu’ulumbiŋ’a la wan sirum tum?

² Abraham n yuun tari bɔnsoŋa la Yehowa la zuo, a yuun ‘sakɛ a suuren soŋa soŋa ti Naayinɛ pu’ulumbiŋ’a la’ wan sirum tum. (Arom 4:21) Abraham n yuun tari sakerɛ la zuo, Yehowa yuun boti la a yele ge nyaa yeti a dela tontɔɔdaana. (Yam. 2:23) Wuu Arom 4:18 n pa’alɛ se’em la, Abraham yuun tari la sakerɛ la beere sa’am puti’irɛ. Nananawa, basɛ ya ti to bisɛ tuuntuna Paul n yuun tɔɣɛ beere sa’am puti’irɛ yele se’em ti la bɔna Arom a zuo 5 la.

3. Paul tɔɣɛ beere sa’am puti’irɛ yele la wani?

³ Paul yuun pa’alɛ sɛla n sɔi ti to tara puti’irɛ ti to  ‘beere sa’am puti’irɛ la kan valegɛ tɔ.’ (Arom 5:5) A me soŋɛ tɔ ti to baŋɛ ton wan eŋɛ se’em ti to beere sa’am puti’irɛ la ana kankaŋi. To san sɔsera Arom 5:​1-5 la, ti’isɛ bisɛ ho beere sa’am puti’irɛ la n wan ta’an ana kankaŋi se’em. To wan le baŋɛ ton wan eŋɛ se’em basɛ ti to sakerɛ la ana kankaŋi gana nananawa. Yia la, basɛ ya ti to sɔsɛ ya beere sa’am puti’irɛ la ti Paul yeti la kan valegɛ to la yele.

4. Arom 5:​1, 2 tɔɣeri la bem yele?

⁴ Kaalɛ Arom 5:​1, 2. Paul yuun gulesɛ yele wa bo la Arom tansugere la. Mabiisi la n yuun boi bilam la yuun zamesɛ la Yehowa la Yezu yɛla, tara sakerɛ bɔ’ɔra ba ge nyaa dɛna Kristakɔma. Naayinɛ yuun nyaa yeti ‘[ba] dela tontɔɔdoma ba sakerɛ zuo’ ge nyaa dekɛ a zilam vo’osum la loe ba. Ba yuun nyaa tari sakerɛ ti ba beere sa’am puti’irɛ la wan sirum tum.

5. Bem beere sa’am puti’irɛ ti looredoma la tara?

⁵ Pooren, Paul yuun gulesɛ bo loore Kristakɔma n boi Epesus la pa’ala beere sa’am puti’irɛ la ti Naayinɛ dekɛ bo ba la yele. Beere sa’am puti’irɛ la dela ‘sɛla ti Naayinɛ wan dekɛ bo a zilamdoma la.’ (Ep. 1:18) Paul yuun le tɔɣɛ pa’alɛ Kolosedoma la n wan nyɛ ba beere sa’am puti’irɛ la zɛ’an. A yuun yeti la dela ‘beere sa’am puti’irɛ ti ba dekɛ biŋe ba saazuo sa.‘ (Kol. 1:​4, 5) Loore Kristakɔma la beere sa’am puti’irɛ dela, ba wan isige ba kum poan ti ba vɔna wuusa saazuo ge naɛ la Krista di na’am.—1 Tes. 4:​13-17; Lil. 20:6.

6. Loore mabia ayima tɔɣɛ a beere sa’am puti’irɛ yele la wani?

⁶ Loore Kristakɔma la suure kɛ̃ ba beere sa’am puti’irɛ wa mɛ paa. Ba poan ayima dela Mabia Frederick Franz. A yuun tɔɣɛ lan ani en se’em yeti: “To beere sa’am puti’irɛ la wan sirum tum. Tomam nɛreba 144,000 la za’a wan sirum nyɛ Naayinɛ n pu’ulum sɛla bo to la. To kã’a  la wan ana soŋa gana tomam n puɣum ti’isa se’em la.” Pooren, yuun 1991 poan, se’em ma’a ti Mabia Franz pu’usɛ Yehowa yuuma zo’e zo’e la, a yuun yeti: “[To] beere sa’am puti’irɛ la kelum dɛna la tuulum bɔ’ɔra tɔ. . . . Ton ma’ɛ tomea gura la basɛ ti to suure sukɛ mɛ. La dela sɛla n nari ti to kɔ’ɔn gura hali, la san puɣum dɛna ti to gura yuuma tusa tusa. Mam bisɛ ti beere sa’am puti’irɛ la dela tuulum bɔ’ɔra mam ti la ka tara makerɛ.”

7-8. Nɛreba zo’e zo’e tari la bem beere sa’am puti’irɛ? (Arom 8:​20, 21)

⁷ Nɛreba zo’e zo’e n pu’useri Yehowa zina beere wa tari la beere sa’am puti’irɛ n boi de to’ore. Ba tari puti’irɛ ti ba wan ta vɔna wuusa tinparɛ wa zuo Naayinɛ Na’am la poan wuu Abraham me n yuun tari puti’irɛ se’em la. (Heb. 11:​8-10, 13) Paul yuun tɔɣɛ la beere sa’am puti’irɛ wa yele. (Kaalɛ Arom 8:​20, 21.) Hon yuun pɔsɛ zamesa Baabule la n tɔɣɛ beere sa’am yele se’em la, bem n yuun basɛ ti hon puurɛ pee? La dela hon yuun baŋɛ ti dabeserɛ keni na ho wan ta di mi’a ge kan le tuura la? Bii la dela hon yuun baŋɛ ti sɛba n ki la wan le vo’e bɔna paradiisi tinparɛ wa zuo la n yuun basɛ ti ho puurɛ pee? Yele ana wa n basɛ ti ho ‘gura beere sa’am puti’irɛ la.’

⁸ To tari puti’irɛ ti to wan ta vɔna wuusa saazuo bii tinparɛ wa zuo woo, la dela to tara pupeelum. Bala wan basɛ ti to beere sa’am puti’irɛ la ana kankaŋi. Paul yuun le gulesɛ tɔɣɛ pa’alɛ to beere sa’am puti’irɛ la n wan ta’an ana kankaŋi se’em. Basɛ ya ti to geele ya eŋa n yuun tɔɣɛ to beere sa’am puti’irɛ la yele se’em. Bala wan basɛ ti to tara puti’irɛ ti to beere sa’am puti’irɛ la wan sirum tum.

9-10. Wuu Paul n yuun yele se’em la, Kristakɔma mi ti beni n wan ta’an paɛ ba? (Arom 5:3) (Bisɛ foote la.)

⁹ Kaalɛ Arom 5:3. Paul yuun yeti mɛlesegɔ san paɛ tɔ, bala ta’an basɛ ti  to beere sa’am puti’irɛ la kpe’em. Bala ta’an dɛna yelepakerɛ bɔ’ɔra tɔ. Yelemɛŋɛrɛ la dela, Krista podɔleba za’a mi ti mɛlesegɔ ta’an paɛ ba. To bisɛ Paul n yuun yele se’em. A yuun yele Tesalonika mabiisi la ti: ‘Ton daa nan boi la ya la, to daa puɣum te’ele yele ya ti nɛreba wan namesɛ tɔ. Ti yan daa nyɛ la, bala mea n bala n daa eŋɛ tɔ la.’ (1 Tes. 3:4) A yuun gulesɛ bo Korintdoma la yeti: ‘To suurɔ, to boti ya tɛ̃ra namesegɔ seto ti to daa nyɛ la . . . To daa ti’isɛ ti to yeti to ki mɛ.’—2 Ko. 1:8; 11:​23-27.

¹⁰ Kristakɔma n boi zina beere wa mi ti mɛlesegɔ ta’an paɛ ba. (2 Tim. 3:12) Hon tari sakerɛ bɔ’ɔra Yezu ge dɔla en la zuo yaarɛ tabelɛ paɛ ho mɛ? Daanse’ere ho zɔdoma la ho yidoma n zɛregeri hɔ. Daanse’ere ba vɛɣeleni ho mɛ. Hon boti ho tara yelemɛŋɛrɛ tuuma zɛ’an la zuo n basɛ ti ba yaɛ hɔ? (Heb. 13:18) Gɔmɛt la tabelɛ giisɛ hɔ la hon boti ho tɔɣɛ ho beere sa’am yele bo nɛreba la? Paul yeti, la ka pakɛ la mɛlesegɔ seko n wan paɛ tɔ, to tara pupeelum. Bem zuo?

11. Bem zuo ti la nara ti to lu to suure ti to wan ŋmibe yaarɛ woo poan?

¹¹ Mɛlesegɔ san paara tɔ, to wan ta’an tara pupeelum se’ere n sɔi la bala wan basɛ ti to tara halesonɛ. Wuu Arom 5:3 n yele se’em la, ‘mɛlesegɔ n basɛ ti to ta’an ŋmibera.’ Mɛlesegɔ wan paɛ Kristabia woo, bala la nari ti to lu to suure ti to wan ŋmibe gurebisɛ woo n wan paɛ tɔ. To wan nyɛ to beere sa’am puti’irɛ la to san ŋmibera ge pu’usa Yehowa. To ka boti to ana wuu nɛresɛba ti Yezu dekɛ ba makɛ bumbuula sɛba n lu tasi zuto la. Yia la, ba puurɛ n pee ti ba to’e yelemɛŋɛrɛ la ge ‘mɛlesegɔ bii yaarɛ’ n paɛ ba la zuo, ti ba dekɛ a basɛ. (Mt. 13:​5, 6, 20, 21) Yelemɛŋɛrɛ, giisegɔ bii yaarɛ ka ani soŋa ge to san ŋmibe to wan nyɛ nyuurɔ zo’e zo’e. Sodeni poan?

12. To nyɛti nyuurɔ la wani to san ŋmibera yaarɛ poan?

¹² Podɔla Yames yuun tɔɣɛ pa’alɛ nyuurɔ seto ti to wan nyɛ to san ŋmibera yaarɛ poan. A gulesɛ yeti: ‘Ya san ŋmibe ta ba’asɛ, la wan kumesɛ ya ti ya puti’irɛ ana kasi sɛla woo poan ge kan koŋe sɛla.’ (Yam. 1:​2-4) Bala la, Yames yeti ŋmibega tari la tuunɛ ti la tum, la tari la puti’irɛ. Ŋmibega ta’an basɛ ti to di’isa suure, tara sakerɛ zo’e zo’e ge dekɛ tomea delum Yehowa pa’asɛ. Ge to me le nyɛta la nyuurɔ to san ŋmibera.

13-14. Ŋmibega basɛ ti to tara la bem ge bala wan basɛ ti to beere sa’am puti’irɛ la ana la wani? (Arom 5:4)

¹³ Kaalɛ Arom 5:4. Paul yuun tɔɣɛ pa’alɛ ti ŋmibega wan ta’an basɛ ti to tara ‘bɔnsoŋa.’ Ho ŋmibega la wan ta’an basɛ ti Yehowa bɔta ho yele. Wana ka pa’alɛ ti Yehowa puurɛ ni pee mɛ wuŋerɛ san paara hɔ. Ge a puurɛ pee mɛ la hon tari sakerɛ ŋmibera la. Bisɛ lan de giilekpeŋere se’em ti to mina ti Yehowa puurɛ ni pee mɛ to san ŋmibera!—Ym. 5:12.

¹⁴ Tɛ̃ra ti Abraham yuun ŋmibe la daaŋɔ poan ge ti Yehowa me kã bo en. Yehowa yuun geele en ti a dela tontɔɔdaana ge yeti a dela A zɔ. (Pin. 15:6; Arom 4:​13, 22) A me ta’an ana la tomam bala mea nɔɔ. La daɣɛ ton ta’an tuna se’em bii ton tari yɔ’ɔ se’em n basɛ ti Yehowa bɔta to yele. Ge a tuɣum nɔŋɛ to la ton tari yelemɛŋɛrɛ ŋmibera la. La ka pakɛ la to yuuma, to bɔŋa bii ton tã sɛla ita, to za’a waabi wan ta’an ŋmibera. Yele n paɛ hɔ ti  ho ŋmibera nananawa ge me ana tapilapi la Yehowa? La san dɛna bala tɛ̃ra ti ho basɛ ti Yehowa puurɛ pɛɛra mɛ. Ton mi ti Naayinɛ boti to yele la basɛ ti to tara la giilekpeŋere. Bala wan basɛ ti to beere sa’am puti’irɛ la ana kankaŋi.

15. Paul yuun tɔɣɛ la bem yele pa’asɛ ge beni n sɔi ti la wan ta’an dɛna pakerɛ bɔ’ɔra nɛreba basɛba?

¹⁵ Wuu Paul n yuun pa’alɛ se’em la, to san ŋmibera gurebisɛ poan Yehowa wan bɔta to yele. Paul yuun le tɔkɛ a sɔsega la ti: ‘To san tara bɔnsoŋa la en, bala wan basɛ ti to tara beere sa’am puti’irɛ, to beere sa’am puti’irɛ la me kan valegɛ tɔ.’ (Arom 5:​4, 5) Wana ta’an dɛna pakerɛ bɔ’ɔra nɛreba basɛba. Beni n sɔi? Se’ere n sɔi la Arom 5:2 ki’ileŋɔ bɔba la, Paul yuun yeti Kristakɔma n yuun boi Arom la puɣum deŋɛ tara la beere sa’am puti’irɛ, ‘beere sa’am puti’irɛ la me dela ban wan to’e Naayinɛ pɛ̃ka la.’ Bala la, nɛra ta’an soke ti, ‘Kristakɔma wa san puɣum deŋɛ tara beere sa’am puti’irɛ, beni n sɔi ti Paul yuun le tɔɣɛ beere sa’am puti’irɛ yele a sɔsega la poan?’

16. To beere sa’am puti’irɛ la wan ta’an kpe’em la wani? (Bisɛ foote la.)

¹⁶ To san mina ti beere sa’am puti’irɛ ta’an kpe’em, bala wan basɛ ti to bɔkɛ Paul n yuun tɔɣeri sɛla la vuurɛ. Makerɛ: Hon tɛ̃ri se’em ma’a ti ho wum Baabule la poan ti nɛreba wan ta vɔna daarewoo paradiisi tinparɛ wa zuo la? Daanse’ere ho daa ti’isɛ ti la kan ta’an tum. Ge hon daa zamesɛ Yehowa yele, la a pu’ulumbiŋ’a la n boi Baabule la poan la, ho nyaa lu ho suure ti beere sa’am puti’irɛ la wan sirum tum.

17. Ho san kã homea ge muse ko’om ba’asɛ, ho beere sa’am puti’irɛ la ni kpe’em la wani?

¹⁷ Hon yuun kã homea bo Yehowa ge muse ko’om la, ho zamesɛ baŋɛ en mɛ soŋa ge nɔŋɛ en. Bala n basɛ ti ho beere  sa’am puti’irɛ la kpe’em. (Heb. 5:13–6:1) Daanse’ere ho nyɛ Arom 5:​2-4 n de yelemɛŋɛrɛ se’em. Daanse’ere mɛlesegɔ zo’e zo’e n paɛ hɔ ti ho ŋmibe a poan ti Yehowa me eŋɛ pa’alɛ ti a puurɛ n pee la hɔ. Hon mi bala la basɛ ti ho kɔ’ɛ ho puti’irɛ ti a pu’ulumbiŋ’a la wan sirum tum. Ho beere sa’am puti’irɛ la nyaa kpe’em mɛ gana pɔsega la. Homea sirum sakɛ ti la wan tum. La kɔ’ɔn bɔna la ho suuren. La tee ho vom ti hon la ho deodoma tiŋasuka ana soŋa. La soŋɛ ho mɛ ti ho ta’an kɔ’ɔra ho puti’irɛ soŋa la hon wan tara ho saŋa tuna tuuma soŋa se’em.

18. Yehowa basɛ ti to tara puti’irɛ la bem poan?

¹⁸ Tuuntuna Paul le tɔɣɛ la ninmɔ’ɔrɛ yele. A pa’alɛ ti Naayinɛ puurɛ san pee la tɔ, to wan tara beere sa’am puti’irɛ. A basɛ ti to tara la puti’irɛ ti beere sa’am puti’irɛ la wan sirum tum. Bem n basɛ ti ho tara sakerɛ bala? Paul le tɔɣɛ la beere sa’am puti’irɛ la n basɛ ti Kristakɔma tara suure lua la yele yeti: ‘Beere sa’am puti’irɛ la kan valegɛ tɔ, se’ere n sɔi la Naayinɛ puɣum dekɛ a nɔŋerɛ la bo to yɛsera la a zilam vo’osum la ti a dekɛ bo to la.’ (Arom 5:5) Yɛla zo’e zo’e n basɛ ti ho tara puti’irɛ ti ho beere sa’am puti’irɛ la wan sirum tum.

19. Ho beere sa’am puti’irɛ la basɛ ti ho baŋɛ ti bem n wan eŋɛ?

¹⁹ Ti’isɛ taɣesɛ Yehowa n yuun pu’ulum biŋe ti a wan eŋɛ sɛla bo Abraham la Eŋa n yuun nɔŋɛ Abraham se’em ge yeti a dela A zɔ. Abraham beere sa’am puti’irɛ la yuun tum mɛ. Baabule la yeti: ‘Abraham n yuun di’ise suure la zuo, a yuun nyɛ sɛla ti Naayinɛ pu’ulum biŋe la.’ (Heb. 6:15; 11:​9, 18; Arom 4:​20-22) La yuun ka valegɛ en. Ho san kelum tara sakerɛ, ho me tari puti’irɛ ti ho beere sa’am puti’irɛ la wan sirum tum. Beere sa’am puti’irɛ la sirum boi mɛ; la dela pupeelum yele ge daɣɛ sɛla n wan valegɛ hɔ! (Arom 12:12) Paul yuun gulesɛ yeti: ‘Naayinɛ se’em n basɛ ti to tara beere sa’am puti’irɛ la, basɛ ti ya tara pupeelum la suma’asum zo’e zo’e la yamam n dekɛ yamea delum en la, lan wan eŋɛ se’em ti zilam vo’osum la paŋa basɛ ti ya tara beere sa’am puti’irɛ malum pa’asɛ.’—Arom 15:13.