Gbẹtọ livi susu lẹdo aihọn pé wẹ yise dọ Noẹli yin hùnwhẹ jijizan Jesu Klisti tọn. Amọ́, be a ko dindona pọ́n eyin Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ, yèdọ mẹhe sẹpọ Jesu hugan lẹ, nọ dù Noẹli ya? Podọ be a yọ́n nuhe Biblu dọ gando hùnwhẹ jijizan tọn lẹ dùdù go ya? Gblọndo dindin na kanbiọ enẹlẹ na gọalọna mí nado yọnẹn eyin Klistiani lẹ dona nọ dù Noẹli.

Tintan, Biblu ma donù hùnwhẹ jijizan Jesu kavi sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn depope tọn go. Omẹ awe gee go wẹ Owe-wiwe lẹ donù he dù jijizan yetọn. Depope to yé mẹ ma nọ sẹ̀n Jehovah, yèdọ Jiwheyẹwhe he yin dowatọ Biblu tọn, podọ kọdetọn ylankan lẹ wẹ hùnwhẹ jijizan tọn enẹlẹ hẹnwa. (Jenẹsisi 40:20; Malku 6:21) Sọgbe hẹ wezẹhomẹ de, Klistiani dowhenu tọn lẹ jẹagọdo “aṣa kosi tọn lọ nado nọ dù jijizan.” (Encyclopædia Britannica)

Biblu ma dọ azán he ji Jesu yin jiji te taun. “Jijizan Klisti tọn ma sọgan yin mimọ to Alẹnu Yọyọ mẹ, kavi to fidevo depope,” wẹ otànwe Cyclopedia McClintock po Strong po tọn dọ. Na nugbo tọn, eyin Jesu ko jlo dọ devi etọn lẹ ni nọ dù jijizan etọn wẹ, e na ko hẹn ẹn diun dọ yé yọ́n azán he ji e yin jiji te.

Awetọ, Biblu ma dọ dọ Jesu kavi depope to devi etọn lẹ mẹ dù Noẹli gba. Sọgbe hẹ wezẹhomẹ de, Noẹli dùdù sọawuhia whla tintan to “Chronographe de Philocalus, yèdọ linlinwe Lomu tọn de he yin kinkan to 336 [W.M.]” mẹ. (New Catholic Encyclopedia) E họnwun dọ ehe yin ojlẹ dindẹn to whenue Biblu ko yin tadona godo podọ owhe kanweko lẹ to aigba ji ninọ Jesu tọn godo. Enẹwutu, McClintock po Strong po to didohia dọ “Noẹli dùdù ma wá sọn Jiwheyẹwhe dè gba, mọdopolọ e ma tin to Alẹnu Yọyọ mẹ.” *

Taidi Mẹplọntọ Daho lọ, Jesu na anademẹ he họnwun lẹ gando nuhe e jlo dọ hodotọ etọn lẹ ni nọ wà lẹ go, podọ ehelẹ yin kinkandai do Biblu mẹ. Amọ́, hùnwhẹ Noẹli tọn ma tin to yé mẹ. Dile mẹplọntọ wehọmẹ tọn de ma nọ jlo dọ wehọmẹvi etọn lẹ ni yì zẹ̀ anademẹ he e na yé lẹ go do, mọ wẹ Jesu ma nọ jlo dọ hodotọ etọn lẹ ni “yì zẹ̀ nuhe yin kinkandai” to Owe-Wiwe mẹ lẹ go do.—1 Kọlintinu lẹ 4:6.

To alọ devo mẹ, nujijọ titengbe de tin he Klistiani dowhenu tọn lẹ jẹakọ hẹ taun—enẹ wẹ hùnwhẹ Oflin okú Jesu tọn. Jesu lọsu tlẹ dọna devi etọn lẹ whenue yé dona nọ dù hùnwhẹ enẹ bosọ dohia yé lehe yé na nọ wàmọ do. Nudọnamẹ titengbe enẹlẹ, gọna azán he ji e kú te, yin kinkandai do Biblu mẹ.—Luku 22:19; 1 Kọlintinu lẹ 11:25.

Dile mí ko mọ do, hùnwhẹ jijizan tọn wẹ Noẹli yin, podọ Klistiani dowhenu tọn lẹ ma hodo aṣa kosi tọn enẹ. Humọ, Biblu ma dọ dọ Jesu kavi mẹdevo depope dù Noẹli gba. Po nugbo ehelẹ po, Klistiani livi susu lẹdo aihọn pé ko wá tadona lọ kọ̀n dọ yé ma dona nọ dù Noẹli.