TO OWHE lẹpo mẹ, gbẹtọ hugan livi ṣidopo wẹ nọ zingbejizọnlin yì zungbo kedali tọn he to olá de mẹ to Lopo Shima tọn ji to Japon. Yé nọ yì Numẹsẹ̀n Daho Ise tọn kọ̀n, yèdọ fie yẹwhe-yọnnu owhè tọn Shinto he nọ yin Amaterasu Omikami ko yin sinsẹ̀n te na nudi owhe fọtọ́n donu awe. To bẹjẹeji, sinsẹ̀n-basitọ lọ lẹ nọ klan yede do wiwe gbọn alọ po onù yetọn lẹ po kiklọ dali. Enẹgodo, yé nọ ṣite to ohọ̀ numẹsẹ̀n lọ tọn nukọn bo nọ basi hùnwhẹ de, enẹ wẹ yindọ yé nọ litai, nọ hopẹ́ bo nọ hodẹ̀ hlan yẹwhe-yọnnu lọ. * Shinto nọ na dotẹnmẹ sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ nado basi sinsẹ̀n devo lẹ bọ Bouddha-sẹ̀ntọ delẹ, mẹhe ylọ yede dọ Klistiani lẹ po omẹ devo lẹ po nọ mọdọ e ma ylan nado basi hùnwhẹ Shinto tọn lẹ to numẹsẹ̀n enẹ kọ̀n.

Sinsẹ̀n nukundeji susu tindo numẹsẹ̀n * lẹ bọ gbẹtọ livi susu nọ yì yé kọ̀n. To otò mẹhe ylọ yede dọ Klistiani lẹ tọn mẹ, ṣọṣi po numẹsẹ̀n susu po nọ yin kinklandowiwe na Jesu, Malia po mẹwiwe lẹ po. Numẹsẹ̀n mọnkọtọn devo lẹ nọ yin didoai to lẹdo he mẹ “azọ́njiawu” kavi nujijọ he Biblu dohia dọ yé jọ to agọe lẹ wá aimẹ te kavi fie oṣiọ sinsẹ̀nnọ lẹ tọn yin dìdì do. Mẹsusu nọ yì numẹsẹ̀n lẹ kọ̀n na yé yise dọ eyin yé hodẹ̀ to fiwiwe de, odẹ̀ yetọn sọgan yawu yin sisè. Na mẹdevo lẹ, nado yì numẹsẹ̀n lẹ kọ̀n nọ biọ gbejizọnlin gaa, ehe nọ do mẹdezejo yetọn na sinsẹ̀n hia.

Be odẹ̀ po obiọ lẹ po sọgan yawu yin sisè eyin yé yin didọ to numẹsẹ̀n de kọ̀n ya? Be mẹdezejo mẹhe nọ basi gbejizọnlin nado yì numẹsẹ̀n lẹ kọ̀n tọn nọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn ya? Humọ, be Klistiani lẹ dona nọ basi sinsẹ̀n to numẹsẹ̀n lẹ kọ̀n wẹ ya? Gbọnvona dọ gblọndo kanbiọ ehelẹ tọn na do nukun he mí na nọ yí do pọ́n sinsẹ̀n-bibasi to numẹsẹ̀n lẹ kọ̀n hia, e nasọ gọalọna mí nado yọ́n sinsẹ̀n-bibasi he nọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn taun.

Hodọdopọ he Jesu tindo hẹ yọnnu Samalianu lọ do nukun he Jiwheyẹwhe nọ yí do pọ́n sinsẹ̀n-bibasi to fiwiwe lẹ kavi to numẹsẹ̀n lẹ kọ̀n hia. Jesu to gbejizọnlinzin gbọn Samalia bo nọte to dotọ̀ de kọ̀n to tòdaho Sikali tọn mẹ nado gbọjẹ. E bẹ hodọdopọ jẹeji hẹ nawe de he wá dotọ̀ lọ kọ̀n nado dà osin. Dile yé to hodọ, yọnnu lọ dohia dọ vogbingbọn daho de tin to sinsẹ̀n-bibasi Ju lẹ po Samalianu lẹ tọn po ṣẹnṣẹn. E dọmọ: “Tọgbo mítọn lẹ basi sinsẹ̀n to osó ehe ji; ṣigba mìwlẹ dọ dọ Jelusalẹm wẹ fihe gbẹtọ lẹ dona nọ basi sinsẹ̀n te.”—Johanu 4:5-9, 20.

Osó he hodọ yọnnu lọ te wẹ Osó Gelizimi he tin to nudi kilomẹtlu 50 do agewaji Jelusalẹm tọn. Samalianu  lẹ ko tindo tẹmpli to finẹ pọ́n bo nọ basi hùnwhẹ lẹ taidi hùnwhẹ Juwayi tọn. Etomọṣo, kakati Jesu ni ze ayiha etọn do vogbingbọn he to ṣẹnṣẹn yetọn ji, e dọna yọnnu lọ dọmọ: “Yọnnu, yí mi sè, Ojlẹ lọ ja to whenue mì na nọ sẹ̀n Otọ́, e ma yin to osó ehe ji kavi to Jelusalẹm gba.” (Johanu 4:21) Ayidonugo jiawu nankọ die, titengbe sọn Ju de dè! Naegbọn sinsẹ̀n-bibasi to tẹmpli Jiwheyẹwhe tọn mẹ to Jelusalẹm na doalọte?

Jesu zindonukọn dọmọ: “Ojlẹ lọ ja, din sọ wẹ, to whenue sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹ na nọ sẹ̀n Otọ́ to gbigbọ mẹ podọ to nugbo mẹ, na nugbo tọn, omẹ mọnkọtọn lẹ dín wẹ Otọ́ te nado nọ basi sinsẹ̀n hlan ẹn.” (Johanu 4:23) Na owhe kanweko lẹ, Ju lẹ ko nọ pọ́n tẹmpli gigonọ he to Jelusalẹm hlan taidi ahọnkan sinsẹ̀n-bibasi yetọn tọn. Whla atọ̀n wẹ yé nọ zingbejizọnlin yì finẹ to whemẹwhemẹ nado basi avọ́sinsan lẹ hlan Jiwheyẹwhe yetọn, yèdọ Jehovah. (Eksọdusi 23:14-17) Ṣigba, Jesu dọ dọ ehe lẹpo na diọ bọ “sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹ” na nọ sẹ̀n “to gbigbọ mẹ podọ to nugbo mẹ.”

Tẹmpli Ju lẹ tọn yin ohọ̀ yinukundomọ de he tin to lẹdo tangan de mẹ. Ṣigba, gbigbọ po nugbo po ma yin onú yinukundomọ lẹ podọ yé masọ tin to lẹdo jọnun de mẹ. Enẹwutu, Jesu to didohia dọ Klistiani nugbo lẹ ma na nọ pli do onú jọnun de kọ̀n kavi to nọtẹn yinukundomọ de taidi Osó Gelizimi tọn, tẹmpli he to Jelusalẹm kavi fiwiwe devo de nado nọ basi sinsẹ̀n gba.

To hodọdopọ Jesu tọn hẹ yọnnu Samalianu ehe mẹ, e sọ dohia dọ “ojlẹ” he mẹ diọdo ehe na wá aimẹ te gando sinsẹ̀n-bibasi hlan Jiwheyẹwhe go ko “ja.” Whetẹnu wẹ e na yin? Ojlẹ lọ wá to whenue Jesu doalọtena titonu sinsẹ̀n tọn Ju lẹ tọn sinai do Osẹ́n Mose tọn ji lọ gbọn okú avọ́sinsan tọn etọn dali. (Lomunu lẹ 10:4) Ṣigba, Jesu sọ dọ dọ: ‘Din sọ wẹ ojlẹ lọ.’ Etẹwutu? Na taidi Mẹsia lọ, ewọ ko to devi lẹ bẹpli, yèdọ mẹhe na setonuna gbedide he ewọ na bọdego dọmọ: “Gbigbọ wẹ Jiwheyẹwhe, podọ mẹhe to sinsẹ̀n ẹn lẹ dona nọ basi sinsẹ̀n hlan ẹn to gbigbọ mẹ podọ to nugbo mẹ.” (Johanu 4:24) To whelọnu lo, etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado basi sinsẹ̀n to gbigbọ mẹ podọ to nugbo mẹ?

Whenue Jesu to hodọ gando sinsẹ̀n-bibasi to gbigbọ mẹ go, e ma to didọ dọ gbẹtọ lẹ na nọ tindo nuyiwadomẹji gbigbọ tọn vonọtaun kavi nọ yí zohunhun agọ̀ do basi sinsẹ̀n gba. Kakatimọ, nuhe dọ e te wẹ yindọ mí na nọ yin anadena gbọn gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn dali, yèdọ nue nọ gọalọna mí nado mọnukunnujẹ Owe-wiwe lẹ mẹ. (1 Kọlintinu lẹ 2:9-12) Podọ nugbo he Jesu to alọdlẹndo wẹ oyọnẹn he pegan nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ tọn. Enẹwutu, kakati  na e nido yindọ nọtẹn tangan de janwẹ sinsẹ̀n-bibasi mítọn dona nọ yin bibasi te, e na nọ yin alọkẹyi gbọn Jiwheyẹwhe dali kiki eyin e sọgbe hẹ nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ bo yin anadena gbọn gbigbọ wiwe dali.

Na nugbo tọn, nukun tẹwẹ Klistiani lẹ dona nọ yí do pọ́n gbejizọnlin zinzin yì numẹsẹ̀n lẹ kọ̀n nado basi sinsẹ̀n hlan yé? Eyin mí lẹnnupọndo gbedide Jesu tọn he dohia dọ sinsẹ̀n-basitọ nugbo lẹ na nọ sẹ̀n to gbigbọ mẹ podọ to nugbo mẹ ji, e họnwun dọ sinsẹ̀n-bibasi to numẹsẹ̀n lẹ kọ̀n kavi to fiwiwe lẹ ma tindo zẹẹmẹ vonọtaun de na Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn. Humọ, Biblu dọ nukun he Jiwheyẹwhe nọ yí do pọ́n boṣiọ lẹ yiyizan to sinsẹ̀n-bibasi mẹ na mí. E dọmọ: “Mì họ̀nna boṣiọ-sinsẹ̀n” podọ “mì họ́ mìde sọta boṣiọ lẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 10:14; 1 Johanu 5:21) Enẹwutu, Klistiani nugbo lẹ ma dona nọ basi sinsẹ̀n to nọtẹn depope he nọ yin pinpọnhlan taidi fiwiwe kavi he nọ na tulimẹ nado sẹ̀n boṣiọ. Enẹwutu, Klistiani nugbo lẹ nọ nọla na sinsẹ̀n-bibasi to numẹsẹ̀n wunmẹ depope kọ̀n.

Ṣigba, ehe ma dohia dọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn dosẹ́n ma nado nọ hodẹ̀, plọnnu kavi lẹnayihamẹpọn to ofi tangan de gba. Plitẹnhọ he to titoji bo wleyẹyi de nọ yidogọna nupinplọn po hodọdopọ po do gbigbọnu lẹ ji. Podọ e ma ylan nado basi ohia nado nọ flinnu, taidi yọdò oflin tọn de na mẹhe kú. Ehe sọgan zẹẹmẹdo nuwiwa de nado nọ flin mẹhe kú lọ poun. Ṣigba, nado nọ pọ́n ofi mọnkọtọn lẹ hlan taidi fiwiwe de, boṣiọ wiwe lẹ kavi omẹ wiwe lẹ ma sọgbe hẹ hogbe Jesu tọn lẹ.

Enẹwutu, mí ma dona nọ yì numẹsẹ̀n lẹ kọ̀n po linlẹn lọ po dọ Jiwheyẹwhe sọgan yawu sè odẹ̀ mítọn lẹ to finẹ. Podọ homẹ Jiwheyẹwhe tọn ma na hùn do gowe podọ e ma na na we dona vonọtaun de na gbejizọnlin he a basi yì numẹsẹ̀n de kọ̀n wutu gba. Biblu dọna mí dọ Jehovah Jiwheyẹwhe, yèdọ “Oklunọ olọn po aigba po tọn ma nọ nọ̀ tẹmpli he yè yí alọ do basi lẹ mẹ gba.” Ṣigba enẹ ma dohia dọ Jiwheyẹwhe dẹn do mí gba. Mí sọgan hodẹ̀ hlan ẹn bọ e na sè to fidepope na “ewọ ma dẹn do dopodopo mítọn.”—Owalọ lẹ 17:24-27.