TO OWHE 1910 lẹ gblamẹ, mẹjitọ ṣie lẹ sẹtẹn sọn Tbilisi, to Géorgie yì Canada, podọ yé sawhé do glètoho pẹvi de mẹ sẹpọ Pelly, Saskatchewan, to whèyihọ-waji Canada tọn. N’yin jiji to 1928 bo yin pòdevi to ovi ṣidopo mẹjitọ ṣie lẹ tọn mẹ. Papa kú osun ṣidopo jẹnukọnna jiji ṣie, bọ Mama kú to whenue n’gbẹ́ pò to ovu taun. E ma dẹn bọ Lucy he yin mẹdaho ṣie yọnnu tintan lọsu kú to whenue e tindo owhe 17. Enẹwutu, tavẹ ṣie Nick plan yẹn po mẹdaho ṣie he pò lẹ po nado penukundo mí go.

To gbèdopo, whenue n’gbẹ́ pò zọnlin plọn zìn, hagbẹ whẹndo tọn ṣie lẹ mọ mi bọ n’to osi dọ̀n na dopo to osọ́ he to ogle lọ mẹ lẹ mẹ, yèdọ osọ́ asu de. Na yé to budi dọ osọ́ lọ sọgan sẹwhẹ́ mi wutu, yé dawhá hlan mi dọ ma gbọ mọwà—amọ́ n’gbẹ́ zindonukọn. N’dogodo yé bo ma sè awhágbe yetọn lẹ. Pẹdido wẹ dọ n’ma gbleawu, amọ́ gbenẹgbe wẹ whẹndo ṣie doayi e go dọ tókunọ wẹ n’yin.

Họntọn whẹndo mítọn tọn de na ayinamẹ nado dike ma yì plọnwe hẹ ovi tókunọ devo lẹ, enẹwutu Tavẹ Nick do mi wehọmẹ tókunọ lẹ tọn he tin to Saskatoon, to Saskatchewan. Yé ze mi sọyi lẹdo de mẹ he dẹn do whẹndo ṣie na gànhiho susu, podọ na owhe atọ́n poun wẹ n’tindo wutu, n’to budi. To ojlẹ whedudu tọn po gbọjẹ daho wehọmẹ tọn lẹ po kẹdẹ whenu wẹ n’nọ wá dla whẹndo ṣie pọ́n. To nukọn mẹ, n’plọn tókunọ-gbè bo nọ daihun ganji hẹ ovi he pò lẹ.

To 1939, Marion, yèdọ mẹdaho ṣie yọnnu awetọ he pò togbẹ̀ wlealọ hẹ Bill Danylchuck bọ yé plan yẹn po mẹdaho ṣie yọnnu Frances po nado penukundo mí go. Yewlẹ wẹ yin omẹ tintan he dukosọ hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ to whẹndo mítọn mẹ. To gbọjẹ daho wehọmẹ tọn lẹ whenu, yé nọ wà nuhe go yé pé lẹpo nado má nuhe yé to pinplọn to Biblu  mẹ lẹ hẹ mi. Nado dọ hójọhó, e ma bọawu nado dọhodopọ hẹ yé, na yé ma sè tókunọ-gbè wutu. Ṣigba, yé doayi e go to aliho he họnwun mẹ dọ n’tindo owanyi nujọnu tọn na gbigbọnu lẹ. N’doayi e go dọ nuyiwa yetọn lẹ nọ sọgbe hẹ nuhe Biblu dọ lẹ, enẹwutu n’jẹ zinzọnhẹ yé ji yì kunnudegbe. E ma dẹn bọ n’do ojlo hia nado yí baptẹm, podọ to 5 septembre 1941, Bill basi baptẹm na mi to gàngbá he mẹ dotọ̀-sin yin didà do de mẹ. Osin lọ fá tọ́ntọ́n!

To 1946, whenue n’lẹkọwa whé na gbọjẹ daho wehọmẹ tọn, mí yì plidopọ daho de to Cleveland, Ohio, to États-Unis d’Amérique. To azán tintan plidopọ lọ tọn gbè, mẹdaho ṣie yọnnu lẹ nọ to kandai basi na mi debọdo-dego, nado gọalọna mi nado hodo tito-to-whinnu lọ. Ṣigba, to azán awetọ gbè, homẹ ṣie hùn taun nado mọdọ fide yin awuwlena na tókunọ lẹ bọ lẹdogbedevomẹtọ tókunọ-gbè tọn de tin to finẹ. Bẹsọn whenẹnu, n’wá duvivi tito-to-whinnu lọ tọn taun, podọ ayajẹnu wẹ e yin na mi todin nado mọnukunnujẹ nugbo Biblu tọn mẹ hezeheze!

To ojlẹ enẹ mẹ, Wẹkẹ-Whàn II wẹ ṣẹṣẹ wá vivọnu bọ wanyina akọ̀ mẹtọn titi jẹ otẹn yí ji. N’lẹkọ sọn plidopọ lọ po gbemima lọ po nado tẹdo yise ṣie go gligli to wehọmẹ. Enẹwutu n’masọ nọ tindo mahẹ to nudọdo asia po tohàn jiji po mẹ ba. N’sọ dealọ sọn whedudu aihọn tọn lẹ mẹ podọ sọn azọ́ndenamẹ he yin dandan tọn ṣọṣi tọn lẹ mẹ. Homẹ anadenanutọ wehọmẹ ṣie tọn lẹ tọn ma hùn podọ yé tẹnpọn nado hẹn mi diọlinlẹn gbọn nukunvandomẹ po lalo lẹ po dali. Ehe lẹpo fọ́n bẹwlu dote to wehọmẹvigbẹ́ ṣie lẹ ṣẹnṣẹn, ṣigba e hùn dotẹnmẹ dote na mi nado dekunnu. Wehọmẹvigbẹ́ delẹ taidi Larry Androsoff, Norman Dittrick po Emil Schneider po wá kẹalọyi nugbo lọ bosọ to Jehovah sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po kakajẹ egbehe.

Eyin n’disa yì tòdaho devo lẹ mẹ, n’nọ saba ze yanwle lọ donukọnna dee nado dekunnuna tókunọ lẹ. Di apajlẹ, to fie tókunọ lẹ nọ pli do de to Montréal, n’dekunnuna Eddie Taeger, yèdọ dẹpẹ de he to ogbẹ́ jaguda lẹ tọn mẹ. Kakajẹ okú etọn whenu to owhe he wayi mẹ, e nọ agun tókunọ-gbè tọn de mẹ to Laval, to Québec. N’sọ dukosọ hẹ dẹpẹ de he nọ yin Juan Ardanez, mẹhe nọ yí jejejininọ do basi dodinnanu nado gbadopọnna nugbo-yinyin owẹ̀n Biblu tọn, taidi Beleanu lẹ. (Owalọ 17:10, 11) Ewọ lọsu wá nugbo lọ mẹ bo sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po taidi mẹho agun tọn to Ottawa, Ontario, kakajẹ whenue e kú.

To 1950, n’sẹtẹn yì Vancouver. Dile etlẹ yindọ yẹwhehodidọ na tókunọ lẹ wẹ n’yiwanna, n’ma na wọn numimọ he n’tindo hẹ Chris Spicer, yèdọ nawe de he ma yin tókunọ bọ n’dekunnuna to aliji. E kẹalọyi akuẹdida de nado nọ mọ linlinnamẹwe lẹ yí to gbesisọ mẹ bo jlo dọ ma wá mọ asu emitọn, Gary. Enẹwutu, n’yì owhé yetọn gbè podọ mí dọhodopọ na  whenu susu gbọn wekinkan na ode awetọ dali. Hodọdopọ dopo gee he mí tindo niyẹn kakajẹ owhe delẹ godo he yé wá mọ mi to ajiji mẹ to gbẹtọgun de mẹ to plidopọ de ji to Toronto, Ontario. Gbenẹgbe wẹ Gary jlo na yí baptẹm. Numimọ jiawu enẹ flin mi dọ nujọnu wẹ e yin nado to yẹwhehodọ, na mí ma yọ́n whenue podọ fie nugbo lọ na de sinsẹ́n tọ́n te.

Enẹgodo, n’sẹtẹn yì Saskatoon. To dọ́n, n’dukosọ hẹ nawe de he biọ to asi e nado plọn Biblu hẹ viyọnnu ahoho etọn lẹ Jean po Joan Rothenberger po, yèdọ mẹhe to wehọmẹ tókunọ lẹ tọn yì to fie yẹnlọsu ko yì te dai. To ojlẹ vude godo, viyọnnu awe lọ lẹ jẹ nuhe plọn yé te má hẹ klasigbẹ́ yetọn lẹ ji. To nukọn mẹ, atọ́n to yé mẹ lẹzun Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ. Dopo to yé mẹ wẹ Eunice Colin. N’ko dukosọ hẹ Eunice whla tintan to wehọ tókunọ lẹ tọn enẹlọ mẹ to whenue n’to owhe godo tọn ṣie mẹ. To ojlẹ enẹ mẹ, e na mi bọnbọn de bo kanse mi eyin mí sọgan lẹzun họntọn. E wá lẹzun omẹ vivẹ́ de na mi to gbẹzan ṣie mẹ—yèdọ asi ṣie!

To whenue onọ̀ Eunice tọn mọdọ e to Biblu plọn, e dọna ogán wehọmẹ tọn lọ nado tẹnpọn bo diọlinlẹnna ẹn. Ogán lọ tlẹ hò owe oplọn tọn etọn lẹ yí. Ṣigba, Eunice magbe nado ze Jehovah do otẹn tintan mẹ. Whenue e jlo na yí baptẹm, mẹjitọ etọn lẹ dọna ẹn dọ, “Eyin a lẹzun dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ, a na tọ́n sọn owhé mítọn gbè!” To whenue Eunice tindo owhe 17, e tọ́n sọn owhé lọ gbè nugbo, podọ whẹndo Kunnudetọ tọn de he to lẹdo lọ mẹ yí homẹdagbe do kẹalọyi i. E zindonukọn to oplọn etọn mẹ bo wá yí baptẹm. Whenue mí wlealọ to 1960, mẹjitọ etọn lẹ ma wá alọwle mítọn. Ṣigba, dile owhe lẹ to yìyì, yé wá jẹ sisi na mí ji, na nuyise mítọn lẹ po aliho he mẹ mí plọn ovi mítọn lẹ whẹ́n te po wutu.

Taidi mẹjitọ tókunọ lẹ, mí plọn visunnu he ma yin tókunọ ṣinawe whẹ́n. Ehe ma bọawu paali, ṣigba mí  hẹn ẹn diun dọ yé sè tókunọ-gbè na mí nido sọgan nọ dọhodopọ po awubibọ po bo penugo nado plọn yé nugbo lọ. Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po to agun lọ mẹ sọ gọalọ taun. Di apajlẹ, mẹjitọ de kanwehlan mí nado hẹn ẹn zun yinyọnẹn na mí dọ dopo to visunnu mítọn lẹ mẹ nọ zan hogbe gbigble lẹ to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ. Mí wà nuhe go mí pé lẹpo nado didẹ whẹho lọ to afọdopolọji. Ẹnẹ to visunnu ṣie lẹ mẹ—James, Jerry, Nicholas po Steven po—to Jehovah sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po to pọmẹ hẹ asi yetọn po whẹndo yetọn lẹ po. Visunnu ṣie ẹnẹ ehe lẹpo sọ yin mẹho agun tọn. Humọ, Nicholas po asi etọn Deborah po to alọgọ to lẹdogbedevomẹ tókunọ-gbè tọn mẹ to alahọ Grande-Bretagne tọn mẹ bọ Steven po asi etọn Shannan po tin to pipli lẹdogbedevomẹ tókunọ-gbè tọn mẹ to alahọ États-Unis tọn mẹ.

Owhe 40 alọwle mítọn tọn pò osun dopo bọ azọ̀n kansẹẹ tọn hù Eunice. E dogán taun to ninọmẹ sinsinyẹn enẹlẹ gblamẹ. Yise etọn to fọnsọnku mẹ na ẹn huhlọn taun. N’to jejeji na azán he gbè n’na wá gọ̀ ẹ mọ.

To février 2012, n’jai bo sẹ̀ alìn, bọ po ehe po, e họnwun dọ n’tindo nuhudo alọgọ tọn. Enẹwutu, n’sẹtẹn yì visunnu ṣie de po asi etọn po dè. Todin, mí tin to Agun Tókunọ-Gbè Tọn Calgary tọn mẹ, fie n’gbẹ́ to sinsẹ̀n te taidi mẹho agun tọn. Na nugbo tọn, whla tintan die he n’nọ agun tókunọ-gbè tọn de mẹ nugbonugbo. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n! To whenuena e yindọ agun Glẹnsigbe tọn de mẹ wẹ n’nọ to owhe enẹ lẹpo gblamẹ—sọn 1946 gbọ́n—nawẹ n’wagbọn do lodo to gbigbọ-liho? Jehovah hẹn opagbe etọn nado penukundo tọṣiọvi lẹ go di. (Salm. 10:14) N’nọ dopẹ́ taun, na omẹ voovo lẹ yí ahundopo do wà nuhe go yé pé lẹpo nado nọ kanwe na mi, nado plọn tókunọ-gbè bosọ nọ basi lẹdogbedevomẹ lẹ na mi.

Nado dọ hójọhó, ojlẹ delẹ nọ wá bọ n’nọ jẹflumẹ bo nọ jlo na hònúpla, na n’ma nọ mọnukunnujẹ nuhe yè to didọ mẹ wutu kavi na e nọ taidi na mi dọ yè ma nọ hò nuhudo tókunọ lẹ tọn pọ́n sọmọ wutu. Ṣigba to ojlẹ mọnkọtọn lẹ mẹ, n’nọ lẹnnupọndo nuhe Pita dọna Jesu ji dọmọ: “Oklunọ, mẹnu dè wẹ mí na yì? Hiẹ wẹ tindo ohó ogbẹ̀ madopodo tọn lẹ.” (Joh. 6:66-68) Taidi mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu tókunọ hatọ ṣie devo lẹ po, n’ko plọn nado nọ fahomẹ. N’ko plọn nado nọ nọtepọn Jehovah po titobasinanu etọn po, podọ mọwiwà ko hẹn ale susu wá na mi! Todin, n’tindo núdùdù gbigbọmẹ tọn susugege to ogbè ṣie titi mẹ, podọ n’sọgan duvivi gbẹdido hẹ mẹmẹsunnu lẹ tọn to opli lẹ ji podọ to plidopọ tókunọ-gbè (ASL) tọn lẹ ji. Na nugbo tọn, n’ko duvivi gbẹzan he gọ́ na ayajẹ po kọdetọn dagbe po tọn de to sinsẹ̀nzọn Jehovah, yèdọ Jiwheyẹwhe huhlọnnọ mítọn tọn mẹ.