Saŋa ase’a, to san ni ta nyɛ ti ba gulesɛ nɔmba Baabule la poan, la vuurɛ ta’an ni dɛna la bala mea nɔɔ ge saŋa ase’a la ni ze’ele bo la sɛla. Gulesegɔ la n ni gã se’em la ni pa’alɛ ti la ze’ele bo la sɛla bii la ka ze’ele bo sɛla. Geele bisɛ makerɛ ase’a n pa’alɛ nɔmbadoma n ze’ele bo sɛla Baabule la poan:

•   1 Nɔyinɛ. Makerɛ, Yezu yuun zusɛ ti Yehowa basɛ ti a podɔleba la za’a ‘laɣum tara nɔyinɛ. Ba wan bɔna la nɔyinɛ la tɔ, wuu hon la mam n boi la nɔyinɛ se’em la.’​​—Yon 17:21; Matu 19:6.

•   2 Kootin yɛla poan, sɛɛradoma nari ti ba dɛna la bayi yele woo poan. (Tɛɛnhegɔ 17:6) Bala mea nɔɔ ti nɛra san nyɛ liligere sugumnɔɔrɛ buyi bii ba san tɔɣɛ di’e yele sugumnɔɔrɛ buyi, la pa’alɛ ti yele la dela yelemɛŋɛrɛ. Makerɛ, Yosef n yuun pa’alɛ Egypt naba Faro zaaseŋɔ la vuurɛ la, a yuun yeti: ‘Se’ere me n sɔi ti zaaseŋɔ la wa’an hon naba zɛ’an sugumnɔɔrɛ buyi na la dela, la pa’alɛ ti Naayinɛ n maasum dɛ.’ (Pin’ileŋɔ 41:32) La san dɛna yetɔɣebiŋere, ‘iila ayi’ ta’an ze’ele bo na’am bayi wuu ban yuun tɔɣɛ Media la Persia Na’am la yele bo Daniel se’em la.​​—Daniel 8:​20, 21; Liligere 13:11.

•   3 Wuu nɛreba batã n ta’an di sɛɛra yele poan ti la pa’alɛ ti la dela yelemɛŋɛrɛ la, bala mea nɔɔ ti sɛla ti ba tɔɣɛ sugumnɔɔrɛ butã ta’an pa’alɛ ti la kɔ’ɔn dɛna la yelemɛŋɛrɛ.​​—Ezekiel 21:27; Tooma 10:9-16; Liligere 4:8; 8:​13.

•   4 La ta’an ze’ele bo sɛla n de muunɛ bii sɛla n di mi’a wuu ban tɔɣɛ yeti ‘tingɔŋɔ wa luɣa anaasi la.’​​—Liligere 7:1; 21:16; Isaiah 11:12.

•   6 Buyoobe ta’an ze’ele bo sɛla n daɣɛ muunɛ bii sɛla n ka di mi’a bii sɛla n tɔɣeri Naayinɛ dindoma yele.​​—1 Yelebiŋ’a 20:6; Daniel 3:1; Liligere 13:18.

•   7 Ba ni dekɛ buyopɔi ze’ele bo la sɛla n de muunɛ. Makerɛ, Naayinɛ yuun bo Israeldoma la nɔɔrɛ ti ba keŋɛ kaɛ Yeriko tiŋa dabesa ayopɔi, sugumnɔɔrɛ buyopɔi, dabeserɛ buyopɔi la daarɛ. (Yosua 6:​15) Baabule la dekɛ nɔmba n de buyopɔi la tum tuuma la bala mea nɔɔ makerɛ ase’a poan. (Malema 4:6; 25:8; 26:18; Yooma 119:164; Liligere 1:​20; 13:1; 17:10) Yezu yuun yele Peter ti a di sugeri bo a suɔ, ‘daɣɛ sugumnɔɔrɛ buyopɔi ma’a ge sugumnɔɔrɛ piyopɔi la buyopɔi.’ Eŋa n malum taɣesɛ ‘buyopɔi’ la pa’alɛ la ‘sɛla n ka tari beene.’​​—Matu 18:21, 22.

•   10 Pia ze’ele bo la sɛla za’a za’a.​​—Yɛhega 34:28; Luke 19:13; Liligere 2:​10.

•   12 Pia la buyi ta’an dɛna sɛla n di mi’a wuu Naayinɛ n tigese de se’em la. Makerɛ, tuuntuna Yon n yuun nyɛ liligere saazuo sa la, a yuun tɔɣɛ yeti tiŋa la ‘ɛ̃berɛ me yaɣelɛ la kuga pia la bayi zuto, ti ba daa gulesɛ tuuntuneba pia la bayi la yu’ura eŋɛ kuga la zuto.’ (Liligere 21:14; Pin’ileŋɔ 49:28) Pia la buyi sugumnɔɔrɛ zo’e zo’e vuurɛ me ta’an dɛna bala.​​—Liligere 4:4; 7:​4-8.

•   40 Nɔmba la n de 40 la ta’an ze’ele bo gãkerɛ bii tubedɔlegerɛ saŋa.​​—Pin’ileŋɔ 7:4; Ezekiel 29:11, 12.

Nɛresɛba n tari nɔmbadoma viisa baŋera yɛla, la gematria

 Nɔmbadoma vuurɛ Baabule la poan boi la de to’ore la nɛreba n tari nɔmbadoma viisa baŋera yɛla. Bamam ni bisɛ mɛ baŋɛ nɔmbadoma la vuurɛ, ban laɣum taaba se’em, la ban wan ba’asɛ se’em. Makerɛ, Yudadoma sɛba n tuni kolekpatuuma la doli la sɛla ti ba yi’ira ti gematria poan viisa Hebru Gulesegɔ la. Gematria wa dela sɛla ti ba tara bisa dãalesum n suɣɛ ti ba baŋɛ nɔmba la nɔɔrɛ. Nɛresɛba n tari nɔmbadoma viisa baŋera yɛla dela kolekpatuuma ti Naayinɛ me kisa.​​—Tɛɛnhegɔ 18:10-​12.