1-2. (a) La wan ana to la wani, to san ti’isa taɣesa Yezu vom la a na’am tuuma la yɛla? (b) To wan sɔsɛ la bem zaseŋɔ wa poan?

 TO NƐRA san ki, to ni koŋe en mɛ! To suure ni sa’am mɛ to nɛra san ki, yele yele wuu to san ti’isa eŋa n daa namesɛ se’em ge nyaa ta ki la. To puurɛ ni pee mɛ to san ti’isa sɛla ti a daa pa’alɛ tɔ bii kpemese to giila.

² Bala mea nɔɔ ti to suure ni sa’am to san kaalɛ baŋɛ Yezu n yuun namesɛ se’em ge ki la. Tiirɛ Dia saŋa la dela ninmɔ’ɔrɛ bɔ’ɔra tɔ, ti to dekɛ saŋa la ti’isa a kum la yele. (1 Ko. 11:24, 25) To puurɛ ni pee mɛ to san ti’isa a pa’alegɔ la woo la yelese’a woo ti a eŋɛ tinparɛ wa zuo la. La dela yelesonɛ bɔ’ɔra tɔ, to san ti’isa taɣesa eŋa n iti sɛla nananawa ge wan le eŋɛ sɛla bo to beere sa’am. To san ti’isa taɣesa yele ana, la eŋa n nɔŋɛ to se’em la, la wan pa’alɛ ti to puurɛ pee ya wuu to wan zamesɛ sɛla zaseŋɔ wa poan la.

3. Beni n sɔi ti to puurɛ pee la lua bunɔ la?

³ To san ti’isa taɣesa Yezu vom la a kum la yɛla, to puurɛ ni pee mɛ. Yezu n yuun boi tinparɛ wa zuo la, a yuun pa’ali nɛreba la yelese’a ti Naayinɛ Na’am la wan eŋɛ. To nɔŋɛ Baabule la n pa’alɛ yele ana wa se’em mɛ. To suure sukɛ mɛ la lua bunɔ la sɛla n sɔi la, la bo to la yɔ’ɔ ti to ta’an ana du’a du’a la Yehowa la Yezu. Nɛresɛba  n sakɛ bo Yezu la, tari puti’irɛ ti ba wan ta vɔna daarewoo ge me nyɛ ba nɛresɛba n ki la. (Yon 5:28, 29; Arom 6:23) To ka nari ni yele ana. To me kan ta’an yɔ Naayinɛ la Krista, la ban eŋɛ sɛla bo to la. (Arom 5:8, 20, 21) Ge to wan ta’an eŋɛ pa’alɛ ti to puurɛ pee ya. Sodeni poan?

4. Mary Magdalene yuun eŋɛ la bem pa’alɛ ti a puurɛ pee mɛ? (Bisɛ foote la.)

⁴ To geele Yuda pɔka Mary Magdalene yele bisɛ. A yuun nyɛ la namesegɔ zo’e zo’e sɛla n sɔi la kolekpabɛ’ɛsi bayopɔi n yuun boi a poan. A yuun ta’an ti’isa ti ŋmɛregerɛ zɛ’an ka le bɔna. Makɛ bisɛ a puurɛ n yuun pee se’em, Yezu n yuun sa’ɛ kolekpabɛ’ɛsi la ti ba yese a poan la! A suure n yuun sukɛ la zuo ti a yuun dɛna Yezu podɔla ge dekɛ a saŋa, a paŋa la a nutatum soŋɛ en na’am tuuma la poan. (Lu. 8:1-3) La boi bim ti Mary puurɛ yuun pee mɛ la Yezu n eŋɛ sɛla bo en la ge a yuun ta’an kan bɔkɛ Yezu n wan eŋɛ sɛla bo en beere sa’am. A wan ki bo asaala woo ti ‘se’em woo n tari sakerɛ bɔ’ɔra en’ wan nyɛ daarewoo nyɔvore. (Yon 3:16) Ge Mary puurɛ yuun kelum pee mɛ ti a ana tapilapi la Yezu. Yezu n yuun yuli mɛlesegɔ dɔɔ la zuo la, Mary yuun boi bim mɛ buɣela a suure, la nɛresɛba n boi bim la. (Yon 19:25) Yezu n yuun ki la, Mary la pɔɣesi bayi n yuun tari tiim keŋɛ ti ba ta sɔ̃ kum la. (Mr. 16:1, 2) Mary yuun nyɛ kã’a mɛ la eŋa n yuun ani tapilapi la Yezu la. A puurɛ yuun pee mɛ la Yezu n yuun isige kum poan ge tɔɣɛ bo en la. La yuun dela yɔ’ɔ seko ti podɔleba la zo’e zo’e yuun ka nyɛ.​—Yon 20:11-18.

5. To wan eŋɛ la bem pa’alɛ ti to puurɛ pee mɛ la sɛla ti Yehowa la Yezu eŋɛ bo to la?

 ⁵ Tomam me ta’an eŋɛ pa’alɛ ti to puurɛ pee mɛ la sɛla ti Yehowa la Yezu eŋɛ bo to la, to san dekɛ to saŋa, to paŋa la to nutatum soŋɛ Na’am tuuma la. Makerɛ, to ta’an laɣum soŋɛ mɛa tuuma ge laɣum maala na’am pu’usegɔ deto.

6. Beni n sɔi ti to wan ta’an yeti Yezu yuun ki bo la tomam ayima ayima?

⁶ To san ni ti’isa Yehowa la Yezu n nɔŋɛ to se’em la, bala ni basɛ ti to me nɔŋɛ ba mɛ. (1 Yo. 4:10, 19) To ni nɔŋɛ ba gaŋɛ bala mɛ to san baŋɛ ti Yezu ki bo la tomam ayima ayima. Tuuntuna Paul yuun mi bala mɛ ge yuun pa’alɛ a puurɛ n pee se’em eŋa n yuun gulesɛ bo Galatidoma ti: ‘Naayinɛ Dayɔa la nɔŋɛ mam mɛ ge dekɛ amea tisɛ mam zuo.’ (Ga. 2:20) Lua bunɔ la zuo ti ho ana du’a du’a la Yehowa. (Yon 6:44) Hon suure ka sukɛ la hon mi ti Yehowa nyɛ la yelesonɛ ho poan ge basɛ ti a dayɔa wa’ana ki bo ho ti ho ta’an dɛna a zɔ la? Bala basɛ ti ho malum tara la nɔŋerɛ n kpe’em bɔ’ɔra Yehowa la Yezu. Bala la, la nari ti to soke tomea yeti, ‘Nɔŋerɛ wa, kalum mam suure ti n bɔta ti n eŋɛ la bem?’

7. Wuu foote la n pa’alɛ se’em la, to za’a wan ta’an eŋɛ la bem pa’alɛ ti to tari nɔŋerɛ bɔ’ɔra Yehowa la Yezu? (2 Korint 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Ton nɔŋɛ Naayinɛ la Krista la n sɔi ti to nɔŋɛ nɛreba. (Kaarɛ 2 Korint 5:14, 15; 6:1, 2.) Sore deyima poan ti to ita pa’ala ti to tari nɔŋerɛ dela ton mɔ’ɛ nini na’am mɔɔlegɔ tuuma la poan. To tɔɣeri bɔ’ɔra nɛra woo mɛ. To ka gãseri nɛreba. To san tɔɣera bɔ’ɔra nɛra woo, to iti la Yehowa puti’irɛ n boti sɛla, sɛla n sɔi la a ‘boti la nɛra woo nyɛ faarɛ ge baŋɛ yelemɛŋɛrɛ mi’ilum la.’​—1 Tim. 2:4.

8. To wan eŋɛ la bem pa’alɛ ti to tari nɔŋerɛ bɔ’ɔra to mabiisi?

⁸ To me ni eŋɛ pa’alɛ ti to tari nɔŋerɛ  bɔ’ɔra Naayinɛ la Krista, to san nɔŋɛ to mabiisi. (1 Yo. 4:21) To ni basɛ ti ba yele pakɛ to mɛ ge me soŋera ba wuŋerɛ saŋa. Ba nɛra san ki, to ni buɣelɛ ba suure mɛ. Ba san bɛ̃’ɛra, to ni kena bisera ba mɛ ge me kpɛmesa ba giila, ba giila san kɔ’ɔsɛ. (2 Ko. 1:3-7; 1 Tes. 5:11, 14) To kɔ’ɔn zusera bɔ’ɔra ba mɛ, sɛla n sɔi la to mi ti ‘tontɔɔdaana zusega tari la paŋa.’​—Yam. 5:16.

9. To wan ta’an le eŋɛ la bem pa’alɛ ti to tari nɔŋerɛ bɔ’ɔra to mabiisi?

⁹ To le ita pa’ala ti to tari nɔŋerɛ bɔ’ɔra to mabiisi la, ton mɔɔri tara suma’asum la ba la. To mɔɔri mɛ tɔɣesa Yehowa n diti sugeri bɔ’ɔra nɛreba la. Yehowa san basɛ ti a Dayɔa ki tomam be’em la zuo, tomam me kan bɔta ti to dita sugeri bɔ’ɔra to mabiisi? To kan bɔta ti to ana wuu yameŋa la n de putɔya la, Yezu makerɛ la poan la. Hali eŋa n daa tari a daana sankãtɛ ti a basɛ bo en la, yameŋa wa daa ka di sugeri bo a tadaana n tari a sanɛ fii. (Mt. 18:23-35) Ho san tara yele la ho mabia tansugere la poan, ho wan bɔta ti ho bisɛ hon wan eŋɛ se’em ti suma’asum bɔna ya tiŋasuka ge ti ya nyaa keŋɛ Tiirɛ Dia la? (Mt. 5:23, 24) Ho san eŋɛ bala, la wan pa’alɛ ti ho tari nɔŋerɛ zo’e zo’e bɔ’ɔra Yehowa la Yezu.

10-11. Keendoma wan eŋɛ la bem pa’alɛ ti ba nɔŋɛ Yehowa la Yezu? (1 Peter 5:1, 2)

¹⁰ Keendoma wan eŋɛ la bem pa’alɛ ti ba nɔŋɛ Yehowa la Yezu? Yele deyima n de ninmɔ’ɔrɛ dela, ba bisera Yezu piisi la soŋa. (Kaarɛ 1 Peter 5:1, 2.) Yezu yuun basɛ ti yele wa niɛ la peelumi bo tuuntuna Peter. Peter n yuun zaɣesɛ Yezu sugumnɔɔrɛ butã la, pooren a inya yuun kiti mɛ ti a eŋɛ pa’alɛ ti a nɔŋɛ Yezu. Yezu n yuun isige kum poan la, a yuun soke Peter yeti: ‘Yon dayɔa Simon, hon nɔŋɛ mam?’ To mi ti Peter yuun ta’an eŋɛ sɛla woo pa’alɛ ti a nɔŋɛ a Daana la mɛ. Yezu yuun yele Peter yeti: ‘Gu’ura n piisi la.’ (Yon 21:15-17) Peter yuun bisɛ Yezu piisi la mɛ soŋa soŋa ti la pa’alɛ ti a nɔŋɛ en mɛ.

¹¹ Keendoma, Tiirɛ Dia la saŋa poan, ya wan eŋɛ la bem pa’alɛ ti Yezu n yuun yele Peter sɛla la dela ninmɔ’ɔrɛ bɔ’ɔra ya? Ya san kaara to mabiisi la bisa ge tiregɛ soŋɛ sɛba n ma’ɛ la ti ba lebe Yehowa zɛ’an na, la pa’alɛ ti ya nɔŋɛ Yehowa la Yezu mɛ. (Eze. 34:11, 12) Ya me ta’an kpemese Baabule zamesegɔdoma, la saama la n wa’an Tiirɛ Dia la na la giila. Bala wan basɛ ti ba puurɛ pee.

12. To san ti’isa taɣesa Yezu n yuun yele sɛla yu’unseko ti a yeti a ki la, la wan basɛ ti to tara sukpe’ene la wani? (Yon 16:32, 33)

¹² Yu’unseko ti Yezu yuun yeti a ki la, a yuun yele a podɔleba la yeti: ‘Tingɔŋɔ la poan, mɛlesegɔ wan paɛ ya ge tari ya sukpe’ene! Mam nyaŋɛ tingɔŋɔ la mɛ.’ (Kaarɛ Yon 16:32, 33.) Bem n yuun soŋɛ Yezu ti a dekɛ sukpe’ene ze’ele la a dindoma ge tara yelemɛŋɛrɛ ta paɛ ba’asegɔ? A yuun dekɛ amea delum la Yehowa. Yezu n yuun mi ti gurebisɛ wan paɛ a podɔleba la, a yuun yele Yehowa ti a bisera ba. (Yon 17:11) Bala basɛ ti to tara sukpe’ene la wani? La basɛ ti to mina ti Yehowa tari paŋa gana to dindoma la mɛ. (1 Yo. 4:4) Sɛla ka iti, ti a ka mina. To mi ti to san dekɛ tomea delum  Yehowa, to wan tara sukpe’ene ti dabeem kan tara tɔ.

13. Arimatea tiŋa nɛra Yosef, yuun eŋɛ la bem pa’alɛ ti a tari sukpe’ene?

¹³ Geele Yosef n de Arimatea tiŋa nɛra yele la bisɛ. A yuun dela nɛrezure Yuda tiŋa la poan. A yuun pa’asɛ Yudadoma kootin kãtɛ la ti ba yi’ira ti Sanhedrin la poan mɛ. Yezu n yuun boi tinparɛ wa zuo la, Yosef yuun zoti la dabeem. Yon yeti, a ‘dela Yezu podɔleba la ayima. Ge a ka basɛ ti nɛreba baŋɛ. Se’ere n sɔi la, a zoti la Yudadoma’ la. (Yon 19:38) La boi bim ti Yosef yuun boti Na’am yelesum la mɛ ge a yuun ka basɛ ti nɛreba baŋɛ ti a tari sakerɛ bɔ’ɔra Yezu. Daanse’ere a yuun ti’isɛ ti nɛreba kan bɔ’ɔra en gilema ba san baŋɛ ti a dela Yezu podɔla. La yeen dɛna se’em, Baabule la yele to yeti Yezu n yuun ki la, Yosef yuun ‘dekɛ la sukpe’ene kɛ̃ Pilate zɛ’an’ ta yele en ti a dekɛ kum la bo en. (Mr. 15:42, 43) Yosef yuun basɛ ti nɛreba nyaa baŋɛ ti a dela Yezu podɔla.

14. Bem ti la nara ti ho eŋɛ ho san zɔta dabeem?

¹⁴ Dabeem tari hɔ wuu la yuun ani Yosef se’em la? Sukuu poan bii tuuma zɛ’an, hon dela se’em n zoti valum ti ho yeti ho dela Yehowa Sɛɛradaana? Hon dela se’em n iti yɔ̃yɔ̃ ka bɔta ti ho dɛna na’am mɔɔlegɔdaana bii ho muse ko’om, nɛreba n wan ti’isa ho yele se’em la zuo? Da basɛ ti putɛ-aŋa gu ho ti ho kan eŋɛ sɛla n ani soŋa. Ka’ɛ ho suure bo Yehowa. Yele en ti a bo ho sukpe’ene ti ho ta’an tum eŋa n boti sɛla. Ho san baŋɛ Yehowa n lebeseri ho zusega se’em la, la wan basɛ ti ho tara paŋa la sukpe’ene.​—Isa. 41:10, 13.

15. Yezu n yuun niɛ amea pa’alɛ a podɔleba la, ba puurɛ yuun pee ti ba eŋɛ la bem? (Luke 24:52, 53)

¹⁵ Yezu n yuun ki la, a podɔleba la suure yuun sa’am mɛ paa. Makɛ bisɛ ti ho yuun boi la ba bɔŋa la poan. La daɣɛ ba zɔ la n ki la ma’a ge la yuun ani ba wuu ba ka tari la ŋmɛregerɛ zɛ’an la. (Lu. 24:17-21) Ge Yezu n yuun niɛ amea pa’alɛ ba la, a yuun ma’ɛ la amea pa’alɛ ba ti ba bɔkɛ eŋa n basɛ ti Baabule yetɔɣebiŋ’a tuna tuuma se’em. A me yuun bo ba la tuunkãtɛ ti ba tum. (Lu. 24:26, 27, 45-48) Dabesa 40 pooren ti Yezu yuun zom saazuo la, a podɔleba la suure yuun ka le sa’am ge ba yuun tuɣum tara la  pupeelum zo’e zo’e. Ba puurɛ yuun pee mɛ paa, sɛla n sɔi la ba mi ti ba Daana la vɔi mɛ ge me wan soŋɛ ba ti ba ta’an tum tuunɛ la. Ban yuun tari pupeelum la zuo, ti ba pɛ̃ɣera Yehowa ka malum basera.​—Kaalɛ Luke 24:52, 53; Tm. 5:42.

16. To wan eŋɛ la wani ta’an tɔɣesa Yezu podɔleba la?

¹⁶ To wan eŋɛ la wani ta’an tɔɣesa Yezu podɔleba la? To me ta’an tara pupeelum pu’usa Yehowa, daɣɛ la Tiirɛ Dia saŋa la ma’a ge to vom dabesa za’a. Bala pa’alɛ ti, to basɛ ti Naayinɛ Na’am la dɛna yia to vom poan. Makerɛ, mabiisi zo’e zo’e malum maasum ba tuuma saŋa mɛ soŋa ta’an kena na’am mɔɔlegɔ la zamesegɔ ge me ita ba deodoma pu’usegɔ saŋa woo. Mabiisi basɛba dekɛ lɔɣɔbɔrɛ biŋe la kinkɛleŋa, la wan eŋɛ se’em ti ba ta’an soŋɛ ba tansugere bii keŋɛ ta soŋɛ zɛ’an ti Na’am mɔɔlegɔdoma ka zo’e. La boi bim ti la dela to ŋmibe ta’an kelum pu’usa Yehowa ge a pu’ulumbiŋe ti a wan kã bo to, to san basɛ ti Na’am la dɛna yia to vom poan.​—Mag. 10:22; Mt. 6:32, 33.

17. Hon lu ho suure ti ho eŋɛ la bem Tiirɛ Dia saŋa la? (Bisɛ foote la.)

¹⁷ To kɔ’ɔn ana la lɛɛ ge gura to wan ta eŋɛ Tiirɛ Dia la Atalaatadaarɛ, April 4. Ge da gura ti sankaŋa paɛ ti ho nyaa ti’isa Yezu vom la a kum la yele, la eŋa la Yehowa n nɔŋɛ to se’em la. Dekɛ yɔ’ɔ woo ti’isa yele ana Tiirɛ Dia la saŋa la. Ee saŋa kaala ge ti’isa taɣesa yelese’a n boi “The Final Week of Jesus’ Life on Earth,” bɔna New World Translation la Appendix B12 poan la. Ho san kaala, bisɛ Baabule gulesegɔ se’a n wan basɛ ti ho suure sukɛ ti ho tara pupeelum, sukpe’ene la nyɛɛma. Ti’isɛ bisɛ hon wan eŋɛ sɛla pa’alɛ ti ho puurɛ pee mɛ. Kɔ’ɔn mina ti Yezu puurɛ wan pee la sɛla woo ti ho eŋɛ ti ho ta’an tɛ̃ra a yele Tiirɛ Dia saŋa la.​—Lil. 2:19.