To egbexe, Kplidókpɔ́ Akɔta lɛ tɔn (ONU) to tintɛnkpɔ́n nadó kplɔ́n tòvi lɛ lɛdó ayihɔ́n kpé, ná yé nidó nɔ xò ɖagbemɛninɔ mɛlɛkpó tɔn kpɔ́n, nɔ ná sísí jlɔjɛ mɛɖévo lɛ tɔn bosɔ ɖoalɔtena nuyiwa xe nɔ hɛn ayigba flǔ lɛ. Etɛ́wutu? Maher Nasser wlan to linlinwe ɖé mɛ ɖɔ, “ninɔmɛ ayimɛ tɔn xe to ɖiɖyɔ́, sɛ́nhɛngba, zɛ́nmasɔ to wamɔnɔ kpó adɔkunnɔ kpó cɛncɛn, ahwàn, mɛsusu xe to hinhɔ̀n jɛgbé, danuwiwa dó mɛsusu go dókpɔ́, azɔ̀n xe nɔ bɛ́kplamɛ lɛ, gɔ́na onǔ mɔnkɔtɔn ɖevo lɛ gbayikpé lɛdó ayihɔ́n kpé.”—UN Chronicle.

Mɛɖévo lɛ tlɛ lɛnɖɔ kpɔ́ngbɔ lɔ wɛ nyíɖɔ ganɖuɖu ɖokpó ni ɖeanana ayihɔ́n lɔ kpéte. Ðelɛ to mɛlɔ lɛ mɛ wɛ, Dante, tògán Italie tɔn ɖé xe nyí tamɛnukplɔ́nmɛtɔ́ kpó oxó milomilo-kantɔ́ kpó (xe nɔgbɛ̀ sɔ́n 1265 jɛ 1321) kpóɖɔ wenywɛtɔ́ Albert Einstein (xe nɔgbɛ̀ to 1879 jɛ 1955). Dante lɛnɖɔ jijɔxo ma gǎn tíin to ayihɔ́n xe klan to tonuɖiɖɔ-lixo ɖé mɛ. É yíxóɖɔ sɔ́n xógbe Jesu Klisti tɔn lɛ mɛ bo ɖɔ, “axɔ́luɖuta ɖékpókpé xe klan sɔta eɖe nɔ jɛvɔ̌.”—Luku 11:17.

Ojlɛ̌ vuɖe to Wɛkɛ-Hwàn awetɔ́ xe mɛ bɔmbu ɖaxo awe hɛnnugblé tawun te godo, Albert Einstein kanwehlan ONU gbɔn linlinwe ɖé gblamɛ, ná é nidó nyí xixya to okpli ɖaxo yětɔn ɖé hwenu. É wlan ɖɔmɔ: “ONU ɖóná yinuwa to niyaniya mɛ nadó wleawuna ganɖuɖu lɛdó ayihɔ́n kpé ɖé xe ná hɛn xixɔ́ wá ná mɛlɛkpó.”

Amɔ́, be jiɖe tíin ɖɔ mɛxe ná nɔ ganɖuɖu enɛ mɛ lɛ ma nǎ wá joawuna ahizi bo ná gboawukpo kavǐ gbidikɔna gbɛtɔ́ lɛ ya? Kavǐ be yelɔsu ná yinuwa ɖi acɛkpatɔ́ ɖevo lɛ wɛ ya? Kanbyɔ́ exelɛ flǐn mǐ nǔxe hwenuxó-kantɔ́ Grande Bretagne tɔn Lord Acton ɖɔ ɖɔmɔ: “Kùn wɛ xúhlɔn nɔ kùnmɛ cɔ̀-cɔ̀; enyí xúhlɔn kpétekpéte tlɛ wá nyí ninamɛ, kùn wɛ é nɔ kùnmɛ ɖi osɔ́.”

Nǔgbó wɛ ɖɔ enyí jijɔxo kpó kpɔ́ninɔ nǔjɔnǔ tɔn kpó ná tíin to gbɛtɔ́vi lɛ cɛncɛn, be gbekɔndókpɔ́ ɖóná tíin. Amɔ̌, nawɛ exe gǎn kpà mǐ gbɔn? Be é tlɛ nyɔ́basí ya? Biblu ɖɔ ɖɔ é nyɔ́basí. Kpóɖɔ exe ná mɔ hɛnɖi dandan. Gbɔnna? É ma ná nyí gbɔn acɛkpatɔ́ xe ná xò ahizi lɛ gblamɛ gba. Amɔ̌, gbɔn ganɖuɖu xe Jixwéyɛxwe ná zéɖayǐ ɖé gblamɛ. Húmɔ̌, ganɖuɖu exe ná yí jlɔjɛ etɔn zán nadó kpacɛ dó nudida etɔn lɛ jí. Ganɖuɖu tɛ́wɛ? Biblu ylɔ ɛ ɖɔ “Axɔ́luɖuta Jixwéyɛxwe tɔn.”—Luku 4:43.

Axɔ́luɖuta Jixwéyɛxwe tɔn xóɖɔ wɛ Jesu Klisti te to hwenue é kplɔ́nmɛ nadó nɔ xoɖɛ̀ ɖɔmɔ: “Ná Axɔ́luɖuta towe ni wá. Ná ojlǒ towe ni nyí wiwà . . . to ayigba jí.” (Matiu 6:9, 10) Ojlǒ Jixwéyɛxwe tɔn wɛ Axɔ́luɖuta lɔ ná hɛnɖi to ayigba jí, é ma nyí ojlǒ gbɛtɔ́vi xe gɔ́ ná nukúnkɛn kpó cejannabi kpó lɛ tɔn.

Axɔ́luɖuta Jixwéyɛxwe tɔn sɔ́ nɔ nyí yiylɔ́ɖɔ “Axɔ́luɖuta olɔn tɔn.” (Matiu 5:3) Etɛ́wutu? Ðilě etlɛ nyíɖɔ é ná ɖugǎn dó ayigba jí, é ma nyí ayigba jí wɛ é ná ɖugǎn sɔ́n, amɔ̌ sɔ́n olɔn. Lɛnnukpɔ́ndó exe jí. Ganɖuɖu lɛdó ayihɔ́n kpé exe ma ná ɖó hudó akwɛ́ kavǐ nuɖékpókpé tɔn sɔ́n tòvi etɔn lɛ sí. Kɔgbɔ ɖaxo ɖé wɛ exe ná nyí ná gbɛtɔ́vi lɛ!

Xogbe lɔ “axɔ́luɖuta” dóxya ɖɔ Axɔ́luɖuta Jixwéyɛxwe tɔn ɖó axɔlu ɖé. Jesu Klisti wɛ Axɔlu lɔ, bo mɔ acɛkpikpa etɔn yí sɔ́n Jixwéyɛxwe dè. Biblu ɖɔ gandó Jesu go ɖɔmɔ:

• “Xúhlɔn ganɖuɖu tɔn ná tíin to abɔ́ etɔn jí . . . Jideji xúhlɔn ganɖuɖu etɔn tɔn kpó jijɔxo etɔn kpó ma ná wá vivɔnu gbeɖe.”—Izaya 9:6, 7.

•   “Yè sɔ́ yí ganɖuɖu, gbégbò kpó axɔ́luɖuta ɖé kpó ná ɛn, ná gbɛtɔ́ lɛ, akɔta lɛ kpó akɔ̀ lɛkpó kpó nidó nɔ wadevizɔn ná ɛn. Ganɖuɖu [etɔn] ma ná juwayi.”—Daniɛlì 7:14.

• “Axɔ́luɖuta ayihɔ́n tɔn ko lɛzun Axɔ́luɖuta Oklunɔ mǐtɔn [Jixwéyɛxwe] tɔn kpó Klisti etɔn tɔn kpó.”—Osɔ́xya 11:15.

To kɔndókpɔ́ mɛ xɛ́ oɖɛ̀ xe Jesu kplɔ́nmɛ lɔ, Axɔ́luɖuta Jixwéyɛxwe tɔn ná hɛn ojlǒ Jixwéyɛxwe tɔn ɖi to gǐgɔ́ mɛ to ayigba jí. To hwenɛnu, gbɛtɔ́vi lɛkpó wɛ ná kplɔ́n nadó nɔ kpénukúndó ayigba go bɔ é ná gɔ̀ jɛ lěxe é te ɖó to bɛjɛeji kpóɖɔ nudida lɛ ná vò to é ji.

Hú kpókpólɛkpó, Axɔ́luɖuta Jixwéyɛxwe tɔn ná nɔ kplɔ́nnǔ mɛxe jí é ná ɖugǎn dó lɛ. Nukplɔ́nmɛ ɖokpólɔ́ lɛ wɛ mɛlɛkpó ná mɔyi. Gbemanɔkpɔ́ kavǐ kinklan ɖé ma ná tíin. Sɔgbe xɛ́ Izaya 11:9, “Yé ma ná nɔ gbleawunamɛ kpaali kavǐ hɛn husudó ɖékpókpé wá . . . ná é hɔnwun ɖɔ ayigba ná gɔ́ ná onywɛ Jehovah tɔn ɖilě osin cinnyɔ́ oxù jí ɖó.”

Mɛlɛkpó ná nɔ yinuwa sɔgbe xɛ́ nǔxe ONU to jijlo bɔ é ma kpà ɛ lɔ, enɛ wɛ nyíɖɔ gbɛtɔ́vi lɛ ná yiwǎnna jijɔxo lɛdó ayihɔ́n kpé. Salmu lɛ 37:11 ɖɔ ɖɔ, “Yé nasɔ́ nɔ mɔ awuvivi susu to jijɔxo susugégé mɛ.” Xogbe ɖélɛ tayiɖi “sɛ́nhɛngba,” “ayigba hinhɛnflǔ,” “ohɛ́n,” gɔ́na “ahwàn” ma nasɔ́ nɔ nyí sisè ba. Amɔ̌ hwetɛnu wɛ? Hwetɛnu wɛ Axɔ́luɖuta Jixwéyɛxwe tɔn ná bɛ́ azɔ̌n tawun? Nawɛ é ná wàmɔ gbɔn? Kpóɖɔ, nawɛ a sɔgǎn mɔaleyí sɔ́n ganɖuɖu exe mɛ gbɔn? Gbɔ mǐ ni kpɔ́n.