Be e nọ taidi na we dọ e vẹawu nado yọ́n vogbingbọn to nugbo po lalo po ṣẹnṣẹn wẹ ya? To egbehe, e taidi dọ numọtolanmẹ po pọndohlan mẹdetiti tọn lẹ po nọ yawu diọlinlẹnna mẹlẹ hugan nugbo kavi kunnudenu lẹ. Di apajlẹ, hogbe lọ “post-vérité” kavi “nugbo-devo” yin awuwlena nado basi zẹẹmẹ ninọmẹ enẹ tọn, podọ hogbe ehe nọ yin yiyizan taun to owhe agọe tọn lẹ mẹ. a Hogbe ehe sọgbe hẹ ninọmẹ aihọn lọ blebu tọn to egbehe, fie mẹsusu yise te dọ nugbo de ma tin.

 Pọndohlan ehe ma yin nuyọyọ. Nudi owhe 2 000 die wayi, Ayimatẹngán Lomunu lọ Pọntiu Pilati kanse Jesu po mẹṣanko po dọmọ: “Etẹwẹ yin nugbo?” (Johanu 18:38) Dile etlẹ yindọ Pilati ma nọtepọn gblọndo lọ, kanbiọ etọn yin nujọnu. Gblọndo he Biblu na na kanbiọ mọnkọ gán hẹn pekọ wá na we, podọ e gán gọalọna we nado yọ́n lehe a na yinuwa do to aihọn “nugbo-devo” tọn ehe mẹ.

Be nugbo de ka tin ya?

 Mọwẹ. Biblu yí hogbe lọ “nugbo” zan nado dlẹnalọdo nuhe do jide bosọ sọgbe to walọyizan-liho. E plọnmẹ dọ Jehovah b Jiwheyẹwhe wẹ yin asisa nugbo dopo gee lọ tọn, bosọ do e hia taidi “Jiwheyẹwhe nugbo tọn.” (Salmu lẹ 31:5) Biblu bẹ nugbo he wá sọn Jiwheyẹwhe dè lọ hẹn, podọ e sọ yí nugbo lọ jlẹdo hinhọ́n go, dile e to anadena mí nado dapana bẹwlu aihọn ehe tọn lẹpo to egbehe.—Salmu lẹ 43:3; Johanu 17:17.

Nawẹ a gán mọ nugbo lọ gbọn?

 Jiwheyẹwhe ma jlo dọ mí ni kẹalọyi nugbo Biblu tọn lọ domọ poun. Kakatimọ, e basi oylọna mí nado nọ gbeje e pọ́n gbọn huhlọn nulẹnpọn tọn mítọn yiyizan dali, bo ma nọ ganjẹ numọtolanmẹ mítọn lẹ go blo. (Lomunu lẹ 12:1) E jlo dọ mí ni wá yọ́n emi bosọ yiwanna emi gbọn ‘ayiha mítọn lẹpo’ yiyizan dali, podọ e na mí tuli nado nọ hẹn ẹn diun dọ nuhe mí plọn sọn Biblu mẹ lẹ yin nugbo.—Matiu 22:37, 38; Owalọ lẹ 17:11.

Fie wẹ lalo wá sọn?

 Biblu dọ dọ lalo bẹjẹeji sọn kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn, enẹ wẹ Satani Lẹgba ji, mẹhe Biblu ylọ dọ “otọ́ lalo tọn.” (Johanu 8:44) E dolalo gando Jiwheyẹwhe go na gbẹtọvi tintan lẹ. (Jenẹsisi 3:1-6, 13, 17-19; 5:5) Sọn whenẹnu gbọn, Satani zindonukọn nado to lalo lẹ fúnfún pé bosọ nọ whla nugbo lọ do mẹlẹ gando Jiwheyẹwhe go.—Osọhia 12:9.

Naegbọn lalo do gbayipe sọmọ to egbehe?

 To ojlẹ mítọn mẹ, ehe Biblu ylọ dọ “azán godo tọn lẹ,” nuyiwadomẹji oklọ tọn Satani tọn lẹ do aihọn lọ ji ko jideji taun. Gbẹtọ lẹ nọ saba dolalo nado klọ mẹdevo lẹ bosọ tafu yé. (2 Timoti 3:1, 13) Yẹdoklọmẹ sọ gbayipe taun to suhugan sinsẹ̀n lẹ tọn mẹ to egbehe. Dile Biblu dọ dọdai etọn gando ojlẹ mítọn go do, gbẹtọ lẹ nọ “bẹ mẹplọntọ lẹ pli lẹdo yede he na nọ dọ nuhe otó yetọn jlo na sè lẹ na yé,” bosọ de nado “lẹ́ ayidonugo yetọn sọn nugbo lọ ji.”—2 Timoti 4:3, 4.

Naegbọn nugbo lọ do yin nujọnu?

 Gbẹtọ lẹ do hudo nugbo tọn nado dejido ode awetọ go. Matin jidedomẹgo, họntọnjiji po ogbẹ́ gbẹtọvi lẹ tọn po nọ gbakija. Biblu dọ dọ Jiwheyẹwhe jlo dọ sinsẹ̀n-bibasi mítọn ni sinai do nugbo ji. E dọmọ: “Mẹhe to [Jiwheyẹwhe sẹ̀n] lẹ dona nọ basi sinsẹ̀n hlan ẹn to gbigbọ mẹ podọ to nugbo mẹ.” (Johanu 4:24) Nado plọn lehe nugbo Biblu tọn gán gọalọna we nado doayi lalo sinsẹ̀n tọn lẹ go, bosọ yin tuntundote sọn yé si do, hia hosọ debọdo-dego lọ “Lalo Delẹ He Gán Hẹn Ẹn Vẹawu Namẹ Nado Yiwanna Jiwheyẹwhe.”

Naegbọn Jiwheyẹwhe do jlo dọ ma yọ́n nugbo lọ?

 Ojlo Jiwheyẹwhe tọn wẹ yindọ a ni yin whinwhlẹngán, podọ a dona plọn nugbo lọ gando ewọ go nado mọ whlẹngán. (1 Timoti 2:4) Eyin a plọn nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ gando dagbe po oylan po go bosọ nọgbẹ̀ sọgbe hẹ yé, a na lẹzun họntọn vivẹ́ etọn. (Salmu lẹ 15:1, 2) Nado gọalọna gbẹtọvi lẹ na yé nido yọ́n nugbo lọ, Jiwheyẹwhe do Jesu hlan aigba ji. Jiwheyẹwhe jlo dọ mí ni nọ dotoaina nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ.—Matiu 17:5; Johanu 18:37.

Be Jiwheyẹwhe na wá sukúndona lalo to gbèdopo a?

 Mọwẹ. Jiwheyẹwhe gbẹwanna dọ yè ni tafu mẹdevo lẹ gbọn lalodido na yé dali. E ko dopà dọ emi na de mẹhe magbe nado to lalodo lẹ sẹ̀ sọn aigba ji. (Salmu lẹ 5:6) Whenue Jiwheyẹwhe na wàmọ, e nasọ hẹn opagbe etọn ehe di, he dọmọ: “Nùflo he nọ dọ nugbo lẹ wẹ na gbọṣi aimẹ kakadoi.”—Howhinwhẹn lẹ 12:19.