1. Dɔɣereba boti ba kɔma baŋɛ la bem?

 DƆƔEREBA, to mi soŋa soŋa ti ya kɔ’ɔn bɔta la ya soŋɛ ya kɔma ti ba baŋɛ Yehowa ge me nɔŋɛ en. Ge to ka nyɛti Naayinɛ la to nini. Ho wan eŋɛ la wani ta’an soŋɛ ho kɔma ti ba nyɛta Naayinɛ wuu a dela Nɛra ti ba ta’an vurege lɛm en?​—Yam. 4:8.

2. Dɔɣereba wan eŋɛ la wani ta’an pa’ala ba kɔma Yehowa hala la?

² Yelese’ere n de ninmɔ’ɔrɛ ti ho wan ta’an soŋɛ ho kɔma ti ba vurege du Yehowa dela ho tara Baabule la pa’ala ba. (2 Tim. 3:14-17) Ge Baabule la le pa’alɛ la sore deyima ti kɔma wan ta’an zamesɛ baŋɛ Yehowa. Maɣesa gɔŋɔ la poan, sɔ n tiɛ a bia ti a da makɛ tamɛ Yehowa hala la n boi naaŋɔ lɔɣɔrɔ poan la. (Mag. 3:19-21) To wan geele sarɔseto ti dɔɣereba wan ta’an dekɛ naaŋɔ lɔɣɔrɔ soŋɛ ba kɔma ti ba zamesɛ baŋɛ Yehowa hala la.

3. Dɔɣereba wan ta’an soŋɛ ba kɔma la wani?

³ Baabule la yeti Naayinɛ ‘halise’a ti to ka nyɛta la kɔ’ɔn niɛ peelumi mɛ tingɔŋɔ wa naaŋɔ poan na, se’ere n sɔi la to bɔkeri a mɛ doose la lɔɣeseto ti a naam la poan.’ (Arom 1:20) Dɔɣereba, ya puurɛ ni pee mɛ la ya ni naɛ la ya kɔma bɔna yiŋa dɛ’ɛna la. Ni dekɛ ya sankaŋa soŋɛ ya kɔma la ti ba ta’an baŋɛ Yehowa n ‘naam lɔɣeseto la’ n makɛ la a hala la se’em. Bala la, basɛ ya ti to bisɛ dɔɣereba n wan eŋɛ se’em ta’an tɔɣesa Yezu pa’alegɔ la.

4. Yezu yuun dekɛ naaŋɔ lɔɣɔrɔ pa’ala a podɔleba la wani? (Lu. 12:24, 27-30)

 ⁴ Bisɛ Yezu n yuun dekɛ naaŋɔ lɔɣɔrɔ pa’ala se’em. Saŋa kasɛka, a yuun yele a podɔleba la ti ba bisɛ niisi la guuma. (Kaalɛ Luke 12:24, 27-30.) Yezu yuun ta’an yi ni duŋa bii tisɛka yu’urɛ ge a yuun tuɣum loe la niiŋa la mɔpuo sɛka ti a podɔleba la mina soŋa soŋa. Podɔleba la yuun ta’an nyɛta niisi n ɛ̃ɣeri la mɔpuuro n maalɛ soŋa se’em mɛ. Yeen ti’isɛ bisɛ ti Yezu tiɛ la a nu’o pa’ala lɔɣetuna wa ge tɔɣera! Eŋa n eŋɛ wana wa ba’asɛ la, a yuun nyaa eŋɛ la bem? A yuun pa’alɛ a podɔleba la mɛ ti ba saazuo Sɔ la tari la itisoŋɔ ge me bɔ’ɔra yɛri yɛri. Bala pa’alɛ ti Yehowa wan diisa a yamesi ge me bɔ’ɔra ba lɔɣeyɛɛtɔ wuu eŋa n iti niisi la mɔpuuro se’em la.

5. Bem yɛla n boi naaŋɔ lɔɣɔrɔ poan ti dɔɣereba wan ta’an dekɛ pa’alɛ ba kɔma Yehowa yɛla?

⁵ Dɔɣereba, ya wan ta’an tɔɣesa Yezu la wani ya san pa’ala ya kɔma? Ho ta’an pa’alɛ ho bia naaŋɔ lɔɣɔseko ti hon puurɛ pee la ku, maɣesɛ wuu dunsɛka bii tisɛka ti ho ba’ɛ nɔŋɛ. Ho san pa’ala ba, basɛ ti ba baŋɛ lan pa’alɛ ba Yehowa yele se’em. Ho ta’an soke ho bia la dunsɛka bii tisɛka ti eŋa ba’ɛ nɔŋɛ. Ho san tɔɣera sɛla ti a ba’ɛ nɔŋɛ yele, a puurɛ wan pee ti a zamesɛ baŋɛ naaŋɔ lɔkɔ la n pa’alɛ en Yehowa hala se’em.

6. To wan ta’an zamesɛ la bem Christopher ma makesonɛ la poan?

⁶ Dɔɣereba nari ti ba dekɛ saŋa zo’e zo’e viisa duŋa bii tia kayima yele ti ba ta’an baŋɛ lan pa’alɛ Yehowa yele se’em? Aayi, la daɣɛ bala. Yezu yuun ka dekɛ saŋa zo’e zo’e tɔɣera pa’ala niisi n diti sɛla bii mɔpuuro n zo’ori se’em. Ge hali la bala, ho kɔma san puɣum bɔta ti ba zamesɛ naaŋɔ lɔɣɔrɔ yɛla zo’e zo’e, ho ta’an tɔɣɛ de yele fii bii ho soke ba sokere ti ba ta’an bɔkɛ yan sɔseri sɛla la. Bisɛ mabia ayima yu’urɛ n de Christopher n tɛ̃ri yelese’ere a bunbilimen: “To ma ni yele to la sɛla fii ti la soŋɛ tɔ ti to puurɛ pee la naaŋɔ lɔɣɔrɔ la ti to nyɛta la. Makerɛ, to san ni nyɛ zoore, a ta’an ni yeti: ‘Bisɛ zɔya la n kãregɛ ge som se’em! Yehowa daɣɛ yelenyalema Naayinɛ?’ Bii to san nyɛ ateko, a ta’an yeti: ‘Bisɛ komi’isi la n ŋmɛ̃’ɛri paŋa paŋa se’em! Bisɛ Naayinɛ n tari paŋa se’em!’” Christopher yeti: “To ma n yuun ni tɔɣɛ sɛla la ni basɛ ti to ti’isɛ mɛ bɔkɛ yɛla.”

7. Ho wan eŋɛ la wani ta’an kumesɛ ho kɔma ti ba ti’isa naaŋɔ lɔɣɔrɔ yɛla?

⁷ Ho kɔma san zɔ’ɔra kura, ho ta’an kumesɛ ba ti ba ti’isa naaŋɔ lɔɣɔrɔ yɛla ta’an baŋɛ Yehowa hala la. Ho ta’an pa’alɛ ho kɔma Naayinɛ naaŋɔ lɔkɔ kuyima ge soke ba yeti, “Naaŋɔ lɔkɔ wa pa’alɛ hon Yehowa yele la wani?” La wan eŋɛ ho pakerɛ la ba wan yele ho sɛla la.​—Mt. 21:16.

8. Israel dɔɣereba yuun tari la bem yɔ’ɔ ba san bɔna ‘sore zuo’?

⁸ Yehowa yuun yele Israel dɔɣereba ti ba san bɔna ‘sore zuo’ ba tara a yelesum la pa’ala ba kɔma. (Tɛɛ. 11:19) Sarɔtɔ zo’e zo’e n yuun boi Israel tiŋa la poan. Ba yuun san bɔna sore zuo kena ba ni nyɛta dusi buuri buuri, niisi la mɔpuuro zo’e zo’e mɛ. Israeldoma san ni bɔna sore zuo kena, la ni dɛna la yɔ’ɔ bo dɔɣereba la ti ba tɔɣera Yehowa naaŋɔ lɔɣɔrɔ yɛla bɔ’ɔra ba kɔma. Yamam dɔɣereba me tari la yɔ’ɔ kaŋa mea nɔɔ ti ya tara  naaŋɔ lɔɣɔrɔ pa’ala ya kɔma. To geele bisɛ dɔɣereba basɛba n ta’an eŋɛ bala se’em.

9. To wan ta’an zamesɛ la bem Punitha la Katya yele la poan?

⁹ Pɔka kayima yu’urɛ n de Punitha dɛna dɔɣera kɛ̃’ɛra India tinkãtɛ poan yeti: “Tomam san ni yeti to keŋɛ ta bisɛ to yidoma n kɛ̃’ɛri tinkpɛŋa poan, la ni dɛna la yɔ’ɔ bo to ti to soŋɛ to kɔma la ti ba zamesɛ baŋɛ Yehowa naaŋɔ lɔɣɔrɔ la. Mam tɛ̃ri ti mam kɔma la ni bɔkɛ naaŋɔ lɔɣɔrɔ tinkpɛŋa poan gana tinkãtɛ poan.” Dɔɣereba, ya kɔma kan makɛ tamɛ zɛsɛka ti ya dekɛ saŋa pa’ala ba naaŋɔ lɔɣɔrɔ yɛla la. Katya n de mabipɔka ze’ele Moldova tiŋa yeti: “Mam tɛ̃ri sɛla n bunbilimen dela yelese’a ti mam yuun ni laɣum la n dɔɣereba bɔna tinkpɛŋa poan ti ba pa’ala mam la. Mam puurɛ pee mɛ la mam yuun ni dɛna bia ti mam dɔɣereba ni yele mam yeti n teke ge bisɛ naaŋɔ lɔɣɔrɔ ta’an baŋɛ Yehowa soŋa la.”

10. Dɔɣereba wan ta’an eŋɛ la bem la san kpe’em bo ba ti ba ze’ele tinkãtɛ poan keŋɛ tinkpɛŋa poan? (Bisɛ daka la “ Sɛla N Wan Soŋɛ Dɔɣereba.”)

¹⁰ To wan eŋɛ la wani la san kpe’em bo to ti to keŋɛ tinkpɛŋa poan? Amol n kɛ̃’ɛri India tiŋa poan yeti: “Mam n kɛ̃’ɛri zɛsɛka la, dɔɣereba tari la saŋa zo’e zo’e tuna ba tuuma. Ba san yeti ba keŋɛ tinkpɛŋa poan, la daɣɛ naana. Ge to san nyɛ park bii to zĩ la gɔsegɔ zuo to wan ta’an zamesɛ Yehowa naaŋɔ lɔɣɔrɔ baŋɛ halese’a ti a tara.” Ho san ma’ɛ homea bisɛ ho gingilega la poan ho wan nyɛ naaŋɔ lɔɣɔrɔ n pa’alɛ ho Yehowa hala se’em ti ho wan ta’an dekɛ a pa’alɛ ho kɔma. (Ym. 104:24) Daanse’ere ho wan nyɛ niisi, bun-ɛ̃ɣedoma, tiisi la yɛla ase’a zo’e zo’e. Karina n ze’ele Germany tiŋa yeti:  “Mam ma nɔŋɛ la mɔpuuro, mam yuun de bia la to san naɛ taaba kena a ni pa’alɛ la mɔpuuro la n ani soŋa se’em.” Dɔɣereba, yamam me ta’an dekɛ vidiyodoma zo’e zo’e la gɔnɔ zo’e zo’e la ti tigere la gulesɛ la tɔɣera naaŋɔ yɛla la me pa’ala ya kɔma. Sira, zɛsɛka woo ti ho bɔna la ho wan ta’an soŋɛ ho kɔma ti ba ta’an baŋɛ Naayinɛ naaŋɔ lɔɣɔrɔ. Nananawa basɛ ya ti to sɔsɛ ya Yehowa halese’a ti ya wan ta’an dekɛ pa’alɛ ya kɔma.

11. Dɔɣereba wan eŋɛ la wani ta’an soŋɛ ba kɔma ti ba baŋɛ Yehowa n tari nɔŋerɛ se’em?

¹¹ Ho san bɔta ti ho pa’alɛ ho kɔma ti ba bɔkɛ Yehowa n tari nɔŋerɛ se’em, ho ta’an pa’alɛ ba dusi zo’e zo’e n tari giile se’em bɔ’ɔra ba kɔma. (Mt. 23:37) Ho me ta’an kelum pa’alɛ ba yelese’a n boi to’ore to’ore naaŋɔ lɔɣɔrɔ poan n basɛ ti to tara pupeelum. Karina ti to puɣum tɔɣɛ a yele la yeti: “Mam la mam ma san yese ɛɛra a ni yele mam yeti n teke ge bisɛ puuro n boi to’ore to’ore ti la pa’alɛ Yehowa n tari nɔŋerɛ se’em. Yuuma pooren mam ni kelum bisera puuro ge nyɛta ban boi to’ore to’ore se’em, ban naam ba se’em la ba nyuuŋo la n boi to’ore to’ore se’em la, ni tiisa mam la Yehowa n nɔŋɛ to se’em.”

12. Dɔɣereba wan eŋɛ la wani ta’an soŋɛ ba kɔma ti ba bɔkɛ Yehowa yɛm la? (Yooma 139:14) (Le bisɛ foote la.)

¹² Soŋɛ ho kɔma ti ba baŋɛ Yehowa n tari yɛm se’em. Yehowa dela mina n tari yɛm gana tomam ti la ka tara makerɛ. (Arom 11:33) Ho ta’an yele ho bia ko’om n ni lebege wɔlegɔ se’em nyaa ni ta dɛna sangbana ti ko’om bɔna bim ti la ni yiregɛ zɛ’an woo la. (Yob 38:36, 37) Ho me ta’an le pa’alɛ eŋa n naam nɛresaala inya la ti la dɛna yelekiriga se’em. (Kaalɛ Yooma 139:14.) To geele sɔ ayima yu’urɛ n de Vladimir n eŋɛ se’em la bisɛ. A yeti: “Daarɛ deyima ti to dayɔa bã’ara kee kee ta lu pɔɣelum amea. Dabesa fii wa ti nɔra la daa bɔi. Mam la mam pɔɣa daa pa’alɛ en Yehowa n naam nɛresaala inya la se’em ti la ta’an malum maalɛ la mea. To daa basɛ ti a baŋɛ ti nɛresaala kan ta’an maalɛ sɛla n ani  bala. Makerɛ dela, loore kan ta’an malum maalɛ amea, de san sa’am. Yele wa daa soŋɛ to dayɔa la mɛ ti a bɔkɛ Yehowa yɛm la soŋa.”

13. Dɔɣereba wan eŋɛ la wani ta’an pa’alɛ ba kɔma ti ba baŋɛ Naayinɛ n tari paŋa se’em? (Isaiah 40:26)

¹³ Yehowa yele to yeti to gorege bisɛ saazuo ge ti’isɛ bisɛ eŋa n tari pansɛka ti la gurɛ saazuo wa. (Kaalɛ Isaiah 40:26.) Ho ta’an ni yele ho kɔma ti ba bisɛ saazuo ge ti’isɛ taɣesa sɛla ti ba nyɛta la. To geele Tingting, n ze’ele Taiwan tiŋa n tɛ̃ri yelese’a a bunbilimen: “Mam ma yuun ni tari mam keŋɛ la zɛ’an ti to wan nyɛ ŋmarebibisi zo’e zo’e se’ere n sɔi la, nasaara bugum yuun ka boi tiŋa la poan. Sankaŋa la mam yuun ni fabela mɛ ti n kan ta’an tara sakerɛ se’ere n sɔi la, mam klaasi tadaandoma n ni basɛ ti la kpe’em bo mam mɛ ti n nana Yehowa. Mam ma yuun ni kpemese mam giila ti n ti’isɛ bisɛ Yehowa n dekɛ a paŋa la naam ŋmarebibisi la woo se’em ge me le tɛ̃ra ti A wan ta’an dekɛ a paŋa la soŋɛ mam yɛla woo poan. Ton yuun keŋɛ ti mam ta nyɛ sɛla la yuun basɛ ti mam nyaa bɔta ti n zamesɛ Yehowa yɛla pa’asɛ mɛ ge me kɔ’ɔn lu n suure ti n wan pu’usa en.”

14. Dɔɣereba wan eŋɛ la wani ta’an dekɛ naaŋɔ lɔɣɔrɔ pa’alɛ ba kɔma ti ba baŋɛ ti Yehowa dela pupeelum Naayinɛ?

¹⁴ Yehowa n naam lɔɣeseto la basɛ ti to baŋɛ ti a tari la pupeelum. Naaŋɔ lɔɣɔrɔ zamesegɔdoma viisɛ baŋɛ ti dusi zo’e zo’e nɔŋɛ de’eŋo mɛ. (Yob 40:20) Hon kɔma ni la’ara mɛ ba san ni nyɛ dusi n de’eni? Daanse’ere ba tabelɛ nyɛ sakɔbibisi bii babibisi n de’eni. Ho san nyɛ ti ho kɔma la’ara la ban nyɛ dusi n de’eni la, basɛ ti ba baŋɛ ti to pu’useri la pupeelum Naayinɛ.​—1 Tim. 1:11.

15. Bem n wan soŋɛ dɔɣereba ti ba ta’an baŋɛ ba kɔma puti’irɛ? (Magaha 20:5) (Le bisɛ foote la.)

¹⁵ Saŋa ase’a la ni kpe’em mɛ bo dɔɣereba ti ba baŋɛ yeledaaŋɔ se’a n paari ba kɔma. La san ana ho bala la dela ho baŋɛ  ho kɔma la n ti’iseri sɛla. (Kaalɛ Magaha 20:5.) Dɔɣereba basɛba san ni naɛ la ba kɔma keŋɛ ta bisera naaŋɔ lɔɣɔrɔ la ni dɛna la naana bo ba ti ba eŋɛ bala. Beni n sɔi? Se’ere n sɔi la yɛla ni ka ba’ɛ burena kɔma la bii dɔɣereba la puti’irɛ. Sɔ ayima yu’urɛ n de Maseheko n ze’ele Taiwan tiŋa me pa’alɛ sɛla ayima n sɔi. To san ni naɛ la to kɔma la yehe ta ɛɛra zɔa zuto bii ɛɛra ateko nɔɔren la ni ana ba la mama. La nyaa ni dɛna la naana bo to ti to sɔsɛ la ba ta’an baŋɛ ba puti’irɛ. Katya ti to puɣum diŋɛ tɔɣɛ a yele la me yeti: “Mam san ni ze’ele sukuu paɛ yire mam ma ni tari mam keŋɛ la park zuo. To san ni naɛ la taaba bɔna bim la ni dɛna la naana bo mam ti n yele en sɛla n eŋɛ sukuu poan bii yelese’a n daani mam.”

16. Deodoma san zĩ’a dɛ’ɛna, ba wan eŋɛ la wani tara pupeelum la Yehowa naaŋɔ lɔɣɔrɔ?

¹⁶ Yehowa naaŋɔ lɔɣɔrɔ ta’an le basɛ ti deodoma nyɛta nɛŋa naɛ taaba dɛ’ɛna, wana wa ni basɛ ti ba nɔŋerɛ la le malum pa’asa mɛ. Baabule la yeti ‘la’a saŋa boi mɛ ti wa’a me saŋa bɔna.’ (Pa. 3:1, 4, ftn.) Yehowa naam la zɛ’ɛsi to’ore to’ore n ani soŋa bo to ti to ta’an ita yelese’a ti to nɔŋɛ. Deodoma zo’e zo’e ni nɔŋɛ la ba keŋɛ zɛsɛka ti goo dusi bɔna tinkpɛŋa poan, zɔya zuto bii ateko nɔɔren. Kɔma basɛba ni nɔŋɛ la ba bɔna park zuo zɔta dɛ’ɛna, bisera dusi bii ba buna ko’om. Bisɛ lan de yɔ’ɔ se’em bo to ti to tara pupeelum Yehowa naaŋɔ lɔɣɔrɔ la poan!

17. Beni n sɔi ti dɔɣereba nara ti ba soŋɛ ba kɔma ti ba tara pupeelum la Naayinɛ naaŋɔ lɔɣɔrɔ la?

¹⁷ Naayinɛ tinpaalega la poan, dɔɣereba la ba kɔma wan tara pupeelum Yehowa naaŋɔ lɔɣɔrɔ la poan ti la ka tana ita. To kan ta zɔta dusi bii dusi zɔta to wuu la ani se’em zina beere wa la. (Isa. 11:6-9) To wan ta nyɛta nɛŋa ge tara pupeelum la Yehowa n naam lɔɣeseto la. (Ym. 22:26) Ge dɔɣereba, la ka nari ti ya gura ti sankaŋa paɛ ge ti ya nyaa soŋɛ ya kɔma ti ba tara pupeelum la naaŋɔ lɔɣɔrɔ. Ho san tara naaŋɔ lɔɣɔrɔ pa’ala ho kɔma Yehowa yɛla bama la Naba David wan tara putɛyinɛ. A yeti: ‘O Yehowa se’em tuuma ka boi wan dekɛ makɛ la hon tuuma wa.’​—Ym. 86:8.